Przypisy

relatywizm — względność. [przypis edytorski]

relegować — odsuwać, oddalać. [przypis edytorski]

Relentlessly craving — Tytuł pochodzi z tekstu piosenki „Wanderlust” Björk Gudmundsdottir (z płyty Volta). [przypis edytorski]

Reliefbühne (niem.) — scena reliefowa, o uproszczonych dekoracjach, jej celem miało być zbliżenie aktora do publiczności, umożliwić jej doznanie oczyszczenia przez sztukę. [przypis edytorski]

religią — dziś popr. forma B. lp: religię. [przypis edytorski]

religia chrześcijańska (…) córka wysokich gór — Jezus i jego uczniowie pochodzili z górzystej Galilei, po której wędrowali i nauczali. [przypis edytorski]

religia lamajska — buddyzm tybetański, w którym duchowni nauczyciele określani są słowem lama, a na jego czele stoi dalajlama, będący jednocześnie świeckim przywódcą Tybetańczyków. [przypis edytorski]

religia Lamów — buddyzm tybetański, w którym duchowni nauczyciele określani są słowem lama, a na jego czele stoi dalajlama, będący jednocześnie świeckim przywódcą Tybetańczyków. [przypis edytorski]

religia Zend — zaratusztrianizm, którego świętą księgą jest Zendawesta (Awesta). [przypis edytorski]

religieuses (fr.) — zakonnice, mniszki. [przypis edytorski]

religii ruskiej; wściekły Rusin; Dom Rosyjski; Dom Moskiewski, Dom Pruski i Dom Austriacki — w wyd. z 1816 r. te słowa zostały zamienione na: jego religii; wściekły fanatyk; ten Dwór; dwory. [przypis edytorski]

religij — dziś popr. forma D. lm: religii. [przypis edytorski]

religion de la souffrance humaine (fr.) — religia ludzkiego cierpienia. [przypis edytorski]

religions-befördernde Insekte (niem.) — owady szerzące religię. [przypis edytorski]

relikwiarz — naczynie, w którym przechowuje się relikwie, tj. pamiątki po świętych. [przypis edytorski]

relikwiarz — ozdoby pojemnik na relikwie, to jest na szczątki świętych. [przypis edytorski]

relikwie — tu dosł.: pozostałości. [przypis edytorski]

relikwij — dziś powszechniejsza forma D. lm: relikwii. [przypis edytorski]

relikwiów — dziś popr.: relikwii. [przypis edytorski]

reling — ażurowa bariera pionowa na statkach służąca do zabezpieczenia wszystkiego, co znajduje się na pokładzie, przed wypadnięciem za burtę; reling zbudowany jest z metalowych a. drewnianych elementów: słupków połączonych rurkami i linami. [przypis edytorski]

reling — barierka ochronna biegnąca wokół pokładu statku, zabezpieczająca przed wypadnięciem za burtę ludzi i przedmiotów, zbudowana ze słupków połączonych prętami, rurkami lub linami. [przypis edytorski]

Reliquär — Behälter für Aufbewahrung von Reliquien. [przypis edytorski]

rel — przekręcone z ang. rail: kolej. [przypis edytorski]

relsy — daw. szyny (por. ang. rails). [przypis edytorski]

relsy (daw.) — szyny. [przypis edytorski]

relsy (daw., z ang.) — szyny kolejowe. [przypis edytorski]

relsy — szyny kolejowe. [przypis edytorski]

relsy — szyny. [przypis edytorski]

remanentowa pasieka — pozostałość po pasiece. [przypis edytorski]

remanent (z łac. remanes, remanetis: pozostający) — tu: pozostałość. [przypis edytorski]

Remarque, Erich Maria (1898–1970) — pisarz niemiecki, autor głośnej książki Na Zachodzie bez zmian (1929), opisującej okrucieństwa I wojny światowej. [przypis edytorski]

Remarque — nawiązanie do książki niemieckiego pisarza Ericha Marii Remarque'a Na Zachodzie bez zmian (1929), opisującej okrucieństwa I wojny światowej. [przypis edytorski]

remarquez (fr.) — proszę zauważyć. [przypis edytorski]

Rembowski, Jerzy (1887–1958) — żołnierz Legionu Puławskiego i Wojska Polskiego, uczestnik I wojny światowej i kampanii wrześniowej. [przypis edytorski]

Rembrandt, Harmenszoon van Rijn (1606–1669) — holenderski malarz i grafik okresu baroku, mistrz światłocienia. [przypis edytorski]

Rembrandt, Harmenszoon van Rijn (1606–1669) — holenderski malarz, rysownik i grafik. [przypis edytorski]

Rembrandt, Hermenszoon van Rijn (1606–1669) — słynny malarz holenderski; mieszkał i pracował w Lejdzie i Amsterdamie. [przypis edytorski]

Rembrandt — Rembrandt Harmenszoon van Rijn (1606–1669), malarz holenderski, znakomity portrecista i malarz historyczny. [przypis edytorski]

Rembrandt van Rijn (1606–1669) — malarz holenderski okresu baroku, mistrz światłocienia. [przypis edytorski]

Rembrandt, właśc. Rembrandt Harmenszoon van Rijn (1606–1669) — holenderski malarz i grafik okresu baroku, mistrz światłocienia; autor m.in. obrazu Batszeba w kąpieli (1654), ukazującego nagą kobietę w kąpieli, postać z biblijnej opowieści o uwiedzeniu zamężnej Batszeby przez króla Dawida (2 Sam 11, 2–17). [przypis edytorski]

Rembrandt, właśc. Rembrandt Harmenszoon van Rijn (1606–1669) — holenderski malarz i grafik okresu baroku, mistrz światłocienia. [przypis edytorski]

Rembrandt, właśc. Rembrandt Harmenszoon van Rijn (1606–1669) – malarz holenderski okresu baroku, mistrz światłocienia. [przypis edytorski]

Rembrandt, właśc. Rembrandt Harmenszoon van Rijn (1606–1669) — malarz holenderski okresu baroku, mistrz światłocienia; Rembrandt (…) namalował wołu rozprutego: mowa o obrazie Rozpłatany wół, przedstawiającym wiszącą na belce tuszę wołową w ciemnej rzeźni. [przypis edytorski]

Rembrandt, właśc. Rembrandt Harmenszoon van Rijn (1606–1669) — malarz i grafik holenderski okresu baroku, mistrz światłocienia. [przypis edytorski]

Rembrandt, własc. Rembrandt Harmenszoon van Rijn (1606–1669) — niekiedy nazywany także Paulem Rembrandtem. Malarz holenderski, uważany za jednego z najwybitniejszych artystów europejskich. [przypis edytorski]

Remedia Amoris — Lekarstwa na miłość, poemat dydaktyczny rzymskiego poety Owidiusza, napisany w 2 r. n.e. [przypis edytorski]

remedium amoris (łac.) — remedium na miłość; odtrutka na miłość. [przypis edytorski]

remedium (łac.) — lekarstwo. [przypis edytorski]

remedium (łac.) — środek zaradczy, lekarstwo. [przypis edytorski]

Remember me! (ang.) — Pamiętaj o mnie! [przypis edytorski]

rememorować (z łac.) — przypominać. [przypis edytorski]

rememorować (z łac. re-: powtórnie, znowu, memoria: pamięć) — przypominać. [przypis edytorski]

remesnikas (lenk.) — amatininkas. [przypis edytorski]

Remington — amerykańska maszyna do pisania. [przypis edytorski]

remington — maszyna do pisania produkcji amerykańskiej firmy Remington Rand. [przypis edytorski]

reminiscencja — wspomnienie bądź (w utworze artystycznym) aluzja do dzieł dawniejszych. [przypis edytorski]

reminiscencja — wspomnienie, przypomnienie; dziś forma D.lm: reminiscencji. [przypis edytorski]

reminiscencja (z łac.) — przypomnienie, nawiązanie do czegoś wcześniejszego. [przypis edytorski]

remonstrować — przedstawić odmienny punkt widzenia; zwrócić uwagę na niesłuszność czegoś. [przypis edytorski]

remonta (daw.) — młode konie przeznaczone dla wojska. [przypis edytorski]

remueur d'idées (fr.) — klaryfikator idei (określenie użyte przez Wiktora Hugo wobec S. Buszczyńskiego jako autora pracy La Décadence de l'Europe; remueur oznacza osobę obracającą butelki z winem, aby nie tworzył się osad. [przypis edytorski]

remuneracja (daw., z łac.) — rekompensata. [przypis edytorski]

Remy de Gourmont, encore un chapon (fr.) — Remy de Gourmont, kolejny kapłon. [przypis edytorski]

reńskie — gatunek wina. [przypis edytorski]

reńskie — tj. pieniądze; reński: rodzaj daw. monety, floren a. gulden. [przypis edytorski]

reński — złoty reński, polskie określenie austriackiego guldena, oficjalnej waluty Austro-Węgier. [przypis edytorski]

Renan, Ernest (1823–1892) — francuski pisarz, filolog i historyk, orientalista i semitolog, znawca historii chrześcijaństwa. Traktował Biblię jako zbiór mitów, których nie da się potwierdzić w sposób empiryczny, zatem wszystkie zawarte w niej treści nadprzyrodzone należy traktować jako fikcję. W Żywocie Jezusa (1863), swojej najbardziej znanej książce, dokonał całkowitej reinterpretacji postaci Chrystusa, opisując go jako niezwykle szlachetnego człowieka, który jednak ani nie był synem Boga, ani się za niego nie uważał. Renan został uznany za bluźniercę, niemniej jego prace silnie wpłynęły na kształt kultury przełomu XIX i XX wieku. [przypis edytorski]

Renan, Ernest (1823–1892) — francuski pisarz, filolog i historyk, orientalista i semitolog, znawca historii chrześcijaństwa. Traktował Biblię jako zbiór mitów, których nie da się potwierdzić w sposób empiryczny, zatem wszystkie zawarte w niej treści nadprzyrodzone należy traktować jako fikcję. W Żywocie Jezusa (1863), swojej najbardziej znanej książce, dokonał całkowitej reinterpretacji postaci Chrystusa, opisując go jako niezwykle szlachetnego człowieka, który jednak ani nie był synem Boga, ani się za niego nie uważał. Renan został uznany za bluźniercę, niemniej jednak jego prace silnie wpłynęły na kształt kultury przełomu XIX i XX wieku. [przypis edytorski]

Renan, Ernest (1823–1892) — francuski pisarz, historyk, badacz historii religii, orientalista, filolog i filozof. [przypis edytorski]

Renan, Ernest (1823–1892) — francuski pozytywistyczny filozof, orientalista i historyk. Najsłynniejsza jego książka, polemizująca z tezą o boskości Chrystusa, Vie de Jesus (1863), została przełożona na jęz. polski przez A. Niemojewskiego. [przypis edytorski]

Renan, Ernest (1823–1892) — fr. pisarz, historyk, filolog, orientalista, filozof pozytywista, krytyczny badacz historii religii; znał biegle języki starożytne (łacinę, grekę, staroarabski, hebrajski) i opierając się na swojej wiedzy prowadził drobiazgowe studia biblistyczne; jego najbardziej znane dzieło to Życie Jezusa (1863); Biblię Starego i Nowego Testamentu analizował jako zbiór mitów. [przypis edytorski]

Renan, Joseph Ernest (1823–1892) — francuski historyk, filolog i filozof, krytyczny badacz historii religii. [przypis edytorski]

Renan, Joseph Ernest (1823–1892) — francuski historyk, filozof, pisarz; profesor języków starożytnych w College de France, orientalista, filolog, znawca cywilizacji środkowowschodnich, Biblii i wczesnego chrześcijaństwa; zasłynął jako autor prac: Historia początków chrześcijaństwa (wyd. fr. 1863–1883; szczególnie znany jest tom I pt. Żywot Jezusa), Historia ludu Izraela (1887–1893) oraz Co to jest naród? (1882). [przypis edytorski]

Renan, Joseph-Ernest (1823–1892) — francuski historyk, pisarz, filozof i filolog; zajmował się zwłaszcza filologią orientalną, filozofią kultury oraz historią religii; autor znanego dzieła Żywot Jezusa (1863). [przypis edytorski]

Renan, Joseph Ernest (1823–1892) — francuski pisarz, historyk, filolog, orientalista, filozof pozytywista, krytyczny badacz historii religii; zasłynął jako autor pracy Historia początków chrześcijaństwa (1863–1883), z której szczególnie znany jest tom I pt. Żywot Jezusa. [przypis edytorski]

Renan, Joseph Ernest (1823–1892) — francuski pisarz, historyk, filolog, orientalista, filozof pozytywista, krytyczny badacz historii religii; zasłynął jako autor pracy Historia początków chrześcijaństwa (wyd. fr. 1863–1883), z której szczególnie znany jest tom I pt. Żywot Jezusa. [przypis edytorski]

Renan, Joseph Ernest (1823–1892) — francuski pisarz, historyk, filolog, orientalista, filozof pozytywista, krytyczny badacz historii religii; znał biegle języki starożytne i opierając się na swojej wiedzy prowadził drobiazgowe studia biblistyczne; jego najbardziej znane dzieło to Żywot Jezusa (1863), w którym dokonał całkowitej reinterpretacji postaci Chrystusa, opisując go jako niezwykle szlachetnego człowieka, który jednak ani nie był synem Boga, ani się za niego nie uważał. [przypis edytorski]

Renan, Joseph Ernest (1823–1892) — fr. pisarz, historyk, filolog, orientalista, filozof pozytywista, krytyczny badacz historii religii; znał biegle języki starożytne i opierając się na swojej wiedzy prowadził drobiazgowe studia biblistyczne; jego najbardziej znane dzieło to Żywot Jezusa (1863), w którym dokonał całkowitej reinterpretacji postaci Chrystusa, opisując go jako niezwykle szlachetnego człowieka, który jednak ani nie był synem Boga, ani się za niego nie uważał. [przypis edytorski]

Renaudot, Théophraste (1586–1653) — francuski lekarz, filantrop, założyciel najstarszej francuskiej gazety „La Gazette”, wydawanej od 1631 jako tygodnik. [przypis edytorski]

Rena, właśc. Regina Feuerstein — członkini żydowskiego ruchu oporu; zginęła w czasie wojny. [przypis edytorski]

renčia — kapoja, kerta. [przypis edytorski]

Rendez-vous, coquin (fr.) — (a to) spotkanie, łotrze. [przypis edytorski]

rendez-vous (fr.) — randka (dosł.: spotkanie). [przypis edytorski]

rendez-vous (fr.) — spotkanie. [przypis edytorski]

rendez-vous (fr.) — spotkanie; randka. [przypis edytorski]

rendez-vous (fr.) — spotkanie w umówionym miejscu i czasie. [przypis edytorski]

rendez-vous (fr.) — tu: miejsce spotkań towarzyskich. [przypis edytorski]

rendez-vous (fr.) — umówione spotkanie; schadzka. [przypis edytorski]

rendez-vous-ort — miejsce spotkań; połączenie fr. rendez-vous: spotkanie, randka oraz niem. der Ort: miejsce. [przypis edytorski]

rendez-vous (z fr.) — spotkanie w umówionym miejscu i czasie. [przypis edytorski]

rendez-vouz (fr.) — przestarz.: randka. [przypis edytorski]

rendorius — nuomotojas [przypis edytorski]

René Antoine Ferchault de Réaumur (1683–1757) — fr. uczony, twórca skali termometrycznej, używanej jeszcze na początku XX w. Wg tej skali woda zamarza przy 0 st., a wrze przy 80 st., zatem wspomniane 27 st. R. odpowiada ok. 33 stopniom w skali Celsjusza. [przypis edytorski]

René — tekst został opublikowany w jednym tomie wraz z utworami Atala i Przygody ostatniego z Abenserażów, do których przedmowę napisał tłumacz, T. Boy-Żeleński. Została ona zamieszczona przed tekstem Atali. [przypis edytorski]

renegacja (daw.) — wyparcie się. [przypis edytorski]

renegata — odstępca; osoba, która zmieniła wiarę, narodowość, przekonania polityczne. [przypis edytorski]

renegatas — žmogus, lengvai keičiantis savo įsitikinimus; atsimetėlis, išdavikas. [przypis edytorski]

renegat — odstępca; osoba, która zmieniła wiarę, narodowość, przekonania polityczne. [przypis edytorski]

renegat — odstępca. [przypis edytorski]

renegat (z łac. renegare: zaprzeć się, odtrącić) — odstępca; odszczepieniec. [przypis edytorski]