Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 10696 przypisów.

sam już w tym będę (daw.) — sam tego dopilnuję. [przypis edytorski]

samka (daw.) — samica, kobieta. [przypis edytorski]

samli jest — daw. konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy jest sam. [przypis edytorski]

samli — konstrukcja z partykułą wzmacniającą li; znaczenie: sam jedynie, sam tylko. [przypis edytorski]

Samnicka Brama — nieistniejący element architektoniczny; nazwa ta jest jednak znacząca: przywołuje nazwę ludu Samnitów, rdzennych mieszkańców Italii (Samnia leżała na wsch. od Lacjum, ze stolicą w Malventum, dziś: Benewent), którzy w IV w. p.n.e. toczyli wojny z Rzymem, zrzeszając przeciwników nowego, ekspansywnego państwa w tzw. Związek Samnicki; pokonani przez przeciwny im Związek Latyński, wielokrotnie jeszcze starali się skorzystać z rebelii przeciw Rzymowi; ostatecznie w I w. p.n.e. ich kraj został spustoszony, a Samnici sprzedani w niewolę; Samnita stał się synonimem gladiatora, niewolnika. [przypis edytorski]

samoburczy — samoniszczycielski. [przypis edytorski]

samochcąc — z własnej woli. [przypis edytorski]

samochód-elektrolux (daw.) — dosł. samochód-odkurzacz, czyli zamiatarka ssąca, pojazd komunalny do czyszczenia ulic, wyposażony w obrotowe szczotki oraz dmuchawę zasysającą zgarnięte zanieczyszczenia do kontenera. [przypis edytorski]

samo ciało radium otrzymało nazwę „Curie” — w roku 1910 nazwę „curie” (pol. „kiur”) nadano jednostce miary radioaktywności, odpowiadającej aktywności 1 g czystego izotopu radu o liczbie masowej 226. Jednostka ta została w 1975 w układzie SI zastąpiona w bekerelem (Bq), od nazwiska Henriego Becquerela, który razem z małżeństwem Curie otrzymał w 1903 Nagrodę Nobla za odkrycie i badanie promieniotwórczości. [przypis edytorski]

samoczwart (daw.) — sam z trzema towarzyszami. [przypis edytorski]

samoczwart (przestarz.) — w towarzystwie złożonym z czterech osób. [przypis edytorski]

samoczwart — sam z trzema towarzyszami (razem we czterech). [przypis edytorski]

samoczwart (starop.) — we cztery osoby (wraz z osobą mówiącą). [przypis edytorski]

samoczwarty (starop.) — w towarzystwie trzech osób, razem we cztery osoby. [przypis edytorski]

samoczwart z Szymonem — we czworo; Szymon z trzema towarzyszami (towarzyszkami). [przypis edytorski]

samodur (ros. самодур) — samolub, egocentryk. [przypis edytorski]

samo dwoje (starop. forma) — dziś: sami dwoje. [przypis edytorski]

samodział — gruba tkanina wełniana lub lniana. [przypis edytorski]

samodział — grube płótno tkane ręcznie. [przypis edytorski]

samodziałowy — wykonany z grubego płótna wyprodukowanego na ręcznym warsztacie. [przypis edytorski]

samodziałowy — wykonany z tkaniny wyprodukowanej na ręcznym warsztacie. [przypis edytorski]

samodziałowy — zrobiony z samodziału, czyli ręcznie tkanego lnu lub wełny. [przypis edytorski]

samodział — proste sukno domowej roboty. [przypis edytorski]

samodział — tkanina tkana na ręcznym krośnie. [przypis edytorski]

samodział — tkanina wełniana lub lniana, tkana na ręcznym warsztacie. [przypis edytorski]

samodział — tkanina wełniana lub lniana, wyprodukowana na ręcznym warsztacie. [przypis edytorski]

samodział — tkanina z wełny lub lnu tkana na ręcznym warsztacie. [przypis edytorski]

samodzierczy a. samodzierżczy (daw.) — tyrański, jedynowładczy, związany z władzą absolutną. [przypis edytorski]

samodzierczy a. samodzierżczy (daw.) — związany władzą absolutną, jedynowładztwem, tyranią. [przypis edytorski]

samodzierstwo (daw.) — władza absolutna, jedynowładztwo. [przypis edytorski]

samodzierżca — jedynowładca, władca absolutny. [przypis edytorski]

samodzierżec lub raczej samodzierżca — władca rządzący niepodzielnie, władca absolutny. [przypis edytorski]

Samodzierżyca Rusów — władczyni absolutna Rosji, caryca Katarzyna II; w wydaniu z 1816 r. zamiast „jarzma Samodzierżycy Rusów” wydrukowano: „jarzma cudzego”. [przypis edytorski]

samodzierzstwo (z ros.) — samodzierżawie, tj. władza absolutna. [przypis edytorski]

samogonka — wódka pędzona nielegalnie, przez prywatne osoby domowym sposobem; bimber. [przypis edytorski]

samoho (ukr.) — samego. [przypis edytorski]

samoistny — tu: osobisty, dokonywany osobiście. [przypis edytorski]

samo jedne — dziś popr.: samo jedno. [przypis edytorski]

samojedź (starop.) — ludożerca. [przypis edytorski]

Samojedzi — grupa ludów zamieszkujących płn.-zach. Syberię. [przypis edytorski]

Samojedzi — wspólna nazwa kilku narodów zamieszkujących zach. Syberię. [przypis edytorski]

Samojłowicz, Rudolf (1881–1939) — radziecki badacz polarny, profesor (1928), doktor nauk geograficznych (1934); kierownik radzieckiej wyprawy ratunkowej, która w 1928 na lodołamaczu „Krasin” uratowała zaginioną ekspedycję arktyczną Umberto Nobilego ze sterowca „Italia”; kierownik naukowej części międzynarodowej wyprawy na sterowcu „Graf Zeppelin” (1931), w kolejnych latach kierownik wypraw na lodołamaczach; aresztowany w 1938, w 1939 rozstrzelany, został zrehabilitowany w 1957. [przypis edytorski]

samołówka — pułapka, tu: zasadzka. [przypis edytorski]

samołówka — pułapka zamykająca się samoczynnie po wpadnięciu zdobyczy. [przypis edytorski]

samołów — pułapka na dzikie zwierzęta. [przypis edytorski]

samolot Fi-156 Storch — Fieseler Fi 156 „Storch” („Bocian”) — trzyosobowy niemiecki samolot rozpoznawczo-łącznikowy, produkowany od 1935 roku, używany przez Luftwaffe na wszystkich frontach II wojny światowej, uzbrojony w jeden karabin maszynowy MG 15 kal. 7,92 mm. [przypis edytorski]

samopał — długa broń palna, używana w XVI-XVII w. przez Kozaków na Ukrainie, w Rosji i na Białorusi. [przypis edytorski]

samopał — długa prymitywna broń palna, używana w XVI-XVII w. [przypis edytorski]

samopał — prymitywna broń palna, używana w XVI i XVII w. [przypis edytorski]

samopał — ręczna broń palna, rodzaj rusznicy. [przypis edytorski]

samopał — rodzaj dawnej ręcznej broni palnej. [przypis edytorski]

samopiąt (daw.) — w pięć osób; sam z czterema towarzyszami. [przypis edytorski]

samopięć (daw.) — sam z pięcioma towarzyszami; w sześciu. [przypis edytorski]

samopięt, samodziesięć (daw.) — w pięciu, w dziesięciu; sam z czterema lub dziewięcioma towarzyszami. [przypis edytorski]

samopięt — sam z czterema towarzyszami. [przypis edytorski]

samora (reg.) a. samura — samica świni domowej, maciora. [przypis edytorski]

samorództwo — teoria mówiąca tym, że niektóre organizmy mogą powstawać samorzutnie, bez udziału podobnych organizmów żywych (np. muchy powstające bezpośrednio z gnijącego mięsa), ostatecznie obalona przez Ludwika Pasteura. [przypis edytorski]

samorództwo — teoria o powstawaniu życia z formy nieożywionej. Pasteur ostatecznie ją obalił, co zdecydowanie ułatwiło pracę naukową jego następcom. [przypis edytorski]

samorzutnie — tu: samodzielnie. [przypis edytorski]

samosam (daw.) — samotnie, w pojedynkę. [przypis edytorski]

Samosierra — przełęcz w Hiszpanii, 30 listopada 1808 zdobyta przez polskich ułanów na służbie Napoleona. [przypis edytorski]

samosiódm (daw.) — w siedem osób; sam z sześcioma towarzyszami. [przypis edytorski]

Samos — mowa o wspomnianej wcześniej wyspie Same. [przypis edytorski]

samostrzał — rodzaj kuszy. [przypis edytorski]

Samos — wyspa, jedna z Cyklad na Morzu Egejskim u wybrzeża Azji Mniejszej, na której mieściła się sławna świątynia Hery (w mit. rzym.: Junony). [przypis edytorski]

Samos — wyspa na Morzu Egejskim, ośrodek kultu Hery. [przypis edytorski]

samosześć (daw.) — w sześć osób (najczęściej: osoba mówiąca albo gł. bohater opowieści z pięcioma towarzyszami). [przypis edytorski]

samosześć (daw.) — w sześciu ludzi. [przypis edytorski]

samotnia — schronienie samotnika; pustelnia. [przypis edytorski]

samotno — dziś: samotnie. [przypis edytorski]

samotnym — w oryg. niem. kahlen, raczej: ogołocony. [przypis edytorski]

Samotraka — wyspa grecka w płn. części Morza Egejskiego; znajdowało się na niej jedno z ogólnogreckich centrów religijnych: Sanktuarium Wielkich Bogów. [przypis edytorski]

samotrzask — pułapka. [przypis edytorski]

samotrzeć (daw.) — sam w towarzystwie dwóch osób; we trzech. [przypis edytorski]

samotrzeć (daw.) — sam z dwoma towarzyszami, tj. we trzech. [przypis edytorski]

sa­motrzeć (daw.) — sam z dwoma towarzyszami; we trójkę. [przypis edytorski]

samotrzeć (daw.) — sam z dwoma towarzyszami; we trzech. [przypis edytorski]

samotrzeć (daw.) — tylko w trzy osoby. [przypis edytorski]

samotrzeć (daw.) — we trzech. [przypis edytorski]

samotrzeć (przestarz.) — w trzy osoby. [przypis edytorski]

samotrzeć — samemu z dwoma towarzyszami; we trzech. [przypis edytorski]

samotrzeć (starop.) — sam z nimi dwoma, tj. razem we trzech. [przypis edytorski]

samotrzeci (daw.) — sam z dwoma towarzyszami. [przypis edytorski]

samotrzeci (starop.) — w towarzystwie dwóch osób, razem we trzy osoby. [przypis edytorski]

samotrzeci — wraz z dwoma towarzyszącymi osobami (w sumie: we trzech). [przypis edytorski]

samouczek — tu: samouk. [przypis edytorski]

samowar — daw. urządzenie do przygotowywania herbaty. [przypis edytorski]