Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 10994 przypisów.

Karamzin, Nikołaj Michajłowicz (1776–1826) — ros. pisarz i krytyk, reformator rosyjskiego języka literackiego. [przypis edytorski]

Karamzin, Nikołaj Michajłowicz (1776–1826) — rosyjski pisarz i krytyk, reformator rosyjskiego języka literackiego; najważniejszy autor rosyjskiego sentymentalizmu. [przypis edytorski]

Kara nałożona przez prawo juliańskie była lekka — Prawo to przytoczone jest w Digestach, ale nie podano tam kary. Można wnosić, iż ograniczała się do zamknięcia, skoro za kazirodztwo było tylko wygnanie. (Leg. Si quis viduam, ff. de quest). [przypis autorski]

karanie… na gardle — karanie śmiercią. [przypis edytorski]

karapetniak (gw. podhal.) — potwór ludzki. [przypis autorski]

kararyjski — zwykle o marmurze: wydobywany we Włoszech w okolicach Carrary, idealnie biały. [przypis edytorski]

Kara śmierci przez gotowanie w oliwie — Mocą postanowienia parlamentu truciciele byli za panowania Henryka VIII skazywani na karę śmierci przez ugotowanie. Prawo to zostało za następnego panowania zniesione. W Niemczech jeszcze w XVII w. stosowano tę nieludzką karę w stosunku do fałszerzy pieniędzy i oszustów. Wielki poeta, Taylor, opisuje stracenie, które widział w 1616 r. w Hamburgu. Wyrok przeciwko fałszerzowi pieniędzy brzmiał, że ma on „zostać ugotowany w oliwie, ale nie ma być od razu wrzucony do kotła, lecz należy go zawiesić na sznurze przeciągniętym pod pachami i spuszczać na bloku, tak aby zanurzał się w oliwie stopniowo”. [J. Hammond Trumbull, Blue Laws, True and False (Okrutne prawa, prawdziwe i zmyślone), str. 13]. [przypis autorski]

Kara śmierci za drobne kradzieże — Gdy w Connecticut i New Haven ustanawiano pierwsze kodeksy prawne, w Anglii kradzież przedmiotów o wartości ponad dwanaście pensów była jeszcze za Henryka I zbrodnią główną. [J. Hammond Trumbull, Okrutne prawa, prawdziwe i zmyślone, str. 17]. Ciekawa stara książka Włóczęga angielski podaje tę sumę na trzynaście i pół pensa, kara śmierci groziła więc temu, kto skradł przedmiot o wartości większej niż trzynaście i pół pensa. [przypis autorski]

Karasek, Krzysztof (ur. 1937) — poeta, eseista i krytyk literacki. [przypis edytorski]

karasować się (daw.) — karaskać się, gotować. [przypis redakcyjny]

karat — jednostka masy stosowana w jubilerstwie. [przypis edytorski]

kara — tu: wóz na dwu kołach ze skrzynką na śmieci na wierzchu. [przypis redakcyjny]

karauł — żołnierz strzegący domu. [przypis autorski]

karaulnik (z ros.) — wartownik, stróż. [przypis edytorski]

karavanas — arab. kervan — Rytų krašte keliauninkų draugija, susidedanti iš pirklių, maldininkų ir kitų keliautojų. [przypis tłumacza]

karawana — grupa osób (najczęściej pielgrzymów a. kupców) podróżujących przez pustynię, najczęściej poruszająca się na wielbłądach, osłach i innych wytrzymałych na długotrwały brak wody zwierzętach. [przypis edytorski]

karawan (daw.) — ciężki wóz ładowny. [przypis redakcyjny]

karawaniarz — człowiek kierujący karawanem, pojazdem przewożącym ciało zmarłego w orszaku pogrzebowym. [przypis edytorski]

karawan — pojazd używany do przewożenia trumien. [przypis edytorski]

karawanseraj — zajazd dla podróżnych, z pomieszczeniami do odpoczynku i magazynem do przechowania towarów, budowany w krajach arabskich, Persji i Azji Środkowej. [przypis edytorski]

karawan — tu: wóz skarbowy. [przypis redakcyjny]

karawan (z tur.) — wóz. [przypis redakcyjny]

karawela — rodzaj statku żaglowego. [przypis edytorski]

karawela — typ jednopokładowego żaglowca z XV–XVI w. [przypis edytorski]

karazja — męska sukmana. [przypis edytorski]

karazjowy (daw.) — z grubego, taniego sukna. [przypis edytorski]

kara (z niem. Karren) — dwukołowy wózek. [przypis edytorski]

karazyje — karazja, grube wełniane sukno, z którego szyto chłopskie sukmany, jak również odzież żołnierską. [przypis edytorski]

karbassowa tkanina — delikatna, lniana tkania, wytwarzana w rzymskich prowincjach na Płw. Iberyjskim, na terenie dzisiejszej Hiszpanii. [przypis edytorski]

karbidówka (pot.) — lampa karbidowa, w której źródłem światła jest palący się acetylen. [przypis edytorski]

karbid (z łac.) — węglik wapnia, używany w końcu XIX i w pierwszej poł. XX w. w gazowych lampach górniczych i kolejarskich oraz w reflektorach samochodowych i rowerowych. [przypis edytorski]

karbolowaty — przypominający karbol, żrący środek odkażający o silnym, nieprzyjemnym zapachu, daw. szeroko używany do dezynfekcji pomieszczeń i przedmiotów. [przypis edytorski]

karbol — roztwór wodny fenolu, stosowany do odkażania. [przypis edytorski]

karbol — środek chemiczny służący dawniej do dezynfekcji. [przypis edytorski]

karbol — wodny roztwór fenolu; środek odkażający o silnym, nieprzyjemnym zapachu, dawniej szeroko używany w lecznictwie do dezynfekcji pomieszczeń i przedmiotów. [przypis edytorski]

karbol — wodny roztwór fenolu; żrący, trujący, o silnym, nieprzyjemnym zapachu; środek odkażający, daw. szeroko używany w lecznictwie do dezynfekcji pomieszczeń i przedmiotów. [przypis edytorski]

karbonariusz — członek jednego z tajnych stowarzyszeń rewolucyjnych występujących przeciw absolutyzmowi; karbonaryzm jako tajny ruch polityczny rozwinął się w Europie w 1. poł. XIX w. i był bezwzględnie zwalczany przez rządy państw sprzymierzonych w ramach tzw. Świętego Przymierza; karbonariusze (także: węglarze) odegrali dużą rolę w procesie zjednoczenia Włoch. [przypis edytorski]

karbonariusz — członek tajnego stowarzyszenia rewolucyjnego skierowanego przeciw absolutyzmowi w Europie (I poł. XIX w.). [przypis edytorski]

karbonariusze — tajne stowarzyszenia rewolucyjne, skierowane przeciwko absolutyzmowi, założone we Włoszech, działające w Europie w 1. poł. XIX w. [przypis edytorski]

karbonariusz — osoba należąca do XIX-wiecznego tajnego ruchu politycznego, sprzeciwiającego się absolutyzmowi. [przypis edytorski]

karbonariusz — spiskowiec w XIX-wiecznych Włoszech, członek tajnego stowarzyszenia wrogiego monarchii absolutnej. [przypis edytorski]

karbonar (z wł.) — karbonariusz, członek tajnego stowarzyszenia rewolucyjnrgo, założone we Włoszech na początku XIX wieku. [przypis edytorski]

karbona — skarbona. [przypis redakcyjny]

karbon (geol.) — piąty okres ery paleozoicznej, ok. 360–300 mln lat temu; w tym okresie powstała większość pokładów węgla kamiennego; ang. (z łac.) przymiotnik carboniferous używany przez Darwina oznacza zarówno karboński, jak i węglonośny. [przypis edytorski]

karbon (geol.) — piąty okres ery paleozoicznej. [przypis edytorski]

karbować — oznaczać przez nacięcia. [przypis edytorski]

karbować — robić na czymś karby, nacięcia w celu ozdobienia lub zanotowania liczby czegoś. [przypis edytorski]

karbować — zapisywać (pierwotnie chodziło o notowanie za pomocą nacięć na kiju). [przypis redakcyjny]

karbowaniec — daw. moneta ukr. [przypis edytorski]

karbowaniec — tu: dawna potoczna ukraińska nazwa rubla. [przypis edytorski]

karbowaniec — tu: daw. określenie rubla. [przypis edytorski]

karbowniczy (ukr. карбівничий) — tu zapewne leśnik, który pilnował ilości przysługującego danej wsi drewna na opał, odnotowując wywożoną ilość karbami, nacięciami na deszczułkach. [przypis edytorski]

karbownik a. karbowy (daw.) — nadzorca robotników rolnych prowadzący rejestr ich pracy; nazwa pochodzi od kija, na którym nacinano karby, zapisując w ten sposób ilość wykonanej pracy. [przypis edytorski]

karbowy (daw.) — nadzorca robotników. [przypis edytorski]

karbowy (daw.) — nadzorca robotników rolnych; nazwa pochodzi od kija, na którym nacinano karby, zapisując w ten sposób ilość wykonanej pracy. [przypis edytorski]

karbowy (daw.) — osoba pilnująca pracy chłopów. [przypis edytorski]

karbowy — nadzorca chłopów a. robotników rolnych w majątku ziemskim. [przypis edytorski]

karbowy — nadzorca pilnujący robotników w polu; wykonaną przez poszczególnych chłopów pracę notował sobie, znacząc karby na kiju. [przypis edytorski]

karbowy — nadzorca prac polowych w dawnym majątku ziemskim. [przypis edytorski]

karbowy — nadzorca robót polowych w dużym gospodarstwie (folwarku). [przypis edytorski]

karbowy — nadzorca robotników rolnych; nazwa pochodzi od kija, na którym nacinano karby, zapisując w ten sposób ilość wykonanej pracy. [przypis edytorski]

karbowy — osoba nadzorująca pracę w majątku ziemskim. [przypis edytorski]

karb — tu: ograniczenie, hamulec. [przypis edytorski]

karbunkuł — czerwony kamień szlachetny; rubin a. granat. [przypis edytorski]

karbunkuł — czyrak mnogi, owrzodzenia występujące przy zakażeniach bakteryjnych, najczęściej gronkowcami. [przypis redakcyjny]

karbunkuł (daw.) — czerwony kamień szlachetny, rubin lub granat. [przypis edytorski]

karbunkuł (daw.) — czerwony kamień szlachetny, rubin lub granat. [przypis redakcyjny]

karbunkuł (daw.) — czerwony kamień szlachetny (rubin) lub półszlachetny (granat). [przypis edytorski]

karbunkuł (daw.) — kamień szlachetny: rubin a. granat. [przypis edytorski]

karbunkuł (daw.) — kamień szlachetny, rubin lub granat. [przypis edytorski]

karbunkuł — dawne określenie ciemnoczerwonego kamienia szlachetnego, np. rubinu, a. półszlachetnego granatu. [przypis edytorski]

karbunkuł (daw.) — rubin a. granat. [przypis edytorski]

karbunkuł (daw.) — rubin. [przypis edytorski]

karbunkuł (daw.) — tu: kamień szlachetny; rubin a. granat. [przypis edytorski]

karbunkuł — kamień szlachetny czerwonej barwy; dawna nazwa rubinu. [przypis edytorski]

karbunkuł (w oryginale niem. Karfunkel: karbunkuł) — daw. określenie ciemnoczerwonego kamienia szlachetnego, np. rubinu (a. półszlachetnego granatu). [przypis edytorski]

karbunkuł (z łac. carbunculus) — wrzód, czyrak. [przypis edytorski]

karbunkuł (z łac., med.) — czyrak gromadny, zapalenie kilku lub kilkudziesięciu pobliskich torebek włosowych z dużym naciekiem ropnym, spowodowane zakażeniem gronkowcowym. [przypis edytorski]

karburator — nazwa ta, jaką inżynier Marek dał swemu atomowemu kotłowi, jest zupełnie nieprawidłowa. Jest to jeden z pożałowania godnych następstw tego, że technicy nie uczą się łaciny. Lepszą nazwą byłby komburator, atomkettle, carbowatt, disgregator, motor M. Bondymover, Hylergon, Molekularstoffzersetzungskraftrad, E. W. i inne podobne nazwy, które były później proponowane. Przyjęła się, oczywiście, nazwa najmniej właściwa. [przypis autorski]

karby — więzy; tu raczej: tory, zwykły sposób postępowania. [przypis edytorski]

karčių — vėzdas, lazda. [przypis edytorski]

karčius — kai kurių gyvulių ilgi plaukai ant sprando. [przypis edytorski]

karceres (daw., z łac.) — dziś karcer; miejsce karnego zamknięcia, uwięzienia. [przypis edytorski]

karcer — miejsce karnego zamknięcia, uwięzienia. [przypis edytorski]

Karcher, Guido (1844–1905) — niemiecki oficer marynarki wojennej; w 1884 jako dowódca okrętu „Bismarck” brał udział w militarnym ujarzmieniu Kamerunu. [przypis edytorski]

karc — karcer; tu: cela w areszcie. [przypis edytorski]

Karczówka, Kadzielnia — góry w pobliżu Kielc. [przypis redakcyjny]

karczochy — delikatna jarzyna, podawana jako potrawa luksusowa. [przypis redakcyjny]

karcz — pień pozostały po ścięciu (tj. wykarczowaniu) drzewa. [przypis edytorski]

karcz — pniak; nadziemna część pnia pozostała po ścięciu drzewa. [przypis edytorski]

karcz — pniak pozostały po wycięciu drzewa. [przypis edytorski]