Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18120 przypisów.
przed kilku dniami — dziś popr.: przed kilkoma dniami. [przypis edytorski]
Przed kilku miesiącami ogłosiłem relację o pamiętniku Zofii Szymanowskiej, a raczej o jego fragmencie urywającym się w najciekawszym miejscu, tam gdzie zaczynają się wspomnienia o Adamie Mickiewiczu — Boy-Żeleński, Brązownicy. [przypis autorski]
przed kilku wiekami — dziś popr.: przed kilkoma wiekami. [przypis edytorski]
przedkładać (daw.) — wyjaśniać. [przypis edytorski]
przedkładać (daw.) — wyjaśniać, tłumaczyć. [przypis edytorski]
przedkładać — tłumaczyć, wyjaśniać. [przypis edytorski]
przed Konstytucją — tzn. przed bullą Innocentego X (31 maja 1653), zawierającą potępienie Pięciu Twierdzeń, który to wyrok potwierdziła bulla, czyli Konstytucja wydana przez Aleksandra VII 16 października 1656. [przypis tłumacza]
przed królem Zygmuntem — tj. przed kolumną Zygmunta III Wazy na placu Zamkowym. [przypis edytorski]
przed którą prawie — z powodu której całkiem. [przypis redakcyjny]
przedłożę nasamprzód nasz cel (…), a następnie środki do osiągnięcia tegoż — Głównym zadaniem części niniejszej jest, jak to wynika z części pierwszej, dokonanie przeglądu wszystkich idei, które znajdujemy w sobie jako powstałe z czystego rozumu, w celu odróżnienia ich od takich, które sobie wyobrażamy; daje się to przeprowadzić na podstawie własności wyobrażania i rozumienia. [przypis autorski]
przedłożenie (daw.) — propozycja, wniosek. [przypis edytorski]
przedłużyli — jeśli przedłuży (czasownik z partykułą -li). [przypis edytorski]
przed laty kilką — kilka lat temu. [przypis edytorski]
prze — dla, z powodu. [przypis redakcyjny]
Przed ludźmi, którzy zdobyli Grenadę (…) otwiera się (…) kolumbowski Nuevo Mundo, Nowy Świat — morskie wyprawy Krzysztofa Kolumba w poszukiwaniu drogi do Indii, w wyniku których odkrył Haiti i Amerykę, zostały sfinansowane przez Ferdynanda Aragońskiego i Izabelę Kastylijską niedługo po zdobyciu Grenady; umowę zawarto w tym samym pobliskim mieście Santa-Fé, w którym podpisano traktat uzgadniający warunki kapitulacji Grenady. [przypis edytorski]
Przedmieścia Saint-Antoine i Temple (fr. Faubourg Saint-Antoine oraz Faubourg-du-Temple) — dawne przedmieścia Paryża, powstałe poza murami miejskimi, wokół opactwa Saint-Antoine-des-Champs oraz wzdluż drogi prowadzącej od miejskiej bramy Temple. [przypis edytorski]
przedmieście Saint-Germain — lewobrzeżna dzielnica Paryża, od poł. XVIII w. zamieszkiwana przez arystokrację. [przypis edytorski]
przedmiotem powszechnej nienawiści, umarł z głodu — od nikogo nie dostał ani pożywienia, ani wody, ani ognia. Amnestia chroniła go od odpowiedzialności sądowej, ale nie zapewniała mu nabycia środków żywności. [przypis tłumacza]
przedmiotem praw w Polsce jest niezawisłość każdego obywatela i, co z tego wynika, ucisk wszystkich — Następstwa liberum veto. [przypis autorski]
przedmiot jego żądz uroczy — W przedmiot jego żądzy, to jest Maryję, którą ten święty całą duszą ukochał. [przypis redakcyjny]
przedmiot — „Przedmiotem jest wszystko, co może być podmiotem zdania”. [przypis autorski]
przedmiot święty — łac. res sacra. [przypis autorski]
przedmiot — temat. [przypis edytorski]
[przedmioty pewnego rodzaju] — Słów ujętych tutaj w nawiasy nie ma w oryginale, ale trzeba się ich domyślać z tekstu. [przypis tłumacza]
przedmiot zaś transcendentalny — właściwie: transcendentny. [przypis tłumacza]
Przed mniej ukrytą, znajomą ci bramą, która bez zamku aż do dzisiaj stoi — Brama, o której nadmienia tu poeta, jest przy wejściu do piekła, którą w pieśni III opisał. Przez tę bramę, pomimo oporu złych duchów, pierwszy Zbawiciel Chrystus zstąpił do piekła, odtąd ona do dzisiaj bez zamku i otwarta stoi. [przypis redakcyjny]
przed mojema (…) oczema (starop.) — przed moimi oczami. [przypis redakcyjny]
„Przedmoście Rumuńskie” — Koncepcja „Przedmościa Rumuńskiego” zakładała, w przypadku konieczności odwrotu z linii Wisły pod naciskiem niemieckim, obronę Małopolski południowo-wschodniej w oparciu o granice z Węgrami i Rumunią. Rubież ta musiała być bezwzględnie utrzymana, aby możliwe było ustanowienie szlaków komunikacji i dostaw zaopatrzenia od zachodnich sojuszników. Plany obrony „Przedmościa Rumuńskiego” stały się nieaktualne po 17 września 1939 r., gdy na obszar ten wkroczyła Armia Czerwona. [przypis edytorski]
Przedmowa do nowego wydania Reja — jest to przedmowa do warszawskiego wydania z 1828 r., stanowiącego pierwszą osobną publikację Żywota człowieka poczciwego Mikołaja Reja (poza zbiorem tekstów zatytułowanym Źwierciadło albo kstałt, w którym każdy stan snadnie się może swym sprawam jako we źwierciedle przypatrzyć). [przypis edytorski]
Przedmowa do „Traktatu” — Tę przedmowę napisał prawdopodobnie G. H. Schuller. [przypis tłumacza]
Przedmowa — Przedmowa nakładcy jest również pióra Laclosa i stanowi jedynie ironiczną mistyfikację czytelnika. [przypis tłumacza]
Przedmowa — Przedmowę tę dołączył Molier do pierwszego wydania Świętoszka, (z końcem marca 1669 r.). Mimo że Podania wcześniejsze są co do daty niż Przedmowa, pomieszcza się je stale po niej, gdyż ten porządek wprowadził Molier w drugim wydaniu Świętoszka, gdzie pierwszy raz te Podania znajdujemy. [przypis tłumacza]
Przedmowa — z maja 1826. (przypis R. Colomba) [przypis redakcyjny]
przedmowę, w jaką zaopatrzył — dziś popr.: przedmowę, w którą zaopatrzył. [przypis edytorski]
przedmowy do „Dziadów” — Ta relacja „Orła Białego” jest błędna; ustęp ten mieści się w przedmowie do drugiego wydania Wallenroda, w dwutomowym wydaniu Poezji (Petersburg, 1929). [przypis autorski]
przedmowy (…) pisanej na żądanie cenzury — Jak długo utrzymywały się na emigracji te antymickiewiczowskie nastroje, dowodzi fakt, że kiedy w wiele lat po śmierci poety Lenartowicz miał we Florencji wykłady o Mickiewiczu, otrzymał następujący list: „Dzieckiem jesteś, jeżeli uważasz Mickiewicza za patriotę. Cyprian Norwid”. Lenartowicz przytacza to w liście do pani Bośniackiej, autorki Obrony Częstochowy (List ten znajduje się w Bibliotece Narodowej w Warszawie). [przypis autorski]
przed niąm uciekać (…) nie śmiała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: przed nią uciekać nie śmiałam. [przypis edytorski]
przednia antygwardia — przednia straż. [przypis edytorski]
przednia — bardzo dobra. [przypis edytorski]
przedni (daw.) — znakomity. [przypis edytorski]
przedniejsi (daw.) — ważniejsi, dostojniejsi. [przypis edytorski]
przedniejszy (starop.) — daw. forma przym. lm; dziś: przedniejsi. [przypis edytorski]
przedniejszy (starop. forma) — dziś M.lm: przedniejsi. [przypis edytorski]
przedniejszy (starop. forma) — dziś popr. forma lm: przedniejsi. [przypis edytorski]
przedniejszy (starop. forma) — przedniejsi. [przypis edytorski]
przedniejszy (starop. forma) — przedniejsi [wodzowie]. [przypis edytorski]
przed niem (starop. forma) — przed nim. [przypis edytorski]
Przed niewielą laty żona Muchtar Baszy, oskarżyła syna swego o niewierność. Muchtar wywiadywał się o nazwiska kochanek syna. Wymieniono mu dwanaście najpiękniejszych kobiet Janiny. Basza rozkazał je tejże nocy pochwycić, wsadzić w skórzane wory, i wrzucić do morza. Janczar obecny tej egzekucji, zapewniał mnie, że żadna z ofiar nie wydała krzyku, ani pokazała znaku trwogi. Za mojej bytności w Grecji śpiewano pieśni o Frozynie, najpiękniejszej z owych Greczynek. Historia o Giaurze i Leili jest nieco dawniejsza, słyszałem ją od jednego z tych opowiadaczy, którzy po kawiarniach wschodnich prawią różne powieści wierszem i prozą. Żałuję że nie wiele spamiętałem ułamków oryginału, porobiłem różne odmiany, wmieszałem własne dodatki; czytelnik je rozezna po stylu ubogim w obrazy orientalne. Objaśnienia czerpałem z Herbelota i ze sławnej powieści Kalif Watek. [przypis autorski]
przednieyszy (starop. forma) — przedniejsi (lm). [przypis edytorski]
przed nim z szarszunem stoi — zasłania go szablą. [przypis redakcyjny]
przednio, a. przednie (daw.) — przede wszystkim, głównie; szczególnie. [przypis edytorski]
przednio (daw.) — znakomicie. [przypis edytorski]
przedni plach — blacha od zbroi. [przypis redakcyjny]
przedni — tu: w dobrym gatunku. [przypis edytorski]
przednówek — czas głodu na przedwiośniu i wiosną, kiedy kończą się zapasy jedzenia dla ludzi i paszy dla bydła. [przypis edytorski]
przednówek — czas głodu na przedwiośniu i wiosną, kiedy kończą się zapasy jedzenia dla ludzi i paszy dla bydła. [przypis edytorski]
przednówek — czas przed nowymi zbiorami na roli, okres głodu na przedwiośniu i wiosną, kiedy kończą się zapasy jedzenia dla ludzi i paszy dla bydła. [przypis edytorski]
przednówek (daw.) — czas oczekiwania na nowe zbiory przy kończących się zapasach ze zbiorów poprzednich. [przypis edytorski]
przednówek (daw.) — czas przed nowymi zbiorami do pierwszych żniw. [przypis edytorski]
przednówek — dawniej najtrudniejszy do przetrwania na wsi okres, po zimie (w czasie której ludzie żywili się zapasami zebranymi jesienią), a przed nowymi zbiorami. [przypis edytorski]
przednówek (daw.) — okres przed nowymi zbiorami, kiedy już kończą się zapasy z poprzednich plonów; zwykle okres ten wypadał na przełomie zimy i wiosny (przedwiośnie), lecz określenie nie jest precyzyjne i jego konkretne znaczenie zależało zarówno od zamożności gospodarza, jak i sposobu uprawy (np. stosowania lub nie odmian ozimych itp.). [przypis edytorski]
przednówek — okres przed nadchodzącymi zbiorami, gdy zazwyczaj kończą się zeszłoroczne zapasy. [przypis edytorski]
przednówek — okres przed nowymi zbiorami; dawniej najtrudniejszy do przetrwania na wsi okres, kiedy po zimie kończyły się zapasy żywności ze zbiorów zebranych jesienią, a nie można było jeszcze zebrać nowych plonów. [przypis edytorski]
przednówek — okres przed nowymi zbiorami, przypadający zwykle pod koniec zimy, na przedwiośniu; spożywano wtedy resztki zapasów jedzenia z poprzedniego roku, zanim można było zebrać pierwsze plony w roku nowym. [przypis edytorski]
przednówek — okres przed nowymi zbiorami. [przypis edytorski]
przednówek — okres przed pierwszymi po zimie zbiorami, zagrażający chłopom głodem. [przypis edytorski]
przednówek — okres przed wiosennymi zasiewami, kiedy chłopom z reguły kończyły się zimowe zapasy żywności. [przypis edytorski]
przedonegdaj (daw.) — przedwczoraj. [przypis edytorski]
przed oślepionymi (…) oczy — dziś popr. forma N.lm: (…) oczyma. [przypis edytorski]
przed parą dniami — dziś popr.: przed paru dniami. [przypis edytorski]
przed (…) pęty — przed pętami; tj. przed więzami, niewolą. [przypis edytorski]
przed pięciu minutami — dziś popr.: przed pięcioma minutami. [przypis edytorski]
Przed piętnastoma — w domyśle: laty, a więc w r. 1863; pojawia się tu kolejna aluzja do udziału Wokulskiego w powstaniu styczniowym. [przypis redakcyjny]
przed piętnastu laty, zanim roztropność rządów wytępiła zbójców — Gasparone, ostatni zbójca, poddał się rządowi w 1826; jest uwięziony ze swoimi trzydziestoma dwoma ludźmi w cytadeli w Civitavecchia. Do poddania się zmusił go brak wody na szczytach Apeninów, gdzie się schronił. Jest to człowiek inteligentny o ciekawej twarzy. [przypis autorski]
przed pół godziną — tu: zanim upłynie pół godziny. [przypis edytorski]
przed polskiemi berły — dziś popr. forma N. lm: przed polskimi berłami. [przypis edytorski]
przed popiersiem gryfa — To jest Chrystusa. [przypis redakcyjny]
przedpotopowy — pochodzący z dawnej epoki. [przypis edytorski]
przed przeszło półwiekiem — tłumaczenie to zostało wydane w 1925 r. [przypis edytorski]
przed pułkami groźnymi Marsów — tj. przed armią rzymską. [przypis edytorski]
przedrabować — przetrząsnąć, rozpatrzyć. [przypis redakcyjny]
przedrabować — tu: przejrzeć. [przypis redakcyjny]
przedrażniony — dziś popr.: rozdrażniony a. przewrażliwiony. [przypis edytorski]
przedruki belgijskie — brak odpowiednich umów międzypaństwowych powodował, że poczytne powieści wydawane w odcinkach w prasie francuskiej były na bieżąco składane do druku w Belgii, w której jednym z języków jest francuski, i wydawane w postaci książki zaraz po opublikowaniu ostatniego odcinka, bez wiedzy i zgody autorów i bez płacenia im honorariów; praktyka ta pozbawiała autorów, również Balzaca, dodatkowych dochodów. [przypis edytorski]
przedrukowana pt. „Bartosza Paprockiego Dwie broszury polityczne” — Biblioteka Pisarzów Polskich, Akademia Umiejętności, t. 38. [przypis tłumacza]
przedrzeźniać twoją Mitrę chaldejską, natrząsać się z obwisłych rękawów wschodniej szaty — w Historii cesarstwa rzymskiego (łac. Historia post Marcum Aurelium) Herodian pisał o strojach Heliogabala: „występował publicznie w stroju barbarzyńskim, przybrany w purpurową, złotem przetykaną szatę, z rękawami do stóp sięgającymi, przy czym nogi jego od bioder aż do końców palców okrywało odzienie również z purpurowej, złotem przetykanej tkaniny; głowę zdobił wieniec ze sztucznych kwiatów wysadzanych drogimi kamieniami (…) można było porównać tego młodzieńca z Dionizosem przedstawianych na pięknych obrazach” (tłum. L. Piotrowicz, Wrocław 1963); ten sam autor, opisując wjazd piętnastolatka, który został cesarzem najpotężniejszego imperium, zaznacza, że ukazał się ludowi w purpurowo-złotej szacie kapłana Baala, w makijażu („uszminkowany jak dziewczyna”), w perskiej tiarze na głowie (tj. we wspomnianej w Irydionie Krasińskiego „mitrze chaldejskiej”), a jego dłonie, ramiona, szyja i uszy ozdobione były obficie mieniącymi się blaskiem szlachetnymi kamieniami ujętymi w formę sznurów, pierścieni, kolczyków, wisiorków, i nausznic. Lampridiusz natomiast (Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriona, łac. Scriptores Historiae Augustae) pisze, że Heliogabal „Używał tuniki całej złotej, używał również purpurowej i perskiej, z drogimi kamieniami (…) Drogie kamienie, i to ryte, nosił nawet w sandałach. Wzbudzało to ogólny śmiech, bo w drogich kamieniach, które pokrywały mu stopy, nie można było dostrzec dzieł sztuki snycerskiej znakomitych artystów. Chciał też używać diademu wysadzanymi drogimi kamieniami, by piękniej wyglądać i jeszcze bardziej upodobnić swą twarz do twarzy kobiecej” (tłum. Hanna Szelest, Warszawa 1966). [przypis edytorski]
przedrzeźniają się publiczności (daw.) — dziś z czasownikiem niezwrotnym i D. (zam. C.): przedrzeźniać kogo. [przypis edytorski]
Przed ślepcem nie rzuca się kłód — Nie wolno wprowadzać w błąd niedoświadczonych. [przypis tłumacza]
przed Świątkami — przed Zielonymi Świątkami, tj. 25 kwietnia, gdyż Zielone Świątki przypadały w r. 1660 na 16 maja. [przypis redakcyjny]
przed światem — w rękopisie dalej następowała strofa o następującym brzmieniu: (więc nie wykładaj słów, jak karty / w pasjansów powrotnej nudzie: / tak / czy / nie — / tak / czy / nie — / bo każde słowo jest właśnie tyle warte / ile jest warte dla każdego z ludzi — [przypis edytorski]
przedświatowy — poprzedzający świat. [przypis edytorski]
przedświtowa mgła — Kasprowicz czerpie wiele motywów z mesjanistyczno–wizyjnej twórczości Zygmunta Krasińskiego; w tym miejscu mamy do czynienia z odwołaniem do Przedświtu, jako utworu zawierającego wizję ostatecznej przemiany, odrodzenia świata; przedświt oznacza czas sądu ostatecznego, zmagania się sił dobra i zła, czas poprzedzający świt porządku boskiego, a więc nadejście Chrystusa. [przypis edytorski]
Przedświt — poemat mesjanistyczny Zygmunta Krasińskiego napisany w latach 1841–1843. [przypis edytorski]
Przedświt — poemat Zygmunta Krasińskiego. [przypis edytorski]
„Przedświt” — polskie czasopismo emigracyjne o orientacji socjalistycznej, ukazujące się w l. 1881–1905 w Genewie (przekształcone z wydawanego tu od 1879 r. pisma „Równość”), Lipsku, Londynie, Paryżu, zaś od 1907–1920 w Krakowie, Lwowie, Warszawie; londyński okres „Przedświtu” przypadał na lata 1891–1902, redaktorem naczelnym był wówczas Stanisław Mendelson (1857–1913), później Witold Jodko-Narkiewicz (1864–1924), a następnie Leon Wasilewski (1870–1936). [przypis edytorski]
przedświtu godzina (…) gdy smutnie kwilić jaskółka zaczyna — Przypomnienie mitologiczne przemiany Prokne w jaskółkę. [przypis redakcyjny]
przed samym św. Piotrem — przed kalendarzowym świętem św. Piotra, w liturgii prawosławnej obchodzonym 29 stycznia. [przypis edytorski]
przedsiębierca — dziś popr.: przedsiębiorca. [przypis edytorski]
przedsiębierczy (daw.) — dziś: przedsiębiorczy. [przypis edytorski]
przedsiębierstw (daw.) — dziś popr. forma D. lm: przedsiębiorstw. [przypis edytorski]
