Przypisy

utracił trzy podstawy na których wisiał; zostało dwie — dziś popr.: utracił trzy podstawy, na których wisiał; zostały dwie. [przypis edytorski]

utrafiać — tu: pasować. [przypis edytorski]

utraktować (daw.) — uraczyć, ugościć. [przypis edytorski]

utrapioną była (starop. forma) — daw. konstrukcja z N.; dziś z M.: utrapiona była. [przypis edytorski]

utrapiony — tu: nieszczęścliwy, zmagający się z kłopotami. [przypis edytorski]

utrata (starop.) — koszt, rozrzutność. [przypis edytorski]

utrata (starop.) — tu: marnotrawstwo. [przypis edytorski]

utrecht — rodzaj aksamitu używany do obicia mebli. [przypis edytorski]

utrefić — (o włosach) ułożyć w loki. [przypis edytorski]

utrefić — ufryzować. [przypis edytorski]

utrefiony (daw.) — ufryzowany. [przypis edytorski]

utrefiony (daw.) — ułożony, ufryzowany. [przypis edytorski]

utrefiony (daw.) — ułożony w loki. [przypis edytorski]

utrefiony — ufryzowany. [przypis edytorski]

Ut, re, sol, la, mi, fa — system solmizacji, sylab stosowanych w nauce śpiewu, pierwotnie zaczynał się od „ut”, w XVII w. zastąpionego przez „do”. [przypis edytorski]

utresować — dziś: wytresować. [przypis edytorski]

utroskany — dziś: zatroskany. [przypis edytorski]

utrum virgo Maria semen emiserit in copulatione cum Spiritu Sancto (łac.) — czy Maria Panna wydzieliła nasienie podczas stosunku z Duchem Świętym. [przypis edytorski]

utrzeć (starop.) — obetrzeć, przetrzeć, wytrzeć. [przypis edytorski]

utrzem (forma 1 os. lm cz. przysz.) — dziś: utrzemy. [przypis edytorski]

utrzymać — tu: utrzymać się. [przypis edytorski]

utrzymanka — kobieta na utrzymaniu mężczyzny jako jego kochanka. [przypis edytorski]

ut salvat (łac.) — aby uratować. [przypis edytorski]

utseć nosa — dziś raczej: wytrzeć nos; wyrażenie „utrzeć nosa” ma współcześnie inne znaczenie: 'dać komuś nauczkę'. [przypis edytorski]

ut ventri bene sit et iis, quae sub ventre sunt (łac.) — aby dobrze było brzuchowi oraz temu, co znajduje się poniżej brzucha. [przypis edytorski]

ut videbitis (łac) — jak zobaczycie. [przypis edytorski]

utwierdzenie (daw.) — umocnienia. [przypis edytorski]

utwierdzenie (daw.) — umocnienie, fortyfikacje. [przypis edytorski]

utwierdzenie (daw.) — umocnienie. [przypis edytorski]

utwierdzić (daw.) — ustanowić. [przypis edytorski]

utwierdzić podążył starożytne areopagu kolumny — mowa o reformach Solona, wzmacniających pozycję Aeropagu. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg pierwszych pt. Do Chmury. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg pierwszych pt. Epitafium Kosowi. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg pierwszych pt. Epitafium Wojciechowi Kryskiemu. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg trzecich pt. Nagrobek Gąsce. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg trzecich pt. Nagrobek jej M. P. wojewodzinej lubelskiej. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg trzecich pt. O miłości (Głód a praca miłość kazi…). [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. Do przyjaciela (Nie frasuj sobie, przyjacielu, głowy…). [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. Epitafium Andrzejowi Bzickiemu, kasztelanowi chełmskiemu. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. Nagrobek Mikołajowi Trzebuchowskiemu. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. Nagrobek Stanisławowi Zaklice z Czyżowa. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. Na most warszewski. [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. Ofiara (Pafijej swe zwierciadło Lais poświęciła…). [przypis edytorski]

Utwór odnosi się do fraszki z Ksiąg wtórych pt. O kapelanie. [przypis edytorski]

Utwór ten jest sonetem, czyli wierszem o specjalnym układzie rymów. Składa się z dwóch strof czterowersowych i dwóch - trzywersowych. Gatunek sonetu wykorzystywany był przede wszystkim przez poetów tworzących lirykę miłosną (por. Sonety do Laury Francesco Petrarki) i refleksyjną (por. Sonety krymskie Mickiewicza). [przypis edytorski]

utykać — kuleć. [przypis edytorski]

utylitarny — mający na celu przysparzanie praktycznej korzyści, pożytku. [przypis edytorski]

utylitarny — użytkowy. [przypis edytorski]

utylitarysta — człowiek kierujący się przekonaniem, że najważniejsza jest praktyczna użyteczność; pragmatyk. [przypis edytorski]

utylitaryzm — stanowisko filozoficzne, za najwyższą wartość uznające użyteczność, w tym społeczne głównie znaczenie sztuki. [przypis edytorski]

utyski — utyskiwania, narzekania, lamenty. [przypis edytorski]

utyskiwać — narzekać. [przypis edytorski]

utyskiwanie — narzekanie. [przypis edytorski]

utyskiwanie — skarga, narzekanie. [przypis edytorski]

utysk — utyskiwanie; skarżenie się, ubolewanie. [przypis edytorski]

utytłany (gw.) — ubrudzony. [przypis edytorski]

uwabny (daw., środ.) — wabiący głosem (używane w odniesieniu do przyuczania ptaka łowczego do powrotu na głos myśliwego). [przypis edytorski]

uwadzić — dziś: zawadzić. [przypis edytorski]

uwadzić — tu: zawadzić. [przypis edytorski]

uwaga — wzgląd. [przypis edytorski]

uwagi — dziś popr.: uwagami. [przypis edytorski]

Uwagi o rządzie Polski — tytuł polskiego tłumaczenia stanowiącego podstawę niniejszej publikacji brzmi: Uwagi nad rządem Polski, w oryginale jest to: Considérations sur le gouvernement de Pologne. Traktat funkcjonuje w Polsce także pod tytułem, pod którym opublikowano późniejsze tłumaczenie: Uwagi o rządzie polskim. [przypis edytorski]

uwalany — pobrudzony. [przypis edytorski]

uwalany — ubrudzony. [przypis edytorski]

uwalniany — tu: zwalniany (z posady, tj. z pracy). [przypis edytorski]

U was tut budiet płocho, oczeń płocho, a na Donie spokojno, sławno (ukr.) — U was tu będzie źle, bardzo źle, a na Donie spokojnie, miło. [przypis edytorski]

uważać co (daw.) — zwracać uwagę na co. [przypis edytorski]

uważać coś (daw.) — dziś: zwracać na coś uwagę, zauważać coś. [przypis edytorski]

uważać coś jako — dziś popr.: uważać coś za. [przypis edytorski]

uważać czegoś — tu: pilnować. [przypis edytorski]

uważać (daw.) — tu: zauważać, spostrzegać. [przypis edytorski]

uważać (daw.) — tu: zwracać uwagę. [przypis edytorski]

uważać (daw.) — zauważać, dostrzegać. [przypis edytorski]

uważać (daw.) — zauważać, dostrzegać, spostrzegać. [przypis edytorski]

uważać jako (daw.) — postrzegać jako. [przypis edytorski]

uważać (…) jako — dziś: uważać za. [przypis edytorski]

uważać jako — dziś: uważać za. [przypis edytorski]

uważać jako klasyczne — dziś: uważać za klasyczne. [przypis edytorski]

uważać kogoś (daw.) — dziś: zwracać na kogoś uwagę, zauważać kogoś. [przypis edytorski]

uważać kogoś — postrzegać, oceniać kogoś. [przypis edytorski]

uważać się jako — dziś popr.: uważać się za. [przypis edytorski]

uważać (tu daw.) — zauważać, widzieć, zwracać uwagę. [przypis edytorski]

uważać — tu: rozważać. [przypis edytorski]

uważać — tu: szanować, uważać za istotne. [przypis edytorski]

uważać — tu: widzieć, zauważać. [przypis edytorski]

uważać — tu: zauważać. [przypis edytorski]

uważać — tu: zauważać, spostrzegać. [przypis edytorski]

uważać — tu: zauważać, widzieć, zwracać uwagę. [przypis edytorski]

uważać — tu: zauważyć. [przypis edytorski]

uważać — tu: zauważyć, spostrzec. [przypis edytorski]

uważać — tu: zważać, zwracać uwagę. [przypis edytorski]

uważać — tu: zwracać uwagę na coś. [przypis edytorski]

uważając świat (…) z emanacją Boga — prawdopodobnie: uważając świat za emanację Boga. [przypis edytorski]

uważając — tu: zwracając uwagę, pamiętając. [przypis edytorski]

uważają dąb bezszypułkowy i szypułkowy za oddzielne gatunki — tak klasyfikuje się je w systematyce współczesnej. [przypis edytorski]

uważają każdy legat jako zrabowany — dziś popr.: uważają każdy legat za zrabowany. [przypis edytorski]

uważaj je jako (daw.) — uważaj je za; traktuj je jako. [przypis edytorski]

uważaj twym sługą — dziś popr.: uważaj za twego sługę. [przypis edytorski]

uważajże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: uważaj przecież, zwróć uwagę wreszcie. [przypis edytorski]

uważaj — zwróć uwagę na kogo (co). [przypis edytorski]