Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7825 przypisów.
Cezarowi — Juliuszowi. [przypis tłumacza]
Cezar pod grodem marsylskim nie leżał — Gdy Pompejusz z Włoch umknął, Cezar postanowił wojska Pompejusza obozujące w Hiszpanii zniszczyć wstępnym bojem. Zostawiwszy więc silną załogę przy oblężeniu Marsylii, sam z wybrańszymi legiami, nie tracąc chwili, a łamiąc cierpliwie zawady, jakie mu natura i nieprzyjaciel na każdym kroku w jego pochodzie stawiły, nie spuszczając z oka głównego celu, niespodzianie wpadł do Hiszpanii i pobił dwóch wodzów Pompejuszowych, Afraniusa i Petrejusa. [przypis redakcyjny]
Cezar, Pompejusz, Cyceron, Antoniusz — czołowi politycy rzymscy z I w. p.n.e. [przypis edytorski]
Cezar powiada, iż Lucjusz Wibuliusz Rufus (…) pędził dniem i nocą (…) — [w:] O wojnie domowej, III, 11. [przypis tłumacza]
Cezar tu spał i jego losy — parafraza słów Juliusza Cezara (100–44 p.n.e,) skierowanych do sternika, który obawiał się płynąć przez wzburzone morze: „Wieziesz Cezara i jego losy”. [przypis edytorski]
Cezar wedle tego, co podaje Swetoniusz, robił sto mil dziennie — Swetoniusz, Boski Juliusz, 57 [w:] Żywoty cezarów. [przypis edytorski]
Cezar, właśc. Gajusz Juliusz Cezar (100–44 p.n.e.) — rzymski dowódca wojskowy, polityk, dyktator, odegrał kluczową rolę w wydarzeniach, które doprowadziły do upadku republiki i początku cesarstwa w państwie rzymskim; razem z Gnejuszem Pompejuszem i Markiem Licyniuszem Krassusem w 60 p.n.e. zawiązał I triumwirat; zdobył Galię; dzięki wiernym sobie legionom w późniejszej wojnie domowej pokonał Pompejusza (48 p.n.e.) i przejął pełnię władzy; zginął zasztyletowany przez spiskowców, zwolenników republiki. [przypis edytorski]
Cezary — nawiązanie do postaci Gajusza Juliusza Cezara (100 a. 102 p.n.e.–44 p.n.e.), rzym. polityka, wodza i dyktatora, z którego działaniami politycznymi przyjęło się wiązać upadek republiki i początek cezaryzmu w Rzymie. [przypis edytorski]
Cezary z Arles (470–542) — mnich, biskup Arles (od 503), święty Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
Cezar zamianował go namiestnikiem całej Judei — rok 47 p.n.e. [przypis tłumacza]
Cezar ze swymi czterdziestoma milionami długów — rzymski wódz i polityk Juliusz Cezar, sprawując urząd edyla, zaciągnął ogromne długi na organizację igrzysk, żeby zdobyć popularność wśród ludu. [przypis edytorski]
cezura — przerwa. [przypis edytorski]
cezura — przerwa; tu: średniówka, przerwa intonacyjna, która dzieli wers wiersza na dwie w przybliżeniu równe połowy. [przypis edytorski]
cezy — sieci. [przypis autorski]
Cf. C. G. Seligman, op. cit., p. 5. [przypis autorski]
Cf. Chapter II, Divisions III and IV, and some of the following Divisions of this Chapter. [przypis redakcyjny]
C. Fimbria, ugodziwszy się zbyt słabo błagał sługę (…) — Appian z Aleksandrii, Wojny z Mitrydatesem, 60 [w:] Historia rzymska. [przypis tłumacza]
Cf. Op. cit., pp. 536-537. [przypis autorski]
Cf. Op. cit., pp. 670-672. [przypis autorski]
Cf. Professor C. G. Seligman, Chapters XXXVII and XXXVIII. [przypis autorski]
Cf. Professor C. G. Seligman, op. cit., Chapters XL and XLII. [przypis autorski]
Cf. Professor C. G. Seligman. Op. cit, Chapter XLIV. [przypis autorski]
Cf. Professor C. G. Seligman. Op. cit., p. 584. [przypis autorski]
Cf. Professor C. G. Seligman, The Melanesians, Chapter LIV, Burial and Mourning Ceremonies (among the natives of the Trobriand Islands, of Woodlark and the Marshall Bennetts). [przypis autorski]
Cf. The Father in Primitive Psychology (1926), originally published in „Psyche”, vol. iv, No. 2. [przypis autorski]
Cf. The Mailu, by B. Malinowski, in „Transactions of the R. Society f S. Australia”, 1915; Chapter iv. 4, pp. 612 to 629. [przypis autorski]
Cf. the writer's op. cit. Argonauts of the Western Pacific. [przypis autorski]
Château d'If (fr.) — zamek na wyspie If w pobliżu Marsylii. Najpierw twierdza, następnie więzienie. Odgrywa dużą rolę w powieści Hrabia Monte Christo Aleksandra Dumasa, stanowiąc miejsce uwięzienia głównego bohatera. [przypis edytorski]
Château d'Yquem — francuskie słodkie wino z Sauternes, w płd. części Akwitanii. [przypis edytorski]
Châtelet — dawny zamek w Paryżu, od XII w. siedziba sądu królewskiego i więzienie; zburzony w 1802. [przypis edytorski]
châtiée (fr.) — ukarana, ujarzmiona. [przypis edytorski]
Chaallis — Χάαλλις (N), Σάαλλις (D), położenie jego dziś nieznane. [przypis tłumacza]
chabal (pogardl.) — kochanek. [przypis edytorski]
Chabarowsk — miasto w Rosji, położone w płd.-wsch. regionie jej azjatyckiej części. [przypis edytorski]
Chabert Zereh Aur Bocher (hebr.) — dosł.: związek wychowanków zorzy porannej. [przypis edytorski]
chabeta — chudy, nędzny koń. [przypis edytorski]
Chabot, François (1759–1794) — francuski polityk czasów rewolucji 1789, członek Konwentu Narodowego; w lecie 1793 otrzymał wielkie łapówki od akcjonariuszy Kompanii Indyjskiej w zamian za sfałszowanie dokumentów, za część pieniędzy zawarł fikcyjne małżeństwo z córką bogatego bankiera, żeby usprawiedliwić nagłe wzbogacenie się; aresztowany i zgilotynowany. [przypis edytorski]
Chabrat Zereh Aur Bocher (hebr.) — dosł.: związek wychowanków zorzy porannej. [przypis edytorski]
Chabrias, Diotymus — prawdopodobnie wyzwoleńcy Hadriana. [przypis tłumacza]
Chabrias — również bardzo znakomity oficer; zginął w początkach wojny z sprzymierzeńcami; Demostenes żył w dobrych stosunkach z jego rodziną. [przypis tłumacza]
Chabulon — Χαβουλών (N), Ζαβουλών (D). Według Niesego, praefatio str. XXIV: „Ζαβουλών, quod revera est Χαβουλών”. To samo Graetz III, 465 , uwaga 2. Kwestia brzmienia, jak się zdaje, nie podlega już żadnej wątpliwości. Inaczej jednak przedstawia się kwestia treści słowa. Flawiusz w Wojnie mówi „miasto mężów”, ἣ καλεῖται ἀνδρῶν, Starożytnościach VIII, V, 3, powiada: οὐκ ἀρέσκον, „nie podobające się” i objaśnia, że takie znaczenie ma to słowo w języku fenickim (Χαβαλών, Niese). Graetz w kwestii znaczenia ma wątpliwości, przypuszcza istnienie przydomka tego miasta. W indeksie ed. Niesego wyraźnie οὐκ ἀρέσκον stosuje się do wszystkich odmian i cytat, więc Χαβωλών (var. Χαβαλών, Χαβουλών, Ζαβουλών), w Starożytnościach VIII, V, 3, Autobiografii 43, 44, 45, Przeciw Apionowi I, 17, Wojny II, XVIII, 9 i III, III, 1, owego „Galilaeae uicus”. Henkel, idąc za innymi, uważa to za biblijne כָּב֖וּל, więc jak Graetz, gdy chodzi o brzmienie, tymczasem u Jozuego 19, 27, mamy dwie miejscowości בִּ֠זְבֻלוּן oraz כָּב֖וּל [Zebulon oraz Kabul]. Boettger przyjmuje Zabulon i identyfikuje je z Elom (אַיָּלוֹן Joz 19, 42), Ajalon, z dzisiejszym Dżalun (ruiny), a z dawniejszą Ptolemaidą, wbrew tedy Flawiuszowi, który mówi, że „od strony Ptolemaidy było to miasto pograniczne”. Flawiusz mówi o mieście, o wsi i o dystrykcie dwadzieścia miast obejmującym; o mieście w Wojnie II, XVIII, 9 i III, III, 1, o wsi w Autobiografii 43, 44, 45 i o dystrykcie w pracy Przeciw Apionowi I, 17, w Starożytnościach VIII, V, 3 (tu z 20 miastami), czemu odpowiada werset 1 Krl 9, 13 (כָּב֔וּל), dzisiejsza wieś Kabul. W ogóle na ten temat dużo pisano, ale kwestii, jak się zdaje, nie rozstrzygnięto. [przypis tłumacza]
chacham (hebr.) — mędrzec. [przypis edytorski]
chachłacki — Chachłami nazywają Rosjanie Małorusinów [tj. Ukraińców; red. WL]. [przypis tłumacza]
chacot — dosł.: północ; modlitwa odmawiana o północy. [przypis tłumacza]
chacun a les défauts de ses vertus (fr.) — każdy ma wady [odpowiednie do] swoich zalet. [przypis edytorski]
Chacun doit être comme tout le monde (fr.) — każdy musi być taki jak wszyscy. [przypis edytorski]
Chaczu widiet dieńgi (ros.) — chcę widzieć pieniądze. [przypis edytorski]
Chadarniel — w angelologii żydowskiej anioł, strażnik drugiej bramy nieba. [przypis edytorski]
chadatajstwo (ros. хадатайство) — starania, zabieganie; wstawianie się u kogoś w jakiejś sprawie. [przypis edytorski]
chadzicie (białorus.) — chodźcie. [przypis edytorski]
chadzka — wyprawa. [przypis edytorski]
Chagall, Mark (1887–1985) — malarz żydowskiego pochodzenia, obywatel Rosji i Francji; w jego twórczości często pojawiają się motywy fantastyczne. [przypis edytorski]
Chagan — właść. kagan; tytuł władcy u wielu ludów tureckojęzycznych; też: osoba, której przysługuje ten tytuł. [przypis edytorski]
Chagri — jaszczur, po francusku chagrin. [przypis tłumacza]
chaîne (fr.) — łańcuch; tu: figura taneczna. [przypis edytorski]
chaîne (fr.) — łańcuch; tu: figura w kadrylu. [przypis redakcyjny]
chaimka — określenie Żydówki. [przypis edytorski]
chaim-siulim! (gw. warsz., z jid.) — zdrowie, pokój, toast za zdrowie biesiadników. [przypis edytorski]
chairman (ang.) — przewodniczący. [przypis edytorski]
Chaiton — książę armeński, w XIV w. [przypis tłumacza]
chaja (daw., pot.) — burza. [przypis redakcyjny]
Chaja Raba właśc. Chija bar Abba zwany Rabbach (hebr. dosł.: wielki) (ok.150–230) — tanaita działający w Tyberiadzie; uczeń Judy ha-Nasiego; kohen; miał duży wpływ na redakcję Halachy, jego prace jednak nie zostały włączone do Miszny, zostały wydane osobno; przez długi czas uważany za autora Tosefty, czyli rozszerzenia i uzupełnienia Miszny, co zostało podważone. Miał znaczny wpływ na rozwój agad. [przypis edytorski]
chaja — wicher. [przypis redakcyjny]
chajder — początkowa szkoła religijna dla chłopców w kulturze żydowskiej: cheder; tu najwyraźniej słowo o znaczeniu: hałas, zgiełk. [przypis edytorski]
chajej szaa — życie godziny; modlitwa, w której człowiek prosi Boga o spełnienie codziennych potrzeb. [przypis tłumacza]
Chajrefont i Chajrekrates — dwaj bracia, gorący wielbiciele Sokratesa. [przypis tłumacza]
Chajrefont — przyjaciel Sokratesa od młodości, znany w Atenach jako zaciekły szperacz, mól książkowy, zawsze pod względem powierzchowności zaniedbany. Jemu to wyrocznia delficka miała odpowiedzieć, że Sokrates jest najmędrszy z ludzi. [przypis tłumacza]
Chajrefont — zwolennik Sokratesa, znany ze swej zapalczywości. On spytał się wyroczni delfickiej, czy ktoś jest od Sokratesa mądrzejszy. Wyrocznia dała odpowiedź przeczącą. [przypis tłumacza]
Chajremon — współczesny prawdopodobnie Platonowi, nie jest nam z utworów bliżej znany. Ateneus nazywa jego Centaura różnomiarowym dramatem. Był to zapewne utwór nie dla teatru przeznaczony, w którym i epiczny, i liryczny pierwiastek łączył się z dramatycznym. [przypis tłumacza]
chajruz — syberyjski rodzaj pstrąga lub sigi. [przypis redakcyjny]
chała — bułka pszenna wypiekana przez Żydów na święta. Pochodzi od niej chałka, podłużna, słodka bułka z pszennego ciasta zaplecionego w warkocz. [przypis edytorski]
chałaciarz (daw.) — ubogi Żyd noszący chałat. [przypis edytorski]
chałaciarz — Żyd chodzący w tradycyjnym chałacie, długim okryciu wierzchnim przypominającym płaszcz. [przypis edytorski]
chała — pieczywo jedzone tradycyjnie przez Żydów w szabas i w czasie świąt. [przypis edytorski]
Chałasiński, Józef (1904–1979) — socjolog, profesor Uniwersytetu Łódzkiego. [przypis edytorski]
chałat — długa męska kapota noszona przez Żydów. [przypis redakcyjny]
chałat — długie a luźne okrycie wierzchnie, często noszone przez europejskich Żydów. [przypis edytorski]
chałat — długie, luźne okrycie, element tradycyjnego stroju żydowskiego w Europie wschodniej. [przypis edytorski]
chałat — długie okrycie podobne do płaszcza, noszone przez Żydów. [przypis edytorski]
chałat — długie okrycie wierzchnie noszone przez Żydów. [przypis edytorski]
chałat — długi, luźny płaszcz noszony przez Żydów wschodnio-europejskich. [przypis edytorski]
chałat (pot.) — luźne okrycie, fartuch. [przypis edytorski]
chałat — suknia wierzchnia, okładana zwykle sobolami, którą w dowód łaski szach ofiarowywa książętom krwi lub dygnitarzom. [przypis autorski]
chałef (gw. środ., z jid.) — policjant, agent policyjny. [przypis edytorski]
Chałturin, Stiepan Nikołajewicz (1857–1880) — rosyjski rewolucjonista, członek Narodnej Woli, organizator, razem z Żelabowem, nieudanego zamachu bombowego na Aleksandra II w Pałacu Zimowym (luty 1880); ujęty w marcu 1882 podczas zamachu na znanego z okrucieństwa prokuratora Strielnikowa, skazany i stracony; w trakcie śledztwa nie wykryto, że był również sprawcą ataku na Pałac Zimowy. [przypis edytorski]
Chałubiński lub Baranowski — Tytus Chałubiński (1820–1889): wybitny lekarz i przyrodnik, znany jako „odkrywca” Zakopanego; Ignacy Baranowski (1833–1919): lekarz, przyjaciel i asystent Tytusa Chałubińskiego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. [przypis edytorski]
Chałubiński Tytus (1820–1889) — wybitny lekarz i przyrodnik, znany jako „odkrywca” Zakopanego. [przypis redakcyjny]
chałupie. [przypis redakcyjny]
chalcedon — kamień drogocenny. [przypis redakcyjny]
chalcedon — pospolity minerał, odmiana kwarcu. [przypis edytorski]
Chalcyda, właśc. Chalkida, hist. Chalkis — miasto na wyspie Eubei. [przypis edytorski]
Chaldea — dawna nazwa terenów Babilonii, tj. środkowej i południowej Mezopotamii; kapłani chaldejscy słynęli w starożytności ze znajomości astronomii i astrologii. [przypis edytorski]
Chaldea — daw. nazwa terenów Babilonii, tj. środkowej i południowej Mezopotamii. [przypis edytorski]
Chaldejczycy — Chaldejczykami nazywa Ksenofont nie mieszkańców Babilonii (krainy tak nazwanej od miasta Babilonu nad dolnym Eufratem), lecz Chalibów, sąsiadów Armenii, osiadłych na południe od Morza Czarnego [por. Anabaza V 5]. Wykonać ten rozkaz mają Persowie i Chaldejczycy, gdyż jako górale umieją się wspinać po stromych skałach gór. [przypis tłumacza]
Chaldejczycy — tu: kapłani chaldejscy (babilońscy), którzy słynęli w starożytności ze znajomości astronomii i astrologii. [przypis edytorski]
Chaldejczycy — zajmowali się bardziej niż jakikolwiek naród badaniem ciał niebieskich. Za cesarstwa byli Chaldejczycy jednoznaczni z gwiaździarzami, wróżbitami. [przypis tłumacza]
chaldejscy mędrcy — kapłani chaldejscy (babilońscy) słynęli w starożytności ze znajomości astronomii i astrologii. [przypis edytorski]
chaldejski — babiloński; Chaldea to dawna nazwa terenów Babilonii, tj. środkowej i południowej Mezopotamii; kapłani chaldejscy słynęli w starożytności ze znajomości astronomii i astrologii. [przypis edytorski]
chalet (fr.) — domek, chatka w górach. [przypis edytorski]
chalif — kalif; następca Mahometa, tytuł najwyższych władców świeckich i duchownych w swiecie muzułmańskim. [przypis edytorski]
