Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 1712 przypisów.

uszczyknął — dziś popr.: uszczknął; tu: forma wydłużona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

uszczyknie — dziś popr.: uszczknie; tu forma wydłużona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

uszczypek — dziś: uszczypliwość, przytyk. [przypis edytorski]

uszczypka (daw.) — uszczypliwa uwaga pod czyimś adresem, przymówka. [przypis edytorski]

uszedszy (starop. forma) — uszedłszy. [przypis edytorski]

u Szekspira (…) porwana dziewczyna dowiaduje się, że wystawiona jest na sprzedaż — Szekspir, Perykles, akt IV, scena 2. [przypis edytorski]

uszerścienie — umaszczenie (np. konia); od: szerść (dziś popr. forma: sierść). [przypis edytorski]

uszów — dziś popr. forma D.lm: uszu. [przypis edytorski]

uszyjek (reg.) a. oszyjek (daw.) — wąskie przejście. [przypis edytorski]

utaiwać się — ukrywać się; kryć się. [przypis edytorski]

Utalentowane niemowlę — w rzeczywistości Desmoulins był młodszy od Robespierre'a tylko o dwa lata. [przypis edytorski]

ut aliquid fecisse videatur (łac.) — aby się zdawało, że coś się robi (Laktancjusz, Divinae Institutiones (Ustanowienia Boże) VII 4.1; cytat niedokładny). [przypis edytorski]

ut aliquid fieri videatur (łac.) — aby było widać, że coś zostało zrobione; placebo. [przypis edytorski]

ut aliquid fieri videotur (łac.) — aby było widać, że coś zostało zrobione. [przypis edytorski]

utarninkas — antradienis. [przypis edytorski]

u Tarnowskich na „Szlaku” — krakowski Pałac na Szlaku, mieszczący się przy ulicy Szlak. [przypis edytorski]

utatuowany — dziś popr.: wytatuowany. [przypis edytorski]

ut desint vires, tamen est laudanda voluntas (łac.) — przysłowie: „Chociaż brakuje sił, trzeba pochwalać chęci” (źródło: Owidiusz, Ex Ponto, w: Epistulae III 4,79). [przypis edytorski]

utemperować — tu: pohamować, uspokoić. [przypis edytorski]

uten a. deben — jednostka wagi, około 91 gramów. W czasach opisywanych w powieści monet jeszcze nie znano. Wartość towaru wyrażano w jednostkach wagowych miedzi, srebra lub złota. [przypis edytorski]

utensylia (z łac.) — rzeczy użyteczne; narzędzia, sprzęt, przybory. [przypis edytorski]

utensylia (z łac.utensilia) — rzeczy użyteczne; narzędzia, sprzęt, przybory. [przypis edytorski]

uterus (łac.) — macica. [przypis edytorski]

utile cum dulci (łac.) — przyjemne z pożytecznym. [przypis edytorski]

utile dulci (łac.) — właśc. utile dulci miscere: łączyć przyjemne z pożytecznym. [przypis edytorski]

Utinam falsus vates sim! (łac.) — Obym był fałszywym prorokiem! [przypis edytorski]

uti possidetis (łac.) — co posiadasz; zasada prawa międzynarodowego, wg której kończy się konflikt zbrojny z zachowaniem aktualnego stanu posiadania. [przypis edytorski]

utleniona — tu: o rozjaśnionych włosach. [przypis edytorski]

utoczony — wykonany na tokarce, tu: krągły. [przypis edytorski]

utopia — pojęcie użyte po raz pierwszy w 1516 roku przez Thomasa More'a jako tytuł dzieła; projekt idealnego ustroju; tu: coś nierealnego. [przypis edytorski]

Utopia — tytuł dzieła Thomasa More'a (Morusa) z 1516, przedstawiającego fikcyjną wyspę z idealnym systemem społecznym; stąd jako rzecz. pospolity: ideał szczęśliwego społeczeństwa. [przypis edytorski]

Ut quid Deus repulisti in finem (łac.) — Dlaczego, Boże, odrzuciłeś na wieki; Psalm 74. [przypis edytorski]

utracać — dziś popr.: tracić. [przypis edytorski]

utracił trzy podstawy na których wisiał; zostało dwie — dziś popr.: utracił trzy podstawy, na których wisiał; zostały dwie. [przypis edytorski]

utrafiać — tu: pasować. [przypis edytorski]

utraktować (daw.) — uraczyć, ugościć. [przypis edytorski]

utrapioną była (starop. forma) — daw. konstrukcja z N.; dziś z M.: utrapiona była. [przypis edytorski]

utrapiony — tu: nieszczęścliwy, zmagający się z kłopotami. [przypis edytorski]

utrata (starop.) — koszt, rozrzutność. [przypis edytorski]

utrata (starop.) — tu: marnotrawstwo. [przypis edytorski]

utrecht — rodzaj aksamitu używany do obicia mebli. [przypis edytorski]

utrefić — (o włosach) ułożyć w loki. [przypis edytorski]

utrefiony (daw.) — ułożony, ufryzowany. [przypis edytorski]

utrefiony (daw.) — ułożony w loki. [przypis edytorski]

utrefiony — ufryzowany. [przypis edytorski]

Ut, re, sol, la, mi, fa — system solmizacji, sylab stosowanych w nauce śpiewu, pierwotnie zaczynał się od „ut”, w XVII w. zastąpionego przez „do”. [przypis edytorski]

utresować — dziś: wytresować. [przypis edytorski]

utroskany — dziś: zatroskany. [przypis edytorski]

utrum virgo Maria semen emiserit in copulatione cum Spiritu Sancto (łac.) — czy Maria Panna wydzieliła nasienie podczas stosunku z Duchem Świętym. [przypis edytorski]

utrzeć (starop.) — obetrzeć, przetrzeć, wytrzeć. [przypis edytorski]

utrzem (forma 1 os. lm cz. przysz.) — dziś: utrzemy. [przypis edytorski]

utrzymanka — kobieta na utrzymaniu mężczyzny jako jego kochanka. [przypis edytorski]

ut salvat (łac.) — aby uratować. [przypis edytorski]

utseć nosa — dziś raczej: wytrzeć nos; wyrażenie „utrzeć nosa” ma współcześnie inne znaczenie: 'dać komuś nauczkę'. [przypis edytorski]

ut ventri bene sit et iis, quae sub ventre sunt (łac.) — aby dobrze było brzuchowi oraz temu, co znajduje się poniżej brzucha. [przypis edytorski]

ut videbitis (łac) — jak zobaczycie. [przypis edytorski]

utwierdzenie (daw.) — umocnienia. [przypis edytorski]

utwierdzenie (daw.) — umocnienie, fortyfikacje. [przypis edytorski]

utwierdzenie (daw.) — umocnienie. [przypis edytorski]

utwierdzić (daw.) — ustanowić. [przypis edytorski]

utwierdzić podążył starożytne areopagu kolumny — mowa o reformach Solona, wzmacniających pozycję Aeropagu. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg pierwszych pt. Do Chmury. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg pierwszych pt. Epitafium Kosowi. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg pierwszych pt. Epitafium Wojciechowi Kryskiemu. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg trzecich pt. Nagrobek Gąsce. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg trzecich pt. Nagrobek jej M. P. wojewodzinej lubelskiej. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg trzecich pt. O miłości (Głód a praca miłość kazi…). [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. Do przyjaciela (Nie frasuj sobie, przyjacielu, głowy…). [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. Epitafium Andrzejowi Bzickiemu, kasztelanowi chełmskiemu. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. Nagrobek Mikołajowi Trzebuchowskiemu. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. Nagrobek Stanisławowi Zaklice z Czyżowa. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. Ofiara (Pafijej swe zwierciadło Lais poświęciła…). [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. O kapelanie. [przypis edytorski]

Utwór ten jest sonetem, czyli wierszem o specjalnym układzie rymów. Składa się z dwóch strof czterowersowych i dwóch - trzywersowych. Gatunek sonetu wykorzystywany był przede wszystkim przez poetów tworzących lirykę miłosną (por. Sonety do Laury Francesco Petrarki) i refleksyjną (por. Sonety krymskie Mickiewicza). [przypis edytorski]

utylitarny — mający na celu przysparzanie praktycznej korzyści, pożytku. [przypis edytorski]

utylitarysta — człowiek kierujący się przekonaniem, że najważniejsza jest praktyczna użyteczność; pragmatyk. [przypis edytorski]

utylitaryzm — stanowisko filozoficzne, za najwyższą wartość uznające użyteczność, w tym społeczne głównie znaczenie sztuki. [przypis edytorski]

utyski — utyskiwania, narzekania, lamenty. [przypis edytorski]

utyskiwanie — narzekanie. [przypis edytorski]

utyskiwanie — skarga, narzekanie. [przypis edytorski]

utysk — utyskiwanie; skarżenie się, ubolewanie. [przypis edytorski]

uwabny (daw., środ.) — wabiący głosem (używane w odniesieniu do przyuczania ptaka łowczego do powrotu na głos myśliwego). [przypis edytorski]

uwadzić — dziś: zawadzić. [przypis edytorski]

uwadzić — tu: zawadzić. [przypis edytorski]

uwagi — dziś popr.: uwagami. [przypis edytorski]

Uwagi o rządzie Polski — tytuł polskiego tłumaczenia stanowiącego podstawę niniejszej publikacji brzmi: Uwagi nad rządem Polski, w oryginale jest to: Considérations sur le gouvernement de Pologne. Traktat funkcjonuje w Polsce także pod tytułem, pod którym opublikowano późniejsze tłumaczenie: Uwagi o rządzie polskim. [przypis edytorski]