Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5879 przypisów.

żabot — dekoracja ze zmarszczonej tkaniny a. koronki, umieszczana z przodu koszuli bądź sukni. [przypis edytorski]

żabot — dekoracja ze zmarszczonej tkaniny. [przypis edytorski]

żabot — ozdoba za zmarszczonej tkaniny. [przypis edytorski]

żabot — ozdoba ze zmarszczonego materiału, umieszczana zwykle na froncie koszuli. [przypis edytorski]

żabot — ozdoba z marszczonej tkaniny umieszczana na przodzie bluzki. [przypis edytorski]

żabot — ozdoba z marszczonej tkaniny umieszczana pod szyją na przodzie bluzki lub koszuli. [przypis edytorski]

żabot (z fr.: jabot) — element ubioru; rodzaj ozdoby z udrapowanego materiału, ozdobionego niekiedy koronką, umieszczanej pod szyją, na zapięciu z przodu sukni, bluzki a. koszuli; tu zdrobn.: żabocik. [przypis edytorski]

żachnąć się — okazać oburzenie, zniecierpliwienie, gniew, niecierpliwość; obruszyć się. [przypis edytorski]

żachnąć się — wyrazić oburzenie a. niezadowolenie. [przypis edytorski]

żachnąć się — wyrazić oburzenie, niezadowolenie, sprzeciw, gniew, zniecierpliwienie. [przypis edytorski]

żachnąć się — wyrazić sprzeciw, oburzenie. [przypis edytorski]

żachnąć się — zasygnalizować oburzenie lub sprzeciw. [przypis edytorski]

żacy (…) co im tam w garnki dawają — daw. zwyczajem było dawanie w garnuszki ubogim żakom szkolnym potraw pozostałych ze stołów pańskich. [przypis edytorski]

żaczkować — popisywać się erudycją. [przypis edytorski]

żadenby (…) nie wierzył (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: żaden nie wierzyłby. [przypis edytorski]

żadenby temu (…) nie wierzył (starop.) — nikt nie uwierzyłby temu. [przypis edytorski]

żaden ku tobie nie jest podobien, Panie — Jr 10, 6. [przypis edytorski]

żadenże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy żaden. [przypis edytorski]

żadną miarą — w żaden sposób. [przypis edytorski]

żadne badania nie potwierdziły istnienia fabryk produkujących mydło z ludzkiego tłuszczu w czasie II wojny światowej, mit ten był jednak rozpowszechniony już w czasie wojny.

Informacja o tym, że naziści produkują takie mydło, pojawiła się też w Medalionach Zofii Nałkowskiej. W 2006 r. śledztwo Instytutu Pamięci Narodowej potwierdziło, że we wspomnianym w Medalionach gdańskim instytucie anatomicznym przygotowywano w trakcie II wojny światowej ze zwłok więźniów preparaty (kości, czaszki) dla studentów medycyny oraz środek czyszczący z tłuszczu. Jednak nie ma tam żadnych śladów wskazujących na masowy czy komercyjny charakter tej produkcji.

[przypis edytorski]

Żadnego związku nie ma również kronika Wacława Potockiego z Osmanem Jana Gundulicia — Najsłynniejszemu utworowi najznakomitszego pieśniarza dubrownickiego (raguzyjskiego) należy się krótka wzmianka. Jan Gundulić (a. Gondola, 1589–1638) zamierzał jeszcze w r. 1620 przełożyć Jerozolimę Tassa i poświęcić ją Zygmuntowi III; porzucił jednak zamiar zupełnie, może gdy się dowiedział o polskim jej przekładzie z r. 1618, i pierwsze dwie pieśni przekładu Jerozolimy, powtórzone w świeżym wydaniu dzieł Gunduliciowych Kórblera (Zagrzeb 1919 w dodatku), nie są wcale jego pióra. Zamiast przekładu stworzył Osmana w dwudziestu pieśniach (14 i 15 nie napisał, przeszkodziła mu śmierć). Na Osmana złożyły się dwa dzieła: jedno (pieśń pierwsza i druga oraz od szesnastej do końca) opowiadało wiernie wedle historii, niemal bez wymysłów poetyckich, zamiar Osmana zniesienia janczarów, ich rokosz i śmierć Osmana. Drugie, pieśni od trzeciej do piętnastej, jest romansową bajędą o Koreckim, Władysławie, Osmanie, o ich żonach i kochankach, o amazonkach i pasterkach, z najzupełniejszą pogardą wszelkiego prawdopodobieństwa: chocimskie walki widzimy na obrazach, rozwieszonych w królewskiej galerii obrazów warszawskiej, gdy je poseł turecki Ali pasza ogląda; pomysł równie niedorzeczny jak owe posągi królów polskich służące do powieści o dawnych dziejach polskich. Gundulić nie był epikiem — był lirykiem; Osman wypadł też jako epopeja wcale słabo (obie jego części nie są stopione jednolicie), ale odznacza się pysznym językiem i najszerszym ujęciem przedmiotu oraz licznymi pięknymi, acz zupełnie zmyślonymi epizodami w stylu Tassa i Włochów. [przypis edytorski]

Żadnej się łaski u mnie nie spodziewaj, żadnego grzechu odpuszczenia mieć nie będziesz: wszytkie cię grzechy twoje potępią, jeśli się z bratem nie zgodzisz — parafraza morału przypowieści o dłużnikach z Mt 18, 23–35. [przypis edytorski]

żadnemi przegrody — daw. forma N. lm; dziś popr.: żadnymi przegrodami. [przypis edytorski]

żadnem kształtem (starop.) — żadnym sposobem. [przypis edytorski]

żadni (starop.) — żaden. [przypis edytorski]

żadnym kształtem (starop.) — w żaden sposób. [przypis edytorski]

żadnym obyczajem (starop.) — w żaden sposób. [przypis edytorski]

żadny w to nie łuczy jako święte Pismo uczy (daw.) — nikt nie żyje dokładnie według wskazań Pisma świętego. [przypis edytorski]

Żagary — wileńska grupa poetycka powstała w roku 1931, należąca do tzw. drugiej awangardy, w skład której wchodził m. in. Czesław Miłosz; słowo stanowiące jej nazwę stanowiło regionalizm oznaczający chrust a. suche drewno. [przypis edytorski]

Żagary — wileńska grupa poetycka powstała w roku 1931, należąca do tzw. drugiej awangardy, w skład której wchodził m.in. Czesław Miłosz; słowo stanowiące jej nazwę to regionalizm oznaczający chrust a. suche drewno. [przypis edytorski]

Żagary — wileńska grupa poetycka powstała w roku 1931, należąca do tzw. drugiej awangardy, w skład której wchodził m. in. Czesław Miłosz; słowo stanowiące jej nazwę to regionalizm oznaczający chrust a. suche drewno. [przypis edytorski]

żagiel latyński, dziś: żagiel łaciński — żagiel rozpięty na długiej rejce, umocowanej skośnie na dość niskim maszcie. [przypis edytorski]

żagiew — łuczywo, głownia, płonący kawałek drewna, który służył oświetleniu drogi. [przypis edytorski]

żagiew — płonące polano (kawał drewna); przen.: przyczyna gwałtownych i dramatycznych zdarzeń. [przypis edytorski]

żagiew — płonący lub żarzący się kawałek drewna. [przypis edytorski]

żagiew — tu: płonący kawał drewna. [przypis edytorski]

żagiew — tu: pochodnia. [przypis edytorski]

żaglów (daw. forma) — dziś: żagli. [przypis edytorski]

żaglów — dziś popr.: żagli. [przypis edytorski]

żaglościg — inaczej albatros. [przypis edytorski]

żagwić się (neol.) — czas. utworzony od rzecz. żagiew (płonący kawał drewna; pochodnia), synonim: płonąć. [przypis edytorski]

żagwienie się — żarzenie się, powolne spalanie (tu przen.). [przypis edytorski]

żakarda — tu zapewne: tkanina żakardowa, o bardzo rozbudowanych wzorach, najczęściej motywach roślinnych, wykonywana na krosnach wyposażonych w mechanizm Żakarda (Jacquarda). [przypis edytorski]

żak (daw.) — uczeń a. student. [przypis edytorski]

Żakeria — powstanie ludowe, które wybuchło w 1358 r. we Francji (w czasie wojny stuletniej), spowodowane wyniszczeniem wsi wojną i epidemiami oraz wzrostem podatków i danin. [przypis edytorski]

żakieta — dziś: żakiet; dopasowana marynarka. [przypis edytorski]

żakostwo — tu: zachowanie niepoważne, dziecinada; ryzykanctwo. [przypis edytorski]

żak — student, uczeń. [przypis edytorski]

żak — uczeń, tu ogólnie: chłopak. [przypis edytorski]

żałoba (tu daw.) — skarga, oskarżenie. [przypis edytorski]

żałobny — tu: przynoszący śmierć i smutek. [przypis edytorski]

Żałość na widok stawiana — żałość (żałoba) na pokaz. [przypis edytorski]

żałoście (daw., gw.) — żałości (M.,B.lm). [przypis edytorski]

żałośnemi jęki — dziś popr. forma N. lm: żałosnymi jękami. [przypis edytorski]

żałośny — dziś popr.: żałosny. [przypis edytorski]

żałośny — dziś: żałosny. [przypis edytorski]

żałosnemi słowy (starop. forma) — dziś popr. N.lm: żałosnymi słowami. [przypis edytorski]

żałosno (daw.) — dziś popr.: żałośnie. [przypis edytorski]

żałosny (daw.) — z powodu którego odczuwa się żal. [przypis edytorski]

żałosny (starop.) — przejęty żalem; rozżalony. [przypis edytorski]

żałosny — tu: przepełniony żalem, rozżalony. [przypis edytorski]

żałosny — tu: rozżalony. [przypis edytorski]

żałosny — tu: zasmucony. [przypis edytorski]

żałować się (tu daw.) — skarżyć się. [przypis edytorski]

żałowali (…) kapitańską parkę — dziś popr.: żałowali kapitańskiej parki, tj. Stasia i Helci. [przypis edytorski]

żałujta (gw.) — forma 2 os. lm: żałujcie. [przypis edytorski]

żaleć — dziś: użalać się; żałować czegoś. [przypis edytorski]

żale — naczynia służące do obrzędów pogrzebowych. [przypis edytorski]

żali a. zali (daw.) — czy; czy też. [przypis edytorski]

żali a. zali (daw.) — czyż, czyżby. [przypis edytorski]

żali a. zali (daw.) — czyż. [przypis edytorski]

żali a. zali (daw.) — tu: jeśli. [przypis edytorski]

żaliby (daw.) — czy, czyby. [przypis edytorski]

żalić (daw., starop.) — konstrukcja złożona z zaimka pytajnego zali: czy, czyż oraz partykuły -ci (skróconej do ) w funkcji wzmacniającej. [przypis edytorski]

żalić się straty — dzisiejsza składnia: żalić się na stratę. [przypis edytorski]

żaliś (…) przybył (daw.) — konstrukcja z partykułą -li- oraz ruchomą końcówką czasownika; znaczenie: czy przybyłeś, czyż przybyłeś. [przypis edytorski]