Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3208 przypisów.

Hibiscus heterophyllus (biol.) — jeden z gatunków ketmii (hibiskusa), występujący wyłącznie w Australii. [przypis edytorski]

hibisk — dziś popr.: hibiskus. [przypis edytorski]

Hic abdera! — wyrażenie przysłowiowe, znaczy: oto najgłupszy z głupich. [przypis redakcyjny]

hic bibitur (łac.) — tu pił. [przypis edytorski]

Hic… captabis frigus opacum! — parafraza słów z Bukolik Wergiliusza (ekloga I): „Tu… będziesz zażywał cienia i chłodu u świętych strumieni”. [przypis edytorski]

Hic est — Oto ten… Oto on… [przypis redakcyjny]

Hic est piscis, quem Sua Dominatio diabolum nominavit (łac.) — Oto ryba, którą Waszmość nazwał diabłem. [przypis redakcyjny]

hic et nunc (łac.) — niezwłocznie. [przypis redakcyjny]

hic et ubique (łac.) — tutaj i wszędzie. [przypis edytorski]

Hic exultat (…) mulcent — Lucretius, De rerum natura, III, 142. [przypis tłumacza]

Hic, haec, hoc (łac.) — ten, ta, to. [przypis edytorski]

hic, haec, hoc (łac.) — ten, ta, to. [przypis edytorski]

Hic ibat Simois; hic est Sigeia tellus; Hic steterat Priami regia celsa senis (łac.) — Tu płynęła rzeka Simois, tu jest Sigeja, tu stał wysoki zamek sędziwego Priama (fragment Eneidy Wergiliusza). [przypis edytorski]

Hic illius (…) fuit — Vergilius, Aeneida, I, 16. [przypis tłumacza]

Hic illum patrio… (łac.) — przekład prozą: Tu zobaczyłem owego, śpiewającego pieśni przy akompaniamencie ojczystej lutni Ronsarda, nie mniej oniemiałem… Po tym, jak Mars wzniósł się na niebiańskich koniach w przestworza, wysławiał ów zalety bogów i pożytki szlachetnego pokoju. [przypis edytorski]

Hic incipiunt (…) amoris — tu zaczynają się rozdziały O sztuce kochania i o wzgardzeniu miłością. [przypis tłumacza]

hic jacet lepus (łac.) — dosł.: tu siedzi (kryje się) zając; przen. tu jest pies pogrzebany, tj. tu leży problem. [przypis edytorski]

hic labor juvabit (łac.) — praca ta zajmie. [przypis redakcyjny]

Hic (…) lacessit — Lucretius, De rerum natura II, 42. [przypis tłumacza]

hic mulier (łac. dosł.: ten kobieta) — kobieta despotyczna. [przypis edytorski]

hic mulier (łac.: ten kobieta) — mężna, wojownicza kobieta, herod-baba. [przypis edytorski]

hic natus est Conradus M D CCC XXIII calendis novembris (łac.) — tu narodził się Konrad 1 listopada 1823 r. [przypis edytorski]

hicoro — popr.: hikora, drzewo o twardym, elastycznym drewnie, występujące we wsch. części Ameryki Północnej. [przypis edytorski]

hic Rhodus, hic salta (łac.) — dosł.: tu jest Rodos, tu skacz; przen.: dowiedź, do czego jesteś zdolny, tu i teraz. [przypis edytorski]

hidalgo — hiszpański szlachcic. [przypis edytorski]

hidalgo (hiszp., lm: hidalgos) — szlachcic. [przypis edytorski]

hidalgo (hiszp.) — szlachcic. [przypis redakcyjny]

Hidasp — a. Hydasp, rzeka w Indiach; dziś Dżilam. [przypis redakcyjny]

hidranga — roślina z gatunku skalnic. [przypis redakcyjny]

hiena — zwierzę znane z tego, że żywi się padliną; tu: martwym „ciałem” ojczyzny poety żywią się zaborcy. [przypis edytorski]

hienodon — wymarły ssak mięsożerny, który zamieszkiwał Eurazję, Amerykę Płn. i Afrykę. [przypis edytorski]

Hieracium (biol.) — rodzaj roślin z rodziny astrowatych, mający wiele gatunków i odmian na całym świecie; w Polska stwierdzono występowanie 103 gatunków. [przypis edytorski]

hieratyczny — doniosły, patetyczny, uroczysty. [przypis edytorski]

hieratyczny — pełen patosu, dostojeństwa. [przypis edytorski]

hieratyczny — właściwy uroczystemu rytuałowi (np. religijnemu). [przypis edytorski]

Hier hast die Kanne voll, kannst essen (niem.) — Masz tu pełną konewkę, możesz jeść. [przypis edytorski]

hier Hilfe (niem.) — tu, pomocy. [przypis edytorski]

Hier ist der Moor (niem.) — Tutaj jest ten Maur. [przypis edytorski]

hierodul — starożytny niewolnik świątynny w służbie bóstwa, uważany za własność bogów. [przypis edytorski]

hierofanta — naczelnik kultu misteriów greckich. [przypis autorski]

hierofant (gr.) — kapłan kultu misteryjnego, przeznaczonego dla wtajemniczonych. [przypis edytorski]

hierofant (z gr.) — kapłan misteriów eleuzyjskich; człowiek objawiający innym święte tajemnice. [przypis edytorski]

hieroglifik — symbol (w formie prostego znaku wizualnego). [przypis edytorski]

hieroglifik (z gr.) — napis hieroglificzny a. napis w ogóle. [przypis redakcyjny]

hieroglify — rodzj starożytnego pisma obrazkowego. [przypis edytorski]

hieroglify (z gr. hieroglyphika: święte znaki) — najstarszy rodzaj pisma starożytnego Egiptu. Nazwa stosowana również do innych rodzajów pisma obrazkowego. [przypis edytorski]

hieroglif — znak pisma obrazkowego. [przypis edytorski]

Hiero-gliptos (gr.) — glipto- w złożeniach oznacza ryć, rzeźba, hiero- to święty, jak i potężny. [przypis edytorski]

Hieron II (ok. 306–215 p.n.e.) — wódz, a od 275 p.n.e. tyran Syrakuz; jego rządy to okres dobrobytu tego miasta-państwa. [przypis edytorski]

Hieron II (ok. 306–215 p.n.e.) — wódz, a od 275 p.n.e. tyran Syrakuz na Sycylii; jego rządy to okres dobrobytu tego miasta-państwa. [przypis edytorski]

Hieronim Radziejowski (1612–1667) — syn Stanisława Radziejowskiego i Katarzyny Sobieskiej, córki Marka Sobieskiego; podkanclerzy koronny, po konflikcie z królem Janem Kazimierzem, na którego rzucił wobec królowej pomówienie o romans z własną żoną, skazany na infamię i banicję w 1652 r., uciekł z Polski i aktywnie współdziałał z Karolem Gustawem podczas najazdu Szwedów na Polskę; utrzymywał też dwuznaczne kontakty z Bohdanem Chmielnickim i Kozakami; w 1662 r. rehabilitowany, stanął po stronie króla polskiego w czasie rokoszu Lubomirskiego, zmarł jako poseł Rzeczpospolitej do Turcji. [przypis edytorski]

Hieronim ze Strydonu (ok. 347–420) — tłumacz Biblii na łacinę, autor komentarzy biblijnych i polemicznych pism teologicznych. [przypis edytorski]

Hieronim ze Strydonu (ok. 347–420) — tłumacz Biblii na łacinę, autor komentarzy biblijnych i polemicznych pism teologicznych; święty Kościoła katolickiego, doktor Kościoła. [przypis edytorski]

Hieronim z Pragi (1378–1416) — czeski teolog, zwolennik husytyzmu; usiłował przyjść z pomocą uwięzionemu przez sobór w Konstancji Janowi Husowi, został ujęty, poddany torturom i spalony na stosie jako heretyk. [przypis edytorski]

Hieron I Starszy (zm. 467 p.n.e.) — początkowo tyran miasta Gela, po śmierci swego brata Gelona objął po nim władzę także w Syrakuzach (478); rozszerzył wpływ Syrakuz na płd. Italię, zlikwidował rządy Etrusków w Kampanii, pobiwszy w 474 ich flotę pod Kyme (Cumae); protektor sztuki i nauki; za jego panowania Syrakuzy zdominowały życie polityczne i gospodarcze Sycylii, stały się jedną z największych ówczesnych metropolii i ważnym ośrodkiem kulturalnym. [przypis edytorski]

Hieron [I zw. Starszym (zm. 467 p.n.e.)] — początkowo tyran miasta Gela, kolonii założonej na płd. wybrzeżu Sycylii przez Rodyjczyków i Kreteńczyków ok. 680 r. przed Chr. Znacznie większą rolę odgrywały na Sycylii Syrakuzy, kolonia koryncka na południowo-wschodnim wybrzeżu Sycylii, założona w VIII wieku przed Chr. Podwaliny pod wielkość Syrakuz kładzie tyran Gelon (z Geli). Po nim następuje Hieron I (478–467), brat jego, wyżej wspomniany tyran Geli. Rozszerza wpływ Syrakuz na płd. Italię, ratuje Kampanię przed Etruskami, pobiwszy ich flotę (474 przed Chr.) pod Cumae (opodal Neapolu). Następca Hierona, brat jego, okrutny Trazybul, traci władzę na rzecz demokracji w 465 r. Nasza rozmowa odbywa się więc w Syrakuzach przed 468 r., poeta liczy z górą 80 lat. Za czasów Ksenofonta znów rządzi w Syrakuzach tyran. Syrakuzański oficer Dionizjos (ur. 430 r.) zdobywa władzę w 405 r., umiera 368/367; jest to jeden z najzdolniejszych polityków greckich. Po nim nastąpił syn jego, Dionizjos II, bez zdolności, próżny, opój; nie rządził dłużej jak 10 lat. Upadek jego jest związany z Akademią Platona. [przypis tłumacza]

Hierozolimitana — mieszkanka Jerozolimy, niewiasta jerozolimska. [przypis autorski]

hierro (hiszp.) — żelazo. [przypis edytorski]

Hieruzalem (daw.) — Jaruzalem, Jerozolima. [przypis edytorski]

Hieruzalem (daw.) — Jeruzalem, Jerozolima, od czasów króla Dawida centrum polityczne i religijne Izraela, po podziale państwa stolica Królestwa Judy. [przypis edytorski]

Hier wird nur deutsch gegrüsst (niem.) — Tu pozdrawia się tylko po niemiecku. [przypis edytorski]

Hier wirst du heiraten (niem.) — Tutaj się ożenisz. [przypis edytorski]

Highgate — przedmieście położone w płn. części Londynu, które do końca ery wiktoriańskiej stanowiło osobną wioskę pod miastem (z tych czasów pochodzi cmentarz, na którym leży wiele sławnych osób, m.in. Karol Marks); zdobią je trzy zasobne w starodrzew lasy oraz pagórki z uczęszczanymi stokami, a ze szczytu North Hill (129 m n.p.m.) rozciąga się widok na krajobraz Londynu; na Highgate składają się trzy dzielnice: północna Haringey, południowo-zachodnia Camden i południowo-wschodnia Islington. [przypis edytorski]

high jacking (ang.) — uprowadzenie, porwanie. [przypis edytorski]

Highlands — górzysty, północny region Szkocji. [przypis edytorski]

high life (ang.) — wytworne towarzystwo, wielki świat. [przypis edytorski]

high-life (ang.) — wyższe sfery. [przypis edytorski]

high males, low males (ang.) — samce silne, samce słabe. [przypis edytorski]

high schools (ang.) — szkoły średnie; licea. [przypis edytorski]

higrometr — urządzenie do pomiaru wilgotności powietrza. [przypis edytorski]

hikor — gatunek drzewa orzechowego w Ameryce Północnej. [przypis edytorski]

hilari fronte (łac.) — pogodnym czołem. [przypis redakcyjny]

Hilarion z Gazy (ok. 293–371) — pustelnik chrześcijański; jako kilkunastolatek został uczniem Antoniego, którego po dwóch miesiącach opuścił, by prowadzić życie pustelnicze w pobliży Gazy; w 356 zmęczony popularnością, jaką zyskał przez 22 lata, opuścił Palestynę, udając się do Egiptu, na Sycylię i ostatecznie na Cypr. [przypis edytorski]

Hilaryon — pustelnik w Palestynie. [przypis redakcyjny]

Hilary z Poitiers (ok. 315–367) — biskup Poitiers, teolog, obrońca dogmatu o Trójcy, zaangażowany w spór z arianizmem; autor hymnów kościelnych; Ojciec oraz Doktor Kościoła, święty. [przypis edytorski]

Hildebrand, Friedrich Hermann Gustav (1835–1915) — botanik niemiecki. [przypis edytorski]

Hildebrandt — (papież Grzegorz VII, 1073–1085) jeden z najgłośniejszych papieży średniowiecza, prowadził długotrwałą walkę o wyższość władzy duchownej nad świecką. [przypis edytorski]

Hildegarda z Bingen (1098–1179) — frankońska mniszka, mistyczka, wizjonerka, kompozytorka, badaczka natury i lekarka, w Kościołach zachodnich uznawana za świętą. W jej wizjach kule pojawiają się zarówno w obrazie kosmologicznym, jak i antropologicznym: zstępujące z góry ogniste kule, ogarniające serce człowieka w łonie matki, są płomykami rozumienia, obrazem duszy ożywiającej ciało ludzkie. [przypis edytorski]

Hilde i Solness — bohaterowie dramatu Ibsena z 1892 roku pt. norw. Bygmester Solness (Mistrz Solness a. Budowniczy Solness). [przypis edytorski]

hildur (isl.; rzecz. r.ż.) — walka; skandynawskie imię, zarówno męskie jak i żeńskie. W wydaniu z 1936 w tytuł wkradła się literówka i zamiast hildura pojawił się hidur (hebr.) — elegancja; piękne spełnianie nakazu (hidur mitzvah). [przypis edytorski]

Hilel Stary właśc. Hillel Starszy (I w. p.n.e – I w. n.e.) — należał do ostatniej generacji zugotu; wybitny interpretator Tory. Jego wykładnia Tory była uniwersalistyczna. [przypis edytorski]

Hilel (…) wynajął (…) sługę, żeby biegł przed jeźdźcem — przed bogatym i zarazem nobliwym mężem jeżdżącym konno biegł zazwyczaj sługa, który wołał: Z drogi, ludzie! [przypis tłumacza]

Hilfe (niem.) — pomocy. [przypis edytorski]