Przypisy

przyjacieli — dziś popr. forma M.lm: przyjaciół. [przypis edytorski]

przyjacieli — dziś popr. forma: przyjaciół. [przypis edytorski]

przyjacieli — dziś popr.: przyjaciół. [przypis edytorski]

przyjacieli — dziś popr.: przyjaciół; tu: forma wydłużona ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]

przyjacieli — popr.: przyjaciół. [przypis edytorski]

przyjacieli widzim — dziś popr.: przyjaciół widzimy. [przypis edytorski]

„Przyjaciel Ludu Łecki” — gazeta zajmująca się sprawami oświaty rolniczej i zdrowotnej ludności mazurskiej (m.in. walką z pijaństwem) oraz sprawami narodowymi. [przypis edytorski]

„Przyjaciel Ludu” — periodyk dla Polaków, wydawany w Ameryce w latach 1876–1884. [przypis edytorski]

„Przyjaciel Ludu” — tygodnik ilustrowany, wydawany we Lwowie w latach 1889–1902. [przypis edytorski]

Przyjaciel ludzi — fr. L'Ami des hommes (1759), książka Victora de Riqueti, markiza de Mirabeau (1715–1789), francuskiego ekonomisty ze szkoły fizjokratów, ojca Gabriela Honorégo de Mirabeau, wpływowego polityka Wielkiej Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]

przyjacielstwo — przyjaźń. [przypis edytorski]

przyjaciół ratunek, krucha podpora; nie ruszaj jéj, cała, ledwie ją dotkniesz, w proch się rozsypała — pomoc przyjaciół wydaje się pewna, dopóki jej nie wypróbujesz, ale nie należy na nią liczyć. [przypis edytorski]

przyjaciołami — dziś popr. forma N. lm: przyjaciółmi. [przypis edytorski]

przyjaciołami — dziś popr.: przyjaciółmi. [przypis edytorski]

przyjacioły — dziś popr. forma: z przyjaciółmi. [przypis edytorski]

przyjadę — przesadę. [przypis edytorski]

przyjaźliwe (starop.) — przyjazne; tu: sprzymierzone. [przypis edytorski]

przyjaźliwy (daw.) — przyjazny. [przypis edytorski]

przyjaźliwy (starop. forma) — przyjazny. [przypis edytorski]

przyjaźliwy (starop.) — przyjazny. [przypis edytorski]

przyjaznej — tu: stosownej, sprzyjającej. [przypis edytorski]

przyjaznem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: przyjaznym. [przypis edytorski]

przyjaznymi uśmiechy — dziś popr. forma N.lm: przyjaznymi uśmiechami. [przypis edytorski]

przyjdąli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli przyjdą. [przypis edytorski]

Przyjdź twe królestwo jako na ziemi, tak i w niebie — nawiązanie do modlitwy Ojcze nasz. [przypis edytorski]

przyjdze (gw.) — przyjdźże (konstrukcja z partykułą wzmacniającą). [przypis edytorski]

przyjdzieć — przyjdzie ci. [przypis edytorski]

przyjdziewa (gw.) — przyjdziemy. [przypis edytorski]

przyjętem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników i imiesłowów przym. r.n.; dziś tożsama z r.m.: przyjętym. [przypis edytorski]

Przyjechał tu do nas Włodzio Tetmajer — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Włodzimierz Tetmayer (rys. S. Wyspiański). [przypis edytorski]

przy jednym stole Korsykanina z Genueńczykiem — od XIII w. Korsyka należała do Republiki Genui. Od 1729 na wyspie rozpoczęły się walki o niepodległość, w listopadzie 1755 proklamowana została Republika Korsykańska, uchwalono pierwszą na świecie konstytucję (1755). W traktacie wersalskim zawartym 15 maja 1768 Genua w zamian za darowanie długów zrzekła się pretensji do wyspy na rzecz Francji, która w tym samym roku wysłała na nią swoje oddziały. Walki trwały do 1769 i skończyły się zwycięstwem Francuzów, w 1770 Korsyka stała się prowincją Francji. [przypis edytorski]

przyjemniej jak w sztukach — dziś popr.: przyjemniej niż. [przypis edytorski]

przyjena (gw.) — przyjęła. [przypis edytorski]

przyjmał — dziś popr. forma: przyjmował. [przypis edytorski]

przyjmcie — dziś popr.: przyjmijcie. [przypis edytorski]

przyjm — dziś popr. forma trybu rozkazującego: przyjmij. [przypis edytorski]

przyjm — dziś popr.: przyjmij. [przypis edytorski]

przyjmieć — przyjmie cię. [przypis edytorski]

Przyjmijcież tedy nie to, co moje, lecz to, co wasze istotnie; ceńcie pod wagą nie zdolność pracownika, lecz złoto szczere, nie na naczynie wzgląd miejcie, lecz wino, którym się napełnia. — w oryginale fragment ten jest trójwierszem. [przypis edytorski]

przyjmijże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]

przyjmiż (starop. forma) — daw. forma trybu rozk. z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; dziś: przyjmijże, przyjmij koniecznie. [przypis edytorski]

przyjmować do łona — przytulać. [przypis edytorski]

przyjmować udział (daw.) — brać udział. [przypis edytorski]

Przyjmuję wróżbę i czekam jej spełnienia (fr. J’en accepte l’augure et j’ose l’espérer) — cytat ze sztuki Cynna (Cinna ou la Clémence d’Auguste) Pierre'a Corneille. [przypis edytorski]

przyjmujem — dziś popr. forma 2 os. lm cz.ter.: przyjmujemy. [przypis edytorski]

przyjść (daw.) — tu: dojść. [przypis edytorski]

przyjść do czegoś (daw.) — zdobyć coś, zyskać; tu: jakeście do niej przyszli: jak ją dostaliście. [przypis edytorski]

przyjść do czubów — dojść do bitki, do walki. [przypis edytorski]

przyjść do skutku — dziś popr.: dojść do skutku. [przypis edytorski]

przyjść do sprawy (daw.) — sprawić, czyli wyrównać szyk. [przypis edytorski]

przyjść w pomoc — dziś popr.: przyjść z pomocą. [przypis edytorski]

przyjść w sukurs — przyjść na pomoc. [przypis edytorski]

przyjść w sukurs — przyjść z pomocą. [przypis edytorski]

przykaż im ciszą — nakaż im milczenie. [przypis edytorski]

przykaza (daw.) — przeszkoda. [przypis edytorski]

przykazanie mistrza naszego etc. — Dz 15, 29. [przypis edytorski]

przykład podany przez Apiona, który miał być jego naocznym świadkiem (…) niejaki Androdus (…) — dzieło Apiona zaginęło, przykład znamy z przytoczenia przez Aulusa Gelliusa: Noctes Atticae (Noce attyckie), V, 14; por. też: Seneka, O dobrodziejstwach, II, 19. Bohater opowieści bardziej znany jest pod imieniem Androkles lub Androclus, wg późniejszego dzieła: Elian Klaudiusz, O właściwościach zwierząt, VII, 48. [przypis edytorski]

przykład Uriasza Hetejczyka — 2 Sam. [przypis edytorski]

przykłady — dziś popr. forma N.lm: przykładami. [przypis edytorski]

przykłady (starop. forma) — (między) przykładami. [przypis edytorski]

przykłady (starop. forma) — [za] przykładami. [przypis edytorski]

przykłonny — skłonny; chętny. [przypis edytorski]

przyklaskiwa — dziś popr. forma: przyklaskuje. [przypis edytorski]

przykop a. przykopa (starop.) — rów. [przypis edytorski]

przykopa — rów a. wał ziemny biegnący wzdłuż czegoś (np. drogi, miedzy oddzielającej pola itp.). [przypis edytorski]

przykopa (starop.) — rów. [przypis edytorski]

przykop — rów biegnący wzdłuż czegoś; także: wał ziemny. [przypis edytorski]

przykowywam — dziś popr. forma: przykuwam. [przypis edytorski]

przykre wrażenie robi na osiadłego tutaj Europejczyka — dziś popr.: przykre wrażenie robi na osiadłym tutaj Europejczyku. [przypis edytorski]

przykrość odejmować (starop.) — usuwać przykrość (tzn. czynić przyjemnym). [przypis edytorski]

przykrymi utarczki (daw. forma) — dziś: przykrymi utarczkami. [przypis edytorski]

przykrzyć (daw.) — nudzić się, odczuwać zniechęcenie. [przypis edytorski]

przykrzyć (gw.) — przykro coś odczuwać, nudzić się. [przypis edytorski]

przykrzyć się komuś — naprzykrzać się komuś, dokuczać komuś. [przypis edytorski]

przykrzyć się — nudzić. [przypis edytorski]

przykrzyć się — nudzić się. [przypis edytorski]

przykrzyć się (starop.) — stać się przykrym komu; nudzić się. [przypis edytorski]

przykrzyć sobie (daw.) — z przykrością, niechętnie znosić coś. [przypis edytorski]

Przy księżeńcu (gw.) — przy księżycu. [przypis edytorski]

przykucły — dziś raczej: przykucnięty. [przypis edytorski]

przykułać — przykuła cię (jednocześnie w tej konstrukcji cząstka -ć pełni funkcję partykuły wzmacniającej). [przypis edytorski]

przyładzić (daw.) — przygotować. [przypis edytorski]

przyładzić — tu: przygotować. [przypis edytorski]

przyłakomszym nabywać (starop.) — łakomiej kupować. [przypis edytorski]

przyłap a. przyłapa — płytka podcień ze słupów drewnianych ustawionych bezpośrednio przy ścianie domu. [przypis edytorski]

przyłap — płytki podcień utworzony przez wysunięty okap wsparty na drewnianych słupach ustawionych bezpośrednio przy ścianie domu. [przypis edytorski]

przyłbica — hełm rycerski z ruchomą osłoną opuszczaną na twarz. [przypis edytorski]

Przyłęk — Przyłęk Duży: wieś w woj. łódzkim, w pow. brzezińskim, w której mieszkał Reymont w zimie 1890–91. [przypis edytorski]

Przylądek Corrientes — tu: skalisty przylądek w Argentynie na 38°01' szer. południowej, na terenie ob. miasta Mar del Plata, pomiędzy plażami Chica i Varese; najbardziej wysunięty na południowy zachód punkt prowincji Buenos Aires. [przypis edytorski]

przylądek Finisterre — skalisty przylądek na zachodnim wybrzeżu hiszpańskiej Galicji; w starożytności błędnie uznawany za najdalej wysunięty na zachód punkt Płw. Iberyjskiego, „kraniec ziemi” (łac. finis terrae). [przypis edytorski]

przylądek Horatio — w płn.-wsch. części wyspy Bioko; w pobliżu znajduje się wysepka zwana wyspą Horatio. [przypis edytorski]

przylądek Horn — najbardziej na płd. wysunięty przylądek Ameryki Płd. [przypis edytorski]

Przylądek Jazona (tur. Yason Burnu) — przylądek na płd. wybrzeżu Morza Czarnego, położony na wsch. od rzeki Termodont, na terenie ob. wioski rybackiej Çaytepe; jego nazwa pochodzi od mitycznego przywódcy wyprawy po złote runo. [przypis edytorski]

Przylądek Północny — (norw.) Nordkapp, skalisty przylądek klifowy w Norweskiej gminie Nordkapp. [przypis edytorski]

przylatał — dziś popr.: przylatywał. [przypis edytorski]

przylatam — dziś popr. forma 1 os. lp cz.ter.: przylatuję. [przypis edytorski]

przylepła — dziś: przylepiła się a. przylgnęła. [przypis edytorski]

przylepły — dziś: przylepiony. [przypis edytorski]

przyletę (gw.) — przylecę. [przypis edytorski]

przylgła — dziś popr. forma: przylgnęła. [przypis edytorski]