Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | francuski | hebrajski | łacina, łacińskie | mitologia grecka | staropolskie | włoski

Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski


Znaleziono 287 przypisów.

Lecz proszę cię (…) nie będzie — Ostatnie słowa bardzo oschle. [przypis tłumacza]

Lecz wy mu nie powiedzcie… — częsty u Plauta żartobliwy zwrot do widzów, zob. wyżej, w. 884. [przypis tłumacza]

Lecz wy się nie pomylcie — Plautus przesadnie dba o to, by jego publiczność nie była wprowadzona w błąd i przez to nie straciła efektu komicznego. Podobnie w Amfitrionie Merkury poucza w prologu publiczność obszernie, jak należy rozróżniać obie pary sobowtórów (Merkury — Sozja, Jowisz — Amfitrion): „Teraz, byście rozpoznać mogli nas bez trudu/ Ja tu na kapeluszu będę miał te piórka;/ Mój ojciec znów mieć będzie tu, pod kapeluszem/ Złoty wałek. Amfitrion tego mieć nie będzie./ Tych znaków żaden człowiek z tych tu domowników/ Nie będzie mógł zobaczyć — wy widzieć będziecie” (w. 142–147). [przypis tłumacza]

lecz wystawiłem go [boga] na próbę, czy potrafi powiedzieć prawdę — według Herodota chciał Krezus przed rozpoczęciem wojny z Cyrusem zbadać, która wyrocznia mówi prawdę. Rozesłał posłów do wielu miejsc słynnych z obwieszczania woli bogów i w oznaczonym dniu kazał zadać pytanie: „Co król robi w tej chwili?”. Delficka wyrocznia odpowiedziała: „Umiem zliczyć ziarna piasku, zmierzyć głębiny morza, rozumiem niemego i słyszę milczącego, i rozpoznaję woń gotowanego w spiżu żółwia z baranim mięsem; pod nim spiż podścielony, i zaścielony na nim”. Gdy z tą zagadkową odpowiedzią wrócili posłowie, przekonał się król, że wyrocznia delficka jest najprawdomówniejsza, bo w tym dniu właśnie w spiżowym kotle pod spiżową pokrywą gotował posiekanego z baraniną żółwia. [przypis tłumacza]

Lecz zastawszy (…) pogardzenia — Scena ta jest żywą ilustracją owych zdawkowych stosunków towarzyskich, które tak drażnią i oburzają Alcesta: jakoż ujrzymy niebawem, że wszystkie te szumne wynurzenia Oronta są jedynie pozorem mającym go upoważnić do odczytania Alcestowi swojej poezji i wyłudzenia zeń pochwały. Wejście Oronta zastało Alcesta zatopionego w zadumie, w jaką wtrąciły go własne ostatnie słowa oraz myśl o Celimenie. Natręt ściąga go z obłoków. [przypis tłumacza]

Lecz (…) zmysły?Celimena wie, że Alcest niejedno mógłby jej mieć do zarzucenia, ale, w danym wypadku, nie wie jeszcze, na jaki trop wpadł; chce się rozpatrzyć w sytuacji i zyskać na czasie. [przypis tłumacza]

lecz z nich jedna — Godziny, u Homera: Horai, odźwierne nieba, którego bramę otwierają lub zamykają podług rozkazu Hery (rzym. Junony). [przypis tłumacza]

Le degré d'esprit nécessaire pour nous plaire, est une mesure assez exacte du degré d'esprit, que nous avons — stopień rozumu potrzebny, by się nam podobać, jest dość ścisłą miarą rozumu, który posiadamy. [przypis tłumacza]

Legacik mały tam spisałem… — pierwszy znany utwór Villona pt. Les Lais (Legaty), zwany też Małym Testamentem. [przypis tłumacza]

legata papieskiego i (…) prałatów — Prawdopodobnie prałaci rzymscy, którzy stanowili świtę legata papieskiego Chigi. [przypis tłumacza]

Legatu cne exekutory… — egzekutorów [wykonawców; Red.WL] tych wyszczególnia Villon w kilku strofkach, które w przekładzie opuszczono. [przypis tłumacza]

legia piętnasta — τὸ πέμπτον καὶ δέκατον τάγμα, a nie piąta i dziesiąta, jak rozumieją wszyscy tłumacze, bo byłoby τὸ πέμπτον καὶ τὸ δέκατον, a potwierdza to ustęp 9, w którym jest wzmianka o trzech żołnierzach z legii piętnastej, gdzie sami tłumacze uznali, iż jest mowa o jednej legii, a nie dwóch. Wynika to zresztą z samej treści niniejszego ustępu i rozkładu wojsk, które z trzech stron atakowały miasto. [przypis tłumacza]

legię dziesiątą — p. VII, I, 2, pozostawioną w Jerozolimie. [przypis tłumacza]

legię piętnastą — τὸ πέμπτον καὶ δέκατον (Niese); τὸ τε πέμπτον καὶ τὸ δέκατον (Dindorf), stąd mylnie u tłumaczy, że wysłał go po dwie legie, piątą i dziesiątą. Słuszna była uwaga Henkla, oparta na badaniach innych uczonych (Renier, Schurer), że chodzić może tylko o legię XV, o której mowa dalej w Wojnie III, IV, 2. „Przyjęły go (Tytusa) w judzkiej ziemi trzy pułki, piąty, dziesiąty i piętnasty”, Tacyt, Dzieje V, 1, przekł. Naruszewicza). [przypis tłumacza]

legie piąta, dziesiąta i piętnasta — patrz wyżej III, I, 3; więc Wespazjan przywiódł ze sobą dwie legie, piątą i dziesiątą. Tytus piętnastą. Clementz, chcąc widocznie uzgodnić błędne III, I, 3 tekstu, który miał przed sobą, z ścisłym III, IV, 2, idzie za błędnym III, I, 3 i dodaje własnowolnie słowo „Wespazjan”, pisząc, że Tytus przywiódł legię piątą i dziesiątą, a Wespazjan piętnastą. [przypis tłumacza]

Leibnitz, Gotfryd Wilhelm (1646–1716) — filozof epoki oświecenia, bardzo wszechstronny, znany najbardziej ze swojego poglądu monadologicznego. Monada Leibnitza jest substancją niezłożoną i niematerialną, która posiada zdolność przedstawień (representations) i dążeń, a z której się wszystko składa. Monadą pierwotną jest sam Bóg. Dzieła: La monadologie, Essai de Théodicée sur la bonté…, Nouveaux essais sur l'entendement humain, i in. Leibnitz jest deterministą i uważa, jak Spinoza, za rzecz niemożliwą wolność w znaczeniu postanowienia niespowodowanego żadnymi pobudkami. Monada w swoim rozwoju stanów ciemnych i powikłanych pozostaje pod władzą musu i konieczności (nécessité), lecz w okresie rozwoju stanów jasnych i wyraźnych pozostaje pod władzą woli moralnej i ten stan powodowania się przez siebie samą nazywa Leibnitz wolnością. Według niego „być wolnym znaczy słuchać rozumu”. Odróżnia więc, jak to już Schopenhauer powyżej podał, przymus mechaniczny, działający z koniecznością: konieczność metafizyczną od moralnej, gdzie pobudki nie zmuszają, lecz tylko skłaniają (inclinent sans nécessiter), którym więc można się wprawdzie sprzeciwić, lecz byłoby to rzeczą niewłaściwą (inconveniens). [przypis tłumacza]

Leibniz, [Gottfried Wilhelm] (1646–1716) — słynny filozof i matematyk niemiecki. [przypis tłumacza]

lekanomancja — wróżenie z naczynia pełnego wody. [przypis tłumacza]

Lekarz jest (…) jedynym filozofem, zasługującym się swej ojczyźnie — Wyrazów [oznaczonych gwiazdką***] brak w wyd. 1751 r., a nie jest to zapewne przypadek, gdyż pogląd na znaczenie lekarza, przytoczony w omawianym zdaniu, wypowiedziany został przez samego autora w satyrze, zatytułowanej Politique du Médecin de Machiavel ou le chemin de la fortune ouvert aux médecins i wydanej pod pseudonimem „doktora Fu m-H «-H am” w Amsterdamie w r. 1746, a więc rok ledwo przed ukazaniem się Człowieka-maszyny (por. Przedmowa przekładcy). [przypis tłumacza]

Lekarz mimo woli — komedia Moliera (Akt I, scena I). [przypis tłumacza]

Lekkomyślne zobowiązanie — wszystkie te sceniczne utwory Russa są bardzo słabe. [przypis tłumacza]

lemonazye — rodzaj bardzo ostro marynowanych cytryn indyjskich, podobny do tak zwanych angielskich Pick-Micksów. [przypis tłumacza]

Le Morte Darthur — zniekształcenie wyrazów francuskich: Mort d'Arthur. Ten tytuł utworu Malory'ego przyjęty został przez naukową literaturę angielską, por. choćby: J. E. Wells, A Manual of English Writings 1050–1400. [przypis tłumacza]

Leogorasa bażantarnia — czasu wojny peloponeskiej były w Attyce znane i chowane bażanty, jak u nas. Leogoras, jeden z najbogatszych arystokratów, znany z procesu Hermokopidów, w r. 415 wtrącony wraz ze synem Andokidesem do więzienia, ocalał dzięki sprytowi syna, który zwalił winę na pewien arystokratyczny klub, ponieważ wiedział, że członkowie jego uciekli na czas za granicę. [przypis tłumacza]

Leoncja — głośna hetera. [przypis tłumacza]

Leon Hebrajczyk — rabin portugalski, który napisał Traktat o miłości, przełożony z włoskiego na francuski i często przedrukowywany w XVI wieku. [przypis tłumacza]

Leonikus — profesor w Padwie (zm. 1531), który napisał książkę o grze w kości. [przypis tłumacza]

Leon — umiarkowany demokrata, był strategiem w r. 412/11. [przypis tłumacza]

Leon z Salaminy — przeciwnik Czterystu, były strateg z r. 412/1 i 407/6, majętny i poważany. Za trzydziestu tyranów przeniósł się na mieszkanie do Salaminy. Ci wezwali do siebie kilku obywateli, między nimi Sokratesa, i kazali sprowadzić Leona z Salaminy do Aten, na śmierć. Podobne rozkazy wydawali często, mając na celu nie tylko uśmiercenie bogatego i poważanego demokraty, ale i skompromitowanie wielu obywateli do tego stopnia, by siłą konieczności bronili istniejącego rządu przed restytucją demokracji, bo powrót demokracji groziłby im sądem i śmiercią. Sokrates odmówił posłuszeństwa owej postrach siejącej władzy, ale jego towarzysze nie mieli na tyle odwagi. [przypis tłumacza]

Leopold (…) wskazał, że w przekładzie holenderskim są zdania i części zdań, których zgoła nie ma w oryginaleJ. H. Leopold, Ad Spinozae „Opera Posthuma”, 1902. [przypis tłumacza]

Lepidus, [właśc. Marcus Aemilius Lepidus (ok. 89–12 p.n.e.)] — triumwir, dożył bardzo późnego wieku. [przypis tłumacza]

Lepiej być posłusznym Bogu niż ludziom — Dz 5, 29. [przypis tłumacza]

Lepiej jest nie pościć i czuć się tym upokorzonym (…) — Łk 18, 9–14. [przypis tłumacza]

le premier métaphysicien Français de mon temps — pierwszy metafizyk francuski moich czasów. [przypis tłumacza]

…Lepsi zatem są ci, co chcą się trudzić — wnioskowanie wygląda tak: wszystkie wynalazki są dokonane przez ludzi lepszych. Wszyscy ludzie, którzy się chcą trudzić, dokonywują wynalazków. Wniosek: Ludzie chcący się trudzić są lepsi. [przypis tłumacza]

Lepszych (…) nie znalazłby sam bóg Słońca — bo patrzy na cały świat. [przypis tłumacza]

Leroy, Julian (1686–1754) — słynny zegarmistrz francuski, znany w całej Europie z zdolności w zakresie umiejętności mechanicznych. Zastosował doświadczenia Newtona nad ciałami płynnymi do budowy zegarów precyzyjnych z repetycjami czyli tzw. „repetierów”. [przypis tłumacza]

Le Sage [a. Lesage, Alain-René (1668–1747)] — słynny pisarz francuski na przełomie XVII i XVIII w., autor Gil Blasa i Diabła kulawego. [przypis tłumacza]

Les Cherubina, ces glorieux, / Composés de teste et de plume, / Que Dieu de son esprit allume, / Et qu'il éclaire de ses yeux, / Ces illustres faces volantes / Sont toujours rouges et brulantes, / Soit du feu do Dieu, soit du leur. / Et dans teur flames mutuelles / Font du mouvement de leurs ailes / Un évantail à leur chaleur. / Mais la rougeur éclate en toy / DELPHINE, avec plus d'avantage, / Quand l'honneur est sur ton visage / Vestu de pourpre comme un Roy, etc. etc. [przypis tłumacza]

Lespinasse, [Julie Jeanne de] (1731–1776) przyjaciółka i towarzyszka pani du Deffand, poróżniwszy się z nią, stworzyła odrębny salon literacki, skupiający najwybitniejsze umysły współczesne zwłaszcza z grupy encyklopedystów. Za życia głośna z rozumu i dowcipu, utrwaliła swą sławę po śmierci dzięki listom miłosnym do pana de Guibert, ogłoszonych po raz pierwszy w r. 1809. [przypis tłumacza]

Leuką — tj. Białą. [przypis tłumacza]

Leukada — wyspa Morza Jońskiego na płd.-zach. od Ambrakii, skolonizowana przez Korynt, w wojnie peloponeskiej po jego stronie, wówczas w przymierzu z Atenami. [przypis tłumacza]

Leuktry — miejscowość w Beocji, słynna z zwycięstwa wodza tebańskiego Epaminondasa nad Lacedemończykami w r. 371. [przypis tłumacza]

Leuktry – w Beocji, na południowy zachód od Teb. [przypis tłumacza]

leur fils aîné, Antoine — Charles Malczewski, frère du poète, combattit sous les ordres de Bolivar et obtint le grade de colonel dans l'armée péruvienne [le frère cadet du poète, le colonel péruvien, ne s'appellait pas Charles (en polonais: Karol), mais Constantin (en polonais: Konstanty); Red. WL]. [przypis tłumacza]

Leuwenhoek, Antonie van (1632–1723) — przyrodnik holenderski, który udoskonalił mikroskop, odkrył ciałka krwi, spermatozoidy i infuzoria. [przypis tłumacza]

Levationes (…) ponit — Cicero, Tusculanae disputationes, III, 15. [przypis tłumacza]

lewirat — prawo to przewiduje, że jeśli jeden z dwóch braci umrze bezdzietnie, to drugi musi poślubić wdowę po nim. [przypis tłumacza]

Le zèle religieux des philosophes… (fr.) — Gorliwość religijna filozofów i wybitnych ludzi była tylko gorliwością polityczną; każda religia, której się broni jako wierzenia pożytecznego i potrzebnego dla ludu, nie może niczego innego spodziewać się, jak tylko mniej lub bardziej długiego konania. [przypis tłumacza]

l'hombre — stara gra francuska, popularna w Skandynawii. [przypis tłumacza]

L 'homme prudent (…) qu'il coûte — „Ostrożny człowiek wciąż ma się na baczności; dlatego liczba kłamliwych zalotników jest tak wielka. Oblegane miłością damy długo każą wzdychać miłośnikom, którzy się nigdy nie skalali fałszem. Ale cenę skarbu, który dają wreszcie, zna jedynie serce, które go smakuje: im drożej go kupuje, tym bardziej jest niebiański. Chwała miłości warta jest tylko tyle, ile kosztuje”. [przypis tłumacza]

libacja — płynna ofiara. [przypis tłumacza]

libanomancja — wróżenie z dymu kadzidła. [przypis tłumacza]

Liban — [tu: pasmo górskie rozciągające się wzdłuż zach. wybrzeża M. Śródziemnego, położone we współczesnym państwie o tej samej nazwie; red. WL]; Λίβανος, לְבָנוֹן (od לָבָן: biały), w klinach: lab-na-na, dziś Dżebel Libnân. [przypis tłumacza]

Libertatis (…) comprehendamus: „Lecz tego, żeśmy wolni i niczym nie powodowani jesteśmy do tego stopnia świadomi, iż nie ma nic, co byśmy mogli pojąć wyraźniej i doskonalej”. [przypis tłumacza]

liberum arbitrium indifferentiae — bezwzględna wolność wyboru lub postanowienia w akcie woli. [przypis tłumacza]

Libia — Λιβύη, Lubim (2 Krn 12, 8; liczba mnoga), Lehabim (Rdz 10, 13: לוּדִ֧ים). [przypis tłumacza]

libido sentiendi, libido sciendi, libido dominandi (łac.) — Przekład z pierwszego listu św. Jana, II, 16. „Żądza czucia, żądza wiedzenia, żądza panowania. [przypis tłumacza]

lica… Narcyzowe — Narcyz wedle podania greckiego był tak piękny, że zakochał się we własnej twarzy, oglądanej w strumieniu. Szekspir wiedział o tym z dobrze znanego sobie Owidiusza [poeta rzymski, autor m.in. poematu epickiego Metamorfozy (Przemiany)]. [przypis tłumacza]

Licet (…) invidia (łac.) — „Można być mądrym, nie okazując dumy, nie budząc zawiści” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 113; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Licet (…) manebit (łac.) — „Choćbyś ty przeżył wieków tyle, ile pragniesz,/ Śmierć będzie i tak wieczna: ona cię przeżyje” (Lucretius, De rerum natura, III, 1103; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Lichas — syn Arkesilaosa, współczesny Sokratesowi. [przypis tłumacza]

lichwiarz Amynias — Leeuwen przedstawia Amyniasa jako efeba i przyjaciela Odrzykonia, wbrew temu idę za Kockiem, Teufflem i Blaydesem (1890 r. Nubes) i zachowuję Amyniasowi charakter lichwiarza, jak go niewątpliwie pomyślał i stworzył Arystofanes. [przypis tłumacza]

lichy dramat prozą: „Sławne zwycięstwa Króla Henryka V” — na sztuce tej opierają się do pewnego, niewielkiego stopnia komiczne sceny Henryka IV i niektóre motywy Henryka V. [przypis tłumacza]

liczbę ludności, ponieważ jest stosunkiem łatwiejszym do wyrażenia — stosunek tutaj w znaczeniu „okoliczność”. [przypis tłumacza]

Liczne scytyjskie plemiona, zwane Sarmatami… — Swetoniusz, Żywot Domicjana VI. [przypis tłumacza]

liczne zbrodnie — Gwałt, morderstwo, świętokradztwo. [przypis tłumacza]

L'ignorant (…) se rendre — Nieświadomy, który tak myśli, nie myślał zawsze tak samo, lecz w końcu jest zmuszony ustąpić. [przypis tłumacza]

Likijczycy — Λύκιοι, lud w Małej Azji na półwyspie między Karią i Pamfilią. [przypis tłumacza]

Likurga Ateńczyka, który był powszechnym depozytariuszem i stróżem sakiewek swoich współobywateli — por. Plutarch, Żywoty dziesięciu mówców, 1. [przypis tłumacza]

Likurg (…) kazał przemocą upijać helotów (…) — por. Plutarch, Likurg, 28 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis tłumacza]

Likurg nakazał, iż praktyki małżeństw lakońskich nie mogą się odbywać inaczej jak kryjomo (…) — Plutarch, Likurg, 15, 3 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis tłumacza]

Likurg — wielu uczonych uważa Likurga za postać mityczną. [przypis tłumacza]

Lilia, Filinna, Klejgora, Demetria — imiona znane ówczesnego ateńskiego półświatka. [przypis tłumacza]

Lilius Gregonius Giraldus — Giglio Gregorio Giraldi, uczony filolog, urodzony w Ferrarze w r. 1489, umarł tamże w nędzy, licząc 72 lat. [przypis tłumacza]

liquidus (…) amni — Horatius, Epistulae, II, 2, 120. [przypis tłumacza]

Lisipiesek — dostawca żywego towaru, znany wówczas Philostratos, którego ludność przechrzciła na Kynalopeksa, co tłumaczę dosłownie: Lisipiesek. [przypis tłumacza]

List CXCI— prawdopodobnie ostatni, jaki panna de Lespinasse napisała. [przypis tłumacza]

List CXLVI — w tym krwawym liście, powagą swą i oburzeniem odbijającym od lekkiego na ogół tonu dzieła, napiętnowane jest zepsucie, w jakie wtrącił Francję osławiony ekslokaj, minister Dubois, w związku z tylekroć wspominanym Johnem Lawem. [przypis tłumacza]

List — czyli rozdział, jaki Pascal zamierzał napisać w tym przedmiocie. [przypis tłumacza]

List do d'Alemberta o widowiskach — list ten miał olbrzymi rozgłos i wywołał około 400 broszur i pism polemicznych. [Tekst Rousseau stanowił krytyczną analizę wpływu teatru na społeczeństwo i ostrzegał przed złym wpływem, jaki może mieć teatr w Genewie na moralność i patriotyzm mieszkańców; red. WL]. [przypis tłumacza]

List do Pana Profesora Hufelanda — w Der Streit der Facultäten jest: „Odpowiedź panu Radcy Dworu i Profesorowi Hufelandowi”. [przypis tłumacza]

List do przyiacioł, w formie ballady — list, pisany z więzienia w Meungs, do towarzyszy życia i zabaw w Paryżu. [przypis tłumacza]

list, wysłany rzekomo przez Aleksandra do dowódcy twierdzy Aleksandrejon — προεκομίσθη δέ τις πρὸς τὸν Ἀλεξανδρείου φρούραρχον ἐπιστολὴ παρὰ Ἀλεξάνδρου παρακαλοῦντος (Niese); προεκομίσθη δέ τις πρὸς τὸν Ἡρώδου φρούραρχον ἐπιστολὴ παρὰ Ἀλεξάνδρου παρακαλοῦντος (Dindorf). [przypis tłumacza]

Listy nieboszczykaBriefe eines Verstorbnen, najlepszy utwór słynnego podróżnika niemieckiego. [przypis tłumacza]

Listy z gór — głośne polemiczne pismo Russa. [przypis tłumacza]

Litera zabija (łac.) — 2 Kor 3, 6. [przypis tłumacza]

Litigando iura crescunt. Litigando jus acquiritur (łac.) — Prawowaniem się wzrastają prawa. Prawowaniem nabywa się praw. [przypis tłumacza]

litwak — tak nazywano Żydów z Litwy i Białorusi, którzy słynęli jako zaciekli przeciwnicy chasydyzmu i rabinów-cudotwórców. Litwak to synonim uporu, przekory, trzeźwości umysłu, człowiek wierzący tylko w to, co można zbadać, udowodnić. [przypis tłumacza]

litwak — Żyd z Litwy lub Białorusi mówiący odmiennym dialektem niż Żydzi w Kongresówce i na Ukrainie. [przypis tłumacza]

Livourne — pułk pana de Guibert obozował wówczas w Libourne. [przypis tłumacza]

Liwia (58 p.n.e.–29 n.e.) — [rzymska patrycjuszka, od 38 p.n.e. druga żona żona Oktawiana Augusta, miała wielki wpływ na sprawy państwa, po śmierci Augusta zgodnie z jego wolą otrzymała tytuł augusty (cesarzowej) i została członkiem jego rodu (Gens Iulia), stąd stała się znana jako Julia Augusta; red. WL]; Λιουία, później Julia. „Czytano testament przyniesiony od dziewic westalskich, w którym Tyberiusza z Liwią dziedzicami swymi naznaczył, Liwię do familii Juliuszów przyłączył” (Tacyt, Roczniki I, VIII, przekład Naruszewicza). Wedle Starożytności XVII, I, 1 Liwia radziła Salome zastosować się do woli Heroda. [przypis tłumacza]

Liwia (…) wspomagała chucie Augusta — „ponoć nawet Liwia, własna żona cesarza Augusta, wyszukiwała mu dziewice” (Swetoniusz, Boski August, 71 [w:] Żywoty cezarów). [przypis tłumacza]

Lizander sprowadził okręty… — po klęsce u wysp Arginuz wysyłają Spartanie jako admirała na rok 405/4 Arakosa, dodawszy mu do boku jako sekretarza (epistoleus) Lizandra, z rozkazem, by naczelną komendę sprawował sekretarz. Albowiem nie można było tego samego człowieka dwukrotnie mianować admirałem, a Lizandra koniecznie domagali się sprzymierzeńcy. Lizander zdobył naprzód Lampsakos, miasto w Azji nad Hellespontem, a gdy Ateńczycy, którzy mieli stanowiska w Europie naprzeciw Lampsaku, u ujścia Koziej Rzeki (Ajgospotamoj), stanęli do bitwy, Lizander stawał w ordynku bojowym, ale walki nie przyjmował. Wieczorem Ateńczycy odjechali na swe stanowiska. Powtarzało się to 4 dni. Lizander śledził Ateńczyków, a widząc ich niedbalstwo i niedocenianie wroga, piątego dnia (początek września 405) przed wieczorem pojechał niespodzianie do Ajgospotamoj i zajął całą flotę ateńską. Tylko Konon, który zawsze był w pogotowiu, uciekł z 8 okrętami, a zabrawszy duże żagle wroga z wybrzeża Azji (przed bitwą zdejmuje się duże żagle i chowa się je na brzegu), pożeglował na Cypr do swego przyjaciela, króla Euagorasa. [przypis tłumacza]

Lizjasz — [jeden ze strategów ateńskich w roku 406/5, wybrany być może na miejsce zmarłego Archestrata]. Nie należy go mieszać ze sławnym mówcą Lizjaszem, który nie był obywatelem ateńskim, lecz metojkiem. [przypis tłumacza]

lnianą chustą — σκεπάσμασιν λινοῖς, dalej (ustęp 7) περίζωμα. „Sie trugen auch jederzeit eine Art Schurzfell oder Handtuch (Kenafajim, περίζωμα), das dazu diente, sich jederzeit bei ihren Waschungen abtrocknen zu können” (Graetz, III, 93), co raczej wygląda na względy przyzwoitości, a bardziej przypomina ζώνην δερματίνην περὶ τὴν ὀσφὺν (Mt 3, 4; Mk 1, 6). [przypis tłumacza]