Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2209 przypisów.

i co dzień uciążliwsze ogłaszają postanowienia ku uszczerbkowi i ograniczeniu biedaków — wg Plutarcha plebejuszom, masowo tracącym dobytek i wtrącanym do więzienia z powodu długów, przed wyprawą przeciwko Sabinom najzamożniejsi wierzyciele obiecali, że będą ich traktować łagodniej. W senacie przegłosowano, że gwarantem przyrzeczenia zostanie konsul Waleriusz. Jednak po wygranej wojnie sabińskiej senat udawał, że nic nie wie o takiej umowie, a wierzyciele wrócili do wcześniejszych praktyk. [przypis edytorski]

I co zapowiedział w słowach, czynami tego dopełnił — po zajęciu Kijowa przez wojska polskie, księżniczka Przedsława, o której rękę bezskutecznie starał się w 1017 roku owdowiały Bolesław Chrobry, została przez niego zgwałcona, a w rok później uprowadzona do Polski jako nałożnica władcy Polski. Był to rodzaj zemsty, ponieważ Jarosław Mądry zbiegł przed nadciągającymi na Kijów siłami Bolesława do Nowogrodu, zabierając ze sobą żonę Świętopełka, czyli córkę Bolesława i miał też nie zgodzić się na wymianę kobiet-jeńców (w zajętym grodzie pozostała macocha Jarosława, jego żona oraz dziewięć sióstr). [przypis edytorski]

I crossed Mississippi (ang.) — przeszedłem Missisipi. [przypis edytorski]

I czemu kocham (…) błyskawicznie się odsłania — cytat z Zur Psychologie des Individuums, t. II: Ola Hansson (tłumaczenie Przyb.). [przypis edytorski]

I czy ssaki zostały stworzone z fałszywym śladem sposobu odżywiania się w łonie matki? — tj. z pępkiem, będącym pozostałością po pępowinie, łączącej naczynia krwionośne rozwijającego się embrionu z ciałem matki, co umożliwia pobieranie substancji odżywczych. Być może autor czyni zakamuflowaną aluzję do problemu pępka biblijnego Adama: w 1857, dwa lata przed dziełem Darwina, znany kreacjonistyczny przyrodnik Philip Gosse opublikował książkę Omphalos: An Attempt to Untie the Geological Knot (Pępek. Próba rozplątania węzła geologicznego), w której przekonywał, że świat został stworzony od razu w obecnej postaci, razem ze śladami rzekomej przeszłości, w tym także biblijny pierwszy człowiek, choć nie potrzebował pępka, został z nim stworzony, tak by wydawało się, że urodził się z matki. Dzieło Gosse'a miało niewielu nabywców i nie zyskało prawie żadnych zwolenników. [przypis edytorski]

I czyż (…) myliłem — w oryginalnej wersji językowej: and have I not stood up once, like an evoked ghost, to answer for his eternal constancy? Was I so very wrong after all?; tłum. red. W.L. [przypis edytorski]

idąc do górnych sklepieni — unosząc się w górę. [przypis edytorski]

idące po sobie — tu: goniące za nim (ogary, tj. psy myśliwskie). [przypis edytorski]

idący — dziś popr.: idąc. [przypis edytorski]

Idą przebrani niby za Moskali — pod koniec XVI w. egzotyczna Rosja była modna w Londynie. Car Iwan Groźny szukał sojusznika wojskowego i politycznego, proponując królowej Elżbiecie wzięcie za żonę jej krewnej, zgodził się też udzielić Anglikom praw wyłączności na handel ze swoim państwem. Wymieniano wizyty ambasadorów, prężnie działała Kompania Moskiewska, angielska spółka objęta patronatem królewskim. Przebranie za Moskali stanowi echo widowiska wystawionego w 1594 podczas festiwalu zimowego w Gray's Inn w Londynie, gdzie pojawili się aktorzy przebrani za posłów moskiewskich (podczas tego samego festiwalu trupa Szekspira odegrała Komedię omyłek). [przypis edytorski]

Ida — góra na Krecie, gdzie wychowywał się Zeus ukryty przez swoją matkę Reę przed Kronosem, który pożerał swoje dzieci w obawie przed przepowiednią, że jedno z nich pozbawi go władzy. [przypis edytorski]

Ida — góra na Krecie, gdzie wychowywał się Zeus ukryty przez swoją matkę Reę przed Kronosem, który pożerał swoje dzieci w obawie przed przepowiednią, że jedno z nich pozbawi go władzy. Przed grotą z małym Zeusem kureci, kapłani Rei, wykonywali taniec, uderzając bronią o tarcze, by zagłuszyć płacz dziecka. [przypis edytorski]

Ida — góra na Krecie, wg. mitologii miejsce, w którym wychowywał się Zeus. [przypis edytorski]

Ida — góra w pobliżu Troi, na której znajdują się źródła rzeki Skamander. [przypis edytorski]

Ida — góra w Troadzie (dziś Anatolia). [przypis edytorski]

Ida — góra w Troadzie, w płn.zach. Turcji. [przypis edytorski]

Idaj — herold Priama. [przypis edytorski]

Idajos — woźnica Priama. [przypis edytorski]

idajskie chóry — chóry z gór Idy w Troadzie, tj. tu: orszak bogini Cybele. [przypis edytorski]

idajski — przydomek Jowisza pochodzący od góry Idy na Krecie, gdzie miał się wychować. [przypis edytorski]

idajski — przymiotnik od Idy, pasma górskiego w pobliżu Troi. [przypis edytorski]

idalijska — przydomek Wenery, od góry na Cyprze, Idalium. [przypis edytorski]

Idalska Wenus — przydomek bogini miłości, Wenus (Afrodyty): Idalia (tu przymiotnikowe: Idalska) pochodził od gór Idalion na Cyprze, gdzie znajdowała się sławna świątynia Afrodyty. [przypis edytorski]

idalski chram — świątynia w Idalium na Cyprze poświęcona Afrodycie, bogini miłości, którą stąd obdarzano przydomkiem Idalia. [przypis edytorski]

I dalszą miłość prowadzą listownie. W listach dopiero… (a wszystkie umieszczę w przypiskach) — autor wyśmiewa tu sentymentalne powieści epistolarne. [przypis edytorski]

Ida (mit. gr.) — góra na Krecie, gdzie wychowywał się Zeus ukryty przez swoją matkę Reę przed Kronosem, który pożerał swoje dzieci w obawie przed przepowiednią, że jedno z nich pozbawi go władzy. [przypis edytorski]

Ida — nazwa dwóch gór związanych z kultem Bogini-Matki; pierwsza, położona we Frygii, poświęcona była bogini Kybele, zwanej Matką Bogów; druga, stanowiąca najwyższy szczyt na Krecie, poświęcona była bogini Rei, w mit. gr. na jej zboczu wychował się Zeus, ukryty przez matkę przed obawiającym się utraty swej władzy Kronosem. [przypis edytorski]

Ida — pasmo górskie na Krecie, miejsce urodzenia Zeusa. [przypis edytorski]

Ida — pasmo górskie w Myzji. [przypis edytorski]

Ida — pasmo górskie w pobliżu Troi. [przypis edytorski]

Ida — tu: nimfa na górze Ida w Troadzie. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.) — jakaś myśl nieustannie kogoś zaprzątająca, często sprzeczna z rozsądkiem. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.) — natrętna myśl; idea stale zaprzątająca umysł. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.) — natrętna myśl, pomysł, stale powracający, najczęściej nierealny. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.) — natrętna myśl. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.) — natrętnie powracająca myśl. [przypis edytorski]

idèe fixe (fr.) — powracająca, natrętna myśl; obsesja. [przypis edytorski]

idée fixe (fr.: stała myśl) — obsesja. [przypis edytorski]

idée fixe — natrętna myśl, której nie można się pozbyć. [przypis edytorski]

idę pożyczyć książek — dziś popr.: idę pożyczyć książki. [przypis edytorski]

idę się pocić — aluzja do dawnego sposobu leczenia chorób wenerycznych: kuracji w wannie do pocenia się, żeby organizm wydalił „jad weneryczny”. [przypis edytorski]

Ideale, niebieski wiecie etc. — Teophile Gautier, Panna de Maupin, przeł. Tadeusz Boy-Żeleński. [przypis edytorski]

idealiter (niem.) — w sposób idealny. [przypis edytorski]

ideé fixe (fr.) — natrętna, stale powracająca i zaprzątająca umysł myśl. [przypis edytorski]

ideé fixe (fr.) — powracająca, natrętna myśl; obsesja. [przypis edytorski]

IdeeIdee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej, książka Brzozowskiego, opublikowana w 1910 roku. [przypis edytorski]

idee Platońskie — niematerialne byty, poznawalne rozumowo, doskonałe i niezmienne, stanowiące wzorce obiektów materialnych bądź pojęć. [przypis edytorski]

ideja — dziś popr.: idea. [przypis edytorski]

idejów — dziś popr. forma D.lm: idei. [przypis edytorski]

idem (łac.) — tak samo. [przypis edytorski]

idem (łac.) — ten sam. [przypis edytorski]

idem (łac.) — to samo. [przypis edytorski]

idem velle [atque] idem nolle (łac.) — chcieć tego samego [oraz] tego samego nie chcieć; na tym polega mocna przyjaźń wg słów Sergiusza Katyliny (Salustiusz, De coniuratione Catilinae, XX 4). [przypis edytorski]

ideów — dziś popr. forma: idei. [przypis edytorski]

ideoplastia (z łac.) — ucieleśnienie idei dokonujące się poprzez osobę medium, rodzaj „wylewania się” energii (pobudzenie siły nerwowo-mięśniowej) poza organizm medium następujące pod wpływem wyobrażeń czy bodźców z zaświatów i objawiające się czynnościami mimowolnymi (i. pozytywna) lub zablokowaniem możności wykonania określonych czynności (i. negatywna); termin XIX-wiecznego mediumisty, Juliana Ochorowicza, związany z jego teorią zjawisk mediumicznych, Ochorowicz wyróżnił trzy rodzaje ideoplastii: bierną (wrażeń), czynną (ruchów) i materialną (troficzną). [przypis edytorski]

idiopatyczny (łac.) — o nieznanym pochodzeniu. [przypis edytorski]

idiosynkratyk — osoba odczuwająca idiosynkrazję, tj. awersję, silną niechęć, wstręt do czegoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (med.) — uczulenie. [przypis edytorski]

idiosynkrazja — nadwrażliwość, wstręt. [przypis edytorski]

idiosynkrazja — wstręt, antypatia wobec kogoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja — wstręt, niechęć, antypatia, nadwrażliwość, uczulenie. [przypis edytorski]

idiosynkrazja — wstręt, niechęć do czegoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny, indywidualny sposób postrzegania, często wyrażający odmienność, ekscentryzm lub osobliwość; także: wstręt, niechęć do kogoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość; ekscentryczność. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość; ekscentryczność; awersja, silna niechęć, wstręt do czegoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazyjny — związany z idiosynkrazją; idiosynkrazja (z gr.): szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość; ekscentryczność; awersja, silna niechęć, wstręt do czegoś. [przypis edytorski]

Idiota — powieść Fiodora Dostojewskiego, opublikowana w 1869 roku. [przypis edytorski]

I dlategoż o Aleksandrze macedońskim powiadają — Plutarch, Aleksander. [przypis edytorski]

i dni i nocy (starop.) — dziś: i dnie, i noce. [przypis edytorski]

I do cepów jestem, i do cięcia — nadaję się i do młócenia zboża, i do pracy przy żniwach. [przypis edytorski]

idola maiora et minora (łac.) — idole większe i mniejsze. [przypis edytorski]

idola sua proiecta, Hamnon scilicet, Suentebuek, Vitelubbe, Radegast cum ceteris erexerunt (łac.) — porzuciwszy swoje bóstwa, to jest Hamnona, wznieśli inne, Suentebeka, Viteluba i Radegasta. [przypis edytorski]

Idol! Benedetta! — w oryg.: Benedetta Иль Idol mio: „Błogosławiona” lub „moje bóstwo”. [przypis edytorski]

idol — bożek; przedmiot kultu symbolizujący lub przedstawiający bóstwo. [przypis edytorski]

idol mio (wł.) — bóstwo moje. [przypis edytorski]

idolo, quod semel in anno collectis frugibus consueverunt confingere et pro deo colere, cui nomen curche imposuerunt de cetero non libabunt — idola, którego raz do roku na zakończenie żniw wiązali i go czcili, któremu nadawali imię „curche”, a innym [wtedy] nie ofiarowali. [przypis edytorski]

Idomenej a. Idomeneus (mit. gr.) — król Krety, wnuk Minosa, syn Deukaliona; uczestnik wojny trojańskiej (jako jeden z zalotników Heleny został związany obietnicą do wzięcia udziału w wyprawie), doradca Agamemnona, jeden z wojowników ukrytych we wnętrzu konia trojańskiego. Po zakończeniu wojny, kiedy wracał do domu, jego statki napotkały sztorm. Idomeneus przyrzekł Posejdonowi, że jeśli uda mu się dopłynąć do domu, złoży mu w ofierze pierwszą rzecz, jaką zobaczy. Kiedy wylądował na Krecie, jako pierwszego spotkał swojego syna i złożył go w ofierze bogu. Bogowie byli źli, że Idomeneus zabił własnego syna i zesłali na Kretę zarazę. Idomeneus został wygnany z Krety do Kalabrii w Italii. [przypis edytorski]

Idomenej a. Idomeneus — po powrocie spod Troi został wypędzony z ojczystej Krety. [przypis edytorski]

Idomenes — król Krety. [przypis edytorski]

Idomeneus — syn Deukaliona, pod Troją dowodził Kreteńczykami. [przypis edytorski]

Idomeneus — syn Deukaliona, władca Krety, wódz Kreteńczyków podczas wyprawy trojańskiej. [przypis edytorski]

I do not understand. I'm sorry (ang.) — przepraszam, nie rozumiem. [przypis edytorski]

I don't give a shit (ang.) — Gówno mnie to obchodzi. [przypis edytorski]

I don't know (ang.) — nie wiem. [przypis edytorski]

Idos, idos en paz, ventos alados! (hiszp.) — Idźcie, idźcie w pokoju, skrzydlate wichry! [przypis edytorski]

Idos, idos, ventos alados! (hiszp.) — Idźcie, idźcie, skrzydlate wichry! [przypis edytorski]

Idte sotniki (z ukr.) — Idźcie sotnicy. [przypis edytorski]

iduć (białorus.) — idą. [przypis edytorski]

Idumejczycy — hellenistyczna nazwa ludu Edomitów, mieszkającego na płd. od M. Martwego, podbitego ok. 125 p.n.e. przez króla Judei Jana Hyrkana I; tu jako określenie mającej idumejskie pochodzenie dynastii herodiańskiej, założonej przez Heroda Wielkiego, który przy wsparciu Rzymian objął tron Judei, odsuwając od władzy dynastię machabejską. [przypis edytorski]

idumejskie ogiery — konie czystej krwi arabskiej. [przypis edytorski]

Idy — 13 lub 15 dzień miesiąca w starożytnym rzymskim kalendarzu. [przypis edytorski]

idylla — beztroskie i pogodne życie; tu: wymysł. [przypis edytorski]