Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 12487 przypisów.

parlamenty — we Francji królewskiej: regionalne najwyższe sądy, które m.in. zapisywały w oficjalnych rejestrach edykty i zarządzenia królewskie; przed rejestracją parlamenty dokonywały sprawdzenia zgodności wydanego aktu prawnego z zasadami obowiązującego prawa, przywilejami i zwyczajami prowincji i w razie niezgodności odsyłały dokument do króla wraz z uzasadnieniem i prośbą o ponowne zbadanie; początkowo stanowiło to formę porady, dokonywanej na prośbę królewską, później przekształciło się w prawo parlamentów do remonstracji, tj. odmowy zarejestrowania niezgodnego z prawem aktu; za panowania Ludwika XIV i Ludwika XV parlamenty wykorzystywały je jako prawo weta, ograniczające absolutną władzę królewską, w odpowiedzi na co królowie usiłowali ograniczać prawo parlamentów do sprzeciwu, nakazując bezzwłoczne i automatyczne wpisywanie edyktów do rejestrów. [przypis edytorski]

parlando (muz., z wł.) — recytatyw, śpiew zbliżony do deklamacji. [przypis edytorski]

parlando (wł., muz.) — rodzaj melodeklamacji, wykonanie utworu zbliżone do mowy z zachowaniem wysokości określonych w kompozycji dźwięków. [przypis edytorski]

parlare italiano, utrapiare polono, wymyślare androno, nulla niente di buono — żartobliwa stylizacja na język włoski: mówić po włosku, dokazywać po polsku, wymyślać androny (bzdury), nic dobrego (niegrzeczne dzieci). [przypis edytorski]

parlare italiano (wł.) — mówić po włosku. [przypis edytorski]

parlatorium — rozmównica, pomieszczenie w klasztorze przeznaczone do rozmów z gośćmi. [przypis edytorski]

parlatorium — rozmównica, pomieszczenie w klasztorze przeznaczone do rozmów z gośćmi. [przypis edytorski]

par la volonté générale; volonté particulière (fr.) — przez wolę ogólną; wola poszczególna [przypis edytorski]

par l'éducation (fr.) — poprzez edukację. [przypis edytorski]

Parle-moi (…) rispondero Io — zły duch mówi różnymi językami: po francusku, niemiecku, angielsku i hiszpańsku. W przekładzie: Mów do mnie po francusku, biedny kapucynie! ja mogłem zapomnieć łaciny na wielkim świecie, ale ty jako święty powinieneś mieć dar języków. Może mówisz po niemiecku? Co tam mruczysz tak trwożnie? Co to jest? Panowie, ja odpowiem…DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

parler français (fr.) — mówić po francusku. [przypis edytorski]

par les merveilles de Sofiówka (fr.) — cudami Sofiówki (Sofiówka: założony pod koniec XVIII w., opiewany m.in. w poemacie Stanisława Trembeckiego park krajobrazowy w daw. posiadłościach rodziny Potockich w Ukrainie). [przypis edytorski]

Par les soirs bleus d'été/ j'irai dans les sentiers (fr.) — przez błękitne letnie wieczory pójdę na szlak. [przypis edytorski]

parlez? (…) how do you do?parlez to początek fr. frazy „Parlez-vous français?”, oznaczającej: „Czy mówi pan (pani) po francusku?”; „How do you do?” to ang. formalny zwrot powitalny, oznaczający: „Jak się pan (pani) miewa?”. [przypis edytorski]

Parlez plus bas (fr.) — proszę mówić ciszej. [przypis edytorski]

Parlo, Dita, właśc. Gerda Olga Justine Kornstädt (1908–1971) — niemiecka aktorka filmowa, popularna w latach 30. XX w., występująca w filmach niemieckich i francuskich. [przypis edytorski]

parlofon — dawne urządzenie do nagrywania i odtwarzania dźwięku, ulepszony fonograf. [przypis edytorski]

parlograf (daw., z fr. parler: mówić) — dyktafon. [przypis edytorski]

Parlo — miasto w Hiszpanii, ok. 20 km na płd. od Madrytu. [przypis edytorski]

parlons d'autre chose (fr.) — mówmy o czym innym. [przypis edytorski]

Parlons outre chose, ma déesse (fr.) — Mówmy o czymś innym, moja bogini. [przypis edytorski]

parlor (ang.) — salon, pokój bawialny. [przypis edytorski]

parlowanie (pot., z fr.) — mówienie po francusku. [przypis edytorski]

parlowanie — z ft. parler: mówić (po francusku). [przypis edytorski]

Parma — miasto we Włoszech znane z uprawy rzadkiej odmiany fiołka nazwanego fiołkiem parmeńskim. [przypis edytorski]

Parma — miasto w płn. Włoszech, w latach 1545–1860 stolica Księstwa Parmy. [przypis edytorski]

par manque d'amour (fr.) — z braku miłości. [przypis edytorski]

Parmenides z Elei (ok. 540–ok. 470 p.n.e.) — filozof grecki, uczeń Ksenofanesa, twórca teorii bytu jako tożsamego z prawdą, wiecznego (bez początku i końca), stałego, jednego i niepodzielnego; tytułowy bohater jednego z dialogów Platona. [przypis edytorski]

Parmenides z Elei (ok. 540–ok. 470 p.n.e.) — filozof gr., uczeń Ksenofanesa, twórca teorii bytu jako tożsamego z prawdą, wiecznego (bez początku i końca), stałego, jednego i niepodzielnego. [przypis edytorski]

Parmenides z Elei (ok.540–ok.470r. p.n.e.) — filozof gr., uczeń Ksenofanesa, twórca teorii bytu jako tożsamego z prawdą, wiecznego (bez początku i końca), stałego, jednego i niepodzielnego. [przypis edytorski]

par mes défauts (fr.) — ze względu na moje wady. [przypis edytorski]

Parnas — geogr. pasmo górskie w środkowej Grecji; w mit. gr. siedziba Muz, opiekunek poszczególnych sztuk i patronującego im Apolla. [przypis edytorski]

Parnas — góra poświęcona Apollinowi, siedziba Muz, patronek poszczególnych dziedzin nauki i sztuki. [przypis edytorski]

Parnas — góra w Grecji, tradycyjnie uznawana za siedzibę Muz. [przypis edytorski]

Parnas — góra w Grecji, w mitologii uznawana za siedzibę Muz. [przypis edytorski]

Parnas — góra w środkowej Grecji; w starożytnej mit. gr. siedziba Apolla, Muz i Dionizosa. [przypis edytorski]

Parnas i Helikon — góry w Grecji, wg mit. gr. siedziby Muz, opiekunek sztuk. [przypis edytorski]

parnaska (…) opoka — Parnas, pasmo górskie w środkowej Grecji, w staroż. Beocji, wg mit. gr. będące siedzibą boga Apollina, opiekuna sztuk, oraz orszaku otaczających go Muz, patronek różnych kunsztów; Klio, przedstawiana ze zwojem papirusu w dłoni, była muzą historii. [przypis edytorski]

parnaskie kreatury — muzy. [przypis edytorski]

Parnas — masyw górski w Fokidzie niedaleko Delf, w mit. gr. siedziba Apolla i jego orszaku muz. [przypis edytorski]

Parnas — masyw górski w Grecji; w mit. gr. jedna z siedzib Muz i Apollina. [przypis edytorski]

Parnas — masyw górski w środkowej Grecji, niedaleko Delf, w mit. gr. siedziba Apolla i Muz. [przypis edytorski]

Parnas (mit. gr.) — siedziba Muz, opiekunek różnych dziedzin sztuk. [przypis edytorski]

Parnas — pasmo górskie w Grecji; w mit. gr. siedziba Apollina oraz stanowiących jego orszak dziewięciu Muz, patronek poszczególnych sztuk. [przypis edytorski]

Parnas — pasmo górskie w środkowej Grecji, wg mit. gr. będące siedzibą boga Apollina, opiekuna sztuk, oraz orszaku otaczających go Muz, patronek różnych kunsztów. [przypis edytorski]

Parnas — pasmo górskie w środkowej Grecji, wg mit. gr. będące siedzibą boga Apollina, opiekuna sztuk, oraz orszaku otaczających go Muz, patronek różnych kunsztów; lokować kogoś na Parnasie: uznawać kogoś za wybitnego artystę. [przypis edytorski]

Parnas — pasmo górskie w środkowej Grecji, wg mit. gr. będące siedzibą boga Apollina, opiekuna sztuk, oraz orszaku otaczających go Muz, patronek różnych kunsztów. [przypis edytorski]

Parnes — ob. Parnita, masyw górski w Grecji, w Attyce, na północ od Aten. [przypis edytorski]

Parnicki, Teodor (1908–1988) — autor powieści historycznych (np. Srebrne orły), niekiedy z elementami fantastyki i historii alternatywnej (np. Koniec „Zgody Narodów”), z czasem dążący w stronę powieści eksperymentalnej (np. I u możnych dziwny). [przypis edytorski]

Parni, popr.: Parny, Évariste de (1753–1814) — fr. poeta epoki oświecenia, autor elegii i erotyków. [przypis edytorski]

parno — wilgotno, gorąco i duszno; jak gdy powietrze nasycone jest parą a. oparami. [przypis edytorski]

Parny, Évariste de (1753–1814) — francuski poeta epoki oświecenia. [przypis edytorski]

Parny — właśc. Évariste Desiré de Forges, vicomte de Parny (1753–1814), fr. poeta oświeceniowy. [przypis edytorski]

parów — dolina mająca strome i pokryte roślinnością zbocza. [przypis edytorski]

parów — dolina o płaskim dnie i stromych, porośniętych roślinnością zboczach. [przypis edytorski]

parów — dolina o stromych, porośniętych roślinnością zboczach. [przypis edytorski]

parów — dolina przekształcona z wąwozu, charakteryzująca się płaskim dnem i stromymi zboczami. [przypis edytorski]

parów — płaskodenna dolina o stromych zboczach. [przypis edytorski]

parów — rodzaj doliny, przekształconej z wąwozu, charakteryzującej się płaskim dnem i dość stromymi zboczami porośniętymi roślinnością; tu: chodzi o podługowate zagłębienie w ziemi, inną nazwę grobu, w którym zazwyczaj (poza tą jedną nocą) umarły kochanek spoczywa. [przypis edytorski]

parów — wąwóz, dolinka o stromych zboczach. [przypis edytorski]

parów — wąwóz; parowa dziś popr. forma D.lp: parowu. [przypis edytorski]

parobczak (pot.) — silny, młody parobek. [przypis edytorski]

parobek — daw. najemny robotnik pracujący, na czas określony lub na stałe, w zamożnych gospodarstwach rolnych lub w folwarkach. [przypis edytorski]

parobek — dawniej robotnik, którego zatrudniano do pracy w gospodarstwie. [przypis edytorski]

parobek Ruprecht (niem. Knecht Ruprecht) — postać z niemieckiej tradycji Bożonarodzeniowej: przychodzi do niegrzecznych dzieci i „obdarowuje” je rózgą, podczas gdy Jezus grzecznym dzieciom wręcza prezenty (Marcin Luther propagował nieuznawanie kultu świętych i zastąpił osobę przynoszącego podarki świętego Mikołaja postacią małego Jezusa). [przypis edytorski]

paroch — tu: proboszcz, pleban (dziś: proboszcz w parafii grekokatolickiej). [przypis edytorski]

parodyi — dziś popr. forma D. lp: parodii. [przypis edytorski]

paroksyzm — atak choroby, drgawki. [przypis edytorski]

paroksyzm — atak, napad; nagłe wystąpienie lub zaostrzenie się objawów chorobowych; w odniesieniu do uczuć a. przeżyć: krótkie, gwałtowne i silne (niekiedy wstrząsające) doznanie. [przypis edytorski]

paroksyzm (daw.) — gwałtowne nasilenie się objawów choroby. [przypis edytorski]

paroksyzm — gwałtowne wystąpienie a. nasilenie się objawów chorobowych, emocjonalnych itp. [przypis edytorski]

paroksyzm — gwałtowne wystąpienie a. nasilenie się objawów chorobowych, emocjonalych itp. [przypis edytorski]

paroksyzm — gwałtowne zaostrzenie się objawów choroby. [przypis edytorski]

paroksyzm — gwałtowne zaostrzenie się objawów choroby. [przypis edytorski]

paroksyzm — nagłe wystąpienie lub zaostrzenie się objawów chorobowych; atak, napad. [przypis edytorski]

paroksyzm — nasilenie choroby. [przypis edytorski]

paroksyzm — nasilenie się negatywnych uczuć w stosunku do kogoś lub czegoś. [przypis edytorski]

parol dać (daw.) — dać słowo (honoru). [przypis edytorski]

parol (daw., z fr.) — słowo (honoru), przysięga. [przypis edytorski]

parol — dosł. z fr.: słowo; słowo szlacheckie zobowiązujące do dotrzymania obietnicy, tu: wezwanie do stawienia się na pojedynek. [przypis edytorski]

parole d'honeur (fr.) — słowo honoru. [przypis edytorski]

parol — słowo, słowo honoru. [przypis edytorski]

parolu (z fr.) — słowo, słowo honoru. [przypis edytorski]

parol zagiąć na kogoś — upatrzyć sobie kogoś, uwziąć się na kogoś. [przypis edytorski]

parol (z fr.) — słowo honoru; tu: zakład. [przypis edytorski]