Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | bez liczby pojedynczej | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | przestarzałe | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski

Według języka: wszystkie | English | français | lietuvių | polski


Znaleziono 1784 przypisów.

kotuch (gwar.) — zagroda na ptaki domowe, kojec. [przypis redakcyjny]

kotwiach — poprawiony przez Nehringa błąd druku: kotwicach. [przypis redakcyjny]

Kowalewska, Zofia (1850–1891) — wybitna matematyczka rosyjska; miała szerokie zainteresowania literackie i sama pisała powieści, dramaty i poezje. [przypis redakcyjny]

kowal w Bolonii, a Fosko w Faency — Pierwszy był Lambertucio, który z kowala stał się wielkim panem; drugi także pochodzący z gminu, człowiek cnotliwy i własną zasługą uszlachcony. [przypis redakcyjny]

Koyatabu — the mountain on the North shore of Fergusson, Kamsareta, the highest hill on Domdom, in the Amphletts; Koyava'u — the mountain opposite Dobu island, on the North shore of Dawson Straits; Gorebubu — the volcano on Dobu island. [przypis redakcyjny]

kożdy w swą — niedopowiedzenie: „każdy w swą stronę uciekał”. [przypis redakcyjny]

Kozacy grodowi — Kozacy stanowiący załogę miast. [przypis redakcyjny]

kozera (daw.) — atut, karta atutowa. [przypis redakcyjny]

kozera (daw.) — karta atutowa, bijąca inne. [przypis redakcyjny]

kozera (starop.) — gra, szulernia. [przypis redakcyjny]

kozernik (starop.) — gracz. [przypis redakcyjny]

kozerny (z tur.) — atutowy, świętny (wyrażenie karciarskie). [przypis redakcyjny]

kozerowie (starop.) — gracze. [przypis redakcyjny]

Kozierady — miasto Konstantynów na wsch. od Siedlec, na zach. od Janowa, dziś: Konstantynów; nazwę tę nadał Kozieradom ok. r. 1744 Karol Józef hr. Odrowąż Sedlnicki, podskarbi wielki koronny, na cześć swej żony, Konstancji. [przypis redakcyjny]

kozuba habiana — kosz z haby, tj. z grubego sukna; namiot. [przypis redakcyjny]

kozubalec (może od: kozub: koszyk) — okup, opłata. [przypis redakcyjny]

Kozubów — wieś należała do ordynacji pińczowskiej Myszkowskich. [przypis redakcyjny]

kpr ……..nicki (TAP, nr. …) — nazwisko w „kluczu” częściowo nieczytelne A. C. [przypis redakcyjny]

krąg czwarty — W tym kręgu karani są tacy, co nie umieli rzeczywiście ocenić dóbr ziemskich; ponieważ część jedna tych grzeszników, uważając te dobra jako jedyny cel swoich usiłowań za wysoko, a druga część za nisko je ceniła. Skąpcy i marnotrawcy zaledwo domyślić się mogą, że chciwość i rozrzutność na karę w piekle zasługują: bo te skłonności nie zawsze działają na szkodę naszych obowiązków, a więcej są błędem rozsądku jak umysłu. Lecz jako stoją na przeszkodzie wszystkim naszym wyższym dążeniom, przeto często mimowolnie wciągają nas do występku. Poeta, który tu chce poznać każdą nikczemną namiętność, ażeby się z niej sam oczyścił, najlogiczniej grzech skąpstwa i marnotrawstwa w piekle umieścił. [przypis redakcyjny]

krąg ten, który najchyżej kołuje — Sfera dziewiąta, czyli Primum Mobile, która odpowiada kręgowi Serafinów. [przypis redakcyjny]

krąg ukośny — Poeta tak nazywa zodiak. Od ekwatora oddziela się zodiak, w którym krążą słońce i planety, w chwili kiedy płaszczyznę ekwatora pod kątem o 23 stopnie i 30 minut przecina. Przez ten bieg ukośny zodiaku zbliżają się planety do każdej strefy ziemi tak, że siłę, jaka im jest udzielona, wszędzie mogą zarówno od siebie udzielać i od żadnej ze stref ziemi nie oddalają się tak daleko, ażeby która z nich ich wpływu mogła być pozbawiona. [przypis redakcyjny]

krątwa — krętanina. [przypis redakcyjny]

krążyć (starop.) — tu: okrążać; morze ziemię krąży: morze opływa ziemię, otacza ziemię. [przypis redakcyjny]

kradną z pandektów — wykorzystują przestarzałe sformułowania prawnicze sprzed wielu wieków. [przypis redakcyjny]

kraino mlekiem płynąca i miodem — wiersz, powtarzany przez wszystkich poetów opisujących wiek złoty, nieznacznie porównywa Ukrainę do szczęśliwego świata za owych wieków. [przypis redakcyjny]

Kraj, co Ron oblewa — Część Prowansji należąca do króla neapolitańskiego. [przypis redakcyjny]

krajczostwo — godność krajczego wielkiego. [przypis redakcyjny]

Kraje protestanckie i kraje katolickie są w takim położeniu, iż więcej potrzeba pracy w pierwszych niż w drugich — katolicy są bardziej ku południowi a protestanci ku północy. [przypis redakcyjny]

Kraj świętego Tomasza — Malabar, płd.-zach. brzeg Półwyspu Indyjskiego, gdzie św. Tomasz apostoł miał nauczać i ponieść śmierć męczeńską. [przypis redakcyjny]

kraj ten zniszczyła tak wolności dżuma — Grecję zniszczyły walki Turków z Grekami, wśród których pragnienie wolności było tak powszechne i niepohamowane jak zaraza. [przypis redakcyjny]

Krakinów (lit. Krekenava) — miasteczko w środkowej części Litwy, położone ok. 30 km na płd. zach. od Poniewieża. [przypis redakcyjny]

krakowianin, nadzieja partii arystokratycznej… — w cyklu wykładów na rzecz Towarzystwa Osad Rolnych 3 kwietnia 1879 r. wygłosił odczyt pt. Wisła w wiekach średnich historyk Michał Bobrzyński (1849–1935), autor właśnie wydanych wówczas Dziejów Polski, wybitny działacz stronnictwa konserwatywnego w Galicji. W parę dni później (9–12 kwietnia) odbyły się odczyty o Panu Tadeuszu Stanisława hr. Tarnowskiego (1837–1917), jednego z przywódców konserwatystów galicyjskich i profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego; Tarnowski odnosił duże sukcesy jako prelegent. [przypis redakcyjny]

Krakowskie Przedmieście — jedna z głównych ulic warszawskich. Prawdopodobnie Prus w wyobraźni swej umieszczał sklep Mincel i Wokulski”, tj. stary sklep Wokulskiego, na Krakowskim Przedmieściu nr 9. Dom ten zwany kamienicą Beyera został zupełnie zniszczony w czasie powstania warszawskiego, a ruiny rozebrano w grudniu 1946. Stojący obecnie w tym miejscu budynek, wzniesiony w 1949 r. wg projektu B. Pniewskiego, nie nawiązuje do dawnego stylu. [przypis redakcyjny]

krakowski Kazimierz — dzielnica Krakowa, daw. zamieszkiwana prawie wyłącznie przez ludność żydowską. [przypis redakcyjny]

krambambula a. krampampula (z niem.) — rodzaj słodkiej wódki na korzeniach i cytrynie. [przypis redakcyjny]

Krańcowy punkt południowego Krymu, leży Ałuszta u wstępu iście rajskiej doliny. »Dwa okoliczne wąwozy stanowią jeden nieprzerwany ciąg ogrodów i winnic, urozmaiconych gdzieniegdzie grupami wysmukłych cyprysów i ogromnych włoskich topoli«. Dzisiejsza wieś Ałuszta stoi na gruzach zamku Alustan, zbudowanego w VI w. przez Justyniana I, i słynie z obfitości win i wybornych owoców (Rzętkowski, 183). [przypis redakcyjny]

Kransfordya — zapewne omyłka zam. Trasfordia oryginału, Strafford. [przypis redakcyjny]

kraśny — piękny. [przypis redakcyjny]

krasa (gw.) — krowa maści czerwono-białej lub czarno-białej. [przypis redakcyjny]

Krasicki wskazuje na niebezpieczeństwo dość powszechnego współcześnie rozkładu instytucji małżeństwa. W czasach stanisławowskich niepomiernie rozmnożyły się rozwody, jeszcze w XVII w. dość rzadkie. Karpiński w Pamiętnikach tak zobrazował ówczesną sytuację obyczajową: „Rozpusta miasta Warszawy do tego stopnia przyszła, że w mieście tym (śmiało powiedzieć można) dziesięć razy więcej rozwodów było niżeli w Polsce i Litwie całej. Nawet już w zwyczaj między możniejszymi przy pisaniu ślubnych intercyz weszło, ażeby się która by strona rozwodzić chciała, to drugiej pewną sumę płacić obowiązaną była”. (F. Karpiński, Pamiętniki, Poznań 1844, s. 87). [przypis redakcyjny]

Krasiński, Jan Bonawentura — później wojewoda płocki. Przenosiny Krasińskiego i śmierć królowej należą do następnego roku (1667). [przypis redakcyjny]

Kras — Krassus, jeden z triumwirów, słynny bogacz. [przypis redakcyjny]

krasnodiwa (Z daw. ukr.) — piękna dziewczyna. [przypis redakcyjny]

Krasnojarsk — miasto na Syberii, nad rzeką Jenisej. [przypis redakcyjny]

krasnych czapek sława — krasnych: czerwonych (z czarnym barankiem) [właśc. sława noszących takie czapki kozaków; Red. WL]. [przypis redakcyjny]

krasnych mowach — pięknych, por. krasomówca, krasomówstwo na oznaczenie pięknej wymowy. [przypis redakcyjny]

Krasnystaw — miasto nad rzeką Wieprz, położone 53 km na południowy wschód od Lublina. [przypis redakcyjny]

krasy — barwny; piękny. [przypis redakcyjny]

kraszszej (starop.) — [forma stopnia wyższego przym. r.ż.] lepszej, liczniejszej. [przypis redakcyjny]

krawczycy (starop.) — czeladnicy krawieccy. [przypis redakcyjny]

Kręci się Rambald, nieborak, y ciało / Prędkością kradnie y tarczą zawiera (starop.) — szybkością usuwa (domyślne: spod ciosów) i tarczą zasłania. [przypis redakcyjny]

Kręgi ciał widzisz (…) większe i mniejsze, stosownie do siły — Kręgi niebieskie im są bliższe Boga, tym większa ich siła. Jeśli ta siła przez organa świata wyraża się w przestrzeni, tym większa jest ich objętość. A im są wyższe, bieg ich jest rozleglejszy i ruch szybszy. [przypis redakcyjny]

kręgi zbrojnymi — okutymi kołami. [przypis redakcyjny]

Krępak — góra w Tatrach; w oryginale: Appenino. [przypis redakcyjny]

Krępak — także: Krempak a. Krapak; nazwa używana dawniej na określenie szczytu Łomnicy (2634 m n.p.m.), ale także Karpat lub Tatr. [przypis redakcyjny]

kredenca (daw., z wł.) — usługa. [przypis redakcyjny]

kredenc (daw.) — pierwsza usługa (przy stole). [przypis redakcyjny]

kredencerz — sługa, nakrywający do stołu i podający kielichy. [przypis redakcyjny]

kredencować (daw.) — wychodzić naprzód, wybiegać ze służbą. [przypis redakcyjny]

kredencować (daw.) — zaczynać. [przypis redakcyjny]

kredencować — służyć (jako pierwsi). [przypis redakcyjny]

kredens — naczynia, tj. kubki, kielichy, talerze, miski, często bardzo bogato zdobione. [przypis redakcyjny]

kredens — naczynia, tj. kubki, kielichy, talerze, misy, często bardzo bogato zdobione. [przypis redakcyjny]

kredensować — szynkować, przelewać (krew), być wzorem, przewodniczyć. [przypis redakcyjny]

kredens — tu: listy uwierzytelniające, pełnomocnictwa. [przypis redakcyjny]

kredytorami — wierzycielami; wyd. lwów, ma: opiekunami a kredytorami. [przypis redakcyjny]

kredyt — pewność, zaufanie. [przypis redakcyjny]

kredyt — tu: wiara, wiarygodność. [przypis redakcyjny]

krement (z łac. crementum: przyrost, narastanie) — prawdopodobnie chodzi o akcent wyrazowy. [przypis redakcyjny]

Kreont — brat żony Edypa, po upadku jego został królem Teb. [przypis redakcyjny]

krepa (z fr.) — włos kręcony, ozdoba kędzierzawa. [przypis redakcyjny]

kreple (starop.) — ciasta smażone [placki, racuchy]. [przypis redakcyjny]

krepowych — z lekkiej tkaniny przeźroczystej. [przypis redakcyjny]

kresa (daw.) — [tu:] linia, granica. [przypis redakcyjny]