Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2157 przypisów.

eter — w filozofii przyrody nazwa hipotetycznej substancji, która miała wypełniać puste przestrzenie we wszechświecie. W fizyce teoria eteru powstała pod koniec XIX w. wraz z rozwojem teorii elektromagnetyzmu (jego istnieniem tłumaczono np. rozchodzenie się fal świetlnych w przestrzeni kosmicznej), upadła pod wpływem szczególnej teorii względności Alberta Einsteina. Z czasów panowania koncepcji eteru kosmicznego pochodzą wyrażenia związane z radiem, np. „w eterze” lub „na falach eteru”, w których eter oznacza przestrzeń fal radiowych. [przypis edytorski]

eter — w filozofii przyrody nazwa hipotetycznej substancji, która miała wypełniać puste przestrzenie we wszechświecie. W fizyce teoria eteru powstała pod koniec XIX w. wraz z rozwojem teorii elektromagnetyzmu (jego istnieniem tłumaczono np. rozchodzenie się fal świetlnych w przestrzeni kosmicznej), upadła pod wpływem szczególnej teorii względności Alberta Einsteina. [przypis edytorski]

eter — w filoz. przyrody nazwa hipotetycznej substancji, która miała wypełniać puste przestrzenie we wszechświecie. Teoria eteru rozpowszechniła się w XIX wieku (jego istnieniem tłumaczono np. rozchodzenie się fal świetlnych w przestrzeni kosmicznej), upadła pod wpływem szczególnej teorii względności Alberta Einsteina. [przypis edytorski]

eter — wg daw. nauki niedostrzegalna substancja wypełniająca kosmos. [przypis edytorski]

eter — wg dawnych koncepcji hipotetyczny subtelny, lotny żywioł, z którego zbudowane miały być planety i gwiazdy. [przypis edytorski]

eter — wg dawnych koncepcji kosmologicznych niedostrzegalna substancja wypełniająca wszechświat. [przypis edytorski]

eteryczny — subtelny, delikatny, lotny, niematerialny, duchowy; od aetheru (gr. αἰθήρ), piątego i najbardziej lotnego żywiołu w filoz. staroż. [przypis edytorski]

Eterze, co światłem zapładniasz świat (mit. gr.) — Eter, syn Erebu (Ciemności) i Nyks (Nocy): bóg światła, uosobienie wyższych rejonów nieba i powietrza górnego (powietrze niższe, aer zamieszkiwali bogowie olimpijscy); w starogreckiej filozofii przyrody eter był piątym elementem (obok powietrza, ziemi, ognia i wody), materią kosmosu, tj. świata pozaziemskiego, „nadksiężycowego”. [przypis edytorski]

Etes Vous bien, mon Officier? (fr.) — Dobrze panu, panie oficerze? [przypis edytorski]

Etes-vous prophète? (fr.) — Czy pan jest prorokiem? [przypis edytorski]

Et fit voluntas tua (łac.) — bądź wola twoja. [przypis edytorski]

et haec facienda, et haec non omittenda (łac.) — i to trzeba zrobić, i tamtego nie zaniedbać. [przypis edytorski]

et haec facienda et illa nori omittenda — Ir šitą prider padaryti ir ano nereik apleisti. [przypis edytorski]

Ethelbert I (zm. 616) — król Kentu; wydał pierwszy kodeks praw anglosaskich; po sprowadzeniu misjonarzy na dwór królewski przez jego frankijską żoną Berthę jako pierwszy spośród władców anglosaskich przyjął chrzest. [przypis edytorski]

Et hinc illae irae! (łac.) — i stąd te gniewy; parafraza cytatu „hinc illae lacrimae” (stąd te łzy), z komedii Terencjusza Andria (I 1), używanego do wskazania wykrytej nieoczywistej przyczyny czyjegoś zachowania. [przypis edytorski]

E. T. Hoffmann, Poe, bracia Grimm — XIX-wieczni autorzy baśni i opowieści fantastycznych. [przypis edytorski]

et id genus omne (łac.) — i cały ten rodzaj (Horacy, Satyry I, I, 2; lekceważąco o osobach niepoważanych). [przypis edytorski]

Etienne Binet (1569-1639) — fr. jezuita, autor licznych dzieł, głównie dewocyjnych. [przypis edytorski]

et in Arcadia ego (łac.) — i w Arkadii przebywam. [przypis edytorski]

et in variis manebit invarius usque ad finem (łac.) — i w zmiennych kolejach pozostanie niezmienny aż do końca. [przypis edytorski]

etiologia (z gr. aitiología: badanie przyczyn) — tu: udowodnione naukowo przyczyny choroby. [przypis edytorski]

Etiopczycy i Indianie (powiada), wybierając królów i urzędników (…) — Arystoteles, Polityka, IV, 4. [przypis edytorski]

Etiopczykowie — dziś popr.: Etiopczycy. [przypis edytorski]

Etiopia — tu: staroż. nazwa ogółu terenów Afryki na płd. od Egiptu zamieszkiwanych przez ciemnoskórą ludność. [przypis edytorski]

Etiopowie — chodzi o mieszkańców Nubii, rejonu na południe I katarakty nilowej, tj. dzisiejszego południowego Egiptu i północnego Sudanu. Starożytni Grecy używali nazw: Etiopia, Etiopowie na określenie wszystkich terenów i ludów na południe od Egiptu. [przypis edytorski]

Etiopowie — chodzi o mieszkańców Nubii, rejonu na południe I katarakty nilowej, tj. dzisiejszego południowego Egiptu i północnego Sudanu. Starożytni Grecy używali nazw: Etiopia, Etiopowie na określenie wszystkich terenów i ludów na południe od Egiptu. [przypis edytorski]

etiopski namiestnik — chodzi o Nubię, rejon na południe od I katarakty nilowej, tj. dzisiejszy południowy Egipt i północny Sudan. Podbitą Nubią rządził namiestnik faraona, mający do dyspozycji sformowane z miejscowych wojowników wojska garnizonowe. W czasach Nowego Państwa oddziały nubijskie pełniły rolę elitarnych sił strażniczych i policyjnych w całym państwie egipskim. Grecy w czasach antycznych używali nazw: Etiopia, Etiopowie na określenie wszystkich terenów i ludów na południe od Egiptu. [przypis edytorski]

Et jamais (…) me vint-il enlever ou ma femme ou ma soeur — nigdy (…) nie porwali mej żony ni córki. [przypis edytorski]

et je ne veux pas être un mari ridicule! (fr.) — i nie chcę być śmiesznym mężem. [przypis edytorski]

et Jupiter aimait Jo (fr.) — a Jowisz kochał Io. [przypis edytorski]

et j'y tiens (fr.) — zależy mi na tym; ma to dla mnie znaczenie. [przypis edytorski]

Et la tristesse de tout cela, o mon âme, et la tristesse de tout cela (fr.) — i smutek tego wszystkiego, o duszo moja, i smutek tego wszystkiego. [przypis edytorski]

Et le palais? (fr.) — A pałac? [przypis edytorski]

et l'homme son borgne (fr.) — i mężczyzna swego jednookiego. [przypis edytorski]

et mille d'autres galanteries fort jolies et fort riches, mais fort riches (fr.) — i tysiąc innych drobiazgów wielce ładnych i wielce drogich, ale to ogromnie drogich. [przypis edytorski]

et mille pages, valets et canaille (fr.) — i tysiąc paziów, pachołków i hołoty. [przypis edytorski]

Etna — czynny wulkan na wsch. wybrzeżu Sycylii, najwyższy (3340 m n.p.m.) i największy w Europie stożek wulkaniczny. [przypis edytorski]

etnarcha (gr.: władca ludu, narodu) — tytuł używany w hellenistycznym kręgu kulturowym, określający przywódcę politycznego grupy etnicznej lub monoetnicznego państwa, mającego pozycję niższą od króla. [przypis edytorski]

Etna — wulkan na wybrzeżu Sycylii, czynny do dziś. [przypis edytorski]

Etna — wulkan na wybrzeżu Sycylii, czynny również dziś. [przypis edytorski]

Et nunc et semper et in secula seculorum (łac.) — i teraz, i zawsze, i na wieki wieków. [przypis edytorski]

Etny łożyska pełne cyklopów — wg mit. gr. wulkan na Sycylii, Etna, mieścił w sobie kuźnię Hefajstosa, boga ognia (w mit. rzym. Wulkan); tam cyklopi, jednoocy olbrzymi, wykuwali gromy dla Zeusa oraz broń dla innych bogów i bohaterów. [przypis edytorski]

Eto budiet poslednij i rieszitielnyj boj (ros.) — To będzie ostatni i decydujący bój. [przypis edytorski]

eto ja (z ros.) — to ja. [przypis edytorski]

Et omnibus habitantibus in ea (łac.) — I wszystkim domownikom jego. [przypis edytorski]

etończyk — uczeń Eton College, jednej z najstarszych w Anglii szkół męskich z internatem (dla chłopców w wieku 13–18 lat), założonej w 1440 r. przez króla Anglii Henryka VI, znajdującej się w Eton w Berkshire. [przypis edytorski]

Eton — angielskie miasteczko nad Tamizą, na zachód od Londynu; znane głównie jako siedziba Eton College, elitarnej internatowej szkoły męskiej. [przypis edytorski]

Eton — angielskie miasteczko nad Tamizą, na zachód od Londynu; znane głównie jako siedziba Eton College, elitarnej internatowej szkoły męskiej. [przypis edytorski]

Eton — Eton College, jedna z najstarszych angielskich szkół męskich, położona w Berkshire w płd. Anglii. [przypis edytorski]

eto wy, otiec (ros.) — to wy, ojcze [przypis edytorski]

et pagina fracta (łac.) — i na kartce papieru złożonej na pół. [przypis edytorski]

et pour cause (fr.) — i z tego powodu. [przypis edytorski]

Et propter vitam rivendi perdere causas (łac.) — I dla życia gubić przyczyny do życia (Juwenalis, Satyry, VIII, 84). [przypis edytorski]

et que Orondate (…) soit leur chef (fr.) — i by Orondates był ich wodzem. [przypis edytorski]

et que vous ne me voulez voir que je jour — i chcesz mnie widywać tylko w dzień. [przypis edytorski]

et quidem (łac.) — a mianowicie; a przynajmniej. [przypis edytorski]

et quidem (łac.) — mianowicie. [przypis edytorski]

et qu'il fera l'établissement ou les Essences (…) voudront (fr.) — i osiedli się, gdzie Esencje będą chciały. [przypis edytorski]

etranżerek (z fr., zdrobn.) — cudzoziemiec; cudzoziemczyk. [przypis edytorski]

etranżerski (z fr.) — cudzoziemski. [przypis edytorski]

etranżer (z fr.) — obcokrajowiec. [przypis edytorski]

Et requiescat in pace (łac.) — i niech spoczywa w pokoju. [przypis edytorski]

etrog — roślina posiadająca owoce cytrusowe; jedna z czterech roślin wchodzących w skład lulawu używanego przy obchodzeniu święta Sukkot. [przypis edytorski]

Etruria — kraina hist. w płn. Italii, zamieszkiwana przez lud Etrusków, którzy początkowo dominowali nad Rzymianami, a następnie zostali przez nich podporządkowani i wchłonięci. [przypis edytorski]

Etruski — dziś popr. forma M. lm: Etruskowie. Lud zamieszkujący w starożytności Italię, w IV–III wieku p.n.e. podbici przez Rzymian. [przypis edytorski]

etruski — odnoszący się do Etrusków; Etruskowie: lud zamieszkujący w starożytności północną Italię (Etrurię), początkowo dominujący nad Rzymianami, w III w. p.n.e. całkowicie przez nich podbity i wchłonięty. [przypis edytorski]

Etruskowie — lud, zamieszkujący płn. Italię od VII w. p.n.e. do I w. n.e., podbity przez Rzymian. [przypis edytorski]

Etruskowie — lud zamieszkujący w starożytności północną Italię, początkowo dominujący nad Rzymianami, w III w. p.n.e. całkowicie przez nich podbity i wchłonięty. [przypis edytorski]

et separavit Deus gentes, secundum linguas earum (łac.) — i rozdzielił Bóg narody według ich języków. [przypis edytorski]

Et si male nunc, non olim sic erit (łac.) — jeżeli teraz źle, nie zawsze tak ma być; fragm. z Horacego. [przypis edytorski]

et si non mi noces fortuna (łac.) — i jeżeli mi nie przeszkodzisz, fortuno. [przypis edytorski]

et super nivem dealbabor (łac.) — a nad śnieg wybieleję (fragm. pokutnego biblijnego Psalmu 51, znanego także pod incipitowym tytułem Miserere, w katolicyzmie należącego do liturgii eucharystycznej). [przypis edytorski]

et ta soeur! (fr.) — i twoja siostra! [przypis edytorski]

Et tribuit eis petitionem eorum (łac.) — I spełnił prośbę ich (parafraza Ps 106, 15). [przypis edytorski]

Et tu Brute (łac.) — fragment zdania Et tu, Brute, contra me! (I ty, Brutusie, przeciwko mnie!), które miał wypowiedzieć Juliusz Cezar (100–44 p.n.e.), zaatakowany w Senacie rzymskim przez zamachowców. Marcus Junius Brutus młodszy (85–42 p.n.e.) był rzymskim politykiem, cieszył się zaufaniem Cezara, ale przystąpił do spisku, który został zawiązany, aby powstrzymać Cezara przed sięgnięciem po władzę absolutną. [przypis edytorski]

et tu Brute (łac.) — i ty, Brutusie. [przypis edytorski]

et ubi (łac.) — a gdzie. [przypis edytorski]

et unum quemque eo prestantiorem quo proximiorem illi deo deorum (łac.) — a każdy z nich był tym ważniejszy, im bliższy temu bogu bogów. [przypis edytorski]

Et Verbum caro factum est (łac.) — A Słowo ciałem się stało. [przypis edytorski]

et votre (fr.) — a pański. [przypis edytorski]

Et vous m'en donnez d'essayer d'une comtesse. (fr.) — a pani wzbudza we mnie ochotę na hrabinę. [przypis edytorski]

Etyjopom czystym — i dlatego godnym podejmować bogów na uczcie. [przypis edytorski]

Etyka — definicja patosu Etyki Barucha Spinozy, filozofa niderlandzkiego (1632–1677). [red. WL]. [przypis edytorski]

etykietalniejsza — bardziej zgodna z etykietą, oficjalniejsza. [przypis edytorski]

etykietalny — wynikający z etykiety, oficjalny. [przypis edytorski]

etykieta — obowiązujący sposób zachowania się w pewnych środowiskach. [przypis edytorski]

etykieta — tu: naklejka, nalepka. [przypis edytorski]

etymologia — nauka o pochodzeniu słów. [przypis edytorski]

etymologia nazwy miejscowości — (ang.) thorn oznacza cierń, (ang.) field pole, zatem Thornfield to pole cierniowe. [przypis edytorski]

etymologia — pochodzenie wyrazu a. nauka badająca tę kwestię. [przypis edytorski]

etymologia słowa aktor — z łac. ago, agere, egi, actum: działać; actio: działanie, działalność; actor: sprawca, wykonawca. [przypis edytorski]

Euadne (mit. gr.) — żona Kapaneusa, jednego z uczestników wyprawy przeciw Tebom, po śmierci męża rzuciła się na jego pogrzebowy stos. [przypis edytorski]

Eubea — druga co do wielkości z wysp greckich, ciągnąca się wzdłuż wschodniego wybrzeża środkowej Grecji, oddzielona od Beocji wąską cieśniną Euripos. [przypis edytorski]

Eubea — druga co do wielkości z wysp greckich, położona naprzeciw wschodnich wybrzeży środkowej Grecji. [przypis edytorski]

Eubea — wyspa u wybrzeży Attyki i Beocji. [przypis edytorski]

eubejskie Kume — Kume, osada Chalcydejczyków z Eubei. [przypis edytorski]

Eucalyptus gunni (biol.) — eukaliptus Gunna (a. górski), drzewo z rodziny mirtowatych pochodzące z Tasmanii; jego słodki sok po sfermentowaniu przypomina cydr (jabłecznik, napój alkoholowy z soku jabłkowego). [przypis edytorski]

Eucalyptus robusta (biol.) — drzewo z rodziny mirtowatych pochodzące z wybrzeży wsch. Australii, uprawiane w wielu krajach na świecie jako drzewo przydrożne i opałowe. Rodzaj manny, białą substancję o przyjemnym, słodkim smaku wydziela inny gatunek eukaliptusa, Eucalyptus viminalis. [przypis edytorski]