Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18137 przypisów.
Przed wieki była wielu ziem królową (…) To Semiramis — Semiramida pragnąc zaspokoić i uprawnić wobec swojego ludu kazirodzką [dziś popr.: kazirodczą; red. WL] skłonność do swojego syna, prawem dozwoliła zawarcie związków małżeńskich między matką a synem. [przypis redakcyjny]
przed wieki — daw. forma N.lm; dziś: przed wiekami. [przypis edytorski]
przed wieki — dziś popr. forma N.lm: przed wiekami. [przypis edytorski]
przed wieki — dziś popr. forma N. lm.: przed wiekami. [przypis edytorski]
przed wieki — dziś popr. N.lm: przed wiekami. [przypis edytorski]
przed wieki — dziś: przed wiekami. [przypis edytorski]
przed wieki — tu daw.: przed wiekami. [przypis edytorski]
przedwieśnie — dziś popr.: przedwiośnie. [przypis edytorski]
przed Wojciecha — tj. przed dniem św. Wojciecha, obchodzonym w kościele katolickim 23 kwietnia. [przypis edytorski]
przed wojną — mowa o I wojnie światowej. [przypis edytorski]
przed wroty — dziś popr. forma N. lm: przed wrotami. [przypis edytorski]
przed wrotyma — dziś popr. forma Msc.lm: przed wrotami. [przypis edytorski]
przed wystąpieniem Garibaldiego na scenę polityczną — tj. przed r. 1860, w którym Garibaldi (1807–1882) wypędził Burbonów z Neapolu i Sycylii i złączył te kraje z królestwem Piemontu. [przypis redakcyjny]
Przed życiem czuję — nie przed śmiercią trwogę (…) Ciebie więcej nie kochała ona!… — Cytowane wyjątki według parafrazy Z. Krasińskiego [przyp. autora]. [przypis autorski]
Przed zbadaniem więc aktu, za pomocą którego naród wybiera króla, dobrze byłoby zbadać akt, za pomocą którego naród staje się narodem; ten akt bowiem, poprzedzający koniecznie ów drugi, stanowi prawdziwy fundament społeczeństwa — pactum subiectionis [łac.: umowa o podporządkowaniu się; red. WL] nie jest zatem zdolne uzasadnić prawności społeczeństwa. Aby osiągnąć to uzasadnienie, należy przyjąć inne pactum, logicznie tamto wyprzedzające, mianowicie pactum unionis, societatis[łac.: umowa o zjednoczeniu się, o społeczeństwo; red. WL]. W tym leży różnica pomiędzy Russem a jego poprzednikami: tamci przeważnie mieszali ze sobą obydwa układy i główną uwagę zwracali na pakt poddania się władzy rządowej — on natomiast odrzuca zupełnie ten ostatni układ i bada jedynie pakt zjednoczenia, umowę społeczną, wywodząc z jej treści zasady społeczeństwa opartego na prawie. [przypis tłumacza]
Przedzgonna przepowiednia Belosława. — W wyjątku dołączonym pod tekstem niniejszym przez Bielowskiego, dostarcza mu Paprocki, na 16ej stronnicy Herbów rycerstwa, amplifikacyą czyli zwiększenie retoryczne przemowy Bolesława, którym jakby się starał (w znajomym Paprockiemu innym rękopiśmie, tą razą nie podpisanym), Gallus, okazać autorom samejże przepowiedni, a posteriori z faktów układanej. Jest tu już mowa o rozdrobnieniu państwa na małe cząsteczki, wojnach z wrogiem domowym i obcym, sponiewieranej czci Bożej i rozerwaniach kościoła; tenże zaś Bolesław Krzywousty, nazwany jest dotykalniej, wznowicielem chwały narodu dawnej, pojednawcą, ale i mężem mściwej ręki, mającym w proch zetrzeć, każdego podpalcę rokoszu, coby wierzgnął przeciw potędze szabli, po nim otrzymanej w spadku. [przypis tłumacza]
przedziać (daw.) — przebić, por.: nadziać. [przypis edytorski]
przedziać (daw.) — przeszyć, przebić; por. „nadziać”. [przypis edytorski]
przedział między generacją nadchodzącą a generacją górującą, między smakiem wczorajszym a smakiem jutrzejszym prawie że nie istniał w literaturze klasycznej. Od romantyzmu zaś głęboko się on wiąże z rytmem życia literackiego — A. Thibaudet, Histoire de la littérature française de 1789 à nos jours, Paris 1936, s. 121. [przypis autorski]
przedzierżgniono — dziś: przedzierzgnięto. [przypis edytorski]
przedzierzgać — nabierać innych cech, zmieniać swoją postać. [przypis edytorski]
przedzierzgnąć (daw.) — przemienić. [przypis edytorski]
przedzierzgnąć się (daw.) — przemienić się. [przypis edytorski]
przedzierzgnąć się — przemienić się. [przypis edytorski]
przedzierzgnąć się — zmienić się. [przypis edytorski]
przedzierzgnąć — zmienić. [przypis redakcyjny]
przedzierzgnięty (daw.) — przemieniony. [przypis edytorski]
przedzierzgniony — dziś popr. forma: przedzierzgnięty. [przypis edytorski]
przedzierzgniony — dziś popr.: przedzierzgnięty; tj. przemieniony. [przypis edytorski]
przedziurawiony tron — sedes. [przypis edytorski]
przedziwnieśmy (…) polepszyli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: przedziwnie polepszyliśmy. [przypis edytorski]
przedziwny — tu: cudowny, śliczny. [przypis edytorski]
przed (…) zwierzęty — dziś popr. forma N. lm: zwierzętami. [przypis edytorski]
przefakcjować (z łac.) — przekabacić, przeciągnąć na swą stronę. [przypis redakcyjny]
przeflancować — przesadzić (o roślinach); żartobliwie — przenieść na inne miejsce czy stanowisko. [przypis redakcyjny]
przeflancować — przesadzić w inne miejsce (od flanca: sadzonka, rozsada). [przypis edytorski]
przeflancowany — przesadzony w inne miejsce (od flanca: sadzonka, rozsada). [przypis edytorski]
przeflancowywać — przesadzać w inne miejsce (od flanca: sadzonka, rozsada); tu przen. [przypis edytorski]
przefrymarczony — przehandlowany. [przypis edytorski]
przefrymarczyć (daw.) — przehandlować. [przypis edytorski]
przefrymarczyć (daw.) — przehandlować, sprzedać. [przypis redakcyjny]
przefrymarczyć — przemienić; [zamienić, przehandlować]. [przypis redakcyjny]
przefrymarczyć — sprzedać. [przypis edytorski]
przegadać się — dziś raczej: wygadać się. [przypis edytorski]
przeganiać z kogo (starop.) — szydzić z kogo. [przypis redakcyjny]
przegardzać — pogardzać, zohydzać. [przypis edytorski]
przegaudować (z łac.) — przehulać. [przypis redakcyjny]
przegięcina — łuk, zagięcie. [przypis edytorski]
przeglądać — przewidywać. [przypis edytorski]
przeglądający w charakterze — popr. raczej: przejawiający się w charakterze. [przypis edytorski]
„Przegląd Encyklopedyczny” — „Revue encyclopédique”, francuski miesięcznik poświęcony nauce, literaturze i sztuce, wydawany w l. 1819–1833. [przypis edytorski]
„Przegląd Filozoficzny” — pierwsze polskie czasopismo filozoficzne, wydawane od 1897. [przypis edytorski]
„Przegląd filozoficzny” z r. 1907 — przedrukowany w tomie Idee, który niebawem ukaże się drukiem, w tym samym co i niniejsza praca nakładzie. [przypis redakcyjny]
„Przegląd” mojej babki — tj. czasopismo Grandmother's Reviev. [przypis edytorski]
przeglądnąć (reg.) — dziś raczej: przejrzeć. [przypis edytorski]
„Przegląd Poznański” (…) przyciągnął do współpracy (…) takich autorów, jak Żeromski, Kasprowicz, Tetmajer, Matuszewski, Krzywicki — por. E. Pieścikowski, Opowiadania Stefana Żeromskiego w „Przeglądzie Poznańskim”, „Pamiętnik Literacki” 1956, z. 3, s. 214–217. [przypis autorski]
„Przegląd społeczny” – pismo naukowe i literackie, założone w 1886 roku. [przypis edytorski]
przegon (daw.) — rów melioracyjny, przekopany przez pole w celu odprowadzenia nadmiaru wody. [przypis edytorski]
przegon — tu: gonitwa, w której liczy się szybkość i wytrzymałość. [przypis edytorski]
przegon — wyścig. [przypis edytorski]
przegrać polem (starop.) — [przegrać] w polu. [przypis redakcyjny]
przegraje — dziś popr.: przegrywa. [przypis redakcyjny]
przegraną morską — mowa o decydującym starciu morskim wojny lamijskiej, bitwie pod Amorgos (322 p.n.e.), w której flota macedońska pokonała flotę ateńską. [przypis edytorski]
przegranę — dziś popr. forma B. lp: przegraną. [przypis edytorski]
przegrawając — dziś: przegrywając. [przypis edytorski]
przegrawka — zapewne: przygrywka; wtręt muzyczny. [przypis edytorski]
przegrozek — gróźb, pogróżek. [przypis redakcyjny]
przegrywać — tu: przygrywać. [przypis edytorski]
przegrywek (daw.) — refren; przygrywka. [przypis edytorski]
przegryzować (daw.) — przegryzać. [przypis edytorski]
przegub — tu: skręt. [przypis redakcyjny]
przegwarzyć (daw.) — przegadać. [przypis edytorski]
prze (gw.) — przez; [z powodu; WL]. [przypis autorski]
Prze… hasuj — od: przehasaj; hasać: bawić się wesoło, biegać, tańczyć. [przypis edytorski]
przeinaczyć — zmienić, przekręcić coś. [przypis edytorski]
przeistoczenie — tu: transsubstancjacja, tj. w teologii katolickiej przemiana substancji podczas Eucharystii: chleba w ciało, a wina w krew Chrystusa. [przypis edytorski]
przejdźmyż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]
przejdźmyż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę (…) wrócim się przez morze — konkretny militarny plan wpisany w pieśń zakładał wkroczenie Legionów Polskich Dąbrowskiego na tereny Polski od południa, od Galicji, po wydostaniu się z Włoch przez Morze Adriatyckie i przemarszu przez Austrię. [przypis edytorski]
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę (…) wrócim się przez morze — konkretny militarny plan wpisany w pieśń zakładał wkroczenie Legionów Polskich Dąbrowskiego na tereny Polski od południa, od Galicji, po wydostaniu się z Włoch przez Morze Adriatyckie i przemarszu przez Austrię. W wersji pierwotnej teksu strofa ta występowała jako trzecia w kolejności. [przypis edytorski]
przejdzie świat ten doczesny, przejdzie jak sen, jak chmura, jak ślad kamienia rzuconego do wody — Słowa G. Tyrella w Christianity at the cross-roads, por. M. Zdziechowski Pesymizm, romantyzm a podstawy chrześcijaństwa, t. II, s. 356. [przypis autorski]
przejęty (gw.) — wypełniony. [przypis edytorski]
przejęty — tu: przejmujący, dokuczliwy. [przypis redakcyjny]
przejęty — tu: przejmujący, dotkliwy. [przypis redakcyjny]
przejęty — tu: przejmujący. [przypis redakcyjny]
przejedziem się — dziś popr. forma 1 os. lm cz.przysz.: przejedziemy się. [przypis edytorski]
przejeść (gw.) — zjeść. [przypis edytorski]
Przejmują się nią tak, jak Haman przejmuje się hałasem grzechotek w Purim — podczas święta Purim w bóżnicy odczytywana jest publicznie Księga Estery, a kiedy z ust czytającego pada imię Hamana, niegodziwego prześladowcy Żydów, wierni hałasują kołatkami i grzechotkami, żeby je zagłuszyć. [przypis edytorski]
przejrzałem cały jak w zwierciadle — Kto ze skaz swoich błędów oczyścić się pragnie, ten musi najpierw sam w sobie widzieć swoje błędy jasno jak w zwierciadle; albowiem po ich bliższym poznaniu i uznaniu w ślad idzie skrucha, a za nią przebaczenie. Dlatego to święty Kościół postanowił, ażeby komunię świętą czyli ucztę pojednania się człowieka z Bogiem poprzedzała spowiedź, której symbol widzimy tu u drzwi czyśćcowych, kiedy poeta uklęknąwszy z pokorą, trzy razy bijąc się w piersi robi w duchu ciche wyznanie skruchy: „Parce mihi! peccavi, graviter peccavi!” Pierwszy stopień, co do tych drzwi prowadzi, jest z marmuru białego, którego szyba gładka jak zwierciadło odbija postać wpatrującego się weń człowieka: symbol samopoznania swoich błędów, szczerości żalu i utwierdzenia ducha łaską bożą. Drugi stopień jak od pożaru wzdłuż i wszerz rozkłuty symbolem jest żalu skruszonego serca w chwili, gdy błędy swoje uznaje. Trzeci stopień porfirowy barwy krwawej, to symbol krwi przejednania wylanej przez Zbawiciela, którą gładzi grzechy świata. Na tym symbolu jak na zrębie stoi cała budowa Chrystusowego Kościoła, a z kolei i jego duchowna władza; Kościoła postanowionego słowem bożym opoka, której bramy piekieł nie przemogą, twarda jak ów próg z diamentu. Siedem P (początkowa litera Peccatum, to jest grzechu), anioł znaczący mieczem na czole pokornego i żałującego za grzechy, zarazem ostrzega i przypomina skruszonemu grzesznikowi siedem grzechów głównych, jakich pokusom człowiek ułomny ulec może. Odzież odźwiernego anioła bramy czyśćcowej szara jak popiół symbolem jest pokory, która szczególnie kapłanom, w ciągłym ich duchowym rozważaniu znikomości rzeczy ludzkich i marnych blasków światowych, przystoi. [przypis redakcyjny]
przejrzano o nich (starop.) — sądzono [ich], zapadł [na nich] wyrok. [przypis redakcyjny]
przejrzany — tu: przeznaczony. [przypis redakcyjny]
przejrz — dziś popr.: przejrzyj. [przypis edytorski]
przejrzeć do kogo (starop.) — wzrokiem sięgnąć dokąd. [przypis redakcyjny]
przejrzeć (starop.) — przewidzieć. [przypis edytorski]
przejrzyć — dziś popr.: przejrzeć. [przypis edytorski]
przejrzystem — dziś popr.: przejrzystym. [przypis edytorski]
przejść (daw.) — przekroczyć, wyprzedzić. [przypis edytorski]
przejść (…) granice — tu: przekroczyć granice. [przypis edytorski]
przejść mimo (daw.) — przejść obok. [przypis edytorski]
przejścia od Sansary (tzn. pełni życia) do Nirwany — Nirwany nie uważa Schopenhauer za niebyt bezwzględny, gdyż mówi, że gdybyśmy weń przeszli, może by potem ten nasz świat wydał się nam Nirwaną. Ponieważ żyjemy w świecie potwierdzającym wolę, brak nam środków do przedstawienia sobie i uchwycenia istoty tej Nirwany (I. 523 i n., II. 510, 716 i n.). [przypis redakcyjny]
