Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 474 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159855 przypisów.
skały plutoniczne (geol.) — skały głębinowe, powstałe z magmy, której stygnięcie i krystalizacja odbywały się na dużych głębokościach; od imienia Plutona, gr. boga podziemi. [przypis edytorski]
skald — średniowieczny skandynawski poeta i śpiewak. [przypis edytorski]
skalenie — grupa pospolitych minerałów skałotwórczych, stanowiących ok. 60% objętości skał magmowych. [przypis edytorski]
Skaliger, Brigot, Chambrier, Fleury — Nazwiska współczesnych [autorowi; red. WL] uczonych. [przypis tłumacza]
Skaliger — właśc. Scaliger, Julius Caesar a. Giulio Cesare della Scala (1484–1558) działający we Francji humanista wł., adwersarz Erazma z Rotterdamu, autor dzieła o poetyce, opartego na tezach Arystotelesa, botanik. [przypis edytorski]
skalny olej — ropa naftowa. [przypis redakcyjny]
„Skamander” — grupa literacka w dwudziestoleciu międzywojennym, którą tworzyli Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Jarosław Iwaszkiewicz, Kazimierz Wierzyński oraz Jan Lechoń oraz wydawane przez nią czasopismo literackie. [przypis edytorski]
„Skamander” — grupa literacka w dwudziestoleciu międzywojennym, którą tworzyli Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Jarosław Iwaszkiewicz, Kazimierz Wierzyński oraz Jan Lechoń oraz wydawane przez nią czasopismo literackie. [przypis edytorski]
Skamander (mit. gr.) — rzeka opływająca Troję. [przypis edytorski]
Skamander — od rzeki Skamander, naturalnej linii obrony dla Troi. Takim obrońcą miał też zostać syn Hektora. [przypis edytorski]
Skamander — polskie czasopismo literackie, wydawane w latach 1920–1928, a następnie 1935–1939. [przypis edytorski]
Skamander — rzeka opływająca Troję; takie samo imię nosił także bóg tej rzeki. [przypis edytorski]
Skamander — rzeka pod Troją. [przypis edytorski]
Skamander — rzeka pod Troją. [przypis redakcyjny]
skamiał (daw.) — skamieniał. [przypis redakcyjny]
skamięniała (starop.) — skamieniała. [przypis redakcyjny]
skamiejka (ros.) — ławka szkolna. [przypis tłumacza]
Skamieniałą z bólu (…) starego druha — Akapit ten, wtrącony do oryginalnego zakończenia, stanowi „zastępnik” treści pominiętej części rozdz. 37 i jest tworem własnym tłumaczki, Emilii Więcławskiej; u Conrada nie ma zdania w tym brzmieniu. [przypis redakcyjny]
skamieniałe napięcie, (…) dynamizm tragiczny rzeźby, jaki odnajduje Brzozowski u Michała Anioła, z Polaków u Dunikowskiego — S. Brzozowski, Idee, s. 428. [przypis autorski]
skamieniony — skamieniały. [przypis edytorski]
skamłać — dziś raczej: skomleć. [przypis edytorski]
skamłać (gw.) — skomleć, prosić. [przypis edytorski]
skamły — skamlenia, jęki. [przypis edytorski]
skampawia (wł. scampavia) — lekki, wąski, łatwo starowny statek. [przypis edytorski]
skamracić — spoufalić. [przypis autorski]
skancerowany — poraniony. [przypis edytorski]
skandal finansowy — pieniężny, — finanse — dochody, skarb, stan majątku. [przypis autorski]
skandalizować — wywoływać zgorszenie, skandal. [przypis edytorski]
skanda — zapewne od „skandować” (z łac. scandere: wstępować, wchodzić na coś), tj. dobitnie jak podczas występu na scenie wypowiadać słowa z podkreśleniem rytmiki wypowiedzi. [przypis edytorski]
Skander — arabska wersja imienia słynnego króla i zdobywcy Aleksandra III Wielkiego, zw. Macedońskim (356–323 p.n.e.), syna Filipa II. [przypis edytorski]
Skanderbeg, pierwotnie Jerzy Kastriota (1405–1468) — albański bohater narodowy, przywódca powstania przeciwko Turkom. [przypis edytorski]
Skanderborg — miasto na pd.-zach. od Aarhusen, położone nad jeziorem o tej samej nazwie. [przypis redakcyjny]
skandować (z łac.) — recytować wiersze z wyraźnym zaznaczaniem ich rytmu, akcentów i długości głosek. [przypis edytorski]
Skandynawi — dziś popr. forma lm: Skandynawowie. [przypis edytorski]
skandynawska saga — opowieść staroskandynawska o bohaterach, wielkich rodach i władcach. [przypis edytorski]
skanskonis — skanėstas, gardumynas. [przypis edytorski]
skapcieć — zmarnieć. [przypis autorski]
SKAPEN, służący Leandra, hultaj — Skapena grał Molier, żona jego, Armanda, Hiacyntę. [przypis tłumacza]
skapieć (daw.) — umrzeć. [przypis edytorski]
skapieć (daw.) — zginąć. [przypis edytorski]
skapieć (daw.) — zginąć, zmarnieć. [przypis edytorski]
skapieć (daw.) — zmarnieć, umrzeć. [przypis edytorski]
skapieć (daw.) — zmarnieć, zginąć. [przypis edytorski]
skapieć (daw.) — zmarnować się. [przypis edytorski]
skapieć — umrzeć. [przypis edytorski]
skapieć — zginąć, zmarnieć. [przypis edytorski]
skapieć — zmarnieć. [przypis edytorski]
skapieć — zmarnować się, umrzeć. [przypis edytorski]
skapitulować — poddać się; zaprzestać walki. [przypis edytorski]
skaptować (daw.) — pozyskać kogoś. [przypis edytorski]
skaptować (daw.) — pozyskać. [przypis edytorski]
skaptować (daw.) — pozyskać, zjednać. [przypis edytorski]
skaptować — przeciągnąć kogoś na swoją stronę. [przypis edytorski]
skaptować — przeciągnąć na swoją stronę. [przypis edytorski]
skaptować — przekonać kogoś do swoich racji, namówić do przejścia na swoją stronę. [przypis edytorski]
skaptować — przekonać kogoś do swoich racji, namówić do przejścia na swoją stronę. [przypis edytorski]
skaptować (z łac.) — pozyskać, zjednać. [przypis edytorski]
skaptować — zyskać czyjąś przychylność. [przypis edytorski]
skapujesz — zrozumiesz. [przypis autorski]
skarabeusz — duży czarny chrząszcz o metalicznym połysku, znany z toczenia kul ulepionych z nawozu; czczony w staroż. Egipcie jako symbol boga Słońca wędrującego po niebie. [przypis edytorski]
skarabeusz — rodzaj dużych, czarnych chrząszczy o metalicznym połysku. Toczące kulkę nawozu skarabeusze symbolizowały wędrówkę słońca po niebie i ponowne narodziny. Pod postacią skarabeusza czczono słonecznego boga Chepri. Bardzo popularne były amulety, pierścienie i pieczęcie w kształcie skarabeuszy, wytwarzane z kamienia, metali, kości słoniowej. [przypis edytorski]
skarać na gardle — ukarać śmiercią. [przypis edytorski]
skarada (starop.) — tu: szkaradna. [przypis edytorski]
skarady (starop.) — szkaradny. [przypis edytorski]
skaraskać (daw.) — pozbyć. [przypis redakcyjny]
skarbas (lenk.) — lobis. [przypis edytorski]
skarbcu łona — skr. garbha, chiń. taizang, jap. taizō. [przypis tłumacza]
Skarbek, Aleksander (1874–1922) — własciciel ziemski, polityk, członek Ligi Narodowej, poseł na Sejm Krajowy Galicji (1906–1918), członek austriackiej Rady Państwa (1909–1918), kierownik Departamentu Wojskowego sekcji wschodniej Naczelnego Komitetu Narodowego w 1914. [przypis edytorski]
Skarbek opowiada — Franciszek hr. Skarbek, Królestwo Polskie od epoki początku swego do rewolucji listopadowej, Poznań (1877) I, s. 187. [przypis redakcyjny]
Skarbek — według legendy był to protoplasta rodu Awdańców. [przypis edytorski]
skarbiech (daw.) — dziś popr. Ms. lm: skarbach. [przypis edytorski]
Skarbiec kościelny (…) posiada (…) dwoje dużych złotych zausznic (…) — obacz: Kronikę Kościoła w rękopiśmie. [przypis autorski]
skarbiec królewski — ang. Jewel House; znajduje się w Londynie, na terenie twierdzy Tower. Trzymane są w nim m.in. insygnia królewskie i klejnoty koronacyjne. [przypis edytorski]
Skarbiec mój — Brunetto zostawił dwa dzieła: pierwsze (Il Tesoro) Skarbiec, a drugie (Il Tesoreto) Skarbczyk; pierwsze prozą, a drugie wierszem pisane. [przypis redakcyjny]
Skarbiec pościelny (…) posiada (…) czterdzieści dziewięć sztuk rozmaitych kosztowności ze złota (…) — obacz: Dzieje dobroczynności, rok III, s. 1281. [przypis autorski]
Skarbimir — z rodu Awdańców; wychowawca (piastun), a następnie wojewoda Bolesława III Krzywoustego. [przypis edytorski]
Skarb Narodowy — fundusz powstały na podstawie dekretu Naczelnika Państwa z 29 stycznia 1919 o skarbie narodowym, powstałym z ofiar prywatnych, na który składały się darowizny w postaci złota, srebra, walut, obligacji, akcji itp.; jego środki miały zostać przekazane przyszłemu Bankowi Polskiemu; od 15 listopada 1921 zarządzała nim specjalna komisja pod nadzorem ministra skarbu. [przypis edytorski]
skarbniczek (daw.) — prosty, dwukołowy wózek konny z drewnianym daszkiem, używany najczęściej do wożenia bagażu; tu: wóz, pojazd konny. [przypis edytorski]
skarbniczek — rodzaj staroświeckiej bryczki. [przypis edytorski]
skarbnik — staroświecki pakowny wóz podróżny. [przypis redakcyjny]
skarbnik — wg legend górniczych: duch strzegący kopalni. [przypis redakcyjny]
skarbnik — wóz do przewozu skarbu, rzeczy, wielki i kryty. [przypis redakcyjny]
skarbowemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: skarbowymi. [przypis edytorski]
skarby Attala — skarby Attalosa III (ok. 170–133 p.n.e.), bogatego króla Pergamonu, który zapisał w testamencie Rzymianom swoje państwo wraz z wszystkimi skarbami. [przypis edytorski]
skarby — dziś popr. forma N.lm: skarbami. [przypis edytorski]
skarby kościelne pobrane odeśli, które Cyrus oddzielił — skarby świątynne z Jerozolimy, zrabowane i wywiezione przez Babilończyków, które wpadły w ręce Cyrusa, kiedy zdobył Babilon, i które oddzielił od pozostałych łupów. [przypis edytorski]
skarby najdroższemi — dziś popr. forma N. lm: najdroższymi skarbami. [przypis edytorski]
skarby Saladynowe — skarby Saladyna; Saladyn, Jusuf (ok. 1138–1193), muzułmański wódz i polityk, sułtan Egiptu i Syrii z kurdyjskiej dynastii Ajjubidów, w 1187 r. prowadził walki z krzyżowcami, odbijając z ich rąk jedno po drugim kolejne miasta regionu; zdobywaniu miast towarzyszyło przejmowanie ich skarbców, a także składów handlowych (najcenniejszym łupem miała być podczas tej kampanii Akra); ponadto wszyscy mieszkańcy, którzy nie mogli zapłacić wyznaczonego okupu, zostawali niewolnikami: po zdobyciu Jerozolimy (2 X 1187) do niewoli trafiło 16 tys. Franków; zgromadzone legendarne skarby sułtan rozdzielił pomiędzy emirów, żołnierzy, a także znawców prawa i innych wspierających jego panowanie urzędników; po pewnym czasie pozwolił też na powrót Żydów do Jerozolimy, ustanowiwszy jednak odpowiedni podatek; podobnie zamkniętą początkowo po zwycięstwie chrześcijańską Bazylikę Grobu Pańskiego udostępnił wkrótce pielgrzymom, oczywiście za stosowną opłatą. [przypis edytorski]
skarb złożyliście w głębi duszy, albowiem gdy was chwalą, cieszycie się tym… — skarbem tym jest gorąca chęć sławy. [przypis tłumacza]
skarb związkowy — Ateny stały na czele Związku Morskiego, sojuszu miast-państw greckich z obszaru M. Egejskiego, powstałego w 478 p.n.e. w celu wspólnej walki z Persją. W roku 454 skarbiec Związku został przeniesiony z wyspy Delos do Aten, które stały się hegemonem sojuszu, traktując go jak własne imperium. Ze środków związkowych w czasach Peryklesa sfinansowano m.in. wspaniałe budowle na Akropolu (Partenon, Propyleje). Kiedy w roku 404 Ateny skapitulowały w wojnie peloponeskiej ze Spartą i jej sojusznikami ze Związku Peloponeskiego, Związek Morski został rozwiązany. [przypis edytorski]
Skardas — lietuvių socialistinis laikraštis. [przypis autorski]
Skarga herbu Pawęża, Piotr (1536–1612) — jezuita, czołowy przedstawiciel kontrreformacji w Polsce, kaznodzieja nadworny Zygmunta III Wazy, rektor Kolegium Jezuitów w Wilnie i pierwszy rektor Uniwersytetu Wileńskiego; sławny też jako autor Żywotów świętych i Kazań sejmowych; inna forma nazwiska to: Piotr Powęski a. mylnie: Pawęski. [przypis edytorski]
skarga Jana Gniewosza, wuja i opiekuna trzech sióstr: Krystyny, Elżbiety i Heleny Kochanowskich po Mikołaju Kochanowskim z Czarnolasu (…) — [por.] ks. Gacki: O rodzinie Jana Kochanowskiego, s. 105. [przypis redakcyjny]
Skarga, Piotr (1536–1612) — jezuicki teolog i kaznodzieja, autor Żywotów świętych i Kazań sejmowych. [przypis edytorski]
Skarga, Piotr (1536–1612) — jezuita, kaznodzieja barokowy, czołowy przedstawiciel pol. kontrreformacji; autor Kazań sejmowych. [przypis edytorski]
Skarga, Piotr (1536–1612) — jezuita, kaznodzieja, czołowy przedstawiciel polskiej kontrreformacji; autor Kazań sejmowych. [przypis edytorski]
Skarga, Piotr (1536–1612) — jezuita, kaznodzieja, czołowy przedstawiciel polskiej kontrreformacji; autor Kazań sejmowych. [przypis edytorski]
Skarga, Piotr (1536–1612) — jezuita, kaznodzieja, czołowy przedstawiciel polskiej kontrreformacji; autor Kazań sejmowych. [przypis edytorski]
Skarga, Piotr (1536–1612) — jezuita, kaznodzieja nadworny i spowiednik Zygmunta III, czołowy przedstawiciel pol. kontrreformacji, zwolennik ograniczenia uprawnień sejmu i umocnienia władzy królewskiej; piętnował wady polskiej szlachty; autor Żywotów świętych i Kazań sejmowych. [przypis edytorski]
Skarga, Piotr (1536–1612) — jezuita, kaznodzieja nadworny i spowiednik Zygmunta III, czołowy przedstawiciel pol. kontrreformacji, zwolennik ograniczenia uprawnień sejmu i umocnienia władzy królewskiej; piętnował wady polskiej szlachty; autor Kazań sejmowych. [przypis edytorski]
