Przypisy

odwalić kitę (wulg.) — umrzeć. [przypis edytorski]

od was (daw.) — przez was. [przypis edytorski]

odważony (starop.) — dziś: odważny. [przypis edytorski]

odważony (starop. forma) — odważny; nie bojący się najgorszych ciosów. [przypis edytorski]

odważony (starop. forma) — odważny. [przypis edytorski]

odważony (starop.) — odważny. [przypis edytorski]

odważył się pierwszy przypuścić szturm do granitowego posągu wielkości Sienkiewicza — w wyż. wym. cyklu artykułów Górski pisał m. in. „Nie łudźmy się. Kochamy go [Sienkiewicza] wszyscy i wszyscy niesiemy mu nasze hołdy, ale dla literatury powszechnej więcej niż Sienkiewicz znaczy Przybyszewski”. [przypis edytorski]

odwetować (daw.) — odbić (coś komuś), odegrać się (na kimś za coś), zemścić się, odpłacić (komuś za coś). [przypis edytorski]

odwetować — dziś: powetować (krzywdę, stratę); wyrównać, wynagrodzić. [przypis edytorski]

od wiatru (daw.) — przez wiatr. [przypis edytorski]

od wiatru obrócony (starop.) — obrócony przez wiatr. [przypis edytorski]

odwieczerz a. odwieczerze (gw.) — popołudnie, pora przed wieczorem. [przypis edytorski]

odwieczerze a. odwieczerz (daw., gw.) — popołudnie, pora przed wieczorem. [przypis edytorski]

odwieczerz (gw.) — popołudnie, pora przed wieczorem. [przypis edytorski]

Odwiedzał (…) panią A… — być może autor ma na myśli już wcześniej wspominaną w Pamiętniku Aleksandrę Daru. [przypis edytorski]

odwiedzenia grobu męczennika Wojciecha — w Gnieźnie. [przypis edytorski]

odwiedzieć — zwiedzić. [przypis edytorski]

odwiedziony — z odwiedzionym kurkiem; odbezpieczony. [przypis edytorski]

od wieków — usunięte w wyd. z 1816 r. [przypis edytorski]

Od wielkiego wewnętrznego jeziora — Salt Lake City położone jest nad Wielkim Jeziorem Słonym, mającym ok. 120 km długości i 45 km szerokości. [przypis edytorski]

od wielu (daw.) — przez wielu. [przypis edytorski]

od wierzycieli — dziś popr.: przez wierzycieli. [przypis edytorski]

odwilżyć — dziś: zwilżyć. [przypis edytorski]

odwilży — tu: nawilży. [przypis edytorski]

odwłaczający się — dziś popr.: odwlekający się. [przypis edytorski]

odwłaczał — odwlekał. [przypis edytorski]

od włócznie — daw. forma D.lp r.ż.; dziś: od włóczni. [przypis edytorski]

odwłóczyć (daw.) — odwlekać, odkładać na później. [przypis edytorski]

odwłoka (daw.) — zwłoka, odłożenie sprawy; pójść w odwłokę: odwlec się. [przypis edytorski]

odwłoka (daw.) — zwłoka, odłożenie sprawy. [przypis edytorski]

odwłoka (daw.) — zwłoka. [przypis edytorski]

odwłoka — dziś: zwłoka. [przypis edytorski]

odwłoka — zwłoka, odwlekanie czegoś, zwlekanie. [przypis edytorski]

odwłuczać — dziś: odwlekać. [przypis edytorski]

O dwóch gołąbkach — bajka La Fontaine'a, IX, 2. [przypis edytorski]

o dwóch nogach i bez piór — człowiek; żartobliwe odniesienie do definicji podanej przez staroż. filozofa Platona: człowiek jest to istota żywa dwunożna, nieopierzona. Diogenes z Synopy miał wykpić tę definicję, przynosząc na wykład w szkole Platona oskubanego koguta, wskutek czego do definicji dodano: „o płaskich paznokciach”. [przypis edytorski]

odwód — tu: odwrót. [przypis edytorski]

odwodzą. Niestałe dobra! — ten fragment można zapisać na dwa sposoby. Zależnie od interpunkcji: od Boga odwodzą duszę albo niestałe dobra, albo pilności (tj. starania) „o moc, o rozkosz, o skarby”. W pierwszym przypadku po słowie „odwodzą” nie powinno być kropki, w drugim fraza „niestałe dobra” funkcjonuje jako wykrzyknienie. [przypis edytorski]

odwodzić (daw.) — zniechęcać do określonego działania. [przypis edytorski]

od wojska (…) odbieżany — opuszczony przez wojsko. [przypis edytorski]

odwołać licytacją — dziś popr. forma: (…) licytację. [przypis edytorski]

odwołać — powołać. [przypis edytorski]

odwołał się — tu: z wygnania. [przypis edytorski]

odwrócić — tu: zawrócił, wykonał odwrót. [przypis edytorski]

odwrócił się… ku tłumom — przed Soborem Watykańskim II (1962–1965) ksiądz odprawiał mszę zwrócony w kierunku krzyża i tabernakulum, plecami do wiernych. [przypis edytorski]

odwrócone słońce konie spina — kraina na drugim końcu świata, gdzie rydwan słońca widoczny jest jako odwrócony. [przypis edytorski]

Odwrót dziesięciu tysięcy (fr. La retraite des Dix-Mille) — francuska wersja tytułu dzieła Wyprawa Cyrusa, znanego także jako Anabaza, pamiętnika wojskowego Ksenofonta z Aten (ok. 430–ok. 355 p.n.e.), opisującego liczącą 1000 mil drogę powrotną do ojczyzny armii 10 tysięcy najemników greckich zwerbowanych przez księcia perskiego Cyrusa Młodszego przeciwko jego bratu, królowi Persji Artakserksesowi II. [przypis edytorski]

odwrótnica — odwrotność. [przypis edytorski]

odwrótu — dziś popr. pisownia: odwrotu. [przypis edytorski]

odwróty — dziś popr. pisownia: odwroty. [przypis edytorski]

od wszystkich — dziś popr.: przez wszystkich. [przypis edytorski]

od wszytkich był miany (starop.) — przez wszystkich był uważany. [przypis edytorski]

o dwu braciach wyrodnych, którzy stworzyli (…) aparat filmowy — bracia Lumière, August Marie Louis (1862–1954) i Louis Jean (1864–1948), francuscy wynalazcy, którzy w 1895 skonstruowali i opatentowali kinematograf oraz zorganizowali pierwszą publiczną projekcję filmu. [przypis edytorski]

o dwustu szczebli z wysoką drabiną (starop.) — szyk przestawny; inaczej: z wysoką drabiną o dwustu szczeblach. [przypis edytorski]

odwzorowanie Merkatora — odwzorowanie walcowe równokątne, jedno z najstarszych odwzorowań kartograficznych, wynalezione w czasach wielkich odkryć geograficznych przez flamandzkiego kartografa Gerarda Merkatora; ze względu na swoją wiernokątność powszechnie stosowane w mapach nawigacyjnych. [przypis edytorski]

odydzie (gw.) — odejdzie, odjedzie. [przypis edytorski]

odylowanie — konstrukcja z dyli (belek drewnianych), tu: z dyli mocowanych do wręg. [przypis edytorski]

odymać się — tu: nadymać się, wypełniać się. [przypis edytorski]

odyńdź (gw.) — odejdź. [przypis edytorski]

odyńdzie (gw.) — odejdzie. [przypis edytorski]

Odyniec, Antoni Edward (1804–1885) — poeta, publicysta, pamiętnikarz i tłumacz. [przypis edytorski]

Odyniec, Antoni Edward (1804–1885) — polski poeta romantyczny i neoklasycystyczny, publicysta, pamiętnikarz; płodny tłumacz, m.in. Puszkina. [przypis edytorski]

odyniec — dzik samotnik. [przypis edytorski]

odyniec — samiec dzika. [przypis edytorski]

odyniec — stary dzik, żyjący w pojedynkę, poza stadem. [przypis edytorski]

Odyn (mit.) — nordyckie bóstwo wojny i niewolników, najważniejszy bóg spośrod Azów. [przypis edytorski]

Odyn (mit. skand.) — najwyższe bóstwo nordyckie, bóg wojny i wojowników, mądrości, poezji i magii. [przypis edytorski]

Odyn — najwyższy bóg mitologii skandynawskiej, bóg mądrości, poezji i magii. [przypis edytorski]

Odys a. Odyseusz — król Itaki, mąż Penelopy, najprzebieglejszy z królów biorących udział w wojnie trojańskiej; autor podstępu, dzięki któremu Grecy wygrali wojnę (tj. pomysłu użycia sławnego konia trojańskiego); bohater Odysei, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi. [przypis edytorski]

Odys — bohater Odysei Homera, opisującej jego długi i pełen przygód powrót spod Troi do wiernej żony Penelopy i syna. [przypis edytorski]

Odyseusz — król Itaki. Silny, a przede wszystkim sprytny wojownik, bardzo dobry żeglarz. Symbol wędrówki, tułaczki (po zakończeniu wojny trojańskiej wracał do domu przez dziesięć lat, ponieważ obraził bogów). [przypis edytorski]

Odyseusz (mit. gr.) — bohater Iliady i Odysei Homera, słynny ze sprytu król Itaki, w czasie wojny trojańskiej i długiej podróży powrotnej wielokrotnie podstępem ratował się z opresji, był też pomysłodawcą konia trojańskiego, dzięki któremu Grecy zwyciężyli Trojańczyków. [przypis edytorski]

Odyseusz (mit. gr.) — bohater Iliady i Odysei Homera, słynny ze sprytu król Itaki, w czasie wojny trojańskiej i długiej podróży powrotnej wielokrotnie podstępem ratował się z opresji, był też pomysłodawcą konia trojańskiego, dzięki któremu Grecy zwyciężyli Trojańczyków. [przypis edytorski]

Odyseusz (mit. gr.) — słynny ze sprytu król Itaki, bohater Odysei Homera, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi, zakończoną dotarciem na ojczystą wyspę i zabiciem zalotników żony; jak na próg domu wskakuje, zjawia się nagle przed zalotnikami i strzały wysypuje pod nogi: Odyseja XXII 2 i nast. [przypis edytorski]

Odyseusz (mit. gr.) — słynny ze sprytu król Itaki, w czasie wojny trojańskiej i opisanej w Odysei długiej podróży powrotnej wielokrotnie podstępem ratował się z opresji, był też pomysłodawcą konia trojańskiego, dzięki któremu Grecy zwyciężyli Trojańczyków. [przypis edytorski]

Odyseusz (mit. gr.) — ulubieniec bogów, awanturnik, mężny, a przede wszystkim sprytny wojownik. Król Itaki, mąż Penelopy. Bohater Odysei, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi. [przypis edytorski]

Odyseusz (mit. gr.) — ulubieniec bogów, awanturnik, mężny, a przede wszystkim sprytny wojownik. Król Itaki, mąż Penelopy. Bohater Odysei, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi. [przypis edytorski]

Odyseusz (mit. gr.) — ulubieniec bogów, awanturnik, mężny, a przede wszystkim sprytny wojownik. Król Itaki, mąż Penelopy. Bohater Odysei, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi. [przypis edytorski]

Odyseusz — ulubieniec bogów, awanturnik, mężny, a przede wszystkim sprytny wojownik. Król Itaki, mąż Penelopy. Bohater Odysei, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi. [przypis edytorski]

Odyseusz — ulubieniec bogów, awanturnik, mężny, a przede wszystkim sprytny wojownik, król Itaki, mąż Penelopy. Bohater Odysei, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi. [przypis edytorski]

Odyseusz — ulubieniec bogów, awanturnik, mężny, a przede wszystkim sprytny wojownik, król Itaki, mąż Penelopy. Bohater Odysei, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi. [przypis edytorski]

Odysów (daw.) — należący do Odysa. [przypis edytorski]

Odys — ulubieniec bogów, awanturnik, mężny, a przede wszystkim sprytny wojownik, król Itaki, mąż Penelopy. Bohater Odysei Homera, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi. Wyspiański napisał o nim dramat Powrót Odysa. [przypis edytorski]

Odys — ulubieniec bogów, awanturnik, mężny, a przede wszystkim sprytny wojownik, król Itaki, mąż Penelopy. Bohater Odysei Homera, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi. [przypis edytorski]

odyzm (neol.) — rzecz. utworzony od wł. odiare: nienawidzieć, gardzić. [przypis edytorski]

odźwierek (daw.) — odrzwia, oprawa drzwi. [przypis edytorski]

odźwierki (daw.) — skrzydła drzwi. [przypis edytorski]

od źwierzu (starop. forma) — przez zwierza. [przypis edytorski]

od żadnej ręki (daw.) — przez żadną rękę. [przypis edytorski]

odżegnać się — wyrzec się związku z kimś lub czymś, stanowczo czemuś zaprzeczać. [przypis edytorski]

odżegnywa — dziś popr. forma: odżegnuje; odgania. [przypis edytorski]

odżegnywa — dziś popr.: odżegnuje. [przypis edytorski]

odżenąć (daw.) — odegnać. [przypis edytorski]

odżenie (daw.) — odegna. [przypis edytorski]

odżyszczą (daw. forma) — odzyskają. [przypis edytorski]

odziać (daw.) — ubrać, założyć na siebie. [przypis edytorski]

odziać — ubrać. [przypis edytorski]

odzian — dawna krótka forma przymiotnika; dziś: odziany, ubrany. [przypis edytorski]

odzian (daw.) — ubrany. [przypis edytorski]

odzian — forma skrócona, dziś: odziany. [przypis edytorski]