Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18120 przypisów.
pożyć czego (starop.) — doświadczyć czego; pożywiesz wielikiej męki: doświadczysz wielkiego cierpienia. [przypis edytorski]
pożyć (daw.) — pokonać. [przypis edytorski]
pożyć (daw.) — spożyć. [przypis edytorski]
pożyć (daw.) — zwyciężyć, pokonać. [przypis edytorski]
pożyć kogoś (starop.) — zmóc, pokonać, zwyciężyć kogoś a. coś. [przypis edytorski]
pożyć kogo (starop.) — pokonać, zwyciężyć kogo. [przypis edytorski]
pożyć (starop.) — pokonać. [przypis edytorski]
pożyć (starop.) — pokonać. [przypis redakcyjny]
pożyć (starop.) — pokonać, zwyciężyć. [przypis edytorski]
pożyć (starop.) — zmóc, pokonać, przezwyciężyć; przydzie pożyć: da się pokonać; . [przypis edytorski]
pożyć (starop.) — zmóc, pokonać, przezwyciężyć. [przypis edytorski]
pożyć (starop.) — zwyciężyć; pokonać. [przypis edytorski]
pożyć (starop.) — zwyciężyć. [przypis edytorski]
pożyć (strop.) — zniszczyć, pokonać. [przypis redakcyjny]
pożyć — tu: pokonać. [przypis edytorski]
pożyć — tu: zdobyć. [przypis edytorski]
pożyć — tu: zmóc, zwalczyć, pokonać. [przypis edytorski]
pożyć — zmóc, przemóc, pokonać; por. wyrażenie: niepożyta energia a. siły. [przypis edytorski]
po życia gorączce cicho teraz śpią — fragment pochodzi z dramatu Macbeth Williama Shakespeare'a (1564–1616). [przypis edytorski]
pożyczę ci książeczki — w XVII w. książki były rzadkie i bardzo drogie. [przypis edytorski]
pożyczka — włosy z boku głowy zaczesane do góry, maskujące łysinę. [przypis edytorski]
pożycz mi noża — popr.: pożycz mi nóż. [przypis edytorski]
pożyczyła jej balii — dziś popr.: pożyczyła jej balię. [przypis edytorski]
pożyczyłem był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub niezrealizowaną możliwość; dziś: pożyczyłem. [przypis edytorski]
pożyczyłem mu sto talarów — od XV do do połowy XIX w. w Hiszpanii oraz w obu Amerykach powszechnie używano srebrnych dolarów hiszpańskich (talarów), od których pochodzi nazwa waluty Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
po żyle uparać (upruwać) — o wielkim lęku i bólu. [przypis redakcyjny]
pożyte (gw., daw.) — spełnione. [przypis autorski]
pożytek, który był cnotą republik średniowiecza — G. Pecchio w swoim gorącym liście do pięknej Angielki o wolnej Hiszpanii, która jest średniowieczem nie zmartwychwstałym, lecz wciąż żywym, powiada na s. 60: „Celem Hiszpanów była nie chwała, lecz niepodległość. Gdyby Hiszpanie bili się jedynie dla honoru, wojna byłaby się skończyła bitwą pod Tudelą. Honor posiada szczególną właściwość: raz splamiony, traci wszelką siłę… Toteż liniowe wojsko hiszpańskie, przepojone przesądem honoru (to znaczy przekształcone na nowoczesne europejskie), pobite, rozproszyło się z myślą, że wszystko jest stracone wraz z honorem” etc. [przypis autorski]
pożytkować — korzystać. [przypis edytorski]
pożytkując z ciemności — korzystając z ciemnoty. [przypis edytorski]
pożyty (daw.) — pokonany. [przypis edytorski]
pożywać (daw.) — pokonywać, zwycieżać. [przypis edytorski]
pożywać (daw.) — spożywać. [przypis edytorski]
pożywać (daw.) — tu: korzystać z czegoś; zażywać. [przypis edytorski]
pożywać (daw.) — zwalczać, pokonywać. [przypis edytorski]
pożywać — dziś raczej: spożywać. [przypis edytorski]
pożywać — dziś: spożywać; jeść. [przypis edytorski]
pożywać — spożywać. [przypis edytorski]
pożywać (starop.) — używać. [przypis edytorski]
pożywać swego państwa (starop.) — używać swojego panowania; korzystać ze swej władzy. [przypis edytorski]
pożywać swej wolej (starop.) — zażywać swawoli. [przypis edytorski]
pożywa — dziś raczej: pożywka; pożywienie. [przypis edytorski]
pożywamy — dziś popr.: spożywamy. [przypis edytorski]
pożywany — dziś: spożywany; forma pożywać nosi dziś cechę stylu biblijnego. [przypis edytorski]
pożywa — pożywienie. [przypis edytorski]
pożywię (gw., daw.) — pożyję. [przypis autorski]
pożywita (gw.) — pożywicie. [przypis edytorski]
poza buczki wyskoczyli — „wyskoczyć po za buczki”, znaczy do dziś dnia iść na zbój, zostać zbójnikiem. [przypis autorski]
pozaciągawszy trupy do obozu — chciał w ten sposób zmusić wroga, by prosił o wydanie poległych celem ich pogrzebania. U Greków ta strona uznawała się za pobitą, która prosiła o wydanie trupów, znaczyło to bowiem, że nieprzyjaciel jest panem pola bitwy. Zwycięstwo zatem nie było stanowcze, skoro Agesilaos chwycił się takiego środka. [przypis tłumacza]
pozad (daw.) — w tyle. [przypis edytorski]
pozad (daw.) — z tyłu. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
pozad (starop.) — z tyłu. [przypis edytorski]
pozad — wstecz, za siebie. [przypis edytorski]
Poza jednak tymi zgromadzeniami, prawomocnymi przez samą swoją datę, każde zgromadzenie narodu, którego by nie zwołali upoważnieni do tego urzędnicy według przepisanych form, powinno być uważane za bezprawne… — zwierzchnik jest publiczną osobą prawną, może więc działać tylko w formach, jakie mu wyznacza prawo. Nie jest to sprzeczne z nieograniczonością władzy zwierzchnika, on sam bowiem te formy stanowi i może je zmieniać. Zawsze jednak musi ukonstytuować się według reguł, jakie wyznaczył samemu sobie. Obywatele zgromadzeni bez zachowania tych form byliby tylko tłumem ludzi i nie tworzyliby zwierzchnika. Wskazówka, którą Russo daje, by prawomocne były tylko zgromadzenia zbierające się w terminach oznaczonych z góry, względnie zgromadzenia zwoływane przez rząd, jest jedynie radą, podyktowaną względami na porządek, tudzież potrzebą zachowania dla rządu niezależności, jaką mieć musi dla należytego spełnienia swych zadań. Zwierzchnik oczywiście może inaczej unormować tę kwestię. [przypis tłumacza]
po zakonu (ros.) — według prawa. [przypis edytorski]
po zakonu (z ros.) — według prawa. [przypis edytorski]
poza kraty — co oznaczało kratę na sali sądowej, wyjaśnia Koźmian: „Na drugiej stronie stołu od drzwi, w małym ustępie, na trzech wyniosłych stopniach, miejsce wszerz całego stołu dla mecenasów, to jest obrońców prawników, które to miejsce nazywano kratką, że wyniosłością swoją przed ich piersiami półka przesłaniała ich od sędziów” (K. Koźmian, Pamiętniki, Warszawa 1907, cz. I, s. 30). [przypis redakcyjny]
pozałóż (gw.) — pozakładaj. [przypis edytorski]
pozamieście — dziś: przedmieście. [przypis edytorski]
Poza moim osobistym „kulturalnym” i „ucywilizowanym ja” (…) ubożuchnych moich wrażeń — S. Przybyszewski, Moi współcześni, I, s. 27. [przypis autorski]
poza okresem czasu — dziś błąd logiczny; popr.: poza czasem. [przypis edytorski]
pozapustny — następujący po zapustach (tj. po karnawale); w kościele katolickim dniem kończącym zapusty i rozpoczynającym okres postu jest Środa Popielcowa, kiedy to podczas specjalnej uroczystości wierni posypują sobie głowę popiołem na znak pokuty. [przypis edytorski]
pozapustny — pokarnawałowy; zapusty: okres zabaw, uczt i spotkań towarzyskich po świętach Bożego Narodzenia i Nowym Roku, kończący się wraz z początkiem Wielkiego Postu, obejmującego 40 dni przed Wielkanocą. [przypis edytorski]
Poza swoimi zasadniczymi punktami wyjścia, tj. poza szukaniem nastroju i wrażenia moderniści (…) są tylko jednym pokoleniem, które w poszczególnych indywidualnościach (…) wypowiada dziwne znamiona czasu — M. Posner-Garfein, Kilka słów o modernizmie, z. IV, s. 229. Bardziej tradycyjnych poetów młodego pokolenia wyłączano niekiedy z kręgu modernizmu. Zygmunt Różycki pisał w przedmowie do antologii Najmłodsza Polska w pieśni (Warszawa 1903, s. 6): „W wyborze moim nie rządziłem się względami żadnej partii i chociaż z pojęciem »młoda sztuka« łączy się u nas przeważnie pojęcie »modernizm« — w antologii niniejszej obok modernistów znaleźli miejsce i poeci stojący poza wszelką szkołą (…). Zarówno jak mogę się zachwycać poezjami Rydla, Dębickiego, Rygiera, dalekimi od modernizmu, tak samo mogę podziwiać poezję Micińskiego, Staffa i innych”. [przypis autorski]
poza szrankami — dzisiejsza galeria [miejsce obrad trybunału było otoczone barierką, za którą stała publiczność; red. WL]. [przypis tłumacza]
Poza tą pierwotną umową głos większości zobowiązuje zawsze wszystkich pozostałych; jest to następstwem samej umowy — każdy przez pierwotną umowę zobowiązuje się do słuchania woli powszechnej. Ponieważ zaś nie ma żadnego lepszego probierza prawdziwego brzmienia tej woli niż uchwała większości, więc umowa społeczna zawiera w sobie implicite [łac.: przez dorozumienie, wywnioskowanie z kontekstu; red. WL] poddanie się uchwale większości. [przypis tłumacza]
poza tem — dziś popr.: poza tym. [przypis edytorski]
poza tym najlepszy chłopak w świecie! (fr.: au demeurant le meilleur fils du monde) — cytat z wiersza List do króla o kradzieży (1538), francuskiego poety Clémenta Marota (ok. 1496–1544), który pisze o swym słudze, który go okradł: „Miałem kiedyś pachołka z Gaskonii: / łakomiec, pijak i wierutny kłamca, / oszust, złodziej, przeklętnik, bluźnierca […] poza tym najlepszy chłopak w świecie”. [przypis edytorski]
pozawczora (daw.) — przedwczoraj. [przypis edytorski]
pozawczoraj (daw.) — przedwczoraj. [przypis edytorski]
pozawczorajszy (daw.) — przedwczorajszy. [przypis edytorski]
pozawierany (daw.) — pozamykany. [przypis edytorski]
poza władzą — co bądź o tym mówi ten i ów minister hipokryta, władza jest największą z rozkoszy. Zdaje mi się, że jedna miłość może ją przeważyć, ale miłość jest szczęśliwą chorobą, której nie można wydreptać jak posady ministra. [przypis autorski]
pozawrzeć — pozamykać. [przypis edytorski]
pozbadnąć (daw., reg.) — opanować kogoś, uczynić kogoś uległym. [przypis edytorski]
pozbaść (daw.) — uczynić kogoś uległym. [przypis edytorski]
Pozbawił szlachtę jej urzędów — Chcąc powściągnąć szlachtę, wziął za pokojowca niejakiego Benarda, który do reszty przywiódł ją do rozpaczy. [przypis redakcyjny]
pozbawiony przez najwyższą przez siebie uznawaną władzę prawa stwierdzenia swej niewinności — cała historia znajduje się w Aktach Komitetu Ogółu Emigracji Polskiej w Londynie, tyczących się korespondencji 1836 r. w Bibliotece Polskiej w Paryżu. [przypis redakcyjny]
po zburzeniu Partynia — Oblężenie Parthenay przez Karola VIII (1486). [przypis tłumacza]
pozbyć — dziś popr.: pozbyć się. [przypis edytorski]
pozbyta — popr.: pozbawiona. [przypis redakcyjny]
pozdno (daw.) — dziś: późno. [przypis edytorski]
pozdny (starop.) — późny. [przypis edytorski]
Pozdrawiałem śmierć myślą (…) jak niegdyś kochankę — Z. Krasiński, Pisma, Kraków 1912, VIII (cz. 2), s. 118 (Marzenie człowieka przeżytego). [przypis autorski]
pozdrów jego tytułem Makbeta — tj. pozdrów Makbeta, tytułując go tanem Kawdoru (którym zostaje mianowany przez niniejsze stwierdzenie przez króla Dunkana). [przypis edytorski]
pozdrowienia […] Śledczemu — stary Le Vasseur, którego żona trzymała dość krótko, nazywał ją „sędzią śledczym”. Grimm dawał niekiedy żartem miano to córce, dla skrócenia zaś opuszczał pierwszy wyraz. [przypis tłumacza]
pozdrowion (daw.) — tu: forma krótsza przymiotnika r.m., z końcówką zerową, użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca; dziś: pozdrowiony. [przypis edytorski]
pozdychali (starop.) — poumierali. [przypis redakcyjny]
po zeszciu (starop. forma) — po zejściu; po zajściu (słońca), po zachodzie (słońca). [przypis edytorski]
po zewnątrz — dziś: na zewnątrz. [przypis edytorski]
pozew (z 9 marca 1615 r.) Andrzeja i Henryka Firlejów (…) — [por.] Rel. castri crac. t. 546, p. 341. [przypis redakcyjny]
pozgonny (neol. od wyrażenia przyimkowego po zgonie) — pośmiertny, znajdujący się w zaświatach. [przypis edytorski]
pozierać (daw., gw.) — patrzeć, spoglądać. [przypis edytorski]
pozierać (daw., gw.) — spoglądać, patrzeć. [przypis edytorski]
pozierać (daw., gw.) — spoglądać. [przypis edytorski]
pozierać (daw.) — patrzeć, spozierać. [przypis redakcyjny]
pozierać (daw.) — patrzyć. [przypis edytorski]
pozierać (daw.) — rzucać okiem, patrzeć od czasu do czasu. [przypis edytorski]
pozierać (daw.) — spoglądać, patrzeć. [przypis edytorski]
pozierać (daw.) — spoglądać. [przypis edytorski]
