Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 159532 przypisów.

schorzały — ktoś cierpiący na ciężką chorobę. [przypis edytorski]

Schoßkind — Lieblingskind. [przypis edytorski]

Schoßsünde — Lieblingssünde. [przypis edytorski]

Schottenring — historyczna ulica w centrum Wiednia. [przypis edytorski]

schować dudy w miech — zrezygnować, ustąpić. [przypis redakcyjny]

schować się (starop.) — [tu:] wychować się. [przypis redakcyjny]

schowaj go do szuflady, niech leży obok siostry — jeden z Psalmów Przyszłości, zapewne pierwsza redakcja Psalmu Miłości. [przypis redakcyjny]

schowałem moją nominacją (daw.) — dziś: schowałem (…) nominację. [przypis edytorski]

schowany — tu: wychowany. [przypis edytorski]

schrecklich (niem.) — straszne, okropne. [przypis edytorski]

schreiber — w gwarze obozowej: pisarz blokowy (więzień funkcyjny). [przypis edytorski]

Schreinjaszczur, Schuppentier, Eidechse, steht wohl hier statt jaszczurowy pokrowiec also ein Futteral mit jaszczur-Haut überzogen. Eines solchen erwähnt Czaykowski (pow. kos. pag. 183), das als Überzug eines goldenen Bechers diente. [przypis tłumacza]

Schrempf, Christoph (1860–1944) — niemiecki duchowny ewangelicki i filozof. [przypis edytorski]

Schrenck-Notzing, Albert von (1862–1929) — niemiecki lekarz psychiatra. [przypis edytorski]

Schrift — Bibel. [przypis edytorski]

Schriftsteller vom Rang (niem.) — uznany pisarz; pisarz pewnej rangi. [przypis edytorski]

Schritt und Tritt (niem.) — (wyrażenie idiomatyczne) na każdym kroku; tu: krok i tempo. [przypis edytorski]

Schroedinger, Heisenberg, DiracErwin Schrödinger (1887–1961): austriacki fizyk teoretyk, współtwórca mechaniki kwantowej, laureat Nagrody Nobla (1933) za prace nad matematycznym sformułowaniem mechaniki falowej; Werner Heisenberg (1901–1976): niemiecki fizyk teoretyk, współtwórca mechaniki kwantowej i laureat Nagrody Nobla (1932) za fundamentalny wkład w tę dziedzinę; Paul Dirac (1902–1984): brytyjski fizyk teoretyk, współtwórca mechaniki kwantowej i laureat Nagrody Nobla (1933) za wkład w jej rozwój. [przypis edytorski]

schroń (daw.) — schronienie. [przypis edytorski]

schrona (daw.) — schronienie. [przypis edytorski]

schrona — dziś: schron a. ochrona. [przypis edytorski]

schrona — dziś: schronienie a. schron. [przypis edytorski]

schron (daw.) — schronienie. [przypis edytorski]

schronia a. schroń — forma zarchaizowana przez zmianę rodzaju (na wzór rzeczowników typu: ustroń); dziś: schron a. schronienie. [przypis edytorski]

schronił się do brytańskich posiadłości — tj. do Kanady. [przypis edytorski]

Schronisko nad Morskim Okiem — jedno z najpopularniejszych schronisk w Tatrach polskich, funkcjonujące prawdopodobnie już lat dwudziestych XIX w. [przypis edytorski]

schronisko Towarzystwa — schronisko Polskiego Towarzystwa Narciarzy, które stało na Kalatówkach od 1911 do 1943 roku (w ostatnich latach funkcjonowało jako magazyn). [przypis edytorski]

Schrotamt — urząd przeładunku beczek winnych. [przypis edytorski]

Schubert, Franciszek, właśc. Schubert, Franz Peter (1797–1828) — kompozytor austriacki, prekursor romantyzmu w muzyce; wielu jego utworom patronują teksty Göthego. [przypis edytorski]

Schubert, Franz (1797–1828) — kompozytor austriacki, jeden z pierwszych przedstawicieli romantyzmu w muzyce. [przypis edytorski]

Schubert, Franz (1797–1828) — kompozytor austriacki, uważany za prekursora romantyzmu. [przypis edytorski]

schudłem — dziś popr. forma N. lp r.n.: schudłym, wychudłym. [przypis edytorski]

Schulmeister, Karl Ludwig (1770–1853) — austriacki podwójny agent Francji za panowania Napoleona I. [przypis edytorski]

Schultz, Michael — gdański wytwórca zegarów z XVII w., postać historyczna. [przypis edytorski]

Schulz, Bruno (1892–1942) — pisarz, malarz i krytyk, autor zbiorów opowiadań Sklepów cynamonowych i Sanatorium pod klepsydrą. [przypis edytorski]

Schulze — profesor Schopenhauera na uniwersytecie w Getyndze; zob. Wstęp. [przypis redakcyjny]

Schumann, Clara (1819–1896) — niemiecka pianistka i kompozytorka romantyczna, żona Roberta Schumanna (1810–1856), kompozytora i krytyka muzycznego, uznawany za jednego z najbardziej wpływowych twórców epoki romantyzmu. [przypis edytorski]

Schuman, Robert (1810–1856) — niemiecki kompozytor i krytyk muzyczny, przedstawiciel romantyzmu; autor m.in. zbioru utworów na fortepian pt. Sceny dziecięce (Kinderszenen, 1838), z których dwa ostatnie to Dziecko zasypia oraz Poeta mówi. [przypis edytorski]

Schuman, Robert (1810–1856) — niemiecki kompozytor i krytyk muzyczny, przedstawiciel romantyzmu. [przypis edytorski]

SchupoSchutzpolizei, policja ochronna. [przypis edytorski]

Schurke, Lump (niem.) — łotr, szmaciarz. [przypis edytorski]

Schurtz, Heinrich (1863–1903) — niemiecki etnolog i historyk; autor książki Altersklassen und Männerbünde (Grupy wiekowe i związki męskie), w której podkreślał rolę płci i kwestii pokoleniowych w instytucjach społecznych oraz argumentował, że oparcie społeczeństwa na rodzinie, którą uważał za zdominowaną przez kobiety, było krokiem wstecz. [przypis edytorski]

schutnieć — poddać się działaniu chuci (tj. pożądania). [przypis edytorski]

Schutzhaft (niem.) — dosł. areszt ochronny, wprowadzony w r. 1933 r. na mocy rozporządzenia o „ochronie narodu i państwa”, był ważnym elementem wprowadzonego przez nazistów „państwa stanu wyjątkowego”. [przypis edytorski]

schwacić — tu: okuleć (ochwat to zapalenie miękkich części kopyta końskiego, wynikłe z niedożywienia lub przemęczenia). [przypis edytorski]

Schwam-drüber (niem. Schwamm drüber) — zapomnijmy o tym; nieważne. [przypis edytorski]

Schwarzen — Teufel. [przypis edytorski]

schwarze Stunde — Todesstunde. [przypis edytorski]

schwarzlebrigen Grillen — melancholische Schwärmereien. [przypis edytorski]

Schweinedreck (niem.) — świńskie gówno. [przypis edytorski]

Schweinehund (niem.) — bydlak. [przypis edytorski]

Schwein und Dreckperiode (niem.) — okres świni i gówna. [przypis edytorski]

schwere Not (niem.) — ciężka bieda; wielki kłopot. [przypis edytorski]

schwermerych — żartobliwie, urobione od niemieckiego schwärmen: marzyć. [przypis redakcyjny]

Schwizerland — Szwajcaria. [przypis edytorski]

Schwung (niem.) — zapał; rozmach. [przypis edytorski]

schwycić go podług rozkazu królewskiego, oddać go królowi i zgłosić, cośmy upolowali — zapewne odniesienie do zwyczaju, zgodnie z którym król perski osobiście przewodził polowaniom, gdyż stanowiły przygotowanie do zadań wojennych (zob. Ksenofont, Wychowanie Cyrusa II 2.9–10). [przypis edytorski]

schwycić się na nogi — dziś: zerwać się na nogi; gwałtownie wstać. [przypis edytorski]

schwyciłem karabin na tuj — na skróconą komendę: gotuj broń! [przypis redakcyjny]

schwyciłem naturę na gorącym uczynku — wyrażenia tego użył Fontenelle, zdając sprawę z jakiegoś przyrodniczego spostrzeżenia. [przypis tłumacza]

schwytać Tatarzyna… — odniesienie do powiedzenia: „Złapał Kozak Tatarzyna, a Tatarzyn za łeb trzyma”, oznaczającego, że ktoś sądzi, że wygrał w konflikcie, ale okazuje się, że druga strona pod innym względem ma nad nim przewagę. [przypis edytorski]

schwytana dzieckiem (daw.) — schwytana, kiedy była dzieckiem. [przypis edytorski]

schylać — dziś popr.: schylać się; tu w znaczeniu: kłaniać się. [przypis edytorski]

schyl — [tu:] przychyl. [przypis autorski]

schyzmatyk (z gr.) — oddzielony, odszczepiony; tutaj: nieuznający papieża za głowę kościoła. [przypis redakcyjny]

sciągać — dziś popr. pisownia: ściągać, tj. wyciągać. [przypis edytorski]

Sciapodzi a. Monopodzi — legendarny lud istot mających tylko jedną, wielką stopę na zakończeniu jedynej nogi, wyrastającej im centralnie z tułowia; mieli mieszkać w Indiach i Etiopii. [przypis edytorski]

sciences oraz lettres (fr.) — nauki matematyczne i przyrodnicze oraz nauki humanistyczne. [przypis edytorski]

sciences sociales (fr.) — nauki społeczne. [przypis edytorski]

sciencja (daw.) — mądrość, wiedza. [przypis edytorski]

sciencya (daw.) — wiedza. [przypis edytorski]

scienda ex probatissimis authoribus (łac.) — wiadomości z licznych wypróbowanych autorów. [przypis edytorski]

scientia (łac.) — wiedza, nauka; a Deo oznacza natomiast „od Boga”, z czego widać, że Ubu zna znaczenie sentencji, lecz nie rozumie poszczególnych słów. [przypis edytorski]

scientia (łac.) — wiedza, nauka. [przypis edytorski]

Scientia (łac.: wiedza, nauka) — włoskie wielojęzyczne czasopismo naukowe zał. w 1907 jako „Rivista di scienza” (Przegląd nauki), wydawane od 1910 do 1988 pt. „Scientia: rivista internazionale di sintesi scientifica” (Scientia: międzynarodowy przegląd syntez naukowych); w 1. poł. XX w. odgrywało znaczącą rolę w dziedzinie filozofii nauki. [przypis edytorski]

scientiam (łac., forma B.) — naukę. [przypis redakcyjny]

scientiam (łac.) — nauka. [przypis redakcyjny]

scientibus loquor (łac.) — do świadomych mówię. [przypis redakcyjny]

scierpieć — dziś popr. pisownia: ścierpieć. [przypis edytorski]

scierpiszże — dziś popr.: ścierpisz, ścierpiszże. [przypis edytorski]

Scilicet (…) debet (łac.) — „Bo człowiek musi czekać na swój dzień ostatni,/ Nikomu nie lza zwać się szczęśliwym przed końcem/ I przed pogrzebem swoim” (Ovidius, Metamorphoses, III, 135, fab. 2; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Scilicet (…) fingit (łac.) — „Wszak rzeka, choć niewielka, jest ogromna temu,/ Który nie widział większej: tak drzewo lub człowiek/ Zda się nam wnet olbrzymem i tak wszystkie twory/ Olbrzymieją, gdy większych nie ma w wyobraźni” (Lucretius, De rerum natura, VI, 674; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Scilicet (…) potat (łac.) — „Choć drogie ma szmaragdy, sadzone na złocie/ I szatę purpurową bezcenną, by w oną/ Przybrany, miłej żłopał Wenery rozkosze” (Lucretius, De rerum natura, IV, 1, 23; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Scilicet (…) toto — Lucretius, De rerum natura, III, 562. [przypis tłumacza]

Scilitet (…) dabuntur — Iuvenalis, Satirae, XIV, 156. [przypis tłumacza]

Scimus quia a Deo venisti, magister; nemo enim potest haec signa facere quae tu facis (…) (łac.) — J 3, 2: „Wiemy żeś przyszedł od Boga, mistrzu; bo nikt tych znaków czynić nie może, które ty czynisz, gdyby Bóg nie był z nim”. [przypis tłumacza]

Scindite corda vestra (łac.) — „Rozdzierajcie wasze serca (nie odzież)”. [przypis tłumacza]

Scio (daw., wł.) — Chios, wyspa na Morzu Egejskim w pobliżu wybrzeży Azji Mniejszej. [przypis edytorski]

Scipio Africanus — Publiusz Korneliusz Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.), wódz i polityk rzymski z okresu II wojny punickiej. [przypis redakcyjny]