Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3269 przypisów.
heures de confidence (fr.) — godziny zaufania. [przypis edytorski]
heurystyczny (z gr.) — oparty na heurystyce, tj. umiejętności wykrywania nowych prawd przez znajdywanie związków między faktami i stawianie hipotez. [przypis edytorski]
Heu (…) vides — Catullus, Elegiae 1. [przypis tłumacza]
Heweliusz, Jan (1611–1687) — niem. astronom i konstruktor działający w Gdańsku. [przypis edytorski]
hewra (z hebr., gw. miejska) — towarzystwo, paczka; banda, zgraja; pierwotnie: pobożne bractwo. [przypis edytorski]
Hexe (niem.) — czarownica. [przypis autorski]
Heyl, Paul Renno (1872–1961) — amerykański wynalazca i fizyk, pracował nad ponownym wyznaczeniem stałej grawitacji Newtona za pomocą równowagi skrętnej. [przypis edytorski]
Heyman, Ernst (1870–1946) — profesor uczelni we Wrocławiu i Królewcu, potem w Berlinie. [przypis edytorski]
Heymans, Gerardus (1857–1930) — holenderski filozof, psycholog, wyznawca idei monizmu psychicznego. [przypis edytorski]
Heym, Stefan (1913–2001) — (właśc. Helmut Flieg) pisarz niemiecki pochodzenia żydowskiego, pod pseudonimem Heym pisał od 1933. [przypis edytorski]
Heyse, Paul (1830–1914) — poeta niemiecki tzw. Koła Monachijskiego, głoszącego hasło „sztuka dla sztuki”; epigon klasycyzmu; autor nowel hiszpańskich (Andrea, Delfin) i tłumacz literatury romańskiej; za arcydzieło uchodzi jego L'Arrabiata (w zbiorze Novellen), 1855; z powieści znane: Kinder der Welt (Dzieci świata), 1873; Im Paradiese (W raju), 1876; nagrodę Nobla uzyskał w r. 1910 (w 80-lecie urodzin). [przypis edytorski]
Hezjod — epik grecki. [przypis edytorski]
Hezjod — gr. poeta epicki, ur. między 850 a 700 p.n.e., autor m. in. poematu Prace i dnie. [przypis edytorski]
Hezjod — gr. poeta epicki, ur. między 850 a 700 p.n.e., autor m. in. Teogonii (poematu o pochodzeniu bogów) oraz Prac i dni. [przypis edytorski]
Hezjod (VIII–VII p.n.e.) — epik grecki porównywany z Homerem, autor m.in. dydaktycznego poematu o rolnictwie pt. Prace i dni. [przypis edytorski]
Hezjod (VIII–VII p.n.e.) — poeta grecki, twórca poematów epickich porównywany z Homerem; autor m.in. dzieł: Teogonia (o powstaniu bogów i początkach świata) oraz Prace i dnie (poemat dydaktyczny o rolnictwie). [przypis edytorski]
Hezjod (VIII–VII p.n.e.) — poeta grecki, twórca poematów epickich porównywany z Homerem; autor m.in. dzieł: Teogonia (o powstaniu bogów i początkach świata) oraz Prace i dnie (poemat dydaktyczny o rolnictwie). [przypis edytorski]
Hezjod (VIII–VII p.n.e.) — poeta grecki, twórca poematów epickich porównywany z Homerem; autor m.in. dzieł: Teogonia (o powstaniu bogów i początkach świata) oraz Prace i dnie (poemat dydaktyczny o rolnictwie). [przypis edytorski]
Hezjod (VIII–VII p.n.e.) — poeta grecki, twórca poematów epickich porównywany z Homerem; autor m.in. dzieł: Teogonia (o powstaniu bogów i początkach świata) oraz Prace i dnie (poemat dydaktyczny o rolnictwie). [przypis edytorski]
Hezjod — z Askry w Beocji, najstarszy po Homerze poeta grecki, znany jako autor poematów dydaktycznych: Teogonia (Genealogie bogów) i Prace i dni. To ostatnie dzieło ma za przedmiot roboty rolne i czas, kiedy je należy wykonywać. Jest to jedyny poeta grecki, który ceni pracę i wygłasza na jej cześć piękne zdania, jak przytoczone powyżej (Prace, w. 311), lub np.: „Przed cnotą bogowie pot położyli”(Prace, w. 289). Przeciętnie Grek nie pracuje, praca jest dla niewolnika, nie ma nawet w greczyźnie wyrazu „praca” bez ubocznego znaczenia mozołu i przykrości. [przypis tłumacza]
Hezyjonę (…) brał za żonę (mit. gr.) — tytan Prometeusz związał się z okeanidą Klymene a. plejadą Kelajno (istnieją różne wersje mitu) i miał z nią syna Deukaliona; według jednej z odmian opowieści o Prometeuszu, Klymene była jego matką, zaś ojcem Japet. Natomiast imię Hezjony znane jest z mitu o Heraklesie: nie była ona jednak okeanidą, ale córką króla Troi, Laomedona (ojca Priama), który obiecał jej rękę oraz cudowne konie, dar Zeusa, śmiałkowi, który zabije potwora morskiego; kiedy jednak Herakles dokonał tego czynu, król nie dotrzymał słowa i nie dał herosowi przyrzeczonej nagrody; Herakles zemścił się za to po wykonaniu swych dwunastu prac: zdobył i zburzył Ilion, a wiarołomnego króla zabił strzałem z łuku. [przypis edytorski]
H. G. Henn, The Compulsory License Provisions…, s. 35. [przypis autorski]
Hiady (gr. Hyades: Płaczki) — córki tytana Atlasa i Okeanidy Plejone, siostry Plejad i Hyasa; po śmierci Hyasa zamienione przez Zeusa wraz z siostrami w gwiazdy; na niebie Hiady należą do gwiazdozbioru Byka, sąsiadują z Plejadami i konstelacją Oriona; zachodziły za horyzont przed wschodem słońca na początku listopada, tydzień po Orionie, pół tygodnia po Plejadach. [przypis edytorski]
Hiakintia — narodowe święto Spartan na pamiątkę Hiakinta, lacedemońskiego królewicza z Amyklaj (na południe od Sparty). Był on ulubieńcem Apollona, który go przypadkiem zabił w czasie zabawy dyskiem (ciężki krążek do rzucania z drzewa, kamienia lub żelaza). Obchodzono to święto co roku w lecie w Amyklaj, w ojczyźnie Hiakinta. Trwało trzy dni. Drugiego dnia odbywała się pod przewodem kierownika chóru uroczysta procesja na cześć Apollona, wśród śpiewu peanów (pieśń na cześć boga) i dźwięków fletów i lutni. Przed procesją postępował oddział pięknie strojnej jazdy. [przypis tłumacza]
hialina (ang. hyaline, z gr. hyalinos: przezroczysty) — szklista, przezroczysta substancja. [przypis edytorski]
hiatus (łac.) — przerwa, luka. [przypis edytorski]
hiatus (z łac.) — przerwa, luka. [przypis edytorski]
hiatus (z łac.) — rozziew; tu: gra słów z wyrazem „ziewanie”. [przypis edytorski]
hiberna — danina pieniężna pobierana w Polsce w XVII i XVIII w., przeznaczona na utrzymanie wojska w zimie. [przypis edytorski]
Hibernia — dawna nazwa Irlandii. [przypis redakcyjny]
hibernorum (łac.) — zasług zimowych. [przypis redakcyjny]
hibernowe — danina od poddanych dóbr królewskich i duchownych na żołd dla wojska w zimie. [przypis redakcyjny]
hibernowe stanowisko — zimowe leże. [przypis redakcyjny]
hibernowy — zimowy; hibernowy chleb: świadczenia pieniężne i żywnościowe przysługujące wojsku w czasie leży zimowych, wypłacane z dóbr królewskich i duchownych. [przypis redakcyjny]
Hibiscus heterophyllus (biol.) — jeden z gatunków ketmii (hibiskusa), występujący wyłącznie w Australii. [przypis edytorski]
hibisk — dziś popr.: hibiskus. [przypis edytorski]
Hic abdera! — wyrażenie przysłowiowe, znaczy: oto najgłupszy z głupich. [przypis redakcyjny]
hic bibitur (łac.) — tu pił. [przypis edytorski]
Hic… captabis frigus opacum! — parafraza słów z Bukolik Wergiliusza (ekloga I): „Tu… będziesz zażywał cienia i chłodu u świętych strumieni”. [przypis edytorski]
Hic est — Oto ten… Oto on… [przypis redakcyjny]
Hic est piscis, quem Sua Dominatio diabolum nominavit (łac.) — Oto ryba, którą Waszmość nazwał diabłem. [przypis redakcyjny]
hic et nunc (łac.) — niezwłocznie. [przypis redakcyjny]
hic et nunc (łac.) — tu i teraz. [przypis edytorski]
hic et ubique (łac.) — tutaj i wszędzie. [przypis edytorski]
Hic exultat (…) mulcent — Lucretius, De rerum natura, III, 142. [przypis tłumacza]
Hic, haec, hoc (łac.) — ten, ta, to. [przypis edytorski]
hic, haec, hoc (łac.) — ten, ta, to. [przypis edytorski]
Hic ibat Simois; hic est Sigeia tellus; Hic steterat Priami regia celsa senis (łac.) — Tu płynęła rzeka Simois, tu jest Sigeja, tu stał wysoki zamek sędziwego Priama (fragment Eneidy Wergiliusza). [przypis edytorski]
Hic illius (…) fuit — Vergilius, Aeneida, I, 16. [przypis tłumacza]
Hic illum patrio… (łac.) — przekład prozą: Tu zobaczyłem owego, śpiewającego pieśni przy akompaniamencie ojczystej lutni Ronsarda, nie mniej oniemiałem… Po tym, jak Mars wzniósł się na niebiańskich koniach w przestworza, wysławiał ów zalety bogów i pożytki szlachetnego pokoju. [przypis edytorski]
Hic incipiunt (…) amoris — tu zaczynają się rozdziały O sztuce kochania i o wzgardzeniu miłością. [przypis tłumacza]
hic jacet lepus (łac.) — dosł.: tu siedzi (kryje się) zając; przen. tu jest pies pogrzebany, tj. tu leży problem. [przypis edytorski]
hic labor juvabit (łac.) — praca ta zajmie. [przypis redakcyjny]
Hic (…) lacessit — Lucretius, De rerum natura II, 42. [przypis tłumacza]
hic mulier (łac. dosł.: ten kobieta) — kobieta despotyczna. [przypis edytorski]
hic mulier (łac.: ten kobieta) — mężna, wojownicza kobieta, herod-baba. [przypis edytorski]
hic natus est Conradus M D CCC XXIII calendis novembris (łac.) — tu narodził się Konrad 1 listopada 1823 r. [przypis edytorski]
hicoro — popr.: hikora, drzewo o twardym, elastycznym drewnie, występujące we wsch. części Ameryki Północnej. [przypis edytorski]
hic Rhodus, hic salta (łac.) — dosł.: tu jest Rodos, tu skacz; przen.: dowiedź, do czego jesteś zdolny, tu i teraz. [przypis edytorski]
hidalgo — hiszpański szlachcic. [przypis edytorski]
hidalgo (hiszp., lm: hidalgos) — szlachcic. [przypis edytorski]
hidalgo (hiszp.) — szlachcic. [przypis edytorski]
hidalgo (hiszp.) — szlachcic. [przypis redakcyjny]
hidalgo — szlachcic hiszpański. [przypis edytorski]
hidalgo — szlachcic. [przypis edytorski]
Hidasp — a. Hydasp, rzeka w Indiach; dziś Dżilam. [przypis redakcyjny]
hidranga — roślina z gatunku skalnic. [przypis redakcyjny]
Hidraot — król Damaszku stryj Armidy, czarownik. [przypis redakcyjny]
hidra — senovės graikų mitologijoje daugiagalvis slibinas. [przypis edytorski]
hidra — tai labai nuodinga marių gyvatė, turinti plokščią plaukimui uodegą. Hidros veisiasi Indijos vandenyne ir jo pakraščiuose. [przypis tłumacza]
hidrauliczny — dziś popr.: hydrauliczny. [przypis edytorski]
hidraulika — dziś popr.: hydraulika. [przypis edytorski]
hiena — zwierzę znane z tego, że żywi się padliną; tu: martwym „ciałem” ojczyzny poety żywią się zaborcy. [przypis edytorski]
hienodon — wymarły ssak mięsożerny, który zamieszkiwał Eurazję, Amerykę Płn. i Afrykę. [przypis edytorski]
Hieracium (biol.) — rodzaj roślin z rodziny astrowatych, mający wiele gatunków i odmian na całym świecie; w Polska stwierdzono występowanie 103 gatunków. [przypis edytorski]
hierarchia — władza duchowna. [przypis redakcyjny]
hieratyczny — doniosły, patetyczny, uroczysty. [przypis edytorski]
hieratyczny — pełen patosu, dostojeństwa. [przypis edytorski]
hieratyczny — tu: uroczysty. [przypis edytorski]
hieratyczny — właściwy uroczystemu rytuałowi (np. religijnemu). [przypis edytorski]
Hier hast die Kanne voll, kannst essen (niem.) — Masz tu pełną konewkę, możesz jeść. [przypis edytorski]
Hier hat man mehr kein Mut (niem.) — tu już nie ma więcej odwagi. [przypis edytorski]
hier Hilfe (niem.) — tu, pomocy. [przypis edytorski]
Hier ist der Moor (niem.) — Tutaj jest ten Maur. [przypis edytorski]
hier (niem.) — tutaj. [przypis edytorski]
hierodul — starożytny niewolnik świątynny w służbie bóstwa, uważany za własność bogów. [przypis edytorski]
hierofanta — naczelnik kultu misteriów greckich. [przypis autorski]
hierofant (gr.) — kapłan kultu misteryjnego, przeznaczonego dla wtajemniczonych. [przypis edytorski]
hierofant (z gr.) — kapłan misteriów eleuzyjskich; człowiek objawiający innym święte tajemnice. [przypis edytorski]
hieroglifik — symbol (w formie prostego znaku wizualnego). [przypis edytorski]
hieroglifik (z gr.) — napis hieroglificzny a. napis w ogóle. [przypis redakcyjny]
hieroglify — rodzj starożytnego pisma obrazkowego. [przypis edytorski]
hieroglify (z gr. hieroglyphika: święte znaki) — najstarszy rodzaj pisma starożytnego Egiptu. Nazwa stosowana również do innych rodzajów pisma obrazkowego. [przypis edytorski]
hieroglif — znak pisma obrazkowego. [przypis edytorski]
Hiero-gliptos (gr.) — glipto- w złożeniach oznacza ryć, rzeźba, hiero- to święty, jak i potężny. [przypis edytorski]
Hieron II (ok. 306–215 p.n.e.) — wódz, a od 275 p.n.e. tyran Syrakuz; jego rządy to okres dobrobytu tego miasta-państwa. [przypis edytorski]
Hieron II (ok. 306–215 p.n.e.) — wódz, a od 275 p.n.e. tyran Syrakuz na Sycylii; jego rządy to okres dobrobytu tego miasta-państwa. [przypis edytorski]
Hieronim Radziejowski (1612–1667) — syn Stanisława Radziejowskiego i Katarzyny Sobieskiej, córki Marka Sobieskiego; podkanclerzy koronny, po konflikcie z królem Janem Kazimierzem, na którego rzucił wobec królowej pomówienie o romans z własną żoną, skazany na infamię i banicję w 1652 r., uciekł z Polski i aktywnie współdziałał z Karolem Gustawem podczas najazdu Szwedów na Polskę; utrzymywał też dwuznaczne kontakty z Bohdanem Chmielnickim i Kozakami; w 1662 r. rehabilitowany, stanął po stronie króla polskiego w czasie rokoszu Lubomirskiego, zmarł jako poseł Rzeczpospolitej do Turcji. [przypis edytorski]
Hieronim ze Strydonu (ok. 347–420) — tłumacz Biblii na łacinę, autor komentarzy biblijnych i polemicznych pism teologicznych. [przypis edytorski]
Hieronim ze Strydonu (ok. 347–420) — tłumacz Biblii na łacinę, autor komentarzy biblijnych i polemicznych pism teologicznych; święty Kościoła katolickiego, doktor Kościoła. [przypis edytorski]
