Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2106 przypisów.

Eto budiet poslednij i rieszitielnyj boj (ros.) — To będzie ostatni i decydujący bój. [przypis edytorski]

eto ja (z ros.) — to ja. [przypis edytorski]

Et omnibus habitantibus in ea (łac.) — I wszystkim domownikom jego. [przypis edytorski]

etończyk — uczeń Eton College, jednej z najstarszych w Anglii szkół męskich z internatem (dla chłopców w wieku 13–18 lat), założonej w 1440 r. przez króla Anglii Henryka VI, znajdującej się w Eton w Berkshire. [przypis edytorski]

Eton — angielskie miasteczko nad Tamizą, na zachód od Londynu; znane głównie jako siedziba Eton College, elitarnej internatowej szkoły męskiej. [przypis edytorski]

Eton — angielskie miasteczko nad Tamizą, na zachód od Londynu; znane głównie jako siedziba Eton College, elitarnej internatowej szkoły męskiej. [przypis edytorski]

Eton — Eton College, jedna z najstarszych angielskich szkół męskich, położona w Berkshire w płd. Anglii. [przypis edytorski]

eto wy, otiec (ros.) — to wy, ojcze [przypis edytorski]

et pagina fracta (łac.) — i na kartce papieru złożonej na pół. [przypis edytorski]

et pour cause (fr.) — i z tego powodu. [przypis edytorski]

Et propter vitam rivendi perdere causas (łac.) — I dla życia gubić przyczyny do życia (Juwenalis, Satyry, VIII, 84). [przypis edytorski]

et que Orondate (…) soit leur chef (fr.) — i by Orondates był ich wodzem. [przypis edytorski]

et que vous ne me voulez voir que je jour — i chcesz mnie widywać tylko w dzień. [przypis edytorski]

et quidem (łac.) — a mianowicie; a przynajmniej. [przypis edytorski]

et quidem (łac.) — mianowicie. [przypis edytorski]

et qu'il fera l'établissement ou les Essences (…) voudront (fr.) — i osiedli się, gdzie Esencje będą chciały. [przypis edytorski]

etranżerek (z fr., zdrobn.) — cudzoziemiec; cudzoziemczyk. [przypis edytorski]

etranżerski (z fr.) — cudzoziemski. [przypis edytorski]

etranżer (z fr.) — obcokrajowiec. [przypis edytorski]

Et requiescat in pace (łac.) — i niech spoczywa w pokoju. [przypis edytorski]

etrog — roślina posiadająca owoce cytrusowe; jedna z czterech roślin wchodzących w skład lulawu używanego przy obchodzeniu święta Sukkot. [przypis edytorski]

Etruria — kraina hist. w płn. Italii, zamieszkiwana przez lud Etrusków, którzy początkowo dominowali nad Rzymianami, a następnie zostali przez nich podporządkowani i wchłonięci. [przypis edytorski]

Etruski — dziś popr. forma M. lm: Etruskowie. Lud zamieszkujący w starożytności Italię, w IV–III wieku p.n.e. podbici przez Rzymian. [przypis edytorski]

etruski — odnoszący się do Etrusków; Etruskowie: lud zamieszkujący w starożytności północną Italię (Etrurię), początkowo dominujący nad Rzymianami, w III w. p.n.e. całkowicie przez nich podbity i wchłonięty. [przypis edytorski]

Etruskowie — lud, zamieszkujący płn. Italię od VII w. p.n.e. do I w. n.e., podbity przez Rzymian. [przypis edytorski]

Etruskowie — lud zamieszkujący w starożytności północną Italię, początkowo dominujący nad Rzymianami, w III w. p.n.e. całkowicie przez nich podbity i wchłonięty. [przypis edytorski]

et separavit Deus gentes, secundum linguas earum (łac.) — i rozdzielił Bóg narody według ich języków. [przypis edytorski]

Et si male nunc, non olim sic erit (łac.) — jeżeli teraz źle, nie zawsze tak ma być; fragm. z Horacego. [przypis edytorski]

et si non mi noces fortuna (łac.) — i jeżeli mi nie przeszkodzisz, fortuno. [przypis edytorski]

et super nivem dealbabor (łac.) — a nad śnieg wybieleję (fragm. pokutnego biblijnego Psalmu 51, znanego także pod incipitowym tytułem Miserere, w katolicyzmie należącego do liturgii eucharystycznej). [przypis edytorski]

et ta soeur! (fr.) — i twoja siostra! [przypis edytorski]

Et tribuit eis petitionem eorum (łac.) — I spełnił prośbę ich (parafraza Ps 106, 15). [przypis edytorski]

Et tu Brute (łac.) — fragment zdania Et tu, Brute, contra me! (I ty, Brutusie, przeciwko mnie!), które miał wypowiedzieć Juliusz Cezar (100–44 p.n.e.), zaatakowany w Senacie rzymskim przez zamachowców. Marcus Junius Brutus młodszy (85–42 p.n.e.) był rzymskim politykiem, cieszył się zaufaniem Cezara, ale przystąpił do spisku, który został zawiązany, aby powstrzymać Cezara przed sięgnięciem po władzę absolutną. [przypis edytorski]

et tu Brute (łac.) — i ty, Brutusie. [przypis edytorski]

et ubi (łac.) — a gdzie. [przypis edytorski]

et unum quemque eo prestantiorem quo proximiorem illi deo deorum (łac.) — a każdy z nich był tym ważniejszy, im bliższy temu bogu bogów. [przypis edytorski]

Et Verbum caro factum est (łac.) — A Słowo ciałem się stało. [przypis edytorski]

et votre (fr.) — a pański. [przypis edytorski]

Et vous m'en donnez d'essayer d'une comtesse. (fr.) — a pani wzbudza we mnie ochotę na hrabinę. [przypis edytorski]

Etyjopom czystym — i dlatego godnym podejmować bogów na uczcie. [przypis edytorski]

Etyka — definicja patosu Etyki Barucha Spinozy, filozofa niderlandzkiego (1632–1677). [red. WL]. [przypis edytorski]

etykietalniejsza — bardziej zgodna z etykietą, oficjalniejsza. [przypis edytorski]

etykietalny — wynikający z etykiety, oficjalny. [przypis edytorski]

etykieta — obowiązujący sposób zachowania się w pewnych środowiskach. [przypis edytorski]

etykieta — tu: naklejka, nalepka. [przypis edytorski]

etymologia — nauka o pochodzeniu słów. [przypis edytorski]

etymologia nazwy miejscowości — (ang.) thorn oznacza cierń, (ang.) field pole, zatem Thornfield to pole cierniowe. [przypis edytorski]

etymologia — pochodzenie wyrazu a. nauka badająca tę kwestię. [przypis edytorski]

etymologia słowa aktor — z łac. ago, agere, egi, actum: działać; actio: działanie, działalność; actor: sprawca, wykonawca. [przypis edytorski]

Euadne (mit. gr.) — żona Kapaneusa, jednego z uczestników wyprawy przeciw Tebom, po śmierci męża rzuciła się na jego pogrzebowy stos. [przypis edytorski]

Eubea — druga co do wielkości z wysp greckich, ciągnąca się wzdłuż wschodniego wybrzeża środkowej Grecji, oddzielona od Beocji wąską cieśniną Euripos. [przypis edytorski]

Eubea — druga co do wielkości z wysp greckich, położona naprzeciw wschodnich wybrzeży środkowej Grecji. [przypis edytorski]

Eubea — wyspa u wybrzeży Attyki i Beocji. [przypis edytorski]

eubejskie Kume — Kume, osada Chalcydejczyków z Eubei. [przypis edytorski]

Eucalyptus gunni (biol.) — eukaliptus Gunna (a. górski), drzewo z rodziny mirtowatych pochodzące z Tasmanii; jego słodki sok po sfermentowaniu przypomina cydr (jabłecznik, napój alkoholowy z soku jabłkowego). [przypis edytorski]

Eucalyptus robusta (biol.) — drzewo z rodziny mirtowatych pochodzące z wybrzeży wsch. Australii, uprawiane w wielu krajach na świecie jako drzewo przydrożne i opałowe. Rodzaj manny, białą substancję o przyjemnym, słodkim smaku wydziela inny gatunek eukaliptusa, Eucalyptus viminalis. [przypis edytorski]

eudajmonizm a. eudemonizm — pogląd etyczny, zgodnie z którym najwyższym dobrem i celem człowieka jest szczęście. [przypis edytorski]

eudajmonizm — pogląd etyczny, według którego najwyższym dobrem jest odczuwanie szczęścia i dlatego osiągnięcie go jest celem człowieka. [przypis edytorski]

eudemonia (gr.) — stan najwyższego szczęścia (w tym znaczeniu słowo to występuje jako termin filoz.), uspokojenia, spełnienia, pomyślności. [przypis edytorski]

Eudoksos z Knidos (ok. 408–ok. 355 p.n.e.) — grecki astronom i matematyk, uczeń i przyjaciel Platona. [przypis edytorski]

Eudymion (mit. gr.) — królewicz z Elidy, piękny młodzieniec, ukochany Selene (bogini Księżyca; rzym. Luna) i Hypnosa (boga Snu); za zdrożną miłość do bogini Hery został ukarany przez Zeusa snem wiecznym; spoczywał w grocie góry Latmos, gdzie każdej nocy odwiedzała go zakochana w nim bogini Księżyca; na jej prośbę został obdarzony przez Zeusa wieczną młodością; symbol piękna śmierci. [przypis edytorski]

Euenos z Paros (V w. p.n.e.) — grecki filozof i poeta, współczesny Sokratesowi, kilkakrotnie wzmiankowany w dialogach Platona, cytowany przez Arystotelesa. [przypis edytorski]

eufemizm — środek stylistyczny, polegający na wymianie danego wyrazu na inne, łagodniejsze sformułowanie. [przypis edytorski]

eufonia (muz.) — przyjemnie brzmienie, harmonijny dobór dźwięków. [przypis edytorski]

eufonia — tu: unikanie trudnych połączeń fonetycznych; harmonijne brzmienie głosek w wyrazie. [przypis edytorski]

eufoniczny — tu: oparty na podobnym brzmieniu słów. [przypis edytorski]

euforbia — roślina zielna lub drzewiasta z rodziny wilczomleczowatych. [przypis edytorski]

Euforb — wojownik trojański, zadał Patroklosowi pierwszy cios, dzięki czemu Hektor pokonał osłabionego przeciwnika. [przypis edytorski]

Euforion (mit. gr.) — syn Achillesa i Heleny, uosobienie poezji; w Fauście jego los to alegoryczne przedstawienie życia Byrona. [przypis edytorski]

Eugène Viollet-le-Duc (a. Viollet-Leduc; 1814–1879) — fr. architekt, archeolog i pisarz; jego ojcem był pisarz Emmanuel-Louis-Nicolas Viollet-le-Duc (1781-1857). [przypis edytorski]

Euge, euge! teraz je pożerajmy, teraz pośliznęła się noga ich, odjąć się nam nie mogą — parafraza Ps 34, 25 (Wulgata: Non dicant in cordibus suis: Euge, euge, animae nostrae; nec dicant: Devoravimus eum; w tłum. Wujka: „Niechaj nie mówią w sercach swoich: Ehej, Ehej, duszy naszej! i niech nie mówią: Pożarliśmy go”). [przypis edytorski]

Eugenia cauliflora, ob.: Plinia cauliflora (biol.) — drzewo z rodziny mirtowatych, rosnące w Brazylii, o białych kwiatach i czarnofioletowych, smacznych owocach (jabuticaba), z powodu nietrwałości często przerabianych na dżemy, galaretki, soki lub wina. [przypis edytorski]

Eugenia, cesarzowa francuska, właśc. Maria de Montijo de Guzmán (1826–1920) — arystokratka hiszpańsko-szkocka, żona Napoleona III, ostatnia monarchini francuska (1853–1871); po klęsce pod Sedanem (1870), gdzie do niewoli trafił jej mąż, przebywała na emigracji w Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]

Eugenia pimenta, ob. Pimenta dioica (biol.) — korzennik lekarski, gatunek drzewa z rodziny mirtowatych występującego w tropikalnych rejonach Ameryki Środkowej oraz płn. rejonach Ameryki Płd; jego owoce to przyprawa znana pod nazwą ziela angielskiego. [przypis edytorski]

eugeniczny — odnoszący się do eugeniki; eugenika (z gr. eugenes: dobrze urodzony): idea ulepszania gatunku poprzez tworzenie warunków pozwalających na rozwój dodatnich cech dziedzicznych i ograniczenie cech ujemnych, w szczególności przez odpowiednie dobieranie przyszłych rodziców o odpowiednich cechach. Pojęcie wykorzystywane w ideologii nazistowskiej, po drugiej wojnie światowej stało się niepopularne. [przypis edytorski]

eugeniczny — odnoszący się do eugeniki, tj. rasistowskiej pseudonauki mającej na celu ulepszenie człowieka. [przypis edytorski]

eugeniczny — odnoszący się do eugeniki; tu mowa o unikaniu chorób genetycznych; eugenika (z gr. eugenes: dobrze urodzony) — idea ulepszania rasy (u zwierząt i ludzi) poprzez staranne kojarzenie w pary osobników o odpowiednich cechach. Pojęcie wykorzystywane w ideologii nazistowskiej, po drugiej wojnie światowej stało się niepopularne. [przypis edytorski]

eugenika — pogląd, zakładający możliwość doskonalenia cech dziedzicznych człowieka. [przypis edytorski]

eugenika (z gr. eugenes: dobrze urodzony) — idea ulepszania rasy (u zwierząt i ludzi) poprzez staranne kojarzenie w pary osobników o odpowiednich cechach. Pojęcie wykorzystywane w ideologii nazistowskiej, po drugiej wojnie światowej stało się niepopularne. [przypis edytorski]

eugenika (z gr. eugenes: dobrze urodzony) — system poglądów postulujący ulepszanie gatunku ludzkiego poprzez tworzenie warunków pozwalających na rozwój dodatnich cech dziedzicznych i ograniczenie cech ujemnych, w szczególności przez świadome macierzyństwo i odpowiednie dobieranie się przyszłych rodziców pod względem cech dziedzicznych tak, aby unikać sprowadzania na świat dzieci chorych i słabych. Pojęcie wykorzystywane w ideologii nazistowskiej, po drugiej wojnie światowej stało się niepopularne. [przypis edytorski]

eugenistka — zwolenniczka eugeniki (stgr. εὐγενής, eugenes: dobrze urodzony), systemu poglądów postulującego świadome macierzyństwo i odpowiednie dobieranie się przyszłych rodziców pod względem cech dziedzicznych tak, aby unikać sprowadzania na świat dzieci chorych i słabych. [przypis edytorski]

Eugeniusz Kaszyński ps. „Nurt” (1909–1976) — cichociemny, od 1942 roku w okupowanym kraju, służył w Kedywie i w jednostkach partyzanckich. W 1944 roku dowódca batalionu w 2 Pułku Piechoty AK. Po wojnie na emigracji, zmarł w zapomnieniu w Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]

Eugeniusz Lokajski ps. „Brok” (1908–1944) — przed wojną lekkoatleta i fotograf-amator, uczestnik kampanii 1939 r., w czasie okupacji prowadził zakład fotograficzny w Warszawie, od 1944 roku w AK w stopniu porucznika, w powstaniu w kompanii sztabowej „Koszta”, na własną rękę dokumentował przebieg walk aparatem marki „Leica”, poległ 25 września. [przypis edytorski]

Eugeniusz Onegin — opera Piotra Czajkowskiego z 1879 r., o libretcie opartym na poemacie Aleksandra Puszkina pod tym samym tytułem. [przypis edytorski]

Eugeniusz Oniegin — poemat dygresyjny Aleksandra Puszkina. [przypis edytorski]

Eugeniusz Oniegin — poemat dygresyjny Aleksandra Puszkina, wydany w 1833 roku; na jego podstawie Piotr Czajkowski stworzył operę. [przypis edytorski]

Eugeniusz Sabaudzki (1663–1736) — książę Sabaudii (w płd.-wsch. Francji), wybitny dowódca cesarskich wojsk austriackich. [przypis edytorski]

Eugeniusz Sabaudzki (1663–1736) — książę Sabaudii, wybitny dowódca cesarskich wojsk austriackich. [przypis edytorski]

Eugeniusz Sabaudzki, właśc. Eugène-François de Savoie (1663–1736) — książę Sabaudii, krainy hist. w płd.-wsch. Francji, przy granicy ze Szwajcarią i Włochami, dowódca cesarskiej armii austriackiej, jeden z najwybitniejszych wodzów nowożytnych. [przypis edytorski]

Eugeniusz Sue (1804–1857) — pisarz francuski; autor bardzo popularnych sensacyjnych powieści z życia najuboższej ludności Paryża (Tajemnice Paryża, Żyd wieczny tułacz), które wywarły wpływ na nastroje polityczne w przededniu rewolucji 1848. [przypis edytorski]

Eugeniusz Sue (1804–1857) — powieściopisarz fr., twórca romansów sensacyjno-brukowych. [przypis edytorski]

Eugeniusz, właśc. Flavius Eugenius (ok. 350–394) — cesarz rzymski (392–394); jako nauczyciel literatury łacińskiej i retoryki, zaprzyjaźniony z Arbogastem, wodzem i doradcą cesarza Walentyniana II, został mianowany naczelnikiem kancelarii na dworze, co dawało Arbogastowi wgląd w listy cesarza; po konflikcie pomiędzy Walentynianem a jego doradcą, zakończonym śmiercią cesarza, Arbogast wyniósł Eugeniusza na tron. [przypis edytorski]

euhemeryzm — pogląd, wg którego bogowie powstali w rezultacie ubóstwienia wybitnych jednostek, a mity na podst. rzeczywistych wydarzeń. Termin wywodzi się od imienia gr. filozofa i pisarza Euhemera z Messeny (IV w. p.n.e.). [przypis edytorski]

eukalipt — dziś: eukaliptus. [przypis edytorski]

eukaliptus (biol.) — rodzaj drzew i krzewów o wiecznie zielonych, skórzastych liściach, pochodzących z Australii, Nowej Gwinei i płd.-wsch. Indonezji. [przypis edytorski]

Euklid a. Euklides (ok. 300 p.n.e.) — czołowy matematyk grecki; „ojciec geometrii”, autor dzieła Elementy, do XIX w. będącego podstawowym podręcznikiem geometrii i wzorem ścisłości wykładu, w którym usystematyzował wiedzę matematyczną i jako pierwszy przedstawił ją w formie systemu wniosków z zaproponowanego przez siebie zestawu aksjomatów. [przypis edytorski]

Euklid a. Euklides (ok. 300 p.n.e.) — czołowy matematyk grecki; w swoich Elementach podsumował ówczesną wiedzę matematyczną i jako pierwszy przedstawił ją w formie systemu wniosków z zaproponowanego przez siebie zestawu aksjomatów, czyli fundamentalnych tez uznawanych za prawdziwe i niewymagających dowodzenia. [przypis edytorski]

Euklid a. Euklides (ok. 300 p.n.e.) — czołowy matematyk gr.; „ojciec geometrii”, autor dzieła Elementy, do XIX w. będącego podstawowym podręcznikiem geometrii i wzorem ścisłości wykładu, w którym usystematyzował wiedzę mat. i jako pierwszy przedstawił ją w formie systemu wniosków z zaproponowanego przez siebie zestawu aksjomatów; działał w Aleksandrii, zajmował się również optyką i mat. metodami astronomii. [przypis edytorski]

Euklides — grecki matematyk, działający na przełomie IV i III w. p.n.e. w północnym Egipcie, w Aleksandrii. [przypis edytorski]