Przypisy

Patrokles (mit. gr.) — wojownik grecki, najlepszy przyjaciel Achillesa, zginął z ręki Hektora podczas ataku na Troję. [przypis edytorski]

Patroklos a. Patrokles (mit. gr.) — wojownik grecki, najlepszy przyjaciel Achillesa, zginął z ręki Hektora podczas ataku na Troję. [przypis edytorski]

Pazyfae (mit. gr.) — królowa Krety, która zakochała się w świętym byku, podarowanym Minosowi przez boga mórz i oceanów Posejdona i urodziła Minotaura. [przypis edytorski]

Pazyfae (mit. gr.) — żona Minosa, króla Krety, która w wyniku klątwy zakochała się w świętym byku i urodziła Minotaura, pół byka, pół człowieka. [przypis edytorski]

Pazyfae (mit. gr.) — żona Minosa, króla Krety, która zakochała się w świętym byku, podarowanym Minosowi przez boga Posejdona, i urodziła Minotaura, pół byka, pół człowieka. [przypis edytorski]

Pegaz (mit. gr.) — skrzydlaty koń, symbol natchnienia artystycznego. [przypis edytorski]

Pegaz (mit. gr.) — skrzydlaty koń, symbol natchnienia poetyckiego i malarskiego. [przypis edytorski]

Pegaz (mit. gr.) — skrzydlaty koń zrodzony z krwi Meduzy; symbol natchnienia poetyckiego i malarskiego. [przypis edytorski]

Pegaz (mit. gr.) — skrzydlaty koń zrodzony z krwi Meduzy; symbol natchnienia poetyckiego. [przypis edytorski]

Pejritoos (mit. gr.) — przyjaciel herosa ateńskiego Tezeusza. Przysięgli sobie, że zdobędą córki Zeusa za żony. Po porwaniu młodej Heleny, córki Zeusa i Ledy, Tezeusz towarzyszył Pejritoosowi w drodze przez Podziemia, by pomóc mu uprowadzić Persefonę, córkę Zeusa i żonę Hadesa. Kiedy zmęczeni wędrówką po krainie zmarłych usiedli na głazach, nie mogli powstać ani się ruszyć. Tezeusz został po dłuższym czasie uwolniony przez Heraklesa, kiedy ten przybył, by porwać psa Cerbera. Próba uwolnienia Pejritoosa się nie udała. [przypis edytorski]

Pejtho (mit. gr.) — bogini przekonywania i uwodzenia. [przypis edytorski]

Pejto (mit. gr.) — bogini namowy i uwodzenia. [przypis edytorski]

Peleus (mit. gr.) — król Ftyi, ojciec Achillesa. W trakcie gry w kości zabił swojego przyrodniego brata, po czym musiał uciec z rodzinnej Eginy. [przypis edytorski]

Peleus (mit. gr.) — król Ftyi w Tesalii, argonauta, ojciec Achillesa. [przypis edytorski]

Peleus (mit. gr.) — władca Ftyi, mąż nimfy morskiej Tetydy, ojciec Achillesa. [przypis edytorski]

Pelias (mit. gr.) — syn Posejdona i Tyro, wysłał Jazona po złote runo, z obawy że ten zajmie należny mu tron miasta Jolkos w Tesalii. Zabity przez własne córki za sprawą namów Medei. [przypis edytorski]

Pelida (mit. gr.) — przydomek Achillesa (syn Peleusa). [przypis edytorski]

Pelopidzi, Atrydzi (mit. gr.) — rody obłożone klątwą przez bogów. [przypis edytorski]

Pelopidzi (mit. gr.) — potomkowie Pelopsa, syna Tantala, ród obłożony klątwą. Pelops jako dziecko został zabity przez ojca i podany na uczcie bogów, a następnie, na polecenie Zeusa, wskrzeszony przez Hermesa. Pelops zakochał się w Hippodamii, córce króla Ojnomaosa, który wymagał od ubiegających się o rękę dziewczyny, by wygrali z nim w wyścigu rydwanów, zaś w razie przegranej obcinał im głowy. Uczciwa wygrana była niemożliwa, gdyż rydwan Onomajosa ciągnęły nadzwyczajne rumaki podarowane mu przez Aresa. Pelops przekupił królewskiego woźnicę Myrtilosa obietnicą odstąpienia mu nocy poślubnej. Wygrawszy jednak wyścig i zdobywszy Hippodamię, zepchnął Myrtilosa do morza, by nie dać mu obiecanej nagrody. Tuż przed śmiercią Myrtilos przeklął cały ród Pelopsa. Klątwa stała się przyczyną wielu zbrodni w rodzie. Wnukiem Pelopsa był Agamemnon, naczelny wódz greckiej wyprawy pod Troję, po powrocie z wojny zamordowany przez żonę i jej kochanka, pomszczony przez swego syna Orestesa i córkę Elektrę (zob. Oresteja Ajschylosa). [przypis edytorski]

Pelopsa ów nieszczęsny sprzęg (mit. gr.) — zaprzęg skrzydlatych koni podarowany Pelopsowi przez Posejdona. [przypis edytorski]

Pelopsa ojciec (mit. gr.) — Tantal, król lidyjski, syn Zeusa, słynny ze swojego ogromnego bogactwa oraz ze strasznej kary, jaką nałożyli na niego bogowie. Z powodu swojego boskiego pochodzenia bywał zapraszany na uczty bogów; zdradzał ludziom boskie sekrety i żeby wypróbować wszechwiedzę bogów podał im na uczcie ciało swego syna, za co został strącony do Tartaru, gdzie cierpiał męki: pragnienie, stojąc w wodzie, która opadała, gdy się nachylał, oraz głód, nie mogąc dosięgnąć zwisających z drzewa owoców, zaś nad jego głową chwiał się głaz, grożąc zmiażdżeniem. [przypis edytorski]

Pelops (mit. gr.) — syn Tantala; jako dziecko został zabity przez ojca i podany na uczcie bogów, a następnie, na polecenie Zeusa, wskrzeszony przez Hermesa. [przypis edytorski]

Pelops (mit. gr.) — syn Tantala, jako dziecko został zabity przez ojca i podany na uczcie bogów, a następnie, na polecenie Zeusa, wskrzeszony przez Hermesa. Zjedzony przez boginię Demeter kawałek łopatki Pelopsa zastąpiono kością słoniową. [przypis edytorski]

Pelops (mit. gr.) — syn Tantala, zabity przez ojca, lecz przywrócony do życia przez bogów; od jego imienia miała pochodzić nazwa Peloponezu. [przypis edytorski]

Penelej (mit. gr.) — właśc. Peneleos, wojownik achajski, wódz Beotów; należał do wyprawy Argonautów i był jednym z konkurentów Heleny, jednak nie zyskał jej względów; przybył na pomoc Agamemnonowi na czele floty beockiej złożonej z 12 okrętów; zginął pod Troją. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — opisana w Odysei żona Odyseusza, która czekała wiernie na męża przez 20 lat. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — opisana w Odysei żona Odyseusza, która czekała wiernie na męża przez 20 lat. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — opisana w Odysei żona Odyseusza, która czekała wiernie przez 20 lat na powrót męża spod Troi. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — opisana w Odysei żona Odyseusza, która przez 20 lat wiernie czekała na powrót męża z wojny trojańskiej. W tym czasie zwodziła ubiegających się o jej rękę zalotników, obiecując, że wyjdzie ponownie za mąż, gdy skończy tkać całun dla teścia, lecz każdej nocy pruła robioną w dzień tkaninę. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — opisana w Odysei żona Odyseusza, która przez 20 lat wiernie czekała na powrót męża z wojny trojańskiej. W tym czasie zwodziła ubiegających się o jej rękę zalotników, obiecując, że wyjdzie ponownie za mąż, gdy skończy tkać całun dla teścia, lecz każdej nocy pruła robioną w dzień tkaninę. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — wierna żona Odyseusza, czekająca na niego 20 lat. [przypis edytorski]

Penelopa (mit. gr.) — żona Odyseusza, matka Telemacha, wzór wiernej żony. [przypis edytorski]

Pentezilea (mit. gr.) — także: Pentezylea a. Pentesilea; legendarna królowa Amazonek, mitycznego plemienia wojowniczych kobiet. [przypis edytorski]

Pentezylea (mit. gr.) — także: Pentezilea a. Pentesilea; legendarna królowa Amazonek, mitycznego plemienia wojowniczych kobiet. [przypis edytorski]

Perigenia (mit. gr.) — córka zbójcy Sinnisa zabitego przez Tezeusza, potem matka syna tego ostatniego. [przypis edytorski]

Persefassa (mit. gr.) — Persefona, żona Hadesa, bogini świata zmarłych. [przypis edytorski]

Persefona a. Kora (mit. gr.) — córka Zeusa i Demeter, porwana przez Hadesa, boga krainy zmarłych, i uczyniona jego żoną. Z wyroku Zeusa Persefona spędza pół roku z matką, a pół z mężem, i każdej jesieni przyroda zamiera z powodu smutku swojej bogini, rozstającej się z córką. [przypis edytorski]

Persefona (mit. gr.) — bogini podziemnej krainy zmarłych, córka Zeusa i Demeter, małżonka Hadesa. [przypis edytorski]

Persefona (mit. gr.) — córka bogini urodzaju Demeter, żona Hadesa, boga podziemnej krainy umarłych. [przypis edytorski]

Persefona (mit. gr.) — córka Zeusa i Demeter, porwana przez Hadesa i uczyniona jego żoną; wraz z nim władczyni podziemia. [przypis edytorski]

Persefona (mit. gr.) — małżonka Hadesa, władcy podziemi. [przypis edytorski]

Persefona (mit. gr.) — żona Hadesa, bogini świata podziemnego. [przypis edytorski]

Persefona (mit. gr.) — żona Hadesa, bogini świata zmarłych. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — heros, syn Zeusa i Danae, pogromca Meduzy. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — heros, syn Zeusa i Danae. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, córki króla Argos, heros, zabójca straszliwej Meduzy, która spojrzeniem obracała ludzi w kamienie; uratował księżniczkę Andromedę, przykutą do skały jako ofiara dla nasłanego przez boga mórz, Posejdona, morskiego potwora, pustoszącego kraj, którego zabił po ciężkiej walce. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, heros, zabójca Meduzy; Perseusza uskrzydlony rumak: z krwi Meduzy zrodził się skrzydlaty koń, Pegaz, jednak według tradycji antycznej podróżował na nim inny bohater: Bellerofont. Szekspir skorzystał tutaj, podobnie jak w innych miejscach sztuki, z dzieła Raoula Lefèvre'a, przetłumaczonego przez Williama Caxtona pt. Recuyell of the Historyes of Troye (1473), pierwszej książki po angielsku wydanej drukiem, kilkakrotnie wznawianej w XVI w. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, heros, zabójca Meduzy. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, wnuk króla Argos Akrizjosa, heros, zabójca straszliwej Meduzy, która spojrzeniem obracała ludzi w kamienie. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, założyciel Myken, po śmierci przeniesiony na niebo jako gwiazdozbiór; obciął głowę Meduzie. [przypis edytorski]

Phebus właśc. Febus a. Feb (mit. gr.) — zlatynizowana forma słowa Fojbos (gr.: promienny), przydomka Apolla, boga światła i słońca, opiekuna sztuk, patrona poetów i pieśniarzy. [przypis edytorski]

Phoebus (łac.; mit. gr., mit. rzym.) — zlatynizowana forma słowa Fojbos (gr.: promienny), przydomka Apolla, boga światła i słońca, opiekuna sztuk, patrona poetów i pieśniarzy. [przypis edytorski]

Pierydy (mit. gr.) — córki króla Pierosa, współzawodniczące z Muzami w śpiewie, niekiedy z nimi utożsamiane. [przypis edytorski]

Pierydy (mit. gr.) — córki macedońskiego króla Pierosa, rywalizowały z Muzami w śpiewie, przegrały i zostały zamienione w ptaki (w Metamorfozach Owidiusza w sroki). [przypis edytorski]

Pigmalion (mit. gr.) — król Cypru i rzeźbiarz, który zakochał się we własnym dziele, wyrzeźbionej z kości słoniowej kobiecie; nadał jej imię Galatea, a bogini Afrodyta na jego usilne prośby ożywiła posąg. [przypis edytorski]

Pigmalion (mit. gr.) — król Cypru i rzeźbiarz, który zakochał się we własnym dziele, wyrzeźbionej z kości słoniowej kobiecie. Nadał jej imię Galatea, a bogini Afrodyta na jego usilne prośby ożywiła posąg. [przypis edytorski]

Pigmalion (mit. gr.) — król Cypru, rzeźbiarz; ożenił się z ożywionym przez Afrodytę posągiem Galatei. [przypis edytorski]

Pik a. Pikus (mit. gr.) — syn Saturna, wróżbita; wróżył przy pomocy dzięcioła, sam się umiał w niego zmienić; wg innej wersji mitu został w tego ptaka zmieniony przez wróżkę Kirke, gdy ośmielił się odrzucić jej względy (łac. picut: dzięcioł); król Lacjum, jego żoną była Canens, a synem Faunus; po śmierci ubóstwiony i czczony jako bóg lasów i wróżb. [przypis edytorski]

Pilades a. Pylades (mit. gr.) — syn władcy Fokidy, Strofiosa, i Anaksibii, kuzyn i przyjaciel Orestesa. [przypis edytorski]

Pilades (mit. gr.) — syn Strofiosa, króla Fokidy. Znany z wielkiej przyjaźni ze swoim kuzynem Orestesem, któremu pomógł w zemście na zabójcach jego ojca, Agamemnona. [przypis edytorski]

piorun (mit. gr.) — Zeus, jako najwyższy z bogów, władał piorunami. [przypis edytorski]

Piritous a. Pejritoos (mit. gr.) — królewicz tesalski, przyjaciel Tezeusza, wraz z nim próbował porwać z Hadesu Persefonę. Przyjaciele nie byli jednak w stanie stamtąd wrócić, a przybyły na pomoc Herakles zdołał uwolnić jedynie Tezeusza. Z niejasnych powodów Horacy zamienia Tezeusza na Perseusza. [przypis edytorski]

płomień ognia, twoją chwałę drogą (mit. gr.) — Hefajstos jest bogiem ognia. [przypis edytorski]

Plejady (mit. gr.) — siedem nimf, córek tytana Atlasa i okeanidy Plejone (nazwa ich może też oznaczać „gołębice”, gr. peleiades), będących towarzyszkami dziewiczej bogini Artemidy; ścigane przez Oriona, zostały przemienione przez Zeusa w gwiazdy; imieniem Plejad nazwana jest gromada gwiazd w gwiazdozbiorze Byka, sąsiadująca z konstelacją Oriona; ze wschodem Plejad na niebie nad Grecją w początkach maja rozpoczynał się pomyślny dla żeglugi morskiej okres, który kończył się wraz z ich zachodem na początku listopada, kiedy nastawał okres burzowy; Plejady najlepiej widoczne są przed północą, otacza je charakterystyczna błękitnawa mgławica. [przypis edytorski]

Plejady (mit. gr.) — siedem nimf, córek tytana Atlasa i okeanidy Plejone; ścigane przez Oriona, zostały przemienione przez Zeusa w grupę gwiazd w ob. gwiazdozbiorze Byka. Mowa o tzw. heliakalnym wschodzie Plejad, kiedy stają się po raz pierwszy w ciągu roku widoczne nad wschodnim horyzontem o świcie przed wschodem słońca, co w czasach Hezjoda następowało ok. 10 maja. Każdego następnego dnia gwiazdy pojawiają się nieco wcześniej, coraz bardziej wyprzedzają słońce w drodze na zachód, aż w końcu przestają być widoczne na niebie o świcie, gdyż zachodzą pod zachodni horyzont, zanim wzejdzie słońce (heliakalny zachód Plejad, który w czasach Hezjoda następował pod koniec października). [przypis edytorski]

Pluton (gr. Πλούτων; mit. gr.) — określenie boga świata umarłych, Hadesa, pochodzące od wyrazu πλοῦτος: bogactwo. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie a. Elizjum (mit. gr.) — kraina wiecznego spokoju i pośmiertnej szczęśliwości, stanowiąca część Hadesu; zmarli trafiali tam w nagrodę za dobre życie. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie a. Elizjum (mit. gr.) — kraina wiecznego szczęścia, gdzie po śmierci przebywają dusze sprawiedliwych ludzi. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie (mit. gr.) — a. Elizjum miejsce wiecznego szczęścia i wiecznej wiosny, stanowiące część Hadesu; zmarli trafiali tam w nagrodę za dobre życie. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie (mit. gr.) — kraina wiecznego spokoju i pośmiertnej szczęśliwości, stanowiąca część Hadesu; zmarli trafiali tam w nagrodę za dobre życie. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie (mit. gr.) — kraina w której przebywali po śmierci wybrani przez Zeusa bohaterowie. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie (mit. gr.) — miejsce pośmiertnego przebywania zmarłych bohaterów. [przypis edytorski]

Polifem (mit. gr.) — cyklop, jednooki potwór żywiący się ludzkim mięsem. [przypis edytorski]

Polifem (mit. gr.) — jeden z Cyklopów, krwiożerczych jednookich olbrzymów, upity i oszukany przez Odyseusza, którego chciał zabić. [przypis edytorski]

Polifem (mit. gr.) — jeden z Cyklopów, krwiożerczych jednookich olbrzymów; uwięził w swojej jaskini Odyseusza i jego towarzyszy, zamykając wejście wielkim głazem, po czym kolejno ich pożerał; upity i oślepiony przez Odyseusza. [przypis edytorski]

Polifem (mit. gr.) — syn Posejdona, jeden z Cyklopów, oślepiony przez Odyseusza, którego więził w swojej jaskini na Sycylii. [przypis edytorski]

Polihymnia (mit. gr.) — muza poezji lirycznej i muzyki. [przypis edytorski]

Polihymnia (mit. gr.) — muza poezji lirycznej i muzyki. [przypis edytorski]

Polinik (mit. gr.) — syn Edypa i Jokasty, brat Ismeny, Antygony i Eteoklesa; z gr. (Пολυνείκης: Polyneíkēs) jego imię znaczy: „wielce kłótliwy”, po odejściu ojca, Edypa, na wygnanie umówił się z bratem, Eteoklesem, że na zmianę rok po roku będą rządzić Tebami, kiedy Eteokles nie dotrzymał umowy i wygnał go z miasta, udał się na dwór króla Argos, ożenił jego córką Argeją i zorganizował wyprawę siedmiu przeciw Tebom, aby zdobyć Teby i odzyskać prawa do tronu; zginął w pojedynku z bratem Eteoklesem pod murami miasta; jako zdrajcy odmówiono mu pochówku. Zgodnego z nakazami obyczaju i religii pogrzebu brata dokonała jego siostra, Antygona wbrew zakazowi Kreona. [przypis edytorski]

Polyhymnia (mit. gr.) — muza śpiewu chóralnego. [przypis edytorski]

Posejdon (mit. gr.) — bóg mórz, swoim trójzębem wzburzający fale, powodujący sztormy i trzęsienia ziemi; brat Zeusa. [przypis edytorski]

Posejdon (mit. gr.) — bóg morza, żeglarzy, trzęsień ziemi, brat Zeusa; przedstawiany z trójzębem. [przypis edytorski]

Posejdon (mit. gr.) — bóg morza, żeglarzy, trzęsień ziemi, brat Zeusa; przedstawiany z trójzębem. [przypis edytorski]

Posejdon (mit. gr.) — bóg morza, żeglarzy, trzęsień ziemi. Brat Zeusa. Przedstawiany z trójzębem. [przypis edytorski]

Posejdon (mit. gr.) — bóg morza, żeglarzy, trzęsień ziemi; przedstawiany z trójzębem. [przypis edytorski]

potrójna Hekate (mit. gr.) — Hekate, bogini magii i ciemności, rozstajnych dróg, pokuty i zemsty; (mit. rzym.) Hekate Trivia: Diana, Lucina (boginią narodzin) i Luna (bogini Księżyca). [przypis edytorski]

pracowna Arachna (mit. gr.) — pracowita Arachne; chodzi o słynną ze swego kunsztu tkaczkę z Lidii. Naraziła się ona na gniew Ateny, która zniszczyła jej pracę przedstawiającą miłostki bogów; Arachne powiesiła się z rozpaczy, zaś bogini zamieniła ją w pająka, a sznur w pajęczą nić. [przypis edytorski]

Priam (mit. gr.) — król Troi podczas wojny trojańskiej, mąż Hekuby, ojciec licznych dzieci, m.in. Parysa, Hektora i Kasandry. [przypis edytorski]

Priam (mit. gr.) — król Troi podczas wojny trojańskiej; miał wiele żon i liczne dzieci. [przypis edytorski]

Priam (mit. gr.) — król Troi podczas wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Priam (mit. gr.) — król Troi podczas wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Priam (mit. gr.) — władca Troi, ojciec Hektora, jej najdzielniejszego obrońcy, i Parysa, który porwaniem Heleny doprowadził do wybuchu wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Priam (mit. gr.) — władca Troi, ojciec Parysa, który porwaniem Heleny doprowadził do wybuchu wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Prokne (mit. gr.) — siostra Filomeli, pomogła jej pomścić gwałt, dokonany przez jej męża. By uniknąć gniewu bogów, obie siostry zostały zamienione w ptaki. [przypis edytorski]

Prokris (mit. gr.) — córka króla Aten Erechtheusa, żona Kefalosa, uciekła na Kretę do Minosa, gdy mąż wykrył, że go zdradziła. Po powrocie pogodziła się z Kefalosem, jednak śledząc go została przez niego przez pomyłkę śmiertelnie zraniona. [przypis edytorski]

Prokrusta łoże (mit. gr.) — o sytuacji, w której coś jest gwałtem naginane, dostosowywane do sztywnego schematu; nawiązanie do tortur, jakie stosował zbój Prokrustes, który pojmane ofiary kładł na żelaznym łożu i na siłę dopasowywał do jego długości, obcinając im nogi lub rozciągając ciało. [przypis edytorski]

Prokrusta łoże (mit. gr.) — o sytuacji, w której coś jest gwałtem naginane, dostosowywane do sztywnego schematu; nawiązanie do tortur, jakie stosował zbój Prokrustes, który pojmane ofiary kładł na żelaznym łożu i na siłę dopasowywał do jego długości, obcinając im nogi lub rozciągając ciało. [przypis edytorski]

Prokrustes a. Damastes (mit. gr.) — zbój z Attyki, który pojmane ofiary kładł na żelaznym łożu i na siłę dopasowywał do jego długości, obcinając im nogi lub rozciągając ciało. [przypis edytorski]