Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 18100 przypisów.

przecz (przestarz.) — dlaczego. [przypis edytorski]

przecz (starop.) — czemu, dlaczego; na co, w jakim celu. [przypis edytorski]

przecz (starop.) — czemu, dlaczego. [przypis edytorski]

przecz (starop.) — czemu; przez co; dlaczego; w jakim celu. [przypis edytorski]

przecz (starop.) — dlaczego, z jakiej przyczyny. [przypis edytorski]

przecz (starop.) — dlaczego, z jakiej przyczyny. [przypis redakcyjny]

przecz (starop.) — dlatego, z tego powodu. [przypis edytorski]

przecz (starop.) — na co, dla czego. [przypis redakcyjny]

przecz (starop.) — wszakże; tu: czyż. [przypis edytorski]

przeczuciów — forma dopełniacza l. mn. utworzona logicznie do formy rzeczowników męskich, używana często jeszcze w XIX w. [przypis redakcyjny]

przeczujne (neol.) — niezwykle czujne; przeczulone. [przypis edytorski]

Przeczyć nie chcę, i ze mnie jako z gęsi woda — przysłowie, nic mi po tym. [przypis redakcyjny]

przeczyć — tu: odmawiać. [przypis edytorski]

przeczyć — tu: przeszkadzać. [przypis redakcyjny]

przeczyść (daw.) — przeczytać; od czyść: czytać. [przypis edytorski]

przeczytać sobie (…) z pilną uwagą 15 rozdział Pierwszej Księgi Samuela — w 1 Sm 15 zawarta jest biblijna opowieść o Saulu, namaszczonym przez proroka Samuela królu, który po zwycięskiej bitwie zachował zdobyte stada zwierząt, mimo że Samuel wcześniej nakazał zabić wszystkich wrogów i całe ich mienie. Samuel oznajmił, że Saul przestaje być królem i porzucił go, choć ten kajał się i błagał o darowanie winy. [przypis edytorski]

Przeczytajmy tu teraźniejsze Prawo Narodów: wszystkie teraźniejsze nieszczęsne polityczne państw związki przymuszają koniecznie, aby kraj tak wielki, jakim jest Polska, miał króla i aby ten król był sukcesjonalnym i z familii w Europie udzielnej — Pismo O Sukcesji Tronu J. W. Rzewuskiego [ogłoszone r. 1789 w Wiedniu, dokąd Rzewuski, niezadowolony z obrotu spraw na Sejmie, wyjechał manifestacyjnie; S.Cz.], hetmana Polnego Koronnego, tego to dowodnego obrońcy wolności, który przy prawie i swobodach Ojczyzny cierpiał stale z cnotliwym ojcem najsroższą przez lat kilka niewolę [aresztowany z rozkazu Repnina i wywieziony do Rosji w r. 1767; był wówczas posłem na Sejm; hetmanem został później; S.Cz.], to pismo wymowne dowodzi, o czym nigdy żadnej wątpliwości nie było, że z wolnością narodu nierównie zgodniejszą jest elekcja, niżeli sukcesja tronu. To pismo pomimo mojej woli zbudziło we mnie po kilka razy tę myśl: czyliby nie było potrzeba, abyśmy dla dobra Polski, dla przysposobienia nas do prawdziwej wolności podpadli przez czas niejaki jednowładztwu, które by nas trochę zrównało i starło te uporczywe przesądy i uprzedzenia, które tak prą się, nie tylko przeciwko czuciu ludzkości, ale dzisiaj nawet przeciwko oczywistemu światłu. Ten, kto by chciał doskonale rozwiązać, co jest zbawienniejszego dla Polaków, czyli sukcesja, czyli elekcja, powinien jak najgruntowniej roztrząsnąć i odpowiedzieć na te cztery zapytania: Co przy teraźniejszych politycznych związkach krajów lepiej gruntuje trwałość i całość narodów, czyli elekcja, czyli sukcesja? Co przez wzgląd na zewnętrzne polityczne Europy systema jest potrzebniejszego Polsce, czyli wolne królów obieranie, czyli rządne ich następstwo? Co przez wzgląd na związki wewnętrzne Rzeczypospolitej ukazuje się użyteczniejszego narodowi, elekcja, czyli sukcesja? Co mniej ma niezdrożności z ustawą gotowego wojska, czyli tron elekcyjny, czyli tron sukcesjonalny? J. W. hetman wszedł nieco w wewnętrzne związki narodu z tronem i dowiódł większą użyteczność elekcji, powiadając, że elekcja tylko istotne Polaków bogactwo, to jest wsie, pożera i w popiół obraca. Lecz nie wchodzi w roztrząśnienie tychże wewnętrznych związków z elekcją lub z sukcesją tronu przy ustawie gotowego wojska. Wcale zaś nic nie nadmienia politycznych związków innych krajów z nami, które pomimo nas istną i na które w kardynalnych ustawach dzisiejszych pierwszą uwagę obracać należy. Oneć to nas przymuszają mieć królów, których urząd z naturą rzeczypospolitej nie zgadza się. I, gdyby nie te nieszczęsne teraźniejsze zewnętrzne związki, gdyby nie to złe położenie naszego kraju, powiedziałbym, że lepiej dla naszego narodu nie mieć żadnego króla, tylko dwuletnich konsulów [tytuł najwyższych urzędników rzeczypospolitej rzymskiej (wybieranych na rok jeden); Staszic mówi o konsulach dwuletnich ze względu na dwuletni termin Sejmu; S.Cz.]. Owszem, przez wzgląd na teraźniejsze polityczne związki powiadam, że jeżeliby miała zostać wolna królów elekcja, lepiej Polska uczyni, iż żadnych królów mieć nie będzie. To zaś powiadam tylko w przypadku, gdyby koniecznie miała zostać wolna elekcja. Ale przydaję to zawsze, iż z dzisiejszych naszego kraju z innemi politycznych związków wypada najpewniejsza trwałość i całość narodu przy sukcesji. Prawda, następstwo tronu jest jednym krokiem do zatracenia wolności. Ale elekcja królów już jest połową drogi do zatracenia narodu. Pierwszy naród, potem swobody. Pierwsze życie, potem wygoda. Gdyby, pomimo najlepszego, najprzezorniejszego zawarowania wolności przy ustawie tronu sukcesji, przecież padło to nieszczęście na Polaków, iżby w przyszłości królowie polscy stali się udzielnymi, natenczas jeszcze zostałaby nam się nadzieja. Cały naród, pod despotyzmem będący, może jeszcze z szczęśliwszemi okolicznościami politycznemu z dzisiejszym powstającym oświeceniem odzyskać straconą wolność. Naród zaś raz zniszczony już więcej nie powstanie. Była pod despotyzmem Anglia, Holandia, Francja; dziś widzimy je wolnemi. Rozum każe pierwej starać się o ugruntowanie trwałości i całości narodu, potem o zawarowanie swobód i wolności jego, które były dotychczas i będą czczemi bez jego trwałości. [Ten przypis nie został przedrukowany w wydaniu z 1816 r.] [przypis autorski]

„Przeczytałem cudowną książkę o R. Browningu G. K. Chestertona. Od czasu Taine'a nikt nie zrobił na mnie takiego wrażenia jasnością kompozycji. Zwróćcie uwagę na to nazwisko, myślę, że lada dzień Chesterton będzie jedną z najciekawszych znakomitości literackich. Czytam jego szkice. Są i powieści”.

W kilka tygodni zaś później, w marcu, pisze:

„Chesterton, o którym wam pisałem, wydał dwie duże książki krytyczne, o Dickensie i o B. Shaw. Ostatniej nie czytałem. Pierwsza jest świetna, choć wolę rzecz o Browningu. Wydał on też parę powieści filozoficzno-humorystycznych. Jedną z nich: Człowiek, który był czwartkiem przeczytałem. Przepyszna w założeniu i strasznie zepsuta”. [red. WL].

[przypis redakcyjny]

przeczytał ten napis… — inskrypcja ta znajduje się wśród kilku innych. Warto powtórzyć, że ten opis Alhambry sporządziłem na miejscu. [przypis autorski]

przeczże — czemu, czemuż; dlaczego. [przypis edytorski]

przeczże (daw.) — czemu, czemuż; dlaczego. [przypis edytorski]

przeczże — daw. dlaczego, wzmocnione partykułą „że”; dlaczegóż. [przypis edytorski]

przeczże (daw., gw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; inaczej: czemuż to, dlaczegóż. [przypis edytorski]

przeczże — przecież. [przypis edytorski]

przeczżeś (daw., gw.) — po coś; po co żeś. [przypis edytorski]

Przecz-żeś to uczynił — dlaczego to uczyniłeś. [przypis redakcyjny]

Przeczże się chlubisz ze złości, o mocarzu niesprawiedliwości? [przypis redakcyjny]

przeczże (starop.) — czemuż. [przypis edytorski]

przeczże (starop.) — dlaczegóż. [przypis edytorski]

przeczże (starop.) — dlaczego. [przypis redakcyjny]

przeczże ty sobie masz mierzić starość swoję (starop.) — czemuż miałaby ci się nie podobać twoja starość. [przypis edytorski]

przedać (daw.) — sprzedać. [przypis edytorski]

przedać (daw.) — sprzedawać. [przypis edytorski]

przedać (przestarz.) — sprzedać. [przypis edytorski]

przed… Achiwy — dziś popr. forma N.lm: przed Achajczykami (Grekami). [przypis edytorski]

przedajnych — dziś popr.: sprzedajnych. [przypis edytorski]

przedajny (daw.) — skorumpowany. [przypis edytorski]

przedaną będzie (daw. forma) — dziś: będzie sprzedana. [przypis edytorski]

przedawać (daw.) — sprzedawać. [przypis edytorski]

przedawać na funt — sprzedawać na wagę. [przypis edytorski]

prze (daw.) — za; tu: w intencji. [przypis edytorski]

przedaż — dziś popr.: sprzedaż. [przypis edytorski]

przedaż — dziś: sprzedaż. [przypis edytorski]

Przed bilionem lat słyszano jego [dzwonu] głos (…) kiedy minie chwila szału, wracamy do spokojnego życia i kochamy się jak króliki — cytaty z Pałuby pochodzą z wydania „Wiedzy”, Warszawa 1948. [przypis autorski]

przedchorągiewny (daw.) — rycerz walczący w pierwszej linii, przed sztandarem chorągwi. [przypis edytorski]

przedchorągiewny — rycerz walczący w pierwszym szeregu, przed sztandarem chorągwi (dawnej jednostki wojskowej), do której należy. [przypis edytorski]

przed ciemnymi drogi — dziś popr. forma N.lm: (…) drogami. [przypis edytorski]

przed dokończeniem tego dzieła umarł — w 44 n.e. [przypis tłumacza]

przeddyluwialny a. predyluwialny (z łac.) — przedpotopowy. [przypis edytorski]

przededniem (starop.) — przed świtem. [przypis edytorski]

przedeklinować — tu: przejść systematycznie, według kolejności. [przypis edytorski]

przedemną (starop. forma) — dziś popr.: przede mną. [przypis edytorski]

przedeń (starop. forma) — przed nim. [przypis edytorski]

przedeń (starop. forma) — tu skrót od: przed nią. [przypis edytorski]

Przede wszystkiem odpowiadam na to, co jest w związku z Effinghamem Wilsonem — jest to odpowiedź na następujący ustęp listu Reeve'a z dn. 3 października: „Wczoraj zostałem przedstawiony znakomitemu Effinghamowi Wilson. Niestety, nie był szalonym, ni eleganckim. Tak, jak to przepowiadałem, wyraził cały podziw, który mój poemat w nim wzbudził, ale, czy to reforma, czy to cholera, czy też złe usposobienie publiczności dla literatury, czy też tysiąc innych rzeczy, dość, że nie czuł w sobie odwagi, by zaryzykować wydanie. Gdybym jednak zechciał podjąć się połowy kosztów tej spekulacji, chętnie przyjąłby na siebie drugą połowę. Jak widzisz więc, muszę zaślubić tego osła księgarza, by mi zrobił dziecko i trzeba jeszcze, bym miał znaczny posag, od 600–800 franków. Znalazłem z łatwością te pieniądze, lecz chcę naprzód wyrachować, czy sława i reputacja, przez nie nabyte, przedstawiają wartość tej sumy. Czy radzisz mi dać Wędrowca do przeczytania jakiemuś wybitnemu poecie, Campbellowi np., by mi wyraził swoje zdanie? Chętnie posłałbym go Southey'owi. Napisz mi, co o tem myślisz”. [przypis redakcyjny]

Przede wszystkim starajcie się o to, by ze stanu pedagoga nie robić zawodu. Każdy publiczny człowiek w Polsce ma mieć tylko jeden stały stan, tj. stan obywatela — por. w Projekcie konstytucji dla Korsyki: „Nikt nie powinien być urzędnikiem z zawodu, ani żołnierzem z zawodu. Wszyscy winni być gotowi spełniać wszystkie i funkcje nałożone przez ojczyznę. Nie powinno być na wyspie żadnego innego stanu, prócz stanu obywatela, a ten stan powinien obejmować wszystkie inne”. [przypis redakcyjny]

przed (…) gniewem — wobec gniewu, w obliczu gniewu. [przypis redakcyjny]

przed gody (starop.) — [przed godami; tj.] przed Bożym Narodzeniem, Nowym Rokiem. [przypis redakcyjny]

przed grodem — przed sądem grodzkim. [przypis edytorski]

przed inkursją hultajską — tj. przed powstaniem kozackim 1648 r. [przypis edytorski]

przed kapłanem Eleazarem, synem Aaronowym, który już był umarł — tj. przed Eleazarem po śmierci Aarona. [przypis edytorski]

przed kilku dniami — dziś popr.: przed kilkoma dniami. [przypis edytorski]

Przed kilku miesiącami ogłosiłem relację o pamiętniku Zofii Szymanowskiej, a raczej o jego fragmencie urywającym się w najciekawszym miejscu, tam gdzie zaczynają się wspomnienia o Adamie Mickiewiczu — Boy-Żeleński, Brązownicy. [przypis autorski]

przed kilku wiekami — dziś popr.: przed kilkoma wiekami. [przypis edytorski]

przedkładać (daw.) — wyjaśniać. [przypis edytorski]

przedkładać (daw.) — wyjaśniać, tłumaczyć. [przypis edytorski]

przedkładać — tłumaczyć, wyjaśniać. [przypis edytorski]

przed Konstytucją — tzn. przed bullą Innocentego X (31 maja 1653), zawierającą potępienie Pięciu Twierdzeń, który to wyrok potwierdziła bulla, czyli Konstytucja wydana przez Aleksandra VII 16 października 1656. [przypis tłumacza]

przed królem Zygmuntem — tj. przed kolumną Zygmunta III Wazy na placu Zamkowym. [przypis edytorski]

przedłożę nasamprzód nasz cel (…), a następnie środki do osiągnięcia tegoż — Głównym zadaniem części niniejszej jest, jak to wynika z części pierwszej, dokonanie przeglądu wszystkich idei, które znajdujemy w sobie jako powstałe z czystego rozumu, w celu odróżnienia ich od takich, które sobie wyobrażamy; daje się to przeprowadzić na podstawie własności wyobrażania i rozumienia. [przypis autorski]

przedłużyli — jeśli przedłuży (czasownik z partykułą -li). [przypis edytorski]

Przed ludźmi, którzy zdobyli Grenadę (…) otwiera się (…) kolumbowski Nuevo Mundo, Nowy Świat — morskie wyprawy Krzysztofa Kolumba w poszukiwaniu drogi do Indii, w wyniku których odkrył Haiti i Amerykę, zostały sfinansowane przez Ferdynanda Aragońskiego i Izabelę Kastylijską niedługo po zdobyciu Grenady; umowę zawarto w tym samym pobliskim mieście Santa-Fé, w którym podpisano traktat uzgadniający warunki kapitulacji Grenady. [przypis edytorski]

Przedmieścia Saint-Antoine i Temple (fr. Faubourg Saint-Antoine oraz Faubourg-du-Temple) — dawne przedmieścia Paryża, powstałe poza murami miejskimi, wokół opactwa Saint-Antoine-des-Champs oraz wzdluż drogi prowadzącej od miejskiej bramy Temple. [przypis edytorski]