Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | Deutsch | polski


Znaleziono 7191 przypisów.

wedle przemożenia — dziś: wedle możności. [przypis edytorski]

wedle Salomona wino rozwesela serce człowieka — Ps 104, 15; przypisywany jednak Dawidowi, a nie jego synowi i następcy, Salomonowi. [przypis edytorski]

wedle stanu — sens: tak, jak może. [przypis edytorski]

Wedle starodawnych rzymskich prawInstii. de obli. quae ex del. nascuntur (przypis źródła). [przypis edytorski]

wedle tego — tu: mówiąc o tym. [przypis edytorski]

wedle — tu: z powodu. [przypis edytorski]

wedle zgody — za potwierdzeniem; jak potwierdza. [przypis edytorski]

wedrzeć — wejść. [przypis edytorski]

We drzwiach cukierni ukazuje się pan w futrze z paczką ciastek na guziku. — dawniej ciastka pakowano w papier obwiązany cienkim sznurkiem, a w I poł. XX w. było przyjęte, że eleganccy panowie po wyjściu z cukierni nieśli takie paczki zawieszone na guziku płaszcza czy kamizelki. Pozwalało im to zachować wolne ręce: do eleganckiego stroju należała często laska lub parasol, a druga ręka była niezbędna do uchylania kapelusza przy powitaniu lub aby służyć oparciem damie przy wysiadaniu z pojazdu, otwierać przed nią drzwi itp. [przypis edytorski]

we drzwiach — dziś popr.: w drzwiach. [przypis edytorski]

We dwadzieścia cztery godzin — dziś popr.: w dwadzieścia cztery godziny. [przypis edytorski]

we dwa — dziś popr.: w dwa. [przypis edytorski]

we dwie godziny — dziś: w dwie godziny. [przypis edytorski]

wedycki — nawiązujący do Wedów, świętych ksiąg hinduizmu. [przypis edytorski]

wedycki — wedyjski; staroindyjski język, z którego wywodzi się sanskryt klasyczny; nawiązujący do Wed, staroindyjskich tekstów sakralnych. Wedyzm: najstarsza forma hinduizmu; najdawniejsza indyjska religia. [przypis edytorski]

wedyjskie hymny — hymny pochwalne w hinduizmie. [przypis edytorski]

Weena — imię kojarzące się z ang. wee: drobna. [przypis edytorski]

we fantastycznej — dziś: w fantastycznej. [przypis edytorski]

we fantastycznym — dziś popr.: w fantastycznym. [przypis edytorski]

w Efeziem się rodził — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: w Efezie się rodziłem. [przypis edytorski]

we formie — dziś popr.: w formie. [przypis edytorski]

we Francji każdy żołnierz [nosi w kieszeni] marszałka — Napoleon Bonaparte mawiał: „Każdy francuski żołnierz nosi w swoim tornistrze buławę marszałka Francji”, co oznaczało, że do awansu nawet na najwyższe stopnie nie jest konieczne szlacheckie pochodzenie, jak niegdyś w armii królewskiej, lecz decydują o nim indywidualne zasługi. [przypis edytorski]

Wega, Algol, Erydan i Krzyż PołudniowyWega, Algol: bardzo jasne gwiazdy nieba północnego; Erydan: rozległy gwiazdozbiór nieba równikowego, w starożytności kojarzony z wielką rzeką; Krzyż Południa: najbardziej charakterystyczny, łatwo rozpoznawalny gwiazdozbiór nieba południowego. [przypis edytorski]

Weg, Alte (niem.) — z drogi, stary. [przypis edytorski]

wegański — tu: przym. od Vega, równina Grenady. [przypis edytorski]

Wega — najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Lutni, piąta co do jasności gwiazda nieba. [przypis edytorski]

Wega — najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Lutni, trzecia co do jasności gwiazda na północnej półkuli niebieskiej, odległa od Słońca o zaledwie 25 lat świetlnych; pędzi ku nam siedemdziesiąt pięć kilometrów na sekundę… — tak wg obliczeń z XIX w.; obecnie szacuje się, że Wega zbliża się do Słońca z prędkością ok. 14 km/s, porusza się jednak na ukos i najbliżej znajdzie się, za ok. 260 tys. lat, w odległości ok. 13 lat świetlnych, o wiele za daleko, by utworzyć ze Słońcem układ podwójny; następnie będzie się oddalać. [przypis edytorski]

Wegener, Alfred (1880–1930) — niemiecki geofizyk, badacz Grenlandii, znany współcześnie dzięki teorii dryfu kontynentów (1912), nazywanej też teorią Wegenera. [przypis edytorski]

wegetatywnie — tu: w sposób typowy dla roślin. [przypis edytorski]

wegetatywny — odpowiadający za podstawowe procesy fizjologiczne organizmów żywych. [przypis edytorski]

weggebixt — gestohlen. [przypis edytorski]

weg (niem) — won, precz. [przypis edytorski]

Weg (niem.) — z drogi. [przypis edytorski]

Wegscheider, Julius (1771–1849) — niem. teolog protestancki, czołowa postać racjonalizmu teologicznego. [przypis edytorski]

Weg, Schwein (niem.) — precz, świnio. [przypis edytorski]

weg, weg! (niem.) — wynocha, precz! [przypis edytorski]

Wehmutter — Hebamme. [przypis edytorski]

Weidenstotzen — Weidenstumpf. [przypis edytorski]

Weiland — einstigen. [przypis edytorski]

Weila próba (med.) — odczyn Weila-Felixa, próba serologiczna stosowana w rozpoznawaniu chorób wywoływanych przez riketsje, gł. duru plamistego (tyfusu plamistego); wynaleziona w 1916, dawniej b. popularna ze względu na prostotę, ob. zastąpiona przez nowsze, mniej zawodne metody. [przypis edytorski]

weil’s — solange das. [przypis edytorski]

Weimar — miasto w Niemczech, gdzie mieszkali czołowi przedstawiciele nurtu literackiego zwanego klasyką weimarską: Goethe, Schiller, Wieland i Herder. [przypis edytorski]

Weinberg — Ausflugsort, etwa eine Stunde außerhalb von Dresden. [przypis edytorski]

Weininger, Otto (1880–1903) — austriacki filozof, autor mizoginicznej rozprawy Płeć i charakter (Geschlecht und Charakter). Kilka miesięcy po publikacji swojej książki popełnił samobójstwo. Zarówno książka, jak i postać Weiningera zyskały ogromną popularność w epoce. [przypis edytorski]

Weininger, Otto (1880–1903) — austriacki filozof, autor mizoginicznej rozprawy Płeć i charakter. Kilka miesięcy po publikacji swojej książki popełnił samobójstwo. Zarówno książka, jak i postać Weiningera zyskały ogromną popularność w epoce. [przypis edytorski]

Weininger, Otto (1880–1903) — austriacki filozof, w książce Płeć i charakter (1903) twierdził, że w każdym człowieku istnieje zarówno męski (logiczny i moralny), jak i żeński (niższy, chaotyczny) pierwiastek. Wychowany w tradycyjnej rodzinie żydowskiej, przeszedł na protestantyzm. Wkrótce po wydaniu książki popełnił samobójstwo. [przypis edytorski]

Weininger, Otto (1880–1903) — filozof austriacki, autor m.in. rozprawy Płeć i charakter. [przypis edytorski]

Weininger, Otto (1880–1903) — filozof austriacki; autor pseudonaukowej teorii antagonizmu płci, którą wraz z ideą niższości etycznej kobiet wyłożył w dziele Geschlecht und Charakter (Płeć i charakter) wyd. 1903; zginął śmiercią samobójczą. [przypis edytorski]

weiningierowski — Otto Weininger (1880–1903) był austriackim filozofem, w wieku 23 lat napisał rozprawę Płeć i charakter, w której wyłożył swoje przekonania dotyczące kobiecości. Miały one wybitnie mizoginiczny wymiar. Weininger kilka miesięcy po publikacji popełnił samobójstwo. Zarówno książka, jak i postać Weiningera zyskały ogromną popularność w epoce. Teoriami samobójcy inspirował się m.in. Zygmunt Freud i Stanisław Przybyszewski. [przypis edytorski]

Weintraub-Krzyżanowski, Jerzy Kamil (1916–1943) — poeta, tłumacz, przyjaciel Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. [przypis edytorski]

Wein, Weib und Gesang (niem.) — wino, kobieta i śpiew. [przypis edytorski]

weisen — belehren. [przypis edytorski]

Weishaupt, Adam (1748–1830) — niemiecki profesor prawa i filozofii; uważając masonerię za nieodpowiadającą jego ideom, założył w 1776 tajne stowarzyszenie, znane później jako Zakon Iluminatów (z łac. illuminatus: oświecony), mające na celu propagowanie oświeceniowych idei równości i racjonalizmu; w 1777 przyjęty do loży masońskiej, wykorzystywał masonerię do poznania jej obrzędów i sekretów oraz werbowania członków do własnego stowarzyszenia; od 1780 Zakon Iluminatów zaczął koncentrować się na ceremoniach inicjacyjnych i hierarchii wtajemniczeń, ostatecznie w 1784 razem z innymi tajnymi stowarzyszeniami został zakazany przez państwo i zlikwidowany. [przypis edytorski]

Weismann, August Friedrich Leopold (1834–1914) — niemiecki zoolog, wybitny teoretyk ewolucjonizmu; autor teorii plazmy zarodkowej, zgodnie z którą dziedziczenie w organizmach wielokomórkowych zachodzi wyłącznie poprzez komórki rozrodcze (gamety), zawierające tzw. plazmę zarodkową z determinantami (odpowiednikami genów), które określają poszczególne cechy organizmu i są przekazywane następnemu pokoleniu. [przypis edytorski]

Weismann, August Friedrich Leopold (1934–1914) — niemiecki biolog zajmujący się problemem dziedziczności. [przypis edytorski]

Weiss, Wojciech (1875–1950) — polski malarz epoki modernizmu i ekspresjonizmu. Studiował w Krakowie, Paryżu, Rzymie i Florencji. Od 1907 r. profesor i rektor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Zajmował się również fotografią. [przypis edytorski]

Weist du nicht (…) sitzt du hier? (niem.) — Czy nie wiesz, że palenie tu wzbronione, ty gałganie? Jak długo tu siedzisz? [przypis edytorski]

Weitgeist, wo bist du? (niem.) — Duchu świata, gdzie jesteś? [przypis edytorski]

wej a. wejcie (daw., gw.) — spójrz, popatrz; wyraz kierujący uwagę na przedmiot wypowiedzi, wzmacniający wypowiedź. [przypis edytorski]

wejdalota — zwykle: wajdelota; zarazem kapłan, wróżbita i pieśniarz w kulturze pogańskiej Litwy. [przypis edytorski]

wejdalotóm — dziś popr. forma C. lm: wejdalotom. [przypis edytorski]

wejdę gościem — dziś: wejdę jako gość. [przypis edytorski]

wejrzenia (…) skinienia (…) czatował — czekał na każde spojrzenie i skinienie. [przypis edytorski]

wejrzenie (daw.) — wygląd; widok. [przypis edytorski]

wejrzenie — tu: widok, wygląd. [przypis edytorski]

wejść do izby — tu: zostać posłem w parlamencie. [przypis edytorski]

wejść w szkodę — spowodować szkody w uprawie (np. przez zdeptanie zboża zasianego na polu). [przypis edytorski]

wejźrzawszy (starop. forma) — wejrzawszy. [przypis edytorski]

wejźrzeć (starop.) — dziś: wejrzeć, spojrzeć. [przypis edytorski]

wejźrzenie (starop.) — wejrzenie; spojrzenie. [przypis edytorski]

wejźrzenie (starop.) — wejrzenie, spojrzenie. [przypis edytorski]

wejźrzenie (starop.) — wejrzenie, spojrzenie; tu: widok. [przypis edytorski]

wejźrzenie — wejrzenie, spojrzenie. [przypis edytorski]

wejźrzy (starop. forma) — dziś 3.os.lp: wejrzy. [przypis edytorski]

we krwie — dziś popr.: we krwi. [przypis edytorski]

We krwi — powieść Gabrieli Zapolskiej (1857–1921) wydana w 1891 r. [przypis edytorski]

weksel ciągniony — weksel, którego nie wystawia osoba zaciągająca zobowiązanie do zapłaty: sporządzany zwykle przez wierzyciela, wskazujący kwotę oraz strony zobowiązania, i przedkładany do podpisu dłużnikowi. [przypis edytorski]

weksel — dokument stanowiący pisemne zobowiązanie wystawcy do zapłacenia określonej osobie (lub okazicielowi) określonej sumy w oznaczonym terminie; używany m.in. jako zabezpieczenie zobowiązań pieniężnych, zamiast natychmiastowej zapłaty za towar lub usługę. [przypis edytorski]

weksel — dokument zobowiązujący do spłaty długu w określonym terminie. [przypis edytorski]

weksel — dokument zobowiązujący do spłaty okazicielowi długu w określonym terminie. [przypis edytorski]

weksel — dokument zobowiązujący do zapłacenia określonej sumy w oznaczonym terminie. [przypis edytorski]

weksel — dokument zobowiązujący do zapłaty określonej kwoty w wyznaczonym terminie. [przypis edytorski]

weksel — dokument zobowiązujący do zapłaty określonej sumy pieniędzy w określonym terminie. [przypis edytorski]

weksel — dokument zobowiązujący do zapłaty pewnej sumy w określonym terminie. [przypis edytorski]

weksel (z niem. Wechsel: wymiana) — rodzaj papieru wartościowego; dokument o ustalonej formie stanowiący czyjeś pisemne zobowiązanie do zapłaty pewnej kwoty pieniędzy (często w ściśle określonym terminie) na rzecz innej osoby; weksle pojawiły się we Włoszech na przełomie XII i XIII w. i służyły do ułatwienia płatności w licznych, małych, suwerennych, posiadających własną walutę państewkach włoskich: dokument zobowiązywał bankiera do wypłacenia sumy o określonej wartości w walucie obowiązującej na danym terenie; weksle pomagały również kupcom w płatnościach związanych z handlem zamorskim (prowadzonym na wielką skalę m.in. przez Republikę Wenecką); jeden z rodzajów weksla zyskał miano czek od nazwiska wł. rodziny Ceccino: był to weksel realizowany wyłącznie w bankach; sama nazwa bank wywodzi się także z wł. banco: ławka, co odnosiło się do miejsca, gdzie przeprowadzano wymianę weksli na monety. [przypis edytorski]

wekslarz (daw., z niem: Wechsel: wymiana) — człowiek zajmujący się zawodowo wymianą pieniędzy. [przypis edytorski]

wełn (daw.) — fala morska. [przypis edytorski]

wełniak — spódnica z tkaniny wełniano-lnianej, zwykle wykonanej w domowym warsztacie. [przypis edytorski]

wełny (daw.) — fale morskie. [przypis edytorski]