Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 159532 przypisów.

Strzelec — Związek Strzelecki, organizacja paramilitarna działająca w l. 1910–1914, reaktywowana w 1918, związana z obozem Józefa Piłsudskiego; podczas zamachu majowego w 1926 uzbrojone oddziały „Strzelców”, liczące ok. 800 osób, stanęły przeciwko stronie rządowej. [przypis edytorski]

strzele — strzały (liczba podwójna). [przypis redakcyjny]

strzelić — tu: posłać wiadomość. [przypis redakcyjny]

Strzelił ponad prawym okiem — por. list z 12 sierpnia 1771 r. [przypis redakcyjny]

strzelioczka (z ros.) — strzałka, przen. smukła dziewczyna. [przypis edytorski]

strzelisty — (o budynku) wysmukły, wysoki. [przypis edytorski]

strzelna nie była swemi zrennicami — tj. kokietowała mężczyzn, nie „strzelała oczami”; zrennica (daw.) — źrenica, tu: oko. [przypis edytorski]

strzelny — dziś: strzelniczy. [przypis edytorski]

strzemię — metalowy lub drewniany pałąk stanowiący oparcie dla stopy przy siodle; strzemiona ulokowane są po obu stronach siodła na odpowiednio długich paskach. [przypis edytorski]

Strzemiennego! — toast pożegnalny (stp. przy wsiadaniu na koń). [przypis redakcyjny]

strzemienny — kielich, toast wypijany na pożegnanie (daw. przy wsiadaniu na koń). [przypis edytorski]

strzemienny — zwyczajowa nazwa wypijanego w momencie wyjazdu kieliszka alkoholu (wódki najczęściej); nazwa pochodzi od strzemienia, w którym osoba wyjeżdżająca miała już trzymać nogę, tuż przed spięciem konia ostrogami i ruszeniem w drogę. [przypis edytorski]

Strzemiński, Władysław (1893–1952) — malarz i teoretyk sztuki, przedstawiciel awangardy, związany z konstruktywizmem, autor własnej koncepcji malarstwa znanej jako unizm. [przypis edytorski]

strzemiono — forma użyta dla rymu, na prawach licencji poetyckiej, popr.: strzemię. [przypis edytorski]

Strzepnęły się — w oryginale: стрепенулись, tj. otrząsnęły się, zatrzepotały. [przypis edytorski]

strzesie (daw.) — dziś popr. forma Msc.lp: strzesze. [przypis edytorski]

strzeżąc — dziś popr. forma: strzegąc. [przypis edytorski]

strzeżący — dziś: strzegący. [przypis edytorski]

Strzeż się każdy od bliźniego swego i żadnemu bratu swemu nie dufaj… — por. Jr 9, 3–7. [przypis edytorski]

Strzeż się od niewiasty pięknie ubranej, azaż nie wiesz, jako już wiele ludzi dla niej srodze poginęło? — por. Syr 9, 8 (nie jest to księga przypisywana Salomonowi). [przypis edytorski]

strzeżwa — strzeżmy się. [przypis redakcyjny]

Strzeż (…) wyszczekać — uważaj, żebyś nie wywołał. [przypis redakcyjny]

strzeżyż się (starop.) — strzeżże się; strzeż się koniecznie. [przypis edytorski]

strzoki — strefy odmiennego koloru u sukien. [przypis redakcyjny]

strzyga — upiór karmiący się ludzką krwią. [przypis edytorski]

strzyga — upiór pijący ludzką krew, przybierający różne formy. [przypis edytorski]

strzyga — upiorzyca. [przypis redakcyjny]

strzyga — w wierzeniach ludowych upiór żywiący się ludzką krwią; posiadał zdolność zmieniania kształtów, często przybierał postać kobiecą. [przypis edytorski]

strzyga — zmiennokształtny upiór żywiący się ludzką krwią. [przypis edytorski]

strzykw (Hototuriae), również należących do tej wielkiej gromady [szkarłupni] — w obecnej systematyce szkarłupnie mają rangę typu, którego gromady stanowią m.in. rozgwiazdy, jeżowce, wężowidła i strzykwy. [przypis edytorski]

strzymać (daw.) — dziś: wytrzymać. [przypis edytorski]

strzymać (daw.) — wystarczyć. [przypis edytorski]

strzymać (daw.) — wytrzymać; znieść. [przypis edytorski]

strzymać — dziś: wytrzymać. [przypis edytorski]

strzymać (starop.) — dotrzymać (słowa, obietnicy). [przypis edytorski]

strzymać (starop.) — dotrzymać (słowa); wytrzymać. [przypis edytorski]

strzymać — utrzymać, wytrzymać; tu: pomieścić. [przypis edytorski]

Strzyma cię (…) Jedlina i pas — utrzyma cię jedlina i przepaska (odwołanie do znanych z antyku sposobów popełniania samobójstwa przez kobiety). [przypis redakcyjny]

strzyżąc — dziś: strzygąc. [przypis edytorski]

strzyżony na francuski aksamit — tu: z włosami wypadającymi wskutek choroby wenerycznej. [przypis edytorski]

strzyżyk (biol.) — mały ruchliwy ptak, pospolity w zaroślach. [przypis edytorski]

st. st. — starego stylu, tj. wg kalendarza juliańskiego, obowiązującego w Rosji do roku 1918, kiedy dekretem Rady Komisarzy Ludowych wprowadzono kalendarz gregoriański. [przypis edytorski]

stuba — gyvenamasis namas. [przypis edytorski]

stuba — suvalkiečių gyvenamasis namas. [przypis edytorski]

stuba (vok.) — pirkia, troba. [przypis edytorski]

Stubenmädchen (niem.) — pokojówka. [przypis edytorski]

Stubenring — historyczna ulica w centrum Wiednia. [przypis edytorski]

stubramne Teb — używane przez Homera określenie starożytnego miasta Teby w Egipcie, odróżniające je od Teb w Grecji, które otaczał mur o siedmiu bramach. [przypis edytorski]

stubramne Teby — wielkie miasto starożytnego Górnego Egiptu, przez pewien czas stanowiące stolicę państwa egipskiego; określenie „stubramne Teby” pochodzi od Homera i odróżnia Teby egipskie od Teb greckich, głównego miasta Beocji, nazywanego „siedmiobramnymi Tebami”. [przypis edytorski]

stučka (brus.) — kaspinas. [przypis edytorski]

stucznie a. sztucznie (starop.) — kunsztownie. [przypis edytorski]

stud-book — księga w której się zapisują imiona koni wygrywających na wyścigach (stud znaczy stadnina, book książka). [przypis tłumacza]

Studebaker — dawna marka samochodów amerykańskich, tu: Studebaker US-6, wojskowy samochód ciężarowo-terenowy, produkowany 1941–45, dostarczany sojusznikom Stanów Zjednoczonych, gł. ZSRR. [przypis edytorski]

Studencik — młody góral, który bywał we dworze u Tetmajerów. [przypis redakcyjny]

studere (łac.) — starać się. [przypis redakcyjny]

studia etnograficzne — zainteresowania Szumana zbliżają się raczej do antropologii. [przypis redakcyjny]

studiosissimus eoque bellandi ignarus, in bellis tamen infaustis vilam multiformi consumpsit fortuna (łac.) — jako wielce dbały o pokój i przez to nieznając się na rzemiośle wojennym, wśród wojen przecież nieszczęśliwych przepędził życie z nader zmiennym szczęściem. [przypis redakcyjny]

studiosus (łac.), lm. studiosi — uczeń. [przypis edytorski]

studiosus (łac.) — student. [przypis edytorski]

studiowanie kanonów — krytyczne badanie autentyczności poszczególnych ksiąg Pisma Św., czyli ksiąg kanonicznych. [przypis redakcyjny]

studium ChmielowskiegoAutorki polskie XIX wieku. [przypis redakcyjny]

Studium [dotyczące przewodnictwa powietrza i innych gazów poddanych wpływowi promieni Becquerela] ogłoszone przez p. Rutherforda — [por.] Rutherford, „Philosophical Magazine”, styczeń 1899. [przypis autorski]

Studium — ganzes Bestreben. [przypis edytorski]

studium humanitatis (łac.) — studia humanistyczne, wprowadzone w renesansie, koncentrujące się na wykształceniu w językach klasycznych oraz na literaturze antycznej z dodatkiem historii i filozofii. [przypis edytorski]

studium (łac.) — staranie. [przypis redakcyjny]

studium Oli Hanssona o Edgarze Poe — w „Życiu” krak. z 1899 r. nr, 1–4. [przypis edytorski]

studium o Poem — Ola Hansson, Edgar Poe, „Życie” 1898, nr 50, 1899, nr 1–4, przedruk w tomie Jasnowidze i wróżbici, Warszawa 1905, s. 7–58. [przypis autorski]

studium o Żeromskim — studium O Stefanie Żeromskim wydał Brzozowski w r. 1904 w osobnej książce jako przedruk z warszawskiego „Głosu”. (Warszawa. 1905. Nakład G. Centnerszwera i Sp.). [red. WL]. [przypis redakcyjny]

studium średnie — tu: szkoła średnia. [przypis edytorski]

studium — tu: badanie, studiowanie. [przypis edytorski]

studium — tu: studiów, nauki. [przypis edytorski]

Studnia była w dawnych czasach ulubionym punktem zbornym dla całej wsi, czy osady. W Biblii spotykamy często sceny odgrywające się u studni. Tu gromadzą się patriarchowie na naradę, tu Eliezer stara się pozyskać Rebekę za żonę dla Izaaka, tu Jakub spotyka się z Rachelą. Przy studni wreszcie Jezus rozmawia z Samarytanką. W literaturze niemieckiej mamy dwie sławne sceny „u studni” w Hermanie i Dorocie i w I części Fausta. [przypis redakcyjny]

studnia zwana Okrąglakiem — właściwie szczątki fundamentów świątyni Opatrzności założonych 3 maja 1792 r. Świątynia ta nie została zbudowana; miejsce to było jednak terenem spotkań młodzieży patriotycznej w rocznice uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Fundamenty i tablica pamiątkowa zachowały się do dziś w Ogrodzie Botanicznym. [przypis redakcyjny]

Studnicki-Gizbert, Władysław (1867–1953) — polityk i publicysta; od czasów I wojny był zwolennikiem orientacji proniemieckiej; współpracował z generał-gubernatorem Hansem von Beselerem przy opracowaniu aktu 5 listopada, zawierającego gwarancję utworzenia państwa polskiego; 21 lipca 1916 założył Klub Państwowców Polskich; w czasie II wojny światowej postulował (za pomocą memoriałów) utworzenie armii polskiej współdziałającej z niem. Wermachtem przeciw ZSRR; protestował także przeciw hitlerowskiemu terrorowi; mimo dwukrotnego uwięzienia przez Gestapo pozostał na stanowisku konieczności polsko-niemieckiej współpracy politycznej i wojskowej, próbując przekonać do niej obie strony. [przypis edytorski]

studnie artezyjskie — studnie stosowane już w starożytności; dostarczają wody z głębokich warstw ziemi. W Europie wiercono je po raz pierwszy w XII w. w Artois we Francji, stąd nazwa. [przypis redakcyjny]

stu dwudziestu i więcej stopni Fahrenheita — ok. 50° Celsjusza. [przypis edytorski]

Studzianna — wieś w województwie kieleckim. [przypis redakcyjny]

studzienny żuraw — rodzaj prostej dźwigni umożliwiającej wyciąganie wody wiadrem ze studni. [przypis edytorski]

Stürgkh, Karl (1859–1916) — austriacki polityk prawicowy, minister oświaty (1908–1911), od 1911 premier; przeciwnik powszechnego prawa wyborczego, rzecznik przystąpienia Austrii do I wojny światowej. [przypis edytorski]

stugłów — hekatomba, ofiara ze stu wołów. [przypis edytorski]

stugłów — hekatomba, uroczysta ofiara ze stu wołów. [przypis edytorski]

stugłowy potwór — przesadnie opisany Cerber, trzygłowy pies, pilnujący bram podziemnej krainy zmarłych. [przypis edytorski]

stuguldenowy — gulden austriacki był oficjalnym środkiem płatniczym na terenie Austro-Węgier do czasu reformy walutowej z 1892 r., gdy w jego miejsce wprowadzono koronę austro-węgierską. [przypis edytorski]

stu i więcej stopni Fahrenheita — ok. 40° Celsjusza. [przypis edytorski]

Stukasy — Ju-87 „Stuka” (z niem. Sturmkampfflugzeug) — niemiecki bombowiec nurkujący produkowany w latach 1937–1944, używany z powodzeniem przez Luftwaffe wszystkich frontach II wojny światowej. Na ich kadłubach montowano syreny akustyczne, które po wprowadzeniu w lot nurkowy wydawały charakterystyczny ryk o przeraźliwej tonacji. Miało to na celu podkopanie morale bombardowanych żołnierzy wroga. [przypis edytorski]

stu kilkunastu stopni Fahrenheita — ok. 45–50° Celsjusza. [przypis edytorski]

stukułka (ros.) — rodzaj gry w karty. [przypis edytorski]

stuła — w liturgii rzymskokatolickiej: rodzaj szarfy zawieszanej na szyi przez kapłana. [przypis edytorski]

stuła — w liturgii rzymskokatolickiej: rodzaj szarfy zawieszanej na szyi przez kapłana. [przypis edytorski]

stułbia (biol.) — drobny (do 3 cm) parzydełkowiec zamieszkujący stawy i in. zbiorniki słodkowodne. [przypis edytorski]

stula — katalikų dvasininkų apeiginė ilga juosta. [przypis edytorski]