Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 17689 przypisów.

przez wolę rozumiem (…) zdolność, z pomocą której umysł potwierdza lub zaprzecza, co jest prawdziwe i co jest mylne, nie zaś pożądanie, z jakim umysł pragnie rzeczy lub odwraca się od nich — Por. List 21 (dawniej 34) § 13 i 14. [przypis redakcyjny]

Przez wrota sztuki wprowadzasz mnie w grób — W. Berent, Pisma, III, s. 216 (Próchno). [przypis autorski]

przezwyciężyć w przebiegłym podstępie — naśladownictwo aliteracji oryginału: subdola perfidia pervincamur. [przypis tłumacza]

Przez wykład transcendentalny rozumiem (…) — cały ten paragraf: „Przez wykład transcendentalny (…) wyróżnione” jest dodatkiem drugiego wydania. [przypis tłumacza]

przez wymienianie przodków (…) wspomina się ilość pokoleń, począwszy od Heraklesa — według podania zdobyli Dorowie około r. 1104 przed Chr. Peloponez pod wodzą trzech Heraklidów (potomków Heraklesa): Arystodemosa, Kresfontesa i Temenosa. Arystodemos nie doczekał końca wyprawy; jego synowie, dwaj bliźniacy, Eurystenes i Prokles, objęli wspólnie rządy w Lakonii, a od nich wywodzą się oba królewskie rody w Sparcie, Eurystenidów i Proklidów. Od niepamiętnych więc czasów rządzili w Sparcie dwaj królowie. Agesilaos objął rządy w 401 r. przed Chr.; drugim królem był Pauzaniasz, wnuk Pauzaniasza, zwycięzcy Persów pod Platejami (479 przed Chr.). Od r. 395/4 jest drugim królem Agesipolis. Agesilaos pochodzi z rodu Proklidów, a Herakles jest jego dwudziestym czwartym przodkiem z rzędu. Bardziej rozpowszechnione u historyków jest nazywanie Proklidów Eurypontydami, od imienia syna Proklesa, gdy tymczasem drugi królewski ród zwą Agiadami. [przypis tłumacza]

Przez wyraz ten, tak często dziś nadużywany, pojmujemy pewien nastrój moralny, oparty na zupełnej niewierze (…) tkwią w ciele społeczeństwa jak zarazki rozkładu i przyprawiają je o stan zapalny — cyt. wg przedruku: [Artur Górski], Polska krytyka literacka (1800–1918). Materiały, t. IV, Warszawa 1959, s. 144–145. [przypis autorski]

Przez wyskok wyobraźni Napoleon wydał się w ręce oględnego Johna Bulla — tu: Anglii; John Bull to postać uosabiająca narodowe cechy Anglików. [przypis redakcyjny]

przezywać (starop.) — nazywać. [przypis edytorski]

przez zapłaty (starop.) — bez zapłaty. [przypis edytorski]

przez zapomnienie zostawiłem na polu snop zboża — według prawa pozostawiony w polu snop zboża ma być oddany biedakowi. [przypis tłumacza]

Przez zawziętość Zeusowej córy — Atenę rozgniewały zbrodnie drugiego, „małego” Ajasa, wodza Lokryjczyków, który po zdobyciu Troi porwał sprzed ołtarza Ateny jej kapłankę, córkę Priama Kasandrę. W drodze powrotnej Atena zesłała na powracających Greków burzę, która zatopiła także okręt Ajasa. Bohater, wypłynąwszy dzięki pomocy Posejdona, chwalił się, że uniknął zemsty bóstwa, za co wkrótce zginął. [przypis edytorski]

przez zazdrości — bez zazdrości; poeta czyni aluzję do sądów Parysa, który nagrodę piękności przyznał Wenerze, czym wzbudził zazdrość Junony i Minerwy. [przypis redakcyjny]

przez zdrajców zawistnych z królestwa wyrzucona została — w oryg. łac.: „traditores eam de regno propter invidiam eiecerunt”; to samo określenie (traditores, zdrajcy), które zastosował kronikarz w odniesieniu do sprawców wygnania królowej Rychezy, użyty został w stosunku do biskupa krakowskiego Stanisława oraz do Zbigniewa, brata Bolesława Krzywoustego. [przypis edytorski]

przez zetknięcie drutów zanurzonych w różnych głębokościach (…) przez różnicę temperatur, jakiej te druty podlegają — słowa powyższe stanowią jedną z najciekawszych wizji przyszłości Juliusza Verne'a, wizji, która dopiero teraz zaczyna się urzeczywistniać. [przypis tłumacza]

przez zwierzchność w Sparcie — tj. przez eforów, najwyższych urzędników, którym ulegali nawet królowie. [przypis tłumacza]

prziym (starop. forma) — dziś 2.os.lp trybu rozk.: przyjmij. [przypis edytorski]

przmiel — trzmielina, żółtego koloru drzewo. [przypis redakcyjny]

przód (daw.) — wprzód, dawniej, wcześniej, przedtem. [przypis edytorski]

przód, przódy — wprzód; najpierw. [przypis edytorski]

przód — tu: wprzód, najpierw. [przypis edytorski]

przód — tu: wprzód, najpierw, wcześniej. [przypis edytorski]

przód — wprzód, najpierw. [przypis edytorski]

przódy a. wprzódy — najpierw. [przypis edytorski]

przódy — dziś: wprzódy; najpierw. [przypis edytorski]

przódy — wprzódy, wcześniej. [przypis edytorski]

przódzi (daw., gw.) — przedtem, wcześniej. [przypis edytorski]

przódziej (daw.) — wcześniej, najpierw. [przypis edytorski]

przódziej (gw.) — prędzej, wcześniej. [przypis edytorski]

przódziej — wcześniej; por. daw. wprzódy. [przypis edytorski]

przódziej — wcześniej. [przypis edytorski]

przodek brać — tu: iść przodem. [przypis edytorski]

przodek (daw.) — tu: pierwszeństwo. [przypis edytorski]

przodek (starop.) — tu: przednia część (szaty). [przypis edytorski]

przodek — [tu:] przednia część statku, zw. też przodem; drugi koniec okrętu nazywa się wśladkiem, tyłem a. rufą. [przypis redakcyjny]

przodek — tu: przednia część wozu. [przypis edytorski]

przodki — daw. forma M.lm; dziś: przodkowie. [przypis edytorski]

przodkować — iść z przodu. [przypis edytorski]

przodkować — mieć pierwszeństwo, tu: rządzić. [przypis edytorski]

przodkować (starop.) — przodować. [przypis edytorski]

przodkowanie (daw.) — pierwszeństwo. [przypis edytorski]

przodkowy koń — koń zaprzężony na przedzie, przed dyszlem. [przypis edytorski]

przodowa izba (daw.) — pomieszczenie od frontu. [przypis edytorski]

przodownika chóru szarpią, jeżeli grają „Scyllę” — mityczna Scylla to potwór morski w postaci psa o sześciu pyskach i dwunastu przednich łapach, mieszka­jący pod skałą w morzu i ściągający żeglarzy ze statków. [przypis edytorski]

przody (gw.) — wprzódy, najpierw, wcześniej. [przypis edytorski]

prztyk — pstryczek. [przypis edytorski]

przybieżać (daw.) — przybiec, przyjść. [przypis edytorski]

przybieżać (daw.) — przybyć. [przypis edytorski]

przybieżeć (daw.) — przybiec. [przypis edytorski]

przybieżeć (daw.) — przyjść, przybiec. [przypis edytorski]

przybitka — kawałek tkaniny, papieru lub filcu wciskany do lufy daw. broni ładowanej odprzodowo w celu oddzielenia ładunku prochowego od pocisku oraz uszczelnienia lufy. [przypis edytorski]

przybój — uderzanie fal morskich o skałę. [przypis autorski]

przybór (daw.) — zestaw przedmiotów służących do czegoś; tu: ekwipunek, rynsztunek. [przypis edytorski]

przybór — strój, przebranie; w wojennym przyborze: w zbroi, z bronią; w wojskowym rynsztunku; w stroju stosownym na wojnę. [przypis edytorski]

przybory — daw. narzędzia do czegoś a. ozdoby, przybranie; tu przen.: metody, sposoby. [przypis edytorski]

przybory — dziś popr. forma N. lm: przyborami; przybory (tu daw.): ogół przedmiotów tworzących komplet, tu: składających się na rząd koński (osprzęt potrzebny do jazdy). [przypis edytorski]

przybory Montessori — zabawki edukacyjne, używane w wychowaniu systemem włoskiej lekarki i pedagożki Marii Motessori (1870–1952). [przypis edytorski]

przybory pancerne — elementy pancerza. [przypis edytorski]

Przyboś, Julian (1901–1970) — poeta, eseista, przedstawiciel awangardy; awangardową poetykę łączył z tematem pracy, a w późniejszym okresie — także z motywami wiejskimi. [przypis edytorski]

Przy bramie — wejście z Krakowskiego Przedmieścia na Karową prowadziło przez wielką stylową bramę (projektu Marconiego) z dwoma wodotryskami w bocznych kolumnach. Zburzono ją przy budowie hotelu „Bristol” w 1899 r. [przypis redakcyjny]

przybrana — tu: przebrana, upozorowana. [przypis edytorski]

przybycia urzędowej węgierskiej komisji — w 1910 Tatry należały do monarchii austro-węgierskiej. [przypis edytorski]

przybydź (starop. forma) — dziś: przybyć. [przypis edytorski]

przybył do Persji, siódmy raz podczas swego panowania — wedle Ksenofonta mieszkał Cyrus w Babilonie przez 7 miesięcy zimowych, 3 miesiące wiosny spędzał w Suzie (Suzjany Ksenofont nie wlicza do Persji), 2 miesiące letnich upałów w górzystych medyjskich Ekbatanie (dziś Hamadan, prawie w połowie odległości między Morzem Kaspijskim a Zatoką Perską). [przypis tłumacza]

Przybyłem z daleka — Orestes wychowywał się z dala od Argos, w odległej o ok. 200 km Fokidzie. [przypis edytorski]

przybył Megabyzos do Olimpii na igrzyska i oddał mu powierzone sobie pieniądze. Ksenofont kupił za nie dla bogini kawał gruntu — sprawozdanie z tego, co się z pieniądzmi stało, wygląda na sprostowanie zarzutu, jaki Ksenofontowi widocznie stawiała Anabaza Sofajnetosa ze Stymfalos, Ksenofont bowiem tłumaczy się, że pieniędzy nie użył dla siebie, lecz według intencji żołnierzy, którą jak najpożyteczniej wykonał. [przypis tłumacza]

Przybył tutaj także Chejrisofos — por. V, 1: spodziewał się wrócić rychło i przyprowadzić wiele okrętów, a tymczasem zabawił przeszło osiem tygodni (część marca, cały kwiecień i większą część maja) i dostał tylko jeden okręt. [przypis tłumacza]

przybyły z tej strony lud dziki — Barbarzyńcy zamieszkali pod sferą północną. [przypis redakcyjny]

przybył z Italii Murkus, — rozdziały X i XI w edycji Niesego są rozdzielone tylko przecinkiem. [przypis tłumacza]

przybyli odwiedzić brata — tj. pana domu, profosa Jeana Bonnot de Mably (1696–1729), którego synów uczył Rousseau (ks. VI). [przypis edytorski]

przybyliścież — czy przybyliście. [przypis edytorski]

przybyliśmy do Anglii z Ryszardem Zdobywcą — Sly myli królów ang., Wilhelma Zdobywcę (William the Conqueror, 1028–1087) i Ryszarda Lwie Serce (Richard the Lionheart, 1157–1199). [przypis edytorski]

przybyliśmy — Werter i jego służący. [przypis redakcyjny]

Przybylski, Zygmunt (1856–1909) — komediopisarz, recenzent czasopism „Słowa” i „Wiek”, w latach 1894–1896 dyrektor teatru lwowskiego, a w l. 1896–1904 teatrzyku ogródkowego w Warszawie, znany z farsy Wicek i Wacek z 1896 roku. [przypis edytorski]

Przybylski, Zygmunt (1856–1909) — komediopisarz, recenzent „Słów” i „Wieku”, w latach 1894–1896 dyrektor teatru lwowskiego, a 1896–1904 teatrzyku ogródkowego w Warszawie, znany z farsy Wicek i Wacek z 1896 roku. [przypis edytorski]

Przybysze nowi (…) skarżysz sama siebie — Przez wieśniaków i cudzoziemców zwiększyła się liczba ludności, ale przybytek ten nie wyszedł na korzyść Florencji. [przypis redakcyjny]

przybysze rozpoczęli od razu kampanię (…) — Ludwik Mierosławski, Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831, Paryż, I, s. 410 i 602. [przypis redakcyjny]

Przybyszewski deklarował, że „wytrwa na ciężkim stanowisku (…)”, równocześnie polemizując z opinią, która robiła go „odpowiedzialnym za wszystko, co Młoda Polska pisała — S. Przybyszewski, Pro domo mea, „Życie” 1899, nr 13–14. [przypis autorski]

Przybyszewski do ewolucji był konieczny (…) odrodzimy literaturę naszą, obezczeszczoną teraz przez Żydów, kramarzy, kupców i dziennikarzy — list Ignacego Maciejowskiego do Maryli Wolskiej z 11 IV 1899, w: Miscellanea literackie 1864–1910, s. 338. [przypis autorski]

Przybyszewski dostaje się do więzienia — wspomnienie tego więzienia, o którym zresztą opowiadał czasem w chwilach zwierzeń, znajdują się w powieści Synowie ziemi. Szarski tłumaczy Czerkaskiemu, czemu musi pić: „Zbliżył się do Czerkaskiego i mówił prawie że szeptem: — Wiesz, siedziałem raz w więzieniu: posądzono mnie o to, że kobietę zatrułem. Nie zatrułem jej, bom za wielki tchórz — ale Bóg wie, może się dla mnie otruła… Siedziałem tam parę tygodni — Hu, to straszne, straszne…”. [przypis autorski]

Przybyszewskiego bardzo cenili typowi naturaliści, Dygasiński i Gruszecki — S. Przybyszewski, Moi współcześni, II, s. 64 (Wśród swoich). [przypis autorski]

Przybyszewskiego można było tylko słuchać, ulegać mu — lub ignorować go. Toteż go naprzód wielbiono, później ignorowano — S. Kołaczkowski, Twórcze fermenty, „Wiadomości Literackie” 1928, nr 18. [przypis autorski]

Przybyszewski (…) miał diabelskie poczucie humoru. Otóż uderzające jest, że życie tego poety (…) było, niemal do końca, jakąś makabryczną farsą, która wciągała w grę całe otoczenie. Czemu, jak, przez co: gdzie indziej starałem się to wytłumaczyćLudzie żywi. [przypis autorski]