Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3775 przypisów.

larwa (przestarz.) — maska. [przypis edytorski]

larwa (starop.) — maska; daw.: duch, demon. [przypis edytorski]

larwa (starop.) — maska. [przypis edytorski]

larwa (tu daw., z łac.) — maska; przebranie. [przypis edytorski]

larwa (z łac.: maska) — maszkara, dziwadło. [przypis edytorski]

larwy (mit. rzym.) — też: lemury (lemures), duchy przodków, ale uznawanych za złe duchy, rodzaj upiorów, dusze zmarłych skażonych za życia zbrodnią i krwią; co roku 13 maja dokonywano obrzędu wypędzania ich z domu. [przypis edytorski]

lary — bóstwa opiekuńcze ogniska domowego. [przypis edytorski]

Larydon — aluzja do bajki La Fontaine'a Wychowanie (VIII, 24), w której dwa psy z jednego miotu, Cezar i Larydon, zostają odmiennie wychowane: pierwszy do polowań w lesie, drugi do łatwego życia i wygód w kuchni; Cezar wydaje gromadkę dzielnego potomstwa, Larydon ginie pod płotem. [przypis edytorski]

lary fary (daw. pot.) — niedorzeczności, bzdury. [przypis edytorski]

Lary i Penaty (mit. rzym.) — bóstwa opiekuńcze domu i rodziny często wymieniane i czczone razem: Lary chroniły dom i rodzinę przed nieszczęściami, Penaty strzegły ogniska domowego i spiżarni. [przypis edytorski]

Lary i Penaty (mit. rzym.) — bóstwa opiekuńcze domu i rodziny, często wymieniane i czczone razem; przen.: ognisko domowe, dom, rodzina. [przypis edytorski]

Lary i Penaty (mit. rzym.) — bóstwa opiekuńcze domu i rodziny, często wymieniane i czczone razem; przen.: sprzęty domowe, ognisko domowe, dom. [przypis edytorski]

lary i penaty (mit. rzym.; z łac.: lares, penates) — tu: bóstwa opiekuńcze domu, dostatku i rodziny. [przypis edytorski]

lary i penaty — w staroż. Rzymie bóstwa opiekuńcze związane z domostwem. [przypis edytorski]

lary (mit. rzym.) — domowe bóstwa opiekuńcze, miały w domach kapliczki zw. lararium; por. lary i penaty (sprzęty domowe, ognisko domowe. [przypis edytorski]

lary (mit. rzym.) — domowe bóstwa opiekuńcze, miały w domach kapliczki zw. lararium; por. lary i penaty (sprzęty domowe, ognisko domowe). [przypis edytorski]

lary (mit. rzym.) — dusze zmarłych czczone jako bóstwa opiekuńcze domu; miały w domach kapliczki zw. lararium. [przypis edytorski]

larynks (z łac.) — przełyk. [przypis edytorski]

Larysa a. Laryssa — staroż. miasto w środkowej Grecji, na Nizinie Tesalskiej; ob. Larisa. [przypis edytorski]

Larysejczyk — tu: Odyseusz. [przypis edytorski]

Laśkiewicz, Teofil (1869–1925) — polski inżynier technolog, przemysłowiec i współwłaściciel „Zakładów Mechanicznych E. Plage i T. Laśkiewicz”, pierwszej polskiej wytwórni lotniczej, która produkowała samoloty od 1921 do 1935, kiedy została znacjonalizowana. [przypis edytorski]

la sacra visione di Te imploro, Beatrice mia (wł.) — świętą wizję Ciebie, Beatrycze moja, błagam; świętej wizji Ciebie, Beatrycze moja, żądam. [przypis edytorski]

La Sagesse — „Mądrość”; tytuł cyklu wierszy religijnych Verlaine'a. [przypis edytorski]

La Salle, René-Robert Cavelier de (1643–1687) — fr. badacz Ameryki Płn., płynąc wzdłuż Missisipi na południe, w 1682 odkrył deltę tej rzeki; zginął w 1687 na wybrzeżu Teksasu, zabity przez zbuntowanych towarzyszy nieudanej wyprawy kolonizacyjnej, która próbowała dotrzeć do delty od strony Zat. Meksykańskiej. [przypis edytorski]

lasa (starop. forma) — dziś D.lp: (do) lasu. [przypis edytorski]

Las birnamski — nawiązanie do Makbeta Shakespeare'a; w dramacie tytułowy bohater, który doszedł do władzy drogą skrytobójczych mordów, wskutek wyrzutów sumienia bierze wojsko nacierające na jego twierdzę, złożone z żołnierzy ukrytych za gałęziami — za kroczący ku niemu las, idący spełnić karę na tym, który pogwałcił naturalny porządek. [przypis edytorski]

Las Casas, Bartolomé de (1484–1566) — hiszp. misjonarz i kronikarz, dominikanin. W l. 1502–13 uczestniczył w podboju i kolonizacji Antyli, od 1514 krytykował politykę kolonialną, był rzecznikiem pokojowej chrystianizacji i obrońcą Indian. Jego najbardziej znane dzieło to Brevísima relación de la destrucción de las Indias (Krótka relacja o wyniszczeniu Indian, 1552), w którym opisuje okrucieństwa i zbrodnie zdobywców Ameryki popełniane na Indianach. [przypis edytorski]

Las Cases, Emmanuel de (1766–1842) — francuski arystokrata, towarzysz Napoleona podczas zesłania na Wyspie św. Heleny, autor popularnej książki Le Mémorial de Sainte-Hélène (Pamiętnik ze św. Heleny). [przypis edytorski]

Lasciate ogni speranza voi ch'entrate (wł.) — Porzućcie wszelką nadzieję, którzy tu wchodzicie (napis na bramie piekieł według Boskiej komedii Dantego). [przypis edytorski]

Lasciate ogni speranza, voi ch'entrate (wł.) —- Porzućcie wszelką nadzieję, którzy tu wchodzicie (napis na bramie piekieł według Boskiej komedii Dantego). [przypis edytorski]

lasciate ogni speranza (wł.) — porzućcie wszelką nadzieję. [przypis edytorski]

la science (fr.) — wiedza. [przypis edytorski]

las dolces, właśc. las dulces — słodycze; deser. [przypis edytorski]

La Seine est grande (fr.) — Sekwana jest duża. [przypis edytorski]

Lasek Buloński — obszerny park na zachodnim krańcu Paryża, ulubione miejsce spacerów. [przypis edytorski]

Lasek Buloński — park położony w 16. dzielnicy Paryża, dawniej słynny z pojedynków. [przypis edytorski]

Lasek Buloński — park w Paryżu. [przypis edytorski]

lasek sękociński — pod Warszawą, miejsce pobicia przez „nieznanych sprawców” antysanacyjnego dziennikarza i pisarza, Tadeusza Dołęgi-Mostowicza. [przypis edytorski]

las gitanas de Sierra Moréna quieren carne de hombres (hiszp.) — Cyganie z Sierra Morena lubią mięso ludzkie; albo właściwie: Cyganki z Sierra Morena lubią męskie (a. ludzkie) ciało. [przypis edytorski]

Las Hercyński a. Góry Hercyńskie — górzysty i lesisty region nad rzeką Ren. [przypis edytorski]

Lask, Emil (1875–1915) — niemiecki filozof, neokantysta, przedstawiciel szkoły badeńskiej, uczeń Henryka Rickerta. [przypis edytorski]

Lasker-Schüler, Else, właśc. Else Walden (1876–1945) — pisarka niemiecka, w r. 1937 wyemigrowała do Palestyny; tworzyła liryki fantastyczne (Hebraische Balladen, 1913), eseje i dramaty. [przypis edytorski]

Laskowski, Kazimierz, ps. El (1861–1913) — autor wierszy, żartów scenicznych, piosenek. [przypis edytorski]

Laskowski — zapewne sztykjunker Józef Laskowski, awansowany w maju na podporucznika, w czerwcu na kapitana. [przypis edytorski]

las na Hajwie ciągle jeszcze był w rękach rządu — sprawa opisana w poprzedniej części powieści, p.t. Skarby. [przypis edytorski]

Lasocki, Zygmunt (1867–1948) — prawnik, polityk ruchu ludowego, dyplomata; od 1901 urzędnik w Departamencie ds. Galicji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Austro-Węgier, starosta powiatu tarnobrzeskiego (1904–1908), od 1907 członek Polskiego Stronnictwa Ludowego, w 1911 poseł na do parlamentu austriackiego jako kandydat PSL, w 1918 naczelnik administracji Galicji z ramienia Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie, od 1931 członek Rady Naczelnej SL. [przypis edytorski]

La, sotto giorni nubilosi e brevi… (wł.) — Tam, gdzie dni pochmurne i krótkie, rodzi się plemię, które umiera bez bólu (z kancony A Giacomo Colonna… Petrarki). [przypis edytorski]

lasować się — o wapnie: łączyć się z wodą. [przypis edytorski]

Lasowiacy — grupa etnograficzna zamieszkująca tereny południowo-wschodniej Polski, na południe od Sandomierza, między Wisłą a Sanem, obszar dawnej Puszczy Sandomierskiej. [przypis edytorski]

La Spezia — miasto i gmina we Włoszech, w regionie Liguria. [przypis edytorski]

Lassal — chodzi o Ferdinanda Lassalle'a (1825–1864), niem. myśliciela, działacza socjalistycznego, rewolucjonistę. [przypis edytorski]

Lassalle, Antoine Charles Louis de (1775–1809) — generał wojsk napoleońskich, słynny z brawury kawalerzysta. Uczestnik obu kampanii włoskich (1796, 1800) i wyprawy do Egiptu (1798); zdobywca twierdzy szczecińskiej w wojnie z Prusami (1806) oraz twierdzy Raab w wojnie z Austrią (1809). Zdobycie przez niego więzienia inkwizycji w Toledo jest fikcją. Wysłany do Hiszpanii w 1808 r. Lassalle zdławił m. in. powstanie w Valladolid. Zarówno Toledo, jak i Valladolid służyły za siedzibę trybunałom inkwizycji. Inkwizycja hiszpańska została oficjalnie zniesiona dopiero w 1820 r., przy czym w ciągu ostatniego półwiecza swego istnienia wykonanie wyroków przekazywała świeckim urzędom. Ostatnia egzekucja odbyła się w 1781 r. w Sewilli. [przypis edytorski]

Lassalle, Antoine Charles Louis de (1775–1809) — generał wojsk napoleońskich, uczestnik wojny na Półwyspie Iberyjskim (1808–1814). Zdobycie przez niego więzienia inkwizycji w Toledo jest fikcją literacką; hiszpańska inkwizycja została zniesiona w 1808 po zajęciu Madrytu przez wojska napoleońskie. [przypis edytorski]

Lassalle, Ferdinand (1825–1864) — niemiecki myśliciel, działacz socjalistyczny, rewolucjonista. [przypis edytorski]

Lassalle, Ferdinand (1825–1864) — niemiecki myśliciel i działacz socjalistyczny, założyciel (w 1863) pierwszej na świecie partii robotniczej, noszącej nazwę Powszechny Niemiecki Związek Robotników (Allgemeiner Deutscher Arbeiterverein, ADAV). [przypis edytorski]

Lassalle, Ferdinand (1825–1864) — niemiecki polityk, myśliciel polityczny, działacz socjalistyczny i pisarz. [przypis edytorski]

l'Assemblée des femmes (fr.) — zgromadzenie kobiet. [przypis edytorski]

Las señoras invitadas (hiszp.) — Panie zaproszone. [przypis edytorski]

lasserować (daw.) — połyskiwać. [przypis edytorski]

Lasserre, Pierre (1867–1930) — francuski krytyk literacki, eseista i dziennikarz. [przypis edytorski]

las słodkich kasztanów — mowa kasztanie jadalnym, występującej na południu Europy roślinie z rodziny bukowatych. [przypis edytorski]

last not least (ang.) — ostatnie [lecz] nie najmniej ważne (o jakimś zagadnieniu wymienionym na końcu). [przypis edytorski]

last not least (ang.) — ostatni [lecz] nie najmniej ważny. [przypis edytorski]

last not least (ang.) — ostatni według kolejności, ale nie najmniej ważny. [przypis edytorski]

last not least — o jakimś zagadnieniu jako wymienionym „na końcu, lecz niepoślednim” (tj. najmniej ważnym). [przypis edytorski]

La Strada — film w reżyserii Federico Felliniego (1954). [przypis edytorski]

lasy przedziera — dziś popr.: przedziera się lasami. [przypis edytorski]

lasy (starop. forma) — dziś B.lm: (między) lasami. [przypis edytorski]

lasy (starop. forma) — dziś N.lm: (z) lasami. [przypis edytorski]

Laszki Murowane — wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie starosamborskim. [przypis edytorski]

laszy (daw. ukr.) — polski. [przypis edytorski]

lata 1904–1906 — tzw. rewolucja 1905 roku, seria wystąpień robotniczych w Rosji i w Królestwie Polskim. [przypis edytorski]

latacz — trójkątny żagiel przedni podnoszony przy słabych wiatrach powyżej foka i kliwra. [przypis edytorski]

lata dyskrecjonalne — pełnoletność (do małżeństwa). [przypis edytorski]

„Latająca Forteca” — Boeing B-17 „Flying Fortress” — amerykański czterosilnikowy samolot bombowy, szeroko wykorzystywany przez amerykańskie lotnictwo do bombardowań strategicznych w latach 1941–1945. [przypis edytorski]

latających — dziś popr. forma B. lm r.nmos.: latające. [przypis edytorski]

Latający Holender — legendarny żaglowiec-widmo, pływający w nieskończoność, który na morzu przynosi nieszczęście, a jego widok zapowiada śmierć. [przypis edytorski]

Latający Holender — opera Richarda Wagnera. [przypis edytorski]

Latający lekarz — pierwsza sztuka Moliera z 1645 roku. [przypis edytorski]

latający lis — gatunek nietoperza o częściowo rudym futrze na grzbiecie. [przypis edytorski]

latają w powietrzu niby ów grób Mahometa — według dawnych legend trumna proroka Mahometa w Medynie unosi się w powietrzu, bez żadnego oparcia. [przypis edytorski]

lata jeno ponoś niedobrane — Michał Korybut Wiśniowiecki miał w 1656 r. 16 lat, byłby zatem młodszy od Anusi Borzobohatej-Krasieńskiej o ok. 9 lat. [przypis edytorski]

lata kryzysu — tj. lata 1929–1933, tzw. wielki kryzys, który objął wszystkie dziedziny gospodarki, zarówno przemysł, jak rolnictwo, i wszystkie państwa oprócz ZSRR, niepodlegającego mechanizmom gospodarki kapitalistycznej; za początek kryzysu uznaje się tzw. czarny czwartek (24 X 1929 r.), kiedy masowa wyprzedaż spowodowała panikę na giełdzie nowojorskiej na Wall Street i gwałtowny spadek cen akcji, a w konsekwencji szereg bankructw i kolosalny wzrost zadłużenia; bezrobocie osiągnęło 30%, spadek produkcji przemysłowej dochodził do 50% (m.in. w Polsce), trzykrotnie zostały zmniejszone obroty handlowe. [przypis edytorski]

latarnia czarnoksięska a. latarnia magiczna — prosty projektor, rzucający na ścianę obraz namalowany na szkle. Uważany za wynalazek siedemnastowiecznego jezuity Athanasiusa Kirchera. [przypis edytorski]

latarnia czarnoksięska a. latarnia magiczna — rodzaj projektora, znanego już w XVII w., rzutującego obrazy ze szklanych przeźroczy. [przypis edytorski]

latarnia czarnoksięska (łac. laterna magica) — aparat projektujący obrazy ze szklanych przeźroczy skonstruowany w XVII w. [przypis edytorski]

latarnia czarnoksięska — prosty projektor, rzucający na ścianę obraz namalowany na szkle; uważany za wynalazek siedemnastowiecznego jezuity Athanasiusa Kirchera. [przypis edytorski]

latarnia magiczna — prosty projektor, rzucający na ścianę obraz namalowany na szkle. Uważany za wynalazek siedemnastowiecznego jezuity Athanasiusa Kirchera. [przypis edytorski]

latarnia magiczna — prosty projektor, rzucający na ścianę obraz namalowany na szkle. Uważany za wynalazek siedemnastowiecznego jezuity Athanasiusa Kirchera. [przypis edytorski]

latarnia magiczna — rodzaj projektora, znanego już w XVII w., rzutującego obrazy ze szklanych przeźroczy. [przypis edytorski]

latarnia, żeby można było pokazywać przeźrocza — latarnia czarnoksięska a. latarnia magiczna, prosty projektor, rzucający na ścianę przeźrocza, czyli obrazy namalowane na szkle. Uważany za wynalazek siedemnastowiecznego jezuity Athanasiusa Kirchera. [przypis edytorski]