Przypisy

pozór (daw.) — zewnętrzna świetność. [przypis edytorski]

pozorny (daw.) — efektowny. [przypis edytorski]

pozostańmyż (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: pozostańmy koniecznie, pozostańmy przecież itp. [przypis edytorski]

pozwoleństwo (daw.) — pozwolenie. [przypis edytorski]

pozytywa (daw.) — urządzenie mechaniczne, odtwarzające muzykę zapisaną na specjalnych dziurkowanych kartach, które sterują piszczałkami. [przypis edytorski]

pozytywka (daw.) — „instrument muzyczny na kształt małych organów” (słownik Lindego 1858), dziś: rodzaj małej katarynki, samogrającej po nakręceniu; w oryginale u Platona: σῦριγξ, syringa, czyli fletnia Pana, instrument muzyczny złożony z rzędu trzcinowych lub drewnianych piszczałek. [przypis edytorski]

pozytywka (daw.) — „instrument muzyczny na kształt małych organów” (słownik Lindego 1858), dziś: rodzaj małej katarynki, samogrającej po nakręceniu; w oryginale σῦριγξ, syringa, czyli fletnia Pana, instrument muzyczny złożony z rzędu trzcinowych lub drewnianych piszczałek. [przypis edytorski]

prątek (daw.) — pręcik; nieduży pręt. [przypis edytorski]

prątek (daw., reg.) — pręcik, patyk. [przypis edytorski]

prątki (daw., gw.) — cienkie pręty do ręcznego przerabiania różnego rodzaju nici i włóczek na wyroby dzianinowe; druty do robótek. [przypis edytorski]

prątki (daw.) — pręciki; tu: druty do robót ręcznych (dziergania pończoch, swetrów, szali itp.). [przypis edytorski]

pracowny (daw.) — pracowity. [przypis edytorski]

pralnik (daw.) — drewniana łyżka, służąca do oklepywania prania. [przypis edytorski]

praszczur (daw.) — przodek. [przypis edytorski]

praw był (daw.) — miał rację. [przypis edytorski]

prawdać (daw.) — forma z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

praw (daw.) — ma rację. [przypis edytorski]

praw (daw.) — prawdziwy, rzeczywisty; prawy, uczciwy. [przypis edytorski]

praw (daw.) — właściwy. [przypis edytorski]

prawdaż to (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą i pytającą, tu w znaczeniu: „czy to prawda?”. [przypis edytorski]

prawić (daw., gw.) — mówić, opowiadać. [przypis edytorski]

prawić (daw., gw.) — mówić. [przypis edytorski]

prawić (daw., gw.) — mówić, rozmawiać, rozprawiać. [przypis edytorski]

prawić (daw.) — mówić, opowiadać; prawże, konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że: mów, mówże. [przypis edytorski]

prawić (daw.) — mówić, opowiadać. [przypis edytorski]

prawić (daw.) — mówić. [przypis edytorski]

prawić (daw.) — opowiadać. [przypis edytorski]

prawidła (daw.) — zasady. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — całkiem. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — całkiem, zgoła, prawdziwie. [przypis edytorski]

prawie (daw., gw.) — prawdziwie, naprawdę, rzeczywiście. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — naprawdę. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — prawdziwie; całkiem. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — prawdziwie, całkiem. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — prawdziwie, całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — prawdziwie; na pewno. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — prawdziwie, naprawdę. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — prawdziwie, naprawdę. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — prawdziwie, naprawdę. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — prawdziwie. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — prawdziwie, rzeczywiście, całkiem. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — rzeczywiście, naprawdę. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — tu: prawdziwie, naprawdę, bez wątpienia. [przypis edytorski]

prawo przyrodzenia (daw.) — prawo natury. [przypis edytorski]

prawować się (daw.) — dochodzić racji przed sądem. [przypis edytorski]

prawować się (daw.) — sądzić się uporczywie. [przypis edytorski]

prawować się (daw.) — spierać się o coś. [przypis edytorski]

prawy (daw.) — dziś popr. forma N. lm: prawami. [przypis edytorski]

prawy (daw.) — prawdziwy. [przypis edytorski]

prawy (daw.) — prawdziwy, rzeczywisty. [przypis edytorski]

prażnik (daw., z ukr. праздник) — święto prawosławne, odpust. [przypis edytorski]

prętki (daw.) — dziś popr.: prędki. [przypis edytorski]

precepta (daw.) — wskazówka. [przypis edytorski]

preceptor (daw.) — nauczyciel, wychowawca. [przypis edytorski]

preceptor (daw.) — wychowawca, nauczyciel. [przypis edytorski]

precz bieży (daw.) — odjeżdża (daleko). [przypis edytorski]

precz (daw., gw.) — ciągle. [przypis edytorski]

precz (daw.) — nadal, wciąż, nieustannie, ciągle. [przypis edytorski]

precz (daw.) — zupełnie, całkowicie, doszczętnie. [przypis edytorski]

predykat (daw., z łac.) — przydomek; dziś: orzecznik, część zdania, która orzeka o podmiocie. [przypis edytorski]

preferans (daw.) — dawanie komuś pierwszeństwa, okazywanie szczególnych względów. [przypis edytorski]

prejudykat (daw.) — wcześniejszy wyrok w podobnej sprawie; precedens. [przypis edytorski]

premia (daw.) — opłata ubezpieczeniowa, pobierana przez instytucję ubezpieczeniową od ubezpieczającego się. [przypis edytorski]

premisa (daw.) — przesłanka. [przypis edytorski]

premium (daw., z łac. praemium) — premia, nagroda. [przypis edytorski]

preopinant (z łac.; daw.) — przedmówca; poprzedni, pierwszy wnioskodawca. [przypis edytorski]

prestidigitator (daw.) — iluzjonista. [przypis edytorski]

prestoł (daw.) — tron, siedzisko. [przypis edytorski]

presumpcja (daw.) — zarozumiałość, pycha. [przypis edytorski]

prewarykant (daw., z łac.: praevaricator) — zaniedbujący swój obowiązek, sprzedajny obrońca a. oskarżyciel w sądzie. [przypis edytorski]

prezenta (daw.) — przedstawienie do zatwierdzenia kandydata na jakiś urząd, stanowisko. [przypis edytorski]

prezerwatywa (daw.) — środek ochronny, zapobiegający chorobie. [przypis edytorski]

prezerwatywa (daw.) — tu: zabezpieczenie. [przypis edytorski]

prezerwatywa (daw., z łac.) — tu: ochrona. [przypis edytorski]

prezerwatywa (daw., z łac.) — tu: środek ochronny, zapobiegawczy. [przypis edytorski]

prezumcja (daw., z łac.) — mniemanie. [przypis edytorski]

prezydować (daw.) — zajmować pierwsze miejsce, być prezesem. [przypis edytorski]

pri a. pry (daw.) — mówi, rzecze. [przypis edytorski]

pri a. pry (daw.) — mówi, rzecze. [przypis edytorski]

próżen czego (daw.) — tu: pozbawiony czego. [przypis edytorski]

próżen (daw.) — próżny, opróżniony. [przypis edytorski]

próżen (daw.) — próżny, pozbawiony. [przypis edytorski]

próżno (daw.) — bezskutecznie. [przypis edytorski]

próżno (daw.) — na darmo. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — bezskuteczny. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — pusty. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — tu: pozbawiony. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — tu: pozbawiony. [przypis edytorski]

próżny (daw.) — tu: próżniak. [przypis edytorski]

problemat (daw.) — problem, zagadnienie do rozwiązania. [przypis edytorski]

proceder (daw.) — sposób zarobkowania na życie, fach; tu: proceder kupiecki, handel. [przypis edytorski]

procedernik (daw.) — człowiek, który musi własną pracą zarabiać na swoje utrzymanie. [przypis edytorski]

procesyj (daw.) — dziś popr. D. lm: procesji. [przypis edytorski]

prochy (daw.) — tu: kurze. [przypis edytorski]

proch ziemie (daw.) — proch ziemi; kurz. [przypis edytorski]

produkować (z łac.; daw.) — wprowadzać; tu: wprowadzać w towarzystwo, przedstawiać. [przypis edytorski]

profesjant (daw.) — profesjonalista. [przypis edytorski]

profesya a. profesja (rel., daw.) — uroczyste wyznanie wiary. [przypis edytorski]

profitować (daw.) — czerpać profity, korzystać z czegoś, wykorzystywać coś. [przypis edytorski]

profos (daw.) — dowódca żandarmerii wojskowej; aresztu wojskowego. [przypis edytorski]