Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2401 przypisów.

uprzykrzyć sobie — znudzić się, zmęczyć się czymś. [przypis edytorski]

uprzykrzyć — znudzić się czymś. [przypis edytorski]

Upsalma — właśc. Uppsala, miasto w Szwecji. [przypis redakcyjny]

upsnąć się (daw.) — potknąć się, zjechać na dół. [przypis redakcyjny]

upstrzona — tj. mająca wiele muszek, czarnych kropek, które kobiety przylepiały sobie na twarzy dla dodania sobie wdzięku lub w celu zakrycia defektów cery. [przypis edytorski]

upstrzony — pokryty plamkami. [przypis edytorski]

upstrzyć — tu: ozdobić. [przypis edytorski]

upuścić (starop.) — [tu:] zagrodzić. [przypis redakcyjny]

upust (daw.) — odpływ, ściek. [przypis edytorski]

urągać (daw.) — przynosić hańbę, obrażać, znieważać. [przypis edytorski]

urągać — drwić. [przypis edytorski]

urągać — drwić, szydzić. [przypis edytorski]

urągać mocy — nawiązanie do cytatu „Warszawa jedna twojej mocy się urąga, / Podnosi na cię rękę i koronę ściąga” z Reduty Ordona Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]

urągać — naśmiewać się z kogoś. [przypis edytorski]

urągać — ubliżać. [przypis edytorski]

urągać — wymyślać komuś a. wyrażać względem kogoś niezadowolenie. [przypis edytorski]

urągać — wymyślać komuś, obrażać kogoś. [przypis edytorski]

urągająco — w sposób wyrażający niezadowolenie lub lekceważenie. [przypis edytorski]

urąganie — drwina, wyszydzanie. [przypis edytorski]

urąganie — uwłaczanie, wymyślanie, ubliżanie. [przypis edytorski]

urągi — dziś: urągania; urąganie: uwłaczanie, wymyślanie, ubliżanie. [przypis redakcyjny]

urągliwie — ze złością i pogardą. [przypis edytorski]

urągowisko — obraza. [przypis edytorski]

urągowisko — wyśmiewanie się. [przypis edytorski]

ura caduca auctoritate publica (łac.) — przywileje na dobra, których własność do nas wróciła, powagą sejmową. [przypis redakcyjny]

uradnik — posterunkowy. [przypis edytorski]

uradnik (ros. урядник) — niższy stopniem policjant w carskiej Rosji. [przypis edytorski]

uradowanem — daw. forma N. i Msc. przymiotników i imiesłowów przym. r.n.; dziś tożsama z r.m.: uradowanym. [przypis edytorski]

uradzać (daw.) — radzić, rozmawiać. [przypis edytorski]

uradzić coś (pot.) — dać radę udźwignąć coś. [przypis edytorski]

uradzić — wymyślić, dojść do wniosku. [przypis edytorski]

uradzi — tu: da radę. [przypis edytorski]

uradzi — tu: poradzi sobie. [przypis edytorski]

uragan (daw.) — dziś: huragan; tu: mnóstwo (moc, huk). [przypis edytorski]

uraganem (daw.) — dziś: huragan. [przypis edytorski]

uraganny — dzis: huraganowy. [przypis edytorski]

uragan (ros.) — huragan. [przypis edytorski]

Ural — łańcuch górski, będący umowną granicą między Europą a Azją. [przypis edytorski]

Uralsk — miasto w zachodnim Kazachstanie, położone na granicy Europy i Azji. [przypis edytorski]

Uranges — miasto Orange w płd.-zach. Francji, w departamencie Vaucluse. [przypis redakcyjny]

Urania dawno jego śmierć z gwiazd przewidziała — Statius, Thebaid., VIII, 551: „Ipsa diu positis lethum praedixerat astris/ Urania (…)”. [przypis redakcyjny]

Urania (gr.: niebiańska; mit. gr.) — muza astronomii. [przypis edytorski]

Urania (mit. gr.) — muza astronomii. [przypis edytorski]

Uraniburgum — obserwatorium zbudowane przez Tycho Brahe na szwedz. wyspie Huen. [przypis redakcyjny]

Uranija — Urania; tu: forma wydłużona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

U Ranów na ostrowiu — na wyspie Rugii. [przypis edytorski]

Uranos (gr.) a. Uranus (łac.) (mit. gr., mit. rzym.) — bóg uosabiający niebo, wspólnie z Gają (Ziemią) zrodził kolejne pokolenia bogów; obalony przez swojego syna Kronosa (rzym. Saturn). [przypis edytorski]

Uranos (mit. gr.) — bóg i uosobienie nieba, razem w Gają-Ziemią spłodził kolejne pokolenia bogów; utracił władzę nad światem w wyniku buntu, na czele którego stał jego syn Kronos. [przypis edytorski]

Uranos (mit. gr.) — bóg uosabiający niebo, syn i mąż Gai (Ziemi), z którą zrodził tytanów, cyklopów i sturękich olbrzymów. Obawiając się potęgi sturękich i cyklopów, uwięził ich w łonie Ziemi, w Tartarze. Gaja, nie chcąc dopuścić do tego, by to samo stało się z tytanami, wraz z najmłodszym z ich, Kronosem, zorganizowała spisek przeciwko Uranosowi, który został okaleczony i pozbawiony władzy. [przypis edytorski]

Uranos (mit. gr.) — Uranos (Niebo) i Gaja (Ziemia) stanowili pierwszą parę bogów. [przypis redakcyjny]

Uranowy ród — ród bogów (np. Kronosa) i tytanów jako potomków Uranosa; tych wszystkich ujarzmił zmyślnie Zeus jako władca nowego pokolenia bogów. [przypis edytorski]

Uratowałem cię (…) od całej plugawej, smrodliwej nędzy — S. Przybyszewski, Synowie ziemi, IV, s. 87. [przypis autorski]

uraz (daw.) — [dziś r.ż.] uraza. [przypis redakcyjny]

uraz (daw. forma) — [dziś r.ż.] uraza. [przypis redakcyjny]

Urbański, Aureli (1844–1901) — poeta, dramaturg. [przypis edytorski]

Urbański von Ostrymiecz, August (1866–1950) — przed I wojną światową austro-węgierski oficer i szef wywiadu wojskowego, szef biura ewidencyjnego w latach 1909–1914. [przypis edytorski]

urbanité (fr.) — światowość, obycie. [przypis edytorski]

Urban — Urban II, papież 1088–1099. [przypis redakcyjny]

Urban VIII — właśc. Maffeo Barberini (1568–1644), papież w latach 1623–1644; mecenas sztuki i nauki; początkowo protektor Galileusza, po publikacji Dialogu o dwóch najważniejszych systemach świata… (1632), zapewne osobiście urażony fragmentem dzieła, stał się mu wrogi. [przypis edytorski]

urbi et orbi (łac.) — dosł. miastu i światu (formuła błogosławieństwa wygłaszanego przez papieża w Rzymie podczas ważnych uroczystości katolickich); tu: całemu światu. [przypis edytorski]

urbi et orbi! (łac.) — miastu i światu (dziś formuła błogosławieństwa papieskiego). [przypis edytorski]

urbi et orbi (łac.) — miastu i światu (formuła używana w odniesieniu do błogosławieństwa udzielanego przez papieża po uroczystej mszy w Niedzielę Wielkanocną w Rzymie). [przypis edytorski]

urbi et orbi (łac.) — miastu i światu. [przypis edytorski]

Urbi et orbi! (łac.) — Rzymowi i całemu światu. [przypis redakcyjny]

Urbino — miasto w śr. Włoszech, na wsch. od Toskanii. [przypis edytorski]

urbs Woligost apud urbaniores vocatur Julia Augusta propter urbis conditorem Julium Cesarem: (łac.) — miasto Woligoszcz przez wykształconych nazywane jest Julia Augusta, z powodu założenia go przez Juliusza Cezara. [przypis edytorski]

uręczać — dziś popr.: ręczyć, zaręczać. [przypis edytorski]

uręczać — ręczyć, zaręczać, zapewniać. [przypis edytorski]

uręczać — zaręczać, ręczyć, zapewniać. [przypis edytorski]

uręczający — dziś: zaręczający. [przypis edytorski]

uręczyć — dziś: zaręczyć, zapewnić. [przypis edytorski]

urėdas (brus.) — dvaro ūkio tvarkytojas. [przypis edytorski]

urėdas — dvaro ūkio tvarkytojas. [przypis edytorski]

urędnik (gw., z ros. урядник) — niższy stopniem policjant w carskiej Rosji; komendant gminnego posterunku. [przypis edytorski]

urėdystė — urėdo pareigos, darbas. [przypis edytorski]

Ure, Andrew (1778–1857) — szkocki lekarz, chemik i ekonomista, jeden z pierwszych teoretyków zarządzania; w książce The Philosophy of Manufactures (Filozofia manufaktur, 1835) wychwalał istniejący system fabryczny. [przypis edytorski]

uredzić (gw.) — poradzić, dać radę; podołać. [przypis edytorski]

uremia (med.) — mocznica, stan zatrucia organizmu produktami przemiany materii (m.in. mocznikiem) jako przejaw zaawansowanej niewydolności nerek. [przypis edytorski]

Ure (…) seca — Tibullus, Elegiae, I, 9, 21. [przypis tłumacza]

ureus (łac.) — metalowy wąż, znajdujący się na nakryciach głowy królów egipskich, symbol władzy monarszej. [przypis redakcyjny]

ureus — wizerunek uniesionej, gotowej do ataku kobry, symbol bogini Wadżet, sprawującej boską opiekę nad faraonem i legitymizującej jego władzę. Ureus umieszczano na koronie lub diademie władcy, ponad czołem, oraz jako amulet i element dekoracyjno-magiczny budowli, sprzętów i biżuterii. [przypis edytorski]

U Reymonta dokonuje się rozbicie pierwotnej, o długim oddechu, formy powieści naturalistycznej na poszczególne obrazy, niezależnie opracowywane — S. Kołaczkowski, Kilka uwag o Reymoncie, „Przegląd Współczesny” 1926, nr 46. [przypis autorski]

Ur-flegma — złożenie niem.-polskie: praflegma; Ur- (niem.): przedrostek pra- (pierwotny, pradawny). [przypis edytorski]

urgeant (łac.) — przypilnować mają. [przypis redakcyjny]

urgebat abdicationem (łac.) — nalegał na zrzeczenie się (abdykacje). [przypis redakcyjny]

uriadnik (ros.) — niższy stopniem policjant w carskiej Rosji. [przypis edytorski]

Uriasz Hetyta (bibl.) — dowódca w armii króla Dawida i mąż Batszeby; król Dawid, pragnąc Betszeby, wysłał go na placówkę, na której Uriasz musiał zginąć (2 Sm 11,15). [przypis edytorski]