Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 11014 przypisów.

Karlsbad — miejscowość uzdrowiskowa (dziś: Karlove Vary). [przypis edytorski]

Karlsbad — niem. nazwa Karlowych Warów, uzdrowiska w zach. Czechach. [przypis edytorski]

Karl właśc. Karol Wielki (ok. 742–814) — król Franków i Longobardów, koronował się na cesarza rzymskiego w Rzymie w r. 800. [przypis edytorski]

karma (sanskr.) — w hinduizmie i buddyzmie los wynikający z sumy czynów danej jednostki, realizujący się zasadniczo w następnym wcieleniu. [przypis edytorski]

karma — w hinduizmie i buddyzmie los wynikający z sumy czynów danej jednostki, realizujący się zasadniczo w następnym wcieleniu. [przypis edytorski]

karmazyna — bogaty szlachcic (od tkaniny, z której wykonywano kontusz). [przypis edytorski]

karmazyn (daw.) — szlachcic wysokiego rodu. [przypis edytorski]

karmazyn — szlachcic, który mógł nosić karmazynowy żupan. [przypis edytorski]

karmazyn — szlachcic z prawem do noszenia karmazynowego żupana. [przypis edytorski]

karmazyn — tu: szlachcic (od popularnego koloru kontusza). [przypis edytorski]

karmazyn — zamożny szlachcic, magnat; od karmazynowego, tj. intensywnie czerwonego koloru szaty wierzchniej, żupana a. kontusza, której noszenie było prawnie dozwolone tylko wysokim urzędnikom państwowym i dostojnikom; poślednia szlachta nosiła szare żupany i stąd określana była mianem „szlachty szaraczkowej”. [przypis edytorski]

karm — B. lp.: karmę, pokarm. [przypis edytorski]

karm (daw.) — karma, pokarm. [przypis edytorski]

karm — dziś forma M.lp r.ż.: karma. [przypis edytorski]

karmelek — cukierek. [przypis edytorski]

Karmel — góra Karmel, na której wiódł życie pustelnicze prorok Eliasz; tu: zakon karmelitów. [przypis redakcyjny]

Karmelici — klasztor oo. Karmelitów w Krakowie na Piasku. [przypis edytorski]

karmelici — nazwa od góry Karmel: zakonnicy reguły potwierdzonej przez papieża Innocentego IV (trzewiczkowi), zreformowanej przez św. Teresę (bosi). [przypis redakcyjny]

Karmel — Κάρμηλος, LXX Χερμήλ, כַּרְמֶל (Joz 19, 26). Pliniusz, Historia naturalna V, 17: „Promontorium Carmelum”. [przypis tłumacza]

karmelki — tu: cukierki. [przypis edytorski]

Karmenta — daw. italska boginka położnic (rodzących kobiet), której świątynia znajdowała się u podnóża Kapitolu, a jej święto (Carmentalia) obchodzono 11 i 15 stycznia. [przypis edytorski]

karmią — dziś N.lp r.ż: karmą. [przypis edytorski]

karmia (daw.) — karma, pokarm. [przypis edytorski]

karmia (daw.) — pokarm. [przypis edytorski]

karmia — dziś popr.: karma; jedzenie. [przypis edytorski]

karmiciele — czeladź luźna, której obowiązkiem było przede wszystkim starać się o żywność dla ludzi i o paszę dla koni. [przypis redakcyjny]

Karmicielka — Demeter Karpoforos, której ramiona są pełne owoców ziemi. [przypis tłumacza]

karmicielka — tu: mamka. [przypis edytorski]

karmik — wieprz tuczony na ubój. [przypis edytorski]

Karmina — Leichengesänge. [przypis edytorski]

karminować — barwić usta karminem. [przypis edytorski]

karmion ten wronami — spryciarz. Zwrot przysłowiowy ma tutaj podkład anegdotyczny, jak świadczy epigram Rojzjusza (Carmina II 183) stwierdzający, że Chmura, oszukany przez kucharza, zjadł w pochmurny dzień wronę zamiast kapłona. [przypis redakcyjny]

karmi (starop. forma) — daw. forma trybu rozkazującego lp; dziś: karm. [przypis edytorski]

karmny — o zwierzęciu hodowlanym: obficie karmiony z przeznaczeniem na ubój; tuczny. [przypis edytorski]

karmny (przestarz.) — karmiony. [przypis redakcyjny]

karmny — stanowiący pokarm; pożywny. [przypis edytorski]

karm — pokarm dla zwierząt, karma. [przypis edytorski]

karm (rzecz. r.ż.; daw.) — pokarm, pożywienie; karma. [przypis edytorski]

karm (z ukr.) — pokarm, pożywienie. [przypis edytorski]

Karnak — miasto w Górnym Egipcie, położone na prawym brzegu Nilu, w pobliżu starożytnych Teb i Luksoru. [przypis edytorski]

Karnak — współczesna miejscowość w pobliżu północnej części Teb. Nazwa często odnoszona do położonego na terenie starożytnych Teb monumentalnego zespołu świątyń, kaplic, obelisków i innych budowli wznoszonych od czasów Średniego Państwa, szczególnie w epoce Nowego Państwa za panowania XVIII dynastii, kiedy Teby były stolicą Egiptu. Główne miejsce kultu Amona, Mut i Chonsu, trójcy bogów tebańskich. [przypis edytorski]

karna — liepos apatinė žievė. [przypis edytorski]

karnat — lina podtrzymująca maszt, przytwierdzona do burty. [przypis redakcyjny]

karnaty — liny boczne, podtrzymujące maszt. [przypis redakcyjny]

Karneades odwiedził Archezilausa (…) — Cyceron, O granicach dobra i zła, V, 31. [przypis tłumacza]

Karneades (…) utrzymywał, iż sława sama z siebie godna jest pożądania — Cyceron, O granicach dobra i zła, III, 17. [przypis edytorski]

Karneades z Cyreny (214–129 p.n.e.) — filozof grecki, wybitny przedstawiciel sceptycyzmu, zwierzchnik Akademii Platońskiej (od ok. 155 p.n.e.). [przypis edytorski]

Karneades z Cyreny (ok. 214–129 p.n.e.) — grecki filozof, przedstawiciel sceptycyzmu. [przypis edytorski]

karneol — kamień półszlachetny, czerwona, półprzezroczysta odmiana chalcedonu. [przypis edytorski]

karnet (daw.) — notes, notatnik. [przypis edytorski]

karnet — niewielki notatnik. [przypis edytorski]

karnet — notesik balowy, służący dawniej paniom do wpisywania kolejności tańców i partnerów podczas balu. [przypis edytorski]

karnet — tu: legitymacja partyjna. [przypis edytorski]

karniol (miner.) — odmiana chalcedonu. [przypis edytorski]

karnotyt — jest to naturalny wanadan uranu, odkryty niedawno przez pp. Friedla i Cumengea. [przypis autorski]

Karnuntum — stacja wojskowa na prawym brzegu Dunaju, w Pannonii, gdzie Marek Aureli podczas wojny z Markomanami (170–174) stał przez zimę obozem. [przypis tłumacza]

karny — posłuszny, zdyscyplinowany. [przypis edytorski]

Karol Boromeusz (1538–1584) — włoski kardynał, arcybiskup Mediolanu, święty Kościoła katolickiego; urodził się na zamku w Aronie, na brzegu jeziora Maggiore, 50 km na płn.-wsch. od Mediolanu. [przypis edytorski]

Karol Duży — właśc. Karol Wielki, (ok. 742/747–814), sławny dzięki sukcesom militarnym i dyplomatycznym. Władca mocarstwa rozciągającego się na ziemiach dzisiejszych Niemiec, Francji, Austrii, zachodniej Hiszpanii i północnych Włoch. W r. 800 otrzymał od papieża tytuł cesarza rzymskiego. [przypis edytorski]

Karol Edward — syn Jakuba Stuarta i wnuk Jakuba II, ur. w 1720 r., umarł w 1788. W r. 1745 wylądował w Szkocji, aby odzyskać tron angielski; pobity, udał się do Francji, potem do Włoch, gdzie umarł w niedostatku we Florencji. [przypis tłumacza]

Karolek i słońce — tytuł utworu poprawiono zgodnie z wcześniejszym wydaniem Bajek i powiastek z 1916 roku. [przypis edytorski]

Karolek, moje kochanie — piosenka jakobitów o Karolu Stuarcie. [przypis redakcyjny]

Karol Ferdynand d'Artois, książę de Berry (1778–1820) — najmłodszy syn króla Karola X i Marii Teresy Sabaudzkiej; zaatakowany i śmiertelnie raniony, kiedy opuszczał budynek paryskiej opery razem ze swoją żoną; jedną z jego córek była Charlotta Maria Augustyna (1808–1886), która poślubiła Ferdynanda, hrabiego (później księcia) Faucigny-Lucinge. [przypis edytorski]

Karol Ferdynand d'Artois, książę de Berry (1778–1820) — syn przyszłego króla Karola X; 13 lutego 1820 został zaatakowany i śmiertelnie raniony przez bonapartystowskiego robotnika Louvela, kiedy opuszczał budynek paryskiej opery. [przypis edytorski]

Karol Howard, właśc. Charles Howarth (1816–1868) — tkacz z Rochdale, jeden z pomysłodawców tamtejszej kooperatywy Rochdale Society of Equitable Pioneers, która stała się wzorem dla podobnych stowarzyszeń w Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]

Karol Hubert Rostworowski (1877–1938) — dramatopisarz, poeta, muzyk; autor tragedii symbolicznych o tematyce historycznej i religijnej. [przypis edytorski]

Karol I a. Karol I Stuart (1600–1649) — król Anglii i Szkocji w latach 1625–1649. [przypis edytorski]

Karol I Habsburg (1887–1922) — ostatni władca monarchii austro-węgierskiej (21 listopada 1916 – 11 listopada 1918). [przypis edytorski]

Karol I Hohenzollern-Sigmaringen (1839–1914) — król Rumunii w latach 1881–1914. [przypis edytorski]

Karol II (1893–1953) — z domu Hohenzolern-Sigmarignen, najstarszy syn króla Ferdynanda I i Marii Koburg król Rumunii w latach 1930–1940; początkowo, w 1925 r. pozbawiony prawa do tronu na rzecz swego syna, Michała (król Rumunii jako Michał I w l. 1927–1930 i 1940–1947), w 1930 wskutek działań jednej z frakcji politycznych skłoniony do powrotu do kraju i koronowany, a w 1940 r. usunięty z tronu, zmarł na uchodźstwie; odznaczony orderami Orła Białego i Virtuti Militari przez Józef Piłsudski w 1922 r. podczas wizyty naczelnika państwa polskiego w Rumunii. [przypis edytorski]

Karol II Hohenzollern-Sigmaringen (1893–1953) — król Rumunii (1930–1940). [przypis edytorski]

Karol III Hiszpański (1716–1788) — król Hiszpanii (od 1759) z dynastii Burbonów, wcześniej król Neapolu i Sycylii. [przypis edytorski]

Karol II Stuart (1630–1685) — król Anglii i Szkocji (od 1660), objął władzę po śmierci Olivera Cromwella, który jako lord protektor sprawował dyktatorskie rządy w republice; przywrócił na dworze królewskim bale i rozrywki sprzed surowych czasów rewolucji purytańskiej, był mecenasem artystów i naukowców. [przypis edytorski]

Karolina Burbon-Sycylijska, księżna Berry (1798–1870) — żona Karola Ferdynanda, księcia Berry, syna króla Karola X; matka Henryka Pogrobowca (1820–1883), ostatniego potomka Ludwika XIV w prostej linii; w czerwcu 1832, podczas rządów Ludwika Filipa z bocznej linii orleańskiej, chcąc przywrócić władzę głównej linii Burbonów i zapewnić tron synowi, wywołała krótkie, nieudane powstanie w Wandei; po klęsce swoich zwolenników przez pięć miesięcy ukrywała się w domu znajomej w Nantes; zdradzona, po otoczeniu przez policję budynku, schroniła się w obszernej kryjówce za kominem, którą zmuszona była opuścić, kiedy nocujący w pokoju żandarmi rozpalili ogień, żeby się ogrzać. [przypis edytorski]

Karolina Percy — jedna z bohaterek poczytnej 4-tomowej powieści Marii Edgeworth pt. Patronage (1814). [przypis edytorski]

Karolina — u Goethego imię bohaterki brzmi: Charlotte, dzięki czemu bardziej zrozumiałe jest zdrobnienie: Lota (w oryg. Lotte). [przypis edytorski]

karolinea — pachira, rodzaj drzew tropikalnych. [przypis edytorski]

Karolingowie — dynastia królów frankijskich wywodząca się od Karola Młota, panująca w latach 753–987. Po śmierci jej najwybitniejszego przedstawiciela, Karola Wielkiego, twórcy imperium frankijskiego, nastąpił powolny rozkład struktur państwa, które po śmierci jego syna zostało w 843 trwale podzielone na trzy części: zachodnią, wschodnią i środkową. [przypis edytorski]

Karol I Stuart (1600–1649) — król Anglii i Szkocji, (1625–1649), następca Jakuba I Stuarta; z powodu wieloletniego konfliktu z parlamentem, chybionej polityki podatkowej i religijnej (obawiano się rekatolizacji Anglii) oraz dążeń absolutystycznych doszło do powstania, a następnie wojny domowej, król został uwięziony, osądzony i ścięty; po jego śmierci władzę w państwie ogłoszonym republiką sprawował jako lord protektor Olivier Cromwell (do 1658 r.), a następnie została przywrócona władza królewska (od 1660 r.), jednak charakter rządów uległ przekształceniu do formy monarchii parlamentarnej; Karol I został uznany przez Kościół Anglii męczennikiem, a data jego egzekucji, 30 stycznia, stanowi święto w kalendarzu liturgicznym. [przypis edytorski]

Karol I Stuart (1600–1649) — król Anglii i Szkocji (od 1625), następca Jakuba I Stuarta; z powodu wieloletniego konfliktu z parlamentem, chybionej polityki podatkowej i religijnej oraz dążeń absolutystycznych doszło do powstania, a następnie wojny domowej (1642–1651, zw. też rewolucją angielską), król został uwięziony, osądzony i ścięty. [przypis edytorski]

Karol I Stuart (1600–1649) — król Anglii i Szkocji (od 1625), następca Jakuba I Stuarta; z powodu wieloletniego konfliktu z parlamentem, chybionej polityki podatkowej i religijnej (obawiano się rekatolizacji Anglii) oraz dążeń absolutystycznych doszło do powstania, a następnie wojny domowej (1642–1651, zw. też rewolucją angielską), król został uwięziony, osądzony i ścięty. [przypis edytorski]

Karol I Stuart (1600–1649) — król Anglii i Szkocji (od 1625), następca Jakuba I Stuarta. Z powodu wieloletniego konfliktu z parlamentem, chybionej polityki podatkowej i religijnej (obawiano się rekatolizacji Anglii) oraz dążeń absolutystycznych doszło do powstania, a następnie wojny domowej (1642–1651, zw. też rewolucją angielską). Król został uwięziony, osądzony przed Najwyższym Trybunałem Sądowym i ścięty. Po jego śmierci władzę w państwie ogłoszonym republiką sprawował jako lord protektor Olivier Cromwell, a następnie została przywrócona władza królewska, jednak charakter rządów uległ przekształceniu do formy monarchii parlamentarnej. [przypis edytorski]

Karol IV (1748–1819) — król Hiszpanii, z dynastii Burbonów, latach 1788–1808. [przypis edytorski]