Przypisy

je n'en puis plus (fr.) — nie mogę już dłużej; nie mogę już tego znieść.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

je n'en sais rien (fr.) — nic o nich nie wiem. [przypis edytorski]

je n'en vois la nécessité (fr.) — nie widzę konieczności. [przypis edytorski]

je ne peux pas boire (fr.) — nie piję. [przypis edytorski]

Je ne puis rien nommer, si ce n'est par son mon… (fr.) — Nie mogę niczego nazwać inaczej niż jego nazwą, kota nazywam kotem, Roleta nicponiem (z wiersza francuskiego poety Nicolasa Boileau (1636–1711): Satyry, I, 57). [przypis edytorski]

jenerałbas, dziś generałbas (muz.) — basso continuo; tu: instrument grający akompaniament w niskiej tonacji. [przypis edytorski]

jenerał (daw.) — dziś popr.: generał; tu ogólnie: dowódca. [przypis edytorski]

jenerał (daw.) — generał. [przypis edytorski]

jenerał (daw) — generał. [przypis edytorski]

jenerał — dziś: generał. [przypis edytorski]

jenerał — dziś popr.: generał. [przypis edytorski]

jenerałem — dziś: generałem. [przypis edytorski]

jenerał — generał. [przypis edytorski]

jenerał Miller — Burchard Müller von der Lühnen (1604–1670), szwedzki wojskowy, generał, uczestnik m.in. wojny trzydziestoletniej, II wojny północnej i wojny polsko-szwedzkiej. [przypis edytorski]

jeneralną — archaizm; dziś: generalną. [przypis edytorski]

jeneralność — generalność; dowództwo. [przypis edytorski]

jeneralny (daw.) — generalny. [przypis edytorski]

jeneralny — dziś: generalny. [przypis edytorski]

jeneralny — dziś popr.: generalny. [przypis edytorski]

jener Kraft — Die stets das Böse will, und stets das Gute schafft… (niem.) — owej siły, która wciąż pragnąc złego, wciąż czyni dobro; słowa wypowiadane przez Mefistofelesa w I części Fausta Goethego. [przypis edytorski]

jenerolas — generolas. [przypis edytorski]

Je ne sais pas bien (…) Cinque, six (fr.) — Nie wiem dokładnie. Pięć, sześć. [przypis edytorski]

Je ne sais pas, mais (fr.) — Nie wiem, ale. [przypis edytorski]

je ne sais quoi (fr.: nie wiem co) — coś nieokreślonego, ale wyraźnie zauważalnego; najczęściej: szczególne wrażenie (głównie pozytywne), jakie wywiera dana osoba. [przypis edytorski]

Je ne sais quoi (fr.) — nie wiem co; nieokreślona jakość a. zaleta. [przypis edytorski]

je ne sais quoi (fr.) — nie wiem co. [przypis edytorski]

je ne sais quoi (fr.) — nie wiem co; tu: nie wiem czym. [przypis edytorski]

Jenialkiewicz, Ambroży — główny bohater komedii Aleksandra Fredry Wielki człowiek do małych interesów: galicyjski szlachcic, przekonany o własnym talencie organizatorskim, ma genialne plany i pomysły i we własnym mniemaniu realizuje je z powodzeniem, jednak w rzeczywistości kończą się porażką; jego nazwisko zostało utworzone od przymiotnika jenialny (daw.: genialny). [przypis edytorski]

Jenike, Ludwik (1818–1903) — publicysta, współzałożyciel i redaktor „Tygodnika Ilustrowanego”. [przypis edytorski]

Jenisej — rzeka środkowej Syberii w azjatyckiej części Rosji, jedna z największych rzek Azji i świata. [przypis edytorski]

jeniusz (przestarz.) — geniusz; wybitny umysł. [przypis edytorski]

jen mi się zstał (starop.) — który przydarzył mi się. [przypis edytorski]

jeno co (gw.) — tylko że. [przypis edytorski]

jeno (daw., gw.) — tylko, jedynie. [przypis edytorski]

jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — jedynie, tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — lecz. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — tylko, jedynie. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — tylko, lecz. [przypis edytorski]

jeno — daw. tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

jeno (daw.) — tylko, zaledwie. [przypis edytorski]

jeno (gw.) — tylko. [przypis edytorski]

jenom pomyślił (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jeno pomyślałem, tylko pomyślałem. [przypis edytorski]

jenoście (…) rzekli — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: jeno rzekliście; tylko rzekliście. [przypis edytorski]

jenoś zezwolił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: jeno zezwoliłeś; jeno (daw.): tylko. [przypis edytorski]

jeno (starop.) — jedynie, tylko. [przypis edytorski]

jeno (starop.) — tylko, jedynie. [przypis edytorski]

jeno (starop.) — tylko. [przypis edytorski]

jeno — tylko, gdy tylko. [przypis edytorski]

jeno — tylko. [przypis edytorski]

Jenseits von Gut und Böse (niem.) — Poza dobrem i złem, książka F. Nietzschego, w której kwestionuje dotychczasowe, altruistyczne ideały moralne i hierarchię wartości, w której wysoko ceni się dobro moralne. [przypis edytorski]

Jenseits von Gut und Böse (niem.) — Poza dobrem i złem, wydany w r. 1886 zbiór aforyzmów i krótkich szkiców z dziedziny filozofii i sztuki, zawierający główny wykład etyki Nietzschego. [przypis edytorski]

Jenseits von Gut und Böse (niem.) — tytuł dzieła Nietzschego Poza dobrem i złem (1886). [przypis edytorski]

jen. — skrót od (daw.) jenerał: generał. [przypis edytorski]

jen (starop.) — który. [przypis edytorski]

jensza (gw.) — inna. [przypis edytorski]

jensza (gw.) — insza, co innego. [przypis edytorski]

jensze (gw.) — inne. [przypis edytorski]

jenszy (gw.) — inny. [przypis edytorski]

jenteresa (gw.) — interesy. [przypis edytorski]

jenteres — dziś popr. interes. [przypis edytorski]

jenteres (gw.) — interes. [przypis edytorski]

jeografią (daw.) — dziś: geografię. [przypis edytorski]

jeografia (daw.) — geografia. [przypis edytorski]

jeografia — dziś: geografia. [przypis edytorski]

jeografia — dziś popr.: geografia. [przypis edytorski]

jeografia — dziś popr: geografia. [przypis edytorski]

jeografia — geografia. [przypis edytorski]

jeograficzny (daw.) — geograficzny. [przypis edytorski]

jeograficzny — dziś: geograficzny. [przypis edytorski]

jeometra (daw.) — geometra. [przypis edytorski]

jeometra — dziś: geometra, mierniczy. [przypis edytorski]

jeometra — dziś: geometra. [przypis edytorski]

jeometrowie (daw.) — dziś popr.: geometrzy; tu: specjaliści od pomiarów gruntu (geodeci). [przypis edytorski]

je perdu tout espoir (fr.) — straciłam wszelką nadzieję. [przypis edytorski]

Jephté — opera fr. kompozytora Michela Pignolet de Montéclaira z librettem Simon-Josepha Pellegrina, opartym na biblijnej historii wodza Jeftego i jego córki, wystawiona po raz pierwszy 28 lutego 1732. [przypis edytorski]

je — prawdę i kunszt. [przypis edytorski]

Je prends mon bien ou je le trouve (fr.) — przen.: korzystam z każdej okazji. [przypis edytorski]

Je protège la loi, l'effronterie enfin je vous permet de vivre; connaissez la grâce suprème: (fr.) — chronię prawo i bezczelność, a w końcu pozwalam wam żyć. Znajcie najwyższą łaskę: [przypis edytorski]

Je protège le viole, l'escroquerie dans des ordres, qui vont se suivre. C'est mon loyale système: — Chronię gwałt i oszustwo w rozkazach, które będą wykonywane. Oto mój lojalny system: [przypis edytorski]

je przywodził (starop.) — przyprowadzał ich. [przypis edytorski]

jeremiada (daw.) — lament. [przypis edytorski]

jeremiada — narzekanie, biadanie; nazwa utworzona od imienia biblijnego proroka Jeremiasza, który wygłaszał mowy zawierające skargi na moralny upadek ludu Izraela oraz upomnienia i przewidywania nieszczęść, jakie mogą stąd wyniknąć. [przypis edytorski]

jeremiady — narzekanie, biadanie; nazwa utworzona od imienia biblijnego proroka Jeremiasza, który wygłaszał mowy zawierające skargi na moralny upadek ludu Izraela oraz upomnienia i przewidywania nieszczęść, jakie mogą stąd wyniknąć. [przypis edytorski]

Jeremiasz — biblijny prorok, któremu przypisywane jest autorstwo Księgi Jeremiasza, Lamentacji oraz Ksiąg Królewskich. [przypis edytorski]

Jeremiasz (ok. 650–ok. 570 p.n.e.) — jeden z największych proroków Starego Testamentu, tradycyjnie uznawany za autora Księgi Jeremiasza, Lamentacji oraz Ksiąg Królewskich. [przypis edytorski]

Jeremiasz (ok. 650–ok. 570 p.n.e.) — prorok judzki, twórca biblijnej Księgi Jeremiasza, zawierającej zbiór jego proroctw; przypisuje się mu również autorstwo biblijnych Lamentacji. [przypis edytorski]

Jeremiasz — syn Chilkiasza, twórca biblijnej księgi Jeremiasza, w której zawarł napomnienia i groźby dla Izraelitów; przypisuje się mu również autorstwo biblijnych Lamentacji. Jest uznawany za jednego z czterech proroków większych. Zapowiedział spustoszenie Judy i Jerozolimy, upadek państwa i niewolę oraz oswobodzenie z niewoli i ostateczne zbawienie. [przypis edytorski]

Jeremi — prawdop. św. Hieronim ze Strydonu (zm. 419 a. 420), tłumacz Biblii na łacinę, w ikonografii przedstawiany jako starzec. [przypis edytorski]

Jerem — Klageruf: O Herr Jesu!. [przypis edytorski]

Jermak Timofiejewicz (zm. 1585) — ataman kozacki, od ok. 1577 w służbie rosyjskiej rodziny kupieckiej Stroganowów, opanował znaczną część tatarskiego chanatu syberyjskiego, przyłączoną następnie do Rosji. [przypis edytorski]

Jernesta (gw.) — Ernesta, Ernestyna. [przypis edytorski]

Jeroboam I (zm. 903 p.n.e.) — postać biblijna, pierwszy władca Królestwa Izraela, powstałego po rozpadzie państwa Salomona na dwie części; wybrany królem przez wszystkie plemiona oprócz Beniamina i Judy, które pozostały przy Roboamie, synu Salomona. [przypis edytorski]

Jerome K. Jerome (1859–1927) — angielski powieściopisarz i dramaturg; autor powieści humorystycznej Trzech panów w łódce (nie licząc psa) z 1889 r. [przypis edytorski]

jeroplan (gw.) — aeroplan, samolot. [przypis edytorski]