Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5288 przypisów.
Demostenes (ok. 385–322 p.n.e.) — słynny mówca gr., głośny zwłaszcza dzięki swym mowom przeciw królowi macedońskiemu Filipowi. [przypis edytorski]
deńszczyk (ros. денщик) — w carskim wojsku: ordynans, żołnierz przydzielony do obsługi oficera. [przypis edytorski]
denar a. zuz (hebr.) — srebrna moneta rzymska bita od III w. p.n.e.; jej ciężar i zawartość srebra zmieniały się. Z czasem określenie denar zaczęto używać jako uniwersalne i oznaczało monetę, niekoniecznie srebrną. [przypis edytorski]
denar (daw.) — żelazny trójnóg używany jako podstawka pod kocioł a. garnek. [przypis edytorski]
denarek (zdr., daw.) — żelazny trójnóg używany jako podstawka pod kocioł a. garnek. [przypis edytorski]
denar — najdrobniejsza moneta w czasach Jagiellonów. [przypis edytorski]
denar — srebrna moneta rzymska bita od III w. p.n.e.; w oryginale: doit, tj. drobna moneta holenderska, przen.: marny grosz. [przypis edytorski]
denar — w XVI w. najdrobniejsza moneta polska, warta 1/10 grosza lub mniej. [przypis edytorski]
de natura rerum (łac.) — dosł.: o naturze rzeczy; także tytuł filozoficznego traktatu napisanego wierszem w I w. p.n.e. przez Lukrecjusza. [przypis edytorski]
denaturowany — skażony. [przypis edytorski]
Dendera — miasto na lewym brzegu Nilu, słynne z jednego z najlepiej zachowanych egipskich kompleksów świątynnych, z główną świątynią poświęconą bogini Hathor. [przypis edytorski]
den Dimitri von Schiller (niem.) — Dymitra [pióra] Schillera; Dymitr, Demetrius, nieukończona sztuka Friedricha Schillera, niemieckiego poety i dramaturga. [przypis edytorski]
dendryt — tu: występujący na powierzchni skał osad z krystalicznych minerałów mający kształt rozgałęzionej roślinności, krzaczków, mchów itp. [przypis edytorski]
denega (reg.) — wzburzone morze. [przypis edytorski]
denega — wzburzone morze. [przypis edytorski]
den einheimischen Ursprung von Chrъsz lassen wir nach reiflicher Erwägung endgiltig fallen (niem.) — lokalne pochodzenie nazwy Chrъsz możemy po starannym rozważeniu odrzucić. [przypis edytorski]
Den einzigen konsequenten Realisten (niem.) — jedynym konsekwentnym realistom. [przypis edytorski]
Den Ersten Besten (…) Zum Beispiel… (niem.) — Pierwszego lepszego… Na przykład… [przypis edytorski]
den Herrn Baron (niem.) — pana barona. [przypis edytorski]
Denikin, Anton Iwanowicz (1872–1947) — generał rosyjski; jeden z najważniejszych przywódców antybolszewickich sił podczas wojny domowej w Rosji: współorganizator i od 1918 dowódca Armii Ochotniczej, w latach 1919–1920 dowódca Sił Zbrojnych Południa Rosji. [przypis edytorski]
Denina, Carlo (1731–1813) — włoski filolog i historyk. [przypis edytorski]
Denis Diderot (1713–1784) — myśliciel oświecenia, współtwórca Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan; teoretyk dramatu mieszczańskiego. [przypis edytorski]
Denko — w innych przekładach „Spodek”, po angielsku „Bottom”. [przypis edytorski]
Denn du heissest Kettler; du bist von Kettler… (niem.) — Ponieważ nazywasz się Kettler; jesteś von Kettler. [przypis edytorski]
de nomine (łac.) — z nazwy, nominalnie. [przypis edytorski]
de nomine (łac.) — z nazwy. [przypis edytorski]
de noviter (łac.) — na nowo. [przypis edytorski]
de noviter (łac.) — od nowa. [przypis edytorski]
de noviter (łac.) — znowu, jeszcze raz. [przypis edytorski]
de noviter repertis (łac.) — tu: ze względu na nowo otwarte (beczki z winem). [przypis edytorski]
denszczik (ros.) — adiutant a. ordynans. [przypis edytorski]
denudacja (geol.) — ogół procesów niszczących powodujących obnażanie podłoża skalnego, wyrównywanie i stopniowe obniżenie powierzchni ziemi; obejmuje wietrzenie, erozję i przemieszczanie okruchów skalnych z terenów górskich i wyżynnych na nizinne. [przypis edytorski]
denudacja powierzchniowa (oryg. ang. subaerial denudation) — procesy niszczące i wyrównujące powierzchnię ziemi zachodzące pod wpływem czynników działających na lądzie. [przypis edytorski]
denuncjacja — doniesienie władzom o popełnieniu przez kogoś wykroczenia. [przypis edytorski]
denuncjacja — donos; zgłoszenie złożone stosownym władzom. [przypis edytorski]
denuncjacja — poinformowanie władz o czyimś niezgodnym z prawem postępowaniu. [przypis edytorski]
denuncjacja — tajemne doniesienie władzom o popełnieniu przez kogoś wykroczenia. [przypis edytorski]
denuncjant — dziś: denuncjator. [przypis edytorski]
denuncjowali nas przed Batorym — samowolne najazdy kozackie na ziemie podległe władzy imperium osmańskiego psuły Batoremu relacje dyplomatyczne z Turkami w obliczu zbliżającej się wojny z Moskwą; m.in. w 1574 roku Kozacy zaporoscy wmieszali się w walki o tytuł hospodara mołdawskiego, a ich watażka Iwan Podkowa wyruszył na Mołdawię i został od końca listopada do grudnia 1577 hospodarem; usunięty z tronu przez Krzysztofa Batorego, brata Stefana Batorego (1533–1586, król Polski od 1576); zbiegł do Polski, gdzie został uwięziony, a następnie na stanowcze żądanie sułtana skazany na śmierć i ścięty. [przypis edytorski]
Denysow, popr.: Denisow, Fiodor Pietrowicz (173–1803) — rosyjski generał, dowódca kawalerii; uczestnik wojny rosyjsko-tureckiej i rosyjsko-szwedzkiej; w czasie insurekcji kościuszkowskiej dowodził korpusem rosyjskim operującym w Małopolsce. [przypis edytorski]
de occulta Philosophia (łac.) — o wiedzy tajemnej. [przypis edytorski]
Deodat von Gozon — tötete gegen ein Verbot den Drachen und wurde dafür bestraft. [przypis edytorski]
De officiis — traktat Marka Tulliusza Cycerona (106–43 p.n.e.), poświęcony moralnym zobowiązaniom człowieka. [przypis edytorski]
Deo gratias (łac.) — Bogu dzięki. [przypis edytorski]
De omnibus rebus et quibusdam aliis (łac.) — o wszystkich rzeczach i o niektórych innych. [przypis edytorski]
de omni re scibili (łac.) — o wszystkich rzeczach, które można poznawać. [przypis edytorski]
d'Eon de Beaumont, Charles, znany jako kawaler d'Eon lub panna d'Eon (1728–1810) — francuski dyplomata, szpieg i żołnierz; walczył w wojnie siedmioletniej, szpiegował na rzecz Francji podczas pobytu w Rosji i Anglii; zasłynął z noszenia damskich sukien i podawania się za kobietę. [przypis edytorski]
de optimo genere explicandi Hebraica (łac.) — o najlepszym sposobie tłumaczenia z hebrajskiego. [przypis edytorski]
Deotyma — pseudonim literacki Jadwigi Łuszczewskiej (1834–1908), powieściopisarki i poetki, autorki cyklu poematów o dawnych dziejach Polski pt. Polska w pieśni (m.in. poemat Wanda). Deotyma jest najbardziej znana z powieści historycznych dla młodzieży, np. Panienka z okienka. [przypis edytorski]
Deotyma — pseudonim literacki Jadwigi Łuszczewskiej (1834–1908). [przypis edytorski]
Deotyma (pseud.), właśc. Jadwiga Łuszczewska (1834–1908) — pisarka, poetka; autorka powieści dla młodzieży, m.in. Panienka z okienka (1898). [przypis edytorski]
Deotyma, właśc. Jadwiga Łuszczewska (1834–1908) — powieściopisarka i poetka publikująca pod pseud.; autorka cyklu poematów epickich o dawnych dziejach Polski pt. Polska w pieśni (m.in. Wanda, 1887); najbardziej znana z powieści historycznych dla młodzieży, np. Panienka z okienka (1898). [przypis edytorski]
de pache — pod pachę, pod rękę (zwrot pseudofrancuski). [przypis edytorski]
departament — jednostka podziału administracyjnego we Francji, odpowiednik powiatu. [przypis edytorski]
Department of Correction (ang.) — Departament Więziennictwa. [przypis edytorski]
depcąca — dziś częściej: depcząca. [przypis edytorski]
depcąc nogami — prymitywny sposób prania w strumieniu. [przypis edytorski]
depcą — dziś częściej: depczą. [przypis edytorski]
dependent (daw.) — pomocnik adwokata lub notariusza. [przypis edytorski]
dependent (daw.) — pomocnik adwokata, notariusza itp. [przypis edytorski]
dependent (daw., z łac. dependens, dependentis: zależny) — praktykant lub pomocnik pracujący u adwokata, notariusza itp. [przypis edytorski]
dependent — pomocnik adwokata a. notariusza. [przypis edytorski]
dependent — praktykant u adwokata lub notariusza. [przypis edytorski]
dependować (daw., z łac.) — zależeć. [przypis edytorski]
depesza — telegram. [przypis edytorski]
depesza — tu: telegram. [przypis edytorski]
de pire en pire (fr.) — coraz gorzej. [przypis edytorski]
depopulatores (łac.) — ci, którzy wyludniają. [przypis edytorski]
deposita cappa (łac.) — habit (płaszcz) do depozytu (zdeponowany). [przypis edytorski]
depozytariusz — grupa państw lub organizacja międzynarodowa przechowująca oryginał umowy międzynarodowej i wszystkich związanych z nią dokumentów. W przypadku umów zawieranych w ramach ONZ depozytariuszem jest Sekretarz Generalny tej organizacji. [przypis edytorski]
de praesumptionibus (łac.) — o dowodach. [przypis edytorski]
deprekować — uroczyście przeprosić. [przypis edytorski]
deprekować (z łac. deprecatio: uroczyste przeprosiny) — przeprosić publicznie; termin z języka prawn., przeprosiny takie były zwykle odczytywane w kościele, w obecności zgromadzonych świadków. [przypis edytorski]
De profundis clamavi ad Te Domine (łac.) — z głębokości wołałem do Ciebie, Panie; Psalm 130 (129). [przypis edytorski]
De profundis clamavi ad Te, Domine (łac.) — z głębokości wołam do ciebie, Panie; psalm żałobny. [przypis edytorski]
De profundis clamavi! — incip. Ps. 130; w polskim tłumaczeniu: „Z głębokości wołałem!”. [przypis edytorski]
De profundis (łac.) — dosł.: z głębokości; incipit Psalmu 130. [przypis edytorski]
De profundis (łac.) — z głębin,otchłani; słowa te rozpoczynają Psalm 130. [przypis edytorski]
de profundis (łac.) — z głębokości; nawiązanie do Psalmu 130 z biblijnej Księgi Psalmów: „Z głębokości wołam do Ciebie, Panie”. Wiersz został napisany przed śmiercią autora na froncie na początku pierwszej wojny światowej. [przypis edytorski]
De profundis (łac.) — z głębokości. Początek Psalmu 130. [przypis edytorski]
de profundis (łac.) — z głębokości; z otchłani. [przypis edytorski]
de profundis (łac.) — z otchłani. [przypis edytorski]
De profundis — opowiadanie Stanisława Przybyszewskiego, wyd. w 1895. [przypis edytorski]
De profundis — powieść Stanisława Przybyszewskiego, której główny wątek stanowi kazirodcza miłość brata do siostry, zawierająca drobiazgową analizę stanów psychicznych bohaterów, opublikowana po niem. w 1896 r., zaś po polsku w 1900 r. (drukowana jako manuskrypt). [przypis edytorski]
De profundis — powieść Stanisława Przybyszewskiego, wydana początkowo po niemiecku (Berlin 1894), a następnie po latach po polsku; autor napisał do tego dzieła dwie różne przedmowy, streszczające jego teorię sztuki: pierwsza, zatytułowana Pro domo mea, drukowana nakładem autora, poprzedzała niem. wydanie De profundis, druga pt. Frontispices została napisana do polskiego wyd. Lwów 1929. [przypis edytorski]
De profundis — Psalm 130, rozpoczynający się od słów: Z głębokości wołam do Ciebie, Panie. [przypis edytorski]
de propriis (łac.) — własne; tu: o rzeczy mnie dotyczące. [przypis edytorski]
deprymować (z łac.) — przygnębiać, zniechęcać. [przypis edytorski]
deprymujący — przygnębiający; zniechęcający. [przypis edytorski]
deprymujący — przygnębiający, zniechęcający; wprawiający w zakłopotanie, odbierający pewność siebie. [przypis edytorski]
deptając — dziś popr.: depcząc. [przypis edytorski]
deptajcie — dziś popr.: depczcie. [przypis edytorski]
deptaj — dziś popr.: depcz. [przypis edytorski]
deptak — maszyna wykorzystująca koło wprawiane w ruch przez ludzi bądź zwierzęta. [przypis edytorski]
de publicis (łac.) — o sprawach publicznych. [przypis edytorski]
deputacja (daw.) — delegacja, grupa przedstawicieli jakiejś zbiorowości wysłana w celu załatwienia jakiejś sprawy. [przypis edytorski]
deputacja (daw.) — delegacja. [przypis edytorski]
deputacja (daw., z łac.) — poselstwo, delegacja, grupa przedstawicieli wysłana w celu załatwienia jakiejś sprawy. [przypis edytorski]
deputacja — delegacja, grupa przedstawicieli pewnej zbiorowości wysłana w celu załatwienia jakiejś sprawy. [przypis edytorski]
deputacja — delegacja. [przypis edytorski]
