Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 159532 przypisów.

siadywa (daw. forma) — dziś: siaduje; zwykle siada. [przypis edytorski]

si, amico (wł.) — tak, przyjacielu. [przypis edytorski]

siampańskie (gw.) — szampan, wino szampańskie. [przypis edytorski]

Si Angelus (łac.) — Ga 1, 8: „Gdyby anioł”. [przypis tłumacza]

sianokos — okres koszenia traw. [przypis edytorski]

sianowanie — koszenie siana. [przypis autorski]

siano wlec przez kogoś — przysłowiowe, o przestrachu. [przypis redakcyjny]

sianożęć — łąka przeznaczona do zbioru traw na siano. [przypis edytorski]

sianożęć — sianokosy; czas, kiedy kosi się trawę i robi zapas siana na zimę. [przypis edytorski]

sianożęcie a. sianożęć — sianokosy; skoszenie i zebranie siana z łąki. [przypis edytorski]

sianożęcie (gw.) — sianokosy a. skoszona łąka. [przypis edytorski]

sianu przyrównany — porównany (pod względem wartości) do siana. [przypis edytorski]

Siapeo, siapeo, a ki (fonet. z port.: chapéu, chapéu, aqui) — kapelusz, kapelusz, tutaj. [przypis edytorski]

Sia premi! Sia stali! Sia di lungo! (gw. weneckich gondolierów) — Na lewo! Na prawo! Prosto przed siebie! [przypis edytorski]

siara (gw.) — żółtawy, gęsty płyn, wydzielany przez gruczoły mleczne kobiet lub samic ssaków tuż przed porodem. [przypis edytorski]

Siara, Tadeusz Michał (ur. 1941) — grafik. [przypis edytorski]

siara — żółtawy, gęsty płyn wydzielany przez gruczoły mleczne samic ssaków bezpośrednio po porodzie, pierwszy pokarm każdego nowo narodzonego ssaka. [przypis edytorski]

siarczysty (daw.) — ognisty, dziarski, krewki. [przypis edytorski]

siarletan (gw.) — szarlatan, oszust; kuglarz, magik. [przypis edytorski]

siarniczek a. siarniczka — zapałka. [przypis edytorski]

siarowy — ładny, zgrabny. [przypis autorski]

siartka (daw.) — sierść konia. [przypis edytorski]

siatka napowietrzna — hamak. [przypis edytorski]

siatka z pokrzywki — siatka z cieniutkich nici. [przypis edytorski]

Sibbern, Frederik Christian (1785–1872) — filozof duński. [przypis edytorski]

sibi cohaerent — nie są ze sobą zgodne. [przypis redakcyjny]

SIBI ET CONJUGI/ ET LIBERIS ET LIBERTIS — Sobie i żonie i dzieciom i wyzwoleńcom. [przypis redakcyjny]

Sibir a. Kaszłyk — średniowieczny gród tatarski założony na pocz. XIV w. na brzegu rz. Irtysz, ok. 20 km od dzisiejszego Tobolska; do 1582 stolica Chanatu Syberyjskiego, w 1582 zdobyty przez Kozaków pod wodzą atamana Jermaka. [przypis edytorski]

sibi scribere (łac.) — pisać sobie (dla siebie samego). [przypis edytorski]

Sibi (…) tesseras — Cicero, Cato Maior de Senectute, 16. [przypis tłumacza]

Sibi — w niem. wymowie „zibi” (skrócony początek od: Przybyszewski). [przypis edytorski]

si blando (…) labori — Vergilius, Georgica III, 127. [przypis tłumacza]

Sibu (daw. błędne odczytanie), właśc. Geb — bóg ziemi, patron roślinności. Syn boga powietrza Szu i bogini wilgoci Tefnut. Brat i mąż bogini nieba Nut, ojciec Izydy, Neftydy, Ozyrysa i Seta. Przedstawiany jako leżący mężczyzna o ciele pokrytym zielenią. [przypis edytorski]

Si, caballero! (hiszp.) — tak, panie. [przypis edytorski]

Sic adduxisti populum tuum ut faceres tibi nomen gloriae (łac.) — „Który ich wiódł po prawicy Mojżeszowej ramieniem wielmożności swojej, który rozdzielił wody przed nimi, aby sobie uczynił imię wieczne”. „Takeś wiódł lud swój, abyś sobie uczynił imię sławne”. [przypis tłumacza]

sica (łac.) — rodzaj krótkiego noża. [przypis edytorski]

Sic (…) cum joco (łac.) — Tak się przywidziało Wenerze. Ona lubi w surowym żarcie rzucać pod jarzmo małżeńskie ludzi o odmiennej postaci i duszy. [przypis tłumacza]

Sic (…) gauderet — Cicero, Tusculanae disputationes, I, 30. [przypis tłumacza]

Sic (…) habenas — Vergilius, Aeneida, VI. [przypis tłumacza]

sicher ist sicher (niem.) — pewne to pewne. [przypis edytorski]

Sichulski, Kazimierz (1879–1942) — malarz młodopolski. [przypis edytorski]

Siciński? i w Upicie? — Siciński, poseł upicki na sejmie (r. 1652), pierwszy dał przykład zerwania obrad, użyciem bezprawnym veto, przez co władzę królewską do reszty osłabił, a kraj gminowładztwem szlacheckim zawichrzył. Jest podanie, że gdy wracał do domu okryty przekleństwem ziomków, na samym progu zginął od pioruna. Kilka lat temu pokazywano w Upicie dawnego, ale dobrze zachowanego trupa, który pod imieniem Sicińskiego, włóczony od dziadów kościelnych jako osobliwość, był igraszką miasteczka. [Podobno do końca XIX w. pokazywano, złożone w upickim kościele, zmumifikowane zwłoki Sicińskiego. Red. WL]. [przypis autorski]

Siciński, Władysław Wiktoryn (1615–1672) — poseł upicki (z Upity) ziemi trockiej, uważany za tego, który 9 marca 1652 jako pierwszy zerwał sejm, wykorzystując prawo liberum veto; poseł Siciński nie pozwolił na kontynuowanie obrad ponad czas przewidzianych obrad sejmu, po tym opuścił salę. [przypis edytorski]

sic (łac.) — tak, tak było; używane w funkcji zwracania uwagi na jakiś fakt czy użyte słowo. [przypis edytorski]

Sic locutus est Abraham ei semini eius in saecula (łac.) — Jako rzekł Abrahamowi i nasieniu [tj. potomstwu] jego na wieki (Łk 1, 55). [przypis edytorski]

Sic (…) novatur — Lucretius, De rerum natura, II, 75. [przypis tłumacza]

Si consilium (…) sibi — Iuvenalis, Satirae, X, 346. [przypis tłumacza]

si correct (fr.) — taki poprawny. [przypis edytorski]

Sic (…) sequamur — Cicero, De officiis, I, 31. [przypis tłumacza]

Sic tauriformis (…) agris — Horatius, Odae, IV, 14, 25. [przypis tłumacza]

Sic te (…) pater — Niech cię prowadzi potężna bogini Cypru i bracia Heleny, gwiazdy świetne, i ojciec wichrów — początek pieśni Horacego (ks. I, III). [przypis edytorski]

Sic transit gloria mundi (łac.) — tak przemija chwała świata. [przypis edytorski]

Sic transit gloria mundi (łac.) — Tak przemija sława świata. [przypis edytorski]

sic transit gloria mundi (łac.) — tak przemija sława świata. [przypis redakcyjny]

Sic transit!… (łac.) — początek sentencji: Sic transit gloria mundi: Tak przemija chwała świata. [przypis edytorski]

Sic ubi (…) magistro — Lucanus, Pharsalia, IV, 237. [przypis tłumacza]

Si (…) cucullo (łac.) — „A gdy idzie na nocną schadzkę z cudzą żoną,/ Przywdziewa płaszcz zakonny, twarz kryje zasłoną” (Iuvenalis, Satirae VIII, 144; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Si cupides (…) agna (łac.) — „Jeśli chciwy, nadęty i jak jagnię słaby” (Iuvenalis, Satirae, VIII, 14; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

sicut erat in principio (łac.) — jak było na początku. [przypis edytorski]

Sicut et nos dimittimus debitoribus nostris (łac.) — jako i my odpuszczamy naszym winowajcom. [przypis edytorski]

sicut fulgur exit ab occidente et paret usque ad orientem (łac.) — pojawia się jak błyskawica na zachodzie i świeci aż na wschodzie; cytat z Biblii (Mt 24, 27). [przypis edytorski]

Sicut in coelo, et in terra (łac.) — jak w niebie, tak i na ziemi. [przypis redakcyjny]

Sicut (…) tecti (łac.) — „Tak gdy spiżowa czara wodą się napełni,/ Odbija światło słońca lub księżyca w pełni,/ Drgając, śle blask w powietrze przez puste przestwory/ I na stropie komnaty tworzy jasne wzory” (Vergilius, Aeneida VIII, 22; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

sicut terra sine aqua (łac.) — jak ziemia bez wody. [przypis tłumacza]

sicut terra sine aqua (łac.) — niczym ziemia bez wody. [przypis edytorski]

Sic volvenda (…) honore — Lucretius, De rerum natura, V, 1275. [przypis tłumacza]

siczowi — Kozacy z Siczy, z Zaporoża. [przypis redakcyjny]

siczowy — kozacki; Sicz Zaporoska — wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]

sicz — rodzaj obozu kozackiego zakładanego nad Dnieprem; tu: Sicz Zaporoska, Zaporoże; wolne osady Kozaków nad dolnym Dnieprem. [przypis edytorski]

Sicz — ufortyfikowany obóz Kozaków zaporoskich na jednej z wysp Dniepru, będący centrum politycznym kozaczyzny. [przypis edytorski]

Sicz — warowny obóz Kozaków zaporoskich, zakładany kolejno na różnych wyspach dolnego Dniepru, na Zaporożu. [przypis edytorski]

Sicz — wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis edytorski]

Sicz Zaporoska — wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis edytorski]

Sicz Zaporoska — wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]

Sicz Zaporoska — wędrowna stolica Kozaków zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]

Sicz Zaporoska — Zaporoże, kraina zamieszkana przez Kozaków zaporoskich; także: ich wędrowna stolica, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis edytorski]

Sicz — Zaporoże, kraina zamieszkana przez Kozaków zaporoskich; także: ich wędrowna stolica, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis edytorski]

sicz (z ukr.) — obóz kozacki. [przypis edytorski]

Siddhartha — powieść Hermanna Hessego z roku 1922, przedstawiająca życie Buddy, jedno z najpopularniejszych i najważniejszych dzieł tego autora. [przypis edytorski]

siderum (łac.) — gwiazd. [przypis redakcyjny]

si Deus pro nobis, quis contra nos (łac.) — jeśli Bóg z nami, któż przeciw nam. [przypis edytorski]

Si Deus vult peccata… (łac.) — Jeżeli Bóg chce zbrodni, popełnia je; jeżeli ich nie chce, jednak bywają popełniane, trzeba będzie zatem nazwać go nieopatrznym, bezsilnym albo okrutnym, skoro albo nie umie, albo nie chce, albo nie może swej woli wykonać. [przypis tłumacza]

Si Deus vult peccata (…) meliorem haberet. (…) Instrumentum movetur prout (…) velut instrumentum — Jeśli Bóg chce grzechów, to je stwarza, gdyż jest napisane: „stworzył wszystko, cokolwiek chciał”. Jeśli ich nie chce, to mimo to się je popełnia: należałoby go więc nazwać nieopatrznym lub bezwładnym, lub bezlitosnym, gdyż nie wie, jak swoje życzenia ziszczać, albo nie może, albo nie dba o nie. Filozofowie mówią: jeśli Bóg nie chce, by na świecie kwitły całkiem złe i bezbożne czyny, bez wątpienia wygnałby wszelką ohydę jednym skinieniem poza granice świata i zniszczyłby je: bo któż z nas zdoła się oprzeć woli boskiej? Jakże popełnia się grzechy wbrew woli Boga, jeśli w uczynkach udziela zbrodniczym ludziom zdolności grzeszenia? Nadto, jeśli człowiek upada wbrew woli Boga, Bóg będzie niższy od człowieka, który mu się opiera i jest mocniejszy. Stąd wnioskują: Bóg chce, by ten świat był takim, jakim jest: gdyby chciał, by był lepszy. (…) Narzędzie się porusza stosownie do tego, jak nim kieruje jego majster: ale nasza wola w swoich działaniach jest jakoby narzędzie, Bóg zaś jakoby pierwotna siła poruszająca, jeśli więc wola źle spełnia swoje czynności, należy to przypisać Bogu. Wola nasza zależy cała od Boga, nie tylko co do pobudki, lecz także co do istoty: gdyż nic nie ma, co by jej słusznie można przypisać, ani w odniesieniu do istoty, ani do działania, lecz wszystko Bogu, który wolę tak uformował i tak nią porusza. Ponieważ istota i pobudka woli pochodzą od Boga, należy mu przypisać tak dobre, jak i złe uczynki woli, jeśli ona pozostaje do niego niejako w stosunku narzędzia. [przypis tłumacza]

sidła (…) musze — pajęczyna; sidła (pułapka) na muchy. [przypis edytorski]

Sidney Street — ulica w Londynie, miejsce oblężenia Sidney Street w 1911 r., strzelaniny między siłami policyjnymi i wojskowymi oraz łotewskimi imigrantami. Była to kulminacja wcześniejszych wydarzeń związanych z próbą kradzieży biżuterii przez gang łotewskich imigrantów, która zakończyła się zabiciem trzech policjantów i przywódcy gangu. [przypis edytorski]

się beli strudzili (starop.) — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: strudzili się wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.). [przypis edytorski]

[się] — brak w tekście pierwodruku, drukowanym w „Sygnałach”, nr 59 z 1938 r. [przypis edytorski]

się bydź winnem powiada oboje (starop. konstrukcja zdaniowa) — uznaje oboje za winnych (daw. oboje: lp). [przypis edytorski]

się była odrobinę zdrzemnęła — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym. [przypis edytorski]

się była (…) uniesła (gw.) — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: uniosła się (wcześniej; przed innymi opisywanymi czynnościami i zdarzeniami). [przypis edytorski]

się (…) była urodziła (starop.) — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: urodziła się wcześniej, uprzednio, kiedyś itp. [przypis edytorski]

się (…) było zmarło — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: zmarło się (wcześniej w stosunku do innych wymienianych czynności i zdarzeń). [przypis edytorski]