Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 7553 przypisów.

deductionis Romae a Ross (łac.) — o wyprowadzeniu (nazwy) Rzym od (słowa) Ross. [przypis edytorski]

dedukcja — metoda rozumowania naukowego, polegająca na wyprowadzaniu ze znanych nam ogólnych racji szczegółowych następstw; wyprowadzanie wniosku z ogólnej zasady. [przypis autorski]

dedukcja — w logice: wyprowadzanie twierdzenia jako logicznego następstwa danych przesłanek, np. jeśli Maria jest matką, to Maria ma przynajmniej jedno dziecko, ponieważ każda matka ma przynajmniej jedno dziecko. Pot. wyciąganie wniosków na podstawie dostępnych informacji. [przypis edytorski]

de edificiis Justiniani (łac.) — o budowlach Justyniana. [przypis edytorski]

De elenchis sophisticis — łacińska wersja tytułu dzieła Arystotelesa O dowodach sofistycznych. [przypis edytorski]

De ente astrorum (łac.) — O istnieniu gwiazd. [przypis edytorski]

deesse (łac.) — opuścić. [przypis redakcyjny]

deesse (łac.) — uchybić. [przypis redakcyjny]

deest (łac. desum, deesse) — jest niobecny, brakuje. [przypis redakcyjny]

de facto (łac.) — faktycznie. [przypis edytorski]

de facto (łac.) — faktycznie, w rzeczywistości. [przypis edytorski]

de facto (łac.) — w istocie, w rzeczywistości. [przypis redakcyjny]

de facto (łac.) — w rzeczywistości, faktycznie. [przypis edytorski]

defalka — potrącenie, obniżenie czynszu. [przypis redakcyjny]

defektowy (daw.) — mający defekt, usterkę. [przypis edytorski]

De Felice, Terri, Bissolati, Barzilai, Pettolo, Giolitti — włoscy politycy. [przypis edytorski]

defendens (łac. broniący) — obrońca tez stanowiących przedmiot dysputy. [przypis redakcyjny]

defendent (daw., z łac.) — obwiniony; oskarżony. [przypis edytorski]

defensionis patriae (łac.) — obrony ojczyzny. [przypis redakcyjny]

defensor Mariae (łac.) — obrońca Maryi. [przypis edytorski]

defensor patriae (łac.) — obrońca ojczyzny. [przypis edytorski]

defensor patriae (łac.) — obrońca ojczyzny. [przypis redakcyjny]

defensywa (tu daw.) — tak w okresie międzywojennym nazywano kontrwywiad, służby specjalne do zwalczania obcego wywiadu. [przypis edytorski]

defensywa — tu: obronność państwa. [przypis edytorski]

Deficiente pecu, deficit omne, nia (łac.) — Komiczne ultra-łacińskie przestawienie, zamiast: deficiente pecunia, deficit omne: gdy nie staje pieniędzy, wszystkiego nie staje. [przypis tłumacza]

deficit (łac.) — brakuje (tu domyślnie: fragm. tekstu). [przypis edytorski]

defigurować (z łac.) — prezentować, przedstawiać. [przypis edytorski]

definicja — tu dosł. z łac. definitio: określenie. [przypis edytorski]

definitivum (łac.) — tu: cel, miejsce przeznaczenia. [przypis edytorski]

definitor — doradca przełożonego zakonu (prowincjała) w kościele rzymskokatolickim, także: przełożony pomniejszego zakonu, podległego prowincjałowi; organizator procesu beatyfikacyjnego (tj. wyniesienia na ołtarze). [przypis edytorski]

definitor — doradca przełożonego zakonu. [przypis edytorski]

definitor — pomocnik prowincjała, tj. przełożonego nad klasztorami całej prowincji a. kraju. [przypis redakcyjny]

definitor — urzędowy doradca przełożonego zakonu. [przypis edytorski]

definitor — wysoka funkcja w niektórych zakonach. [przypis edytorski]

Definitywne wydanie tego dzieła opatrzył dygresją, jako zadanie wysuwając historię, która by się zajęła opisem pokoleń, ich roli, związku wielkich postaci dziejowych z ich rówieśnymi generacjami — L. Ranke, Sämtliche Werke, Leipzig 1874. T. 33, s. 323. „Es wäre vielleicht überhaupt eine Aufgabe, die Generationen, so weit es möglich ist, nach einander aufzuführen, wie sie auf dem Schauplatz der Weltgeschichte zusammengehören und sich von einander sondern. Man müsste einer jeden von ihnen volle Gerechtigkeit wiederfahren lassen; man würde eine Reihe der glänzendsten Gestalten darstellen können, die jedesmal unter einander die engsten Beziehungen haben und in deren Gegensätzen die Weltentwicklung weiter fortschreitet: die Ereignisse entsprechen ihrer Natur”. [przypis autorski]

de Flatibus — O wzdęciach. [przypis tłumacza]

deflegmator (chem.) — rodzaj chłodnicy, w której następuje skroplenie części pary destylowanej mieszaniny, co pozwala na zwiększenie efektywności procesu destylacji. [przypis edytorski]

deflorować (z łac. de- redukcja; flos, floris: kwiat) — dosł. zrywać kwiat; pozbawiać dziewictwa. [przypis edytorski]

Defoe, Daniel, właśc. Daniel Foe (1660–1731) — pisarz ang., autor słynnej powieści przygodowej Przypadki Robinsona Cruzoe (1719), opowiadającej dzieje rozbitka, który spędził wiele lat na bezludnej, tropikalnej wyspie; skazany z inicjatywy rządu za broszurę Najkrótszy sposób postępowania z dysydentami, Defoe oddał się dobrowolnie w ręce wymiaru sprawiedliwości (chcąc ratować drukarza) i odbył trzykrotnie karę pręgierza, co następnie upamiętnił w Hymnie do pręgierza (Hymn to the Pillory). [przypis edytorski]

Defoe, Daniel, właśc. Daniel Foe (1660–1731) — pisarz ang., autor słynnej powieści przygodowej Przypadki Robinsona Cruzoe (1719), opowiadającej dzieje rozbitka, który spędził wiele lat na bezludnej, tropikalnej wyspie. [przypis edytorski]

defolga (daw.) — ulga, ulżenie. [przypis edytorski]

deformitatem (łac.) — uszczerbek, zrujnowanie. [przypis redakcyjny]

defraudacja — sprzeniewierzenie; także przemyt przez granicę. [przypis redakcyjny]

defraudator regum (łac.) — zdrajcą królów. [przypis redakcyjny]

de front (fr.) — równocześnie. [przypis edytorski]

defterdar — odpowiednik ministra finansów w państwach muzułmańskich. [przypis edytorski]

defuncti periculo (łac.) — przebywszy niebezpieczeństwo. [przypis redakcyjny]

Degas, Edgar, właśc. Hilaire-Germain-Edgar de Gas (1834–1917) — wybitny francuski malarz i rzeźbiarz impresjonistyczny; jednym z często podejmowanych przez niego tematów była postać baletnicy w ruchu, w garderobie itp. [przypis edytorski]

Degas, Edgar, właśc. Hilaire-Germain-Edgar de Gas (1834–1917) — wybitny francuski malarz i rzeźbiarz impresjonistyczny. [przypis edytorski]

degeneracją (z łac.) — [forma B.lp r.ż.:] przekształcenie. [przypis redakcyjny]

de Genlis, Félicité de (1746–1830) — pisarka i harfistka francuska. [przypis edytorski]

Degen (niem.) — szpada. Sdegena jest prawdopodobnie nieużywaną już formą dialektową. [przypis redakcyjny]

de Giche et Louvini — „De Giche” to zapewne „hr. de Guiche” o którym znajduje się wyraźna wzmianka w liście Mar. Ludw. do Kondeusza z 27 marca r. 1664, jako o obecnym przy boku króla w obozie (T. Luk. XL, k. 18). Louvini (może Louvigny) skąd inąd nam nie znany. [przypis autorski]

degobijować (z fr.: degaubiller) — wymiotować. [przypis edytorski]

de Gourmont, Rémy (1858–1915) — francuski poeta, pisarz i krytyk, przedstawiciel symbolizmu. Pisownia „Rémy de Gourmont” jest błędna; spopularyzował i stosował ją tłumacz de Gourmonta, Ezra Pound (winno być: „Remy”). [przypis edytorski]

de Gourmont, Rémy (1858–1915) — francuski poeta z kręgu symbolistów i wpływowy krytyk literacki. W swojej twórczości nawiązywał do średniowiecznej poezji łacińskiej. Jego wiersze oscylowały wokół tematyki religijnej, od naiwnej pobożności do bluźnierstwa. Wywarł znaczny wpływ na kolejne pokolenia twórców. [przypis edytorski]

de Goya y Lucientes, Francisco José (1746–1828) — hiszpański malarz, grafik i rysownik. [przypis edytorski]

De grâce, ne me faites pas perdre mon sérieux (fr.) — na litość boską, proszę mi nie odbierać powagi. [przypis edytorski]

degradacja literatury rosyjskiej jest tak wielka… — Eugenia Weber, op. cit. [przypis autorski]

de Graphaeis, właśc. Giacomo Graffi (1548–1620) — włoski benedyktyn z opactwa Monte Cassino. [przypis edytorski]

Degrelle, Léon (1906–1994) — belgijski polityk i wojskowy o poglądach nacjonalistyczno-faszystowskich, w czasie II wojny światowej kolaborant Niemiec nazistowskich, oficer Wehrmachtu i SS, dowodził Ochotniczą Dywizją Grenadierów Pancernych SS „Wallonien”, walczącą u boku armii niemieckiej na froncie wschodnim; w 1944 przez rząd belgijski zaocznie skazany na karę śmierci, w 1945 po kapitulacji Niemiec uciekł do Hiszpanii, gdzie przebywał do końca życia. [przypis edytorski]

degrengolować — upadać, tracić wartości moralne. [przypis edytorski]

de grubis (niby po łacinie) — ordynarnie, grubiańsko; tu: na całego. [przypis redakcyjny]

de grubis (niby po łacinie) — tu: gruba, poważna, na całego. [przypis edytorski]

De gustibus disputandum non est (łac.) — O gustach się nie dyskutuje. [przypis redakcyjny]

de gustibus non est disputandum (łac.) — o gustach się nie dyskutuje. [przypis edytorski]

de hacer cuestion (hiszp.) — stawiania pytań, wypytywania. [przypis edytorski]

de Heredia, José-María (1842–1905) — poeta francuski urodzony na Kubie. [przypis edytorski]

Dehmel, Dehmel, nehmen Sie sich in Acht: ich habe Sie in dieser Nacht mit dem verfluchten Polen tanzen gesehen (niem.) — Dehmel, niech pan uważa: tej nocy widziałem pana tańczącego z tym przeklętym Polakiem. [przypis edytorski]

Dehmel, Paula — pierwsza żona Richarda Dehmla (1863–1920) od 1889 r., ur. w 1861 r., z domu Oppenneimer, córka rabina, siostra socjologa i politologa Franza Oppenheimer (1864–1943); rozwiodła się z Dehmlem w 1900 . [przypis edytorski]

Dehmel, Richard (1863–1920) — poeta niemiecki, z którym łączyły Przybyszewskiego długotrwałe stosunki przyjaźni; przeciwnik naturalizmu pojętego jako naśladownictwo; metafizyka, symbolika i refleksyjność filozoficzna cechują jego dramaty i liryki: Erlösungen („Wyzwolenie”, 1891); Aber die Liebe (1893); Die Verwandlungen der Venus („Przemiany Wenus”, 1907). [przypis edytorski]

Dehmel, Ryszard Fedor Leopold (1863–1920) — poeta i prozaik niem., autor m.in. tomu Weib und Welt (Kobieta i świat, 1896), z powodu którego został oskarżony o obsceniczność i bluźnierstwo; miłość i erotyzm należały do wiodących tematów poruszanych przez Dehmla; pochodził z Prus, ukończył szkołę w Gdańsku, a następnie studiował nauki przyrodnicze, ekonomię, literaturę i filozofię na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie oraz na Uniwersytecie w Lipsku, gdzie uzyskał tytuł doktorski z ekonomii; był zaangażowany zarówno w walkę o prawa robotników, jak w sprawę wspierania Niemiec w czasie I wojny światowej (brał udział w wojnie jako ochotnik, choć miał już wówczas ponad 50 lat). [przypis edytorski]

Deh perfida! Ah barbaro! Come? Tiranna! O dio! Strappami il cuor dal seno… (wł.) — O nikczemna! Ach barbarzyńco! Jak to? Okrutnica! O Boże! Wyrwij mi serce z piersi… [przypis edytorski]

Deh! quando (…) sua gemma — „Ach, kiedy wrócisz na świat żywych, racz także poświęcić mi wspomnienie. Jestem Pia; Siena dała mi życie; znalazłam śmierć w naszych bagniskach. Ten, który, zaślubiając mnie, dał mi swój pierścień, zna moje dzieje”. [przypis redakcyjny]

Dei adiutores sumus. Jak nie widzieć wszystkich wielkich możliwości zawartych wszystkich duszach!… — A. Gratry, Souvenirs de ma jeunesse, Paris, VII ed., 1907. [przypis autorski]

Dei adiutores sumus (łac.) — pomocnikami Boga jesteśmy. [przypis edytorski]

Deifobe — Sybilla Kumejska była córką znanego bożka morskiego, Glauka. [przypis edytorski]

Deifobos — brat Hektora, dzielny obrońca Troi. [przypis edytorski]

Deifobos — syn Priama, króla Troi, i Hekabe; brat Hektora, po śmierci Parysa poślubił Helenę, zabity Menelaosa. [przypis edytorski]

Deifob — syn Priama, jeden z najdzielniejszych Trojan, po­ślubił po śmierci Parysa Helenę. [przypis edytorski]

De imitatione Christi (łac.) — O naśladowaniu Chrystusa. [przypis edytorski]

de individuo nulla scientia (łac.) — o osobniku nie ma nauki. [przypis edytorski]

Dein sind wir, Vater, im Leben und im Tode… (niem.) — Jesteśmy twoi, ojcze, w życiu i po śmierci… [przypis edytorski]

dei proprium est protegere, quos dignos iudicat (łac.) — właściwe Bogu jest osłaniać tych, których godnymi [tego] sądzi. [przypis redakcyjny]

Deirdra, właśc. Deirdre — piękna, lecz nieszczęśliwa bohaterka irlandzkiej legendy z tzw. cyklu ulsterskiego. [przypis edytorski]

Deis manibus, Attili Verris bis consulis (łac.) — (dedykacja nagrobna:) „bogom manom Attyli Werresowi, dwukrotnemu konsulowi”. [przypis edytorski]