Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 471 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159624 przypisów.
Richter, Jean Paul (1763–1825) — właśc. Johann Paul Friedrich Richter, pisarz, jeden z prekursorów romantyzmu niem., ukuł termin Weltschmerz (dosł.: ból świata) na określenie cierpienia związanego z rozpoznaniem niedoskonałości i niesprawiedliwości świata. [przypis edytorski]
Richthofen, Manfred Albrecht Freiherr von (1892–1918) — niem. lotnik, największy as myśliwski okresu I wojny światowej, nazywany „Czerwonym Baronem” (pochodził z arystokratycznej rodziny niem. osiadłej w okolicach Wrocławia, mającej prawa do tytułu barona, tj. Freiherr); wygrał 80 bitew powietrznych, sam zginął 21 IV 1918 r. nad przełęczą Morlancourt w okolicach Sommy ostrzelany z broni maszynowej z ziemi. [przypis edytorski]
Richthofen, Manfred Freiherr von (1892–1918) — legendarny pilot niemiecki, zginął w 1918 r. [przypis edytorski]
richtig (niem.) — odpowiednio, właściwie, poprawnie, trafnie. [przypis edytorski]
richtig (niem.) — odpowiednio, właściwie; tu: akurat, właśnie. [przypis edytorski]
richtig, stimmt (niem.) — dobrze, racja (zgadza się itp.). [przypis edytorski]
ricieris — riteris. [przypis edytorski]
ricierius (lenk.) — riteris. [przypis edytorski]
ricinus (daw.) — olej rycynowy, używany jako środek przeczyszczający, uzyskiwany z rącznika pospolitego (Ricinus communis). [przypis edytorski]
Rickert, Heinrich (1863–1936) — niemiecki filozof, jeden z głównych przedstawicieli neokantyzmu. [przypis edytorski]
Rickert, Heinrich (1863–1936) — niemiecki filozof, profesor uniwersytetów w Heidelbergu i Fryburgu. Neokantysta, przedstawiciel szkoły badeńskiej. Uważał, że istnieją wartości uniwersalne, które obowiązują niezależnie od doświadczenia poszczególnych ludzi. [przypis edytorski]
rico (hiszp.) — bogacz. [przypis edytorski]
ridda — tradycyjny ludowy taniec włoski, którego nazwa podkreśla element kręcenia się w kółko, wirowania. [przypis edytorski]
Ridentem (…) vetat — Horatius, Satirae I, 1, 24. [przypis tłumacza]
Rides (…) olere (łac.) — „«Nie pachniesz niczym», przyganiasz mi z dumą:/ Bo lepiej niczym, niż pachnąć perfumą” (Martialis, Epigrammata, VI, 55, 4; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
ridete puellae (łac.) — śmiejcie się, dziewczęta. [przypis edytorski]
riding-coat (ang.) — płaszcz (tu: żakiet) do jazdy konnej. [przypis edytorski]
Ridinger — Johann Elias (1698–1767); Maler, Grafiker. [przypis edytorski]
Riego y Flórez, Rafael del (1784–1785) — hiszpański wojskowy i polityk liberalny; w 1820 wysłany z oddziałami, które miały wyruszyć do walki z ruchami wyzwoleńczymi w Ameryce Łacińskiej, stanął na czele buntu wojska w Kadyksie i zażądał powrotu do konstytucji z 1812; ze swoimi oddziałami podjął marsz przez Andaluzję z nadzieją wzniecenia antykrólewskiego powstania, co spotkało się z obojętnością miejscowej ludności; powstanie udało się wzniecić w Galicji i wkrótce objęło ono cały kraj; otoczony w madryckim pałacu król zgodził się na przywrócenie konstytucji; przez nowo utworzony rząd Riego został mianowany marszałkiem; w 1823 walczył z interwencją francuską; ujęty i stracony na rozkaz Ferdynanda VII; napisany na jego cześć Hymn Riego stanowił w latach 1931–1939 hymn państwowy Republiki Hiszpańskiej. [przypis edytorski]
riemannowska przestrzeń a. riemannowska rozmaitość (mat.) — typ n-wymiarowej przestrzeni metrycznej będący uogólnieniem tradycyjnej przestrzeni euklidesowej oraz przestrzeni nieeuklidesowych (eliptycznych i hiperbolicznych). [przypis edytorski]
Rien n'accuse d'avantage une extrême faiblesse d'esprit, que de ne pas connaître, quel est le malheur d'un homme sans Dieu (fr.) — Ostateczny to dowód słabości umysłu nie wiedzieć, jak nieszczęśliwy jest człowiek bez Boga (Pascal, Myśli, tłum. Tadeusz Boy-Żeleński). [przypis edytorski]
Rien n'est beau que le vrai, le vrai seul est aimable (fr.) — nic poza prawdą nie jest piękne, tylko prawda jest pełna uroku (budząca miłość). [przypis edytorski]
Rien ne va plus (fr.: już nic nie idzie; to już koniec) — to zdanie zwyczajowo oznacza zakończenie obstawiania w grach hazardowych; tu: dosyć. [przypis edytorski]
rien ne va plus (fr.) — więcej nie wolno już stawiać (zapowiedź krupiera tuż przed uruchomieniem ruletki). [przypis edytorski]
Rienzi, Cola di, właśc. Nicola di Lorenzo Gabrini (1313–1354) — przywódca rewolucji ludowej w Rzymie (1347); został obwołany trybunem ludowym, dążył do wskrzeszenia republiki rzymskiej i zjednoczenia Italii pod przewodnictwem Rzymu. [przypis edytorski]
Rienzi, Cola di, właśc. Nicola di Lorenzo Gabrini (1313–1354) — przywódca rewolucji ludowej w Rzymie (1347), został obwołany trybunem ludowym, dążył do wskrzeszenia republiki rzymskiej i zjednoczenia Italii pod przewodnictwem Rzymu. [przypis edytorski]
Rienzo, Cola di, właśc. Nicola di Lorenzo Gabrini (1313–1354) — przywódca rewolucji ludowej w Rzymie, ostatni w historii trybun ludowy, obwołany nim przez lud rzymski; syn karczmarza i praczki, zafascynowany starożytnością, stawiał sobie za cel odrodzenie dawnej potęgi Rzymu jako centrum zjednoczonej Italii, 20 maja 1347 r. poprowadził podburzony przez siebie lud Rzymu przeciwko wpływowym rodom arystokratycznym, które wywłaszczył i zmusił do złożenia przysięgi na wierność republice, ogłosił suwerenność Rzymu, zreorganizował administrację, finanse, sądownictwo, uporządkował podatki; obłożony klątwą przez papieża, zmuszony oblężeniem miasta do ustąpienia i ucieczki, przez jakiś czas przebywał w klasztorze eremitów w Abruzji, ponownie wrócił do Rzymu w 1350 r., w 1352 r. został uwięziony i przekazany papieżowi Innocentemu VI, w 1354 r. przywrócony do władzy, miał być narzędziem umocnienia pozycji papieża, zginął podczas zamieszek ludowych w Rzymie 8 października tegoż roku. Słowacki mylnie zapisuje jego nazwisko: Rienzi. [przypis edytorski]
Riepin, Ilja (1844–1930) — rosyjski i ukraiński malarz, przedstawiciel realizmu. [przypis edytorski]
rietis — ginčytis. [przypis edytorski]
Rieu, Emile Victor (1887-1972) — angielski literaturoznawca i tłumacz, autor m.in. przekładów Odysei i Iliady. [przypis edytorski]
Rieuwertsz i Jelles zajęli się wydaniem wszystkich pism Spinozy — Ci, a nie inni, jak stwierdził Gebhart, Spinoza. Opera, t. II, 314. [przypis tłumacza]
Riez… (frz.) — Lachen Sie! [przypis edytorski]
Riez!… Mais riez, riez! (fr.) — ależ niech pan się śmieje. [przypis edytorski]
Rif — góry w Afryce, najdalej na północny zachód wysunięte pasmo łańcucha górskiego Atlas. [przypis edytorski]
Rif — góry w Afryce, najdalej na północny zachód wysunięte pasmo łańcucha górskiego Atlas; w okresie międzywojennym teren ten należał do Maroka Hiszpańskiego. [przypis edytorski]
Rif — góry w Afryce, najdalej na północny zachód wysunięte pasmo łańcucha górskiego Atlas; w okresie międzywojennym teren ten należał do Maroka Hiszpańskiego, w 1921 miejscowe plemiona berberskie proklamowały niepodległość i powstanie Republiki Rifu; Republika została zaatakowana przez połączone siły Hiszpanii i Francji i w 1926 upadła. [przypis edytorski]
rifioriti — włoska nazwa ozdobników w muzyce lub wierszu; wyszukana forma poetycka. [przypis redakcyjny]
Rigaub, Hyacinthe (1659–1743) — malarz francuski, portrecista Ludwika XIV. [przypis edytorski]
right whale (…) finback — right whale: wieloryb prawdziwy; humpback: garbaty; finback: z płetwą grzbietową. [przypis redakcyjny]
rigida… animadwersja — surowa… nagana. [przypis redakcyjny]
Rigi — szczyt w Alpach Zachodnich. [przypis edytorski]
Rigny, Henri de (1782–1835) — admirał, dowódca floty francuskiej pod Navarino w 1827 r., w której połączone siły morskie Francji, Anglii i Rosji zniszczyły flotę turecko-egipską i w ten sposób umożliwiły oswobodzenie Grecji spod panowania tureckiego. Zwycięstwu temu przypisywano większe znaczenie niż walkom niepodległościowym samych Greków. Dlatego Słowacki twierdzi, że Rigny wykradł mu sławę jak trojański Parys Helenę Menelausowi. [przypis redakcyjny]
Rigollot (daw.) — plaster gorczycowy; eponim od nazwiska lekarza fr., będącego wynalazcą tego środka stosowanego przy bólach mięśniowo-stawowych. [przypis edytorski]
rigolo (fr.) — zabawne; osobliwe. [przypis edytorski]
rigor mortis (łac., med.) — stężenie pośmiertne. [przypis edytorski]
riksdal, właśc. riksdaler (szwedz.: talar królestwa) — daw. szwedzka jednostka monetarna; wprowadzone w 1534 srebrne monety dalery od 1604 wybijano pod nazwą riksdalery; od 1624 emitowano także riksdalery miedziane, od 1661 również jako banknoty (pierwsze w Europie). [przypis edytorski]
riksha-coolie — riksza-kuli, człowiek spełniający rolę zwierzęcia pociągowego przy wózkach w Chinach, Japonii i Indiach. [przypis autorski]
riksza — napędzany siłą mięśni pojazd do przewozu pasażerów, zwykle w formie ciągniętego wózka lub oparty o mechanizm roweru. [przypis edytorski]
riksza — pojazd do transportu osób, poruszany siłą ludzkich mięśni, początkowo ciągnięty przez człowieka, później wykorzystujący mechanizm roweru. [przypis edytorski]
riksza (z jap. dżin-riki-sza: wóz o sile ludzkiej) — lekki wózek dwukolny, zazwyczaj kryty, używany w Japonii, Chinach, Syberii wschodniej i Indiach. [przypis tłumacza]
Rilke, Rainer Maria (1875 –1926) — poeta i prozaik austriacki, twórca symbolicznych liryków, uważany za prekursora egzystencjalizmu. [przypis edytorski]
Rimas (lenk.) — Roma. [przypis edytorski]
rimbambito (wł.) — zdziecinniały. [przypis redakcyjny]
Rimbaud, Arthur (1854–1891) — francuski poeta, zaliczany do tzw. poetów przeklętych, wybitny przedstawiciel symbolizmu; autor m.in. poematu narracyjnego Statek pijany (1871). [przypis edytorski]
Rimbaud, Arthur (1854–1891) — fr. poeta operujący mrocznym, wizyjnym symbolizmem oscylującym w kierunku surrealizmu, rozrywający dotychczasowe formy wyrazu, filozoficznie zbliżający się do egzystencjalizmu; zaliczany do grona poetów przeklętych (poètes maudits), twórców-buntowników, partner poety Paula Verlaine, autor cyklów poetyckich Sezon w piekle, Iluminacji (poematy napisane wierszem wolnym) oraz poematu narracyjnego Statek pijany. [przypis edytorski]
Rimbaud, Arthur (1854–1891) — poeta fr., zaliczany do tzw. poetów przeklętych, wybitny przedstawiciel symbolizmu; autor m.in. poematu narracyjnego Statek pijany (1871). [przypis edytorski]
Rimbaud, Jean Arthur (1854–1891) — czołowy poeta symbolizmu francuskiego, prekursor wielu kierunków w poezji światowej; pisał od 16 do 19 roku życia; zbiory: Une Saison en enfer (Sezon w piekle, 1873), Les Illuminations (Iluminacje, 1886). [przypis edytorski]
Rimbaud, (Jean) Arthur (1854–1891) — francuski poeta, zaliczany do tzw. poetów wyklętych, wybitny przedstawiciel symbolizmu. [przypis edytorski]
Rimbaud, (Jean) Arthur (1854–1891) — francuski poeta, zaliczany do tzw. poetów wyklętych, wybitny przedstawiciel symbolizmu; w ostatnim okresie życia zamiast poezją zajmował się handlem bronią w Afryce. [przypis edytorski]
Rimbaud, (Jean) Arthur (1854–1891) — francuski poeta, zaliczany do tzw. poetów wyklętych, wybitny przedstawiciel symbolizmu; w ostatnim okresie życia zamiast poezją zajmował się handlem bronią w Afryce [przypis edytorski]
rimbecco — rimbeccare znaczy po włosku odesłać, odparować, odeprzeć. W dialekcie korsykańskim znaczy to: wymierzyć komuś zelżywy i publiczny zarzut. Udziela się rimbecco synowi zamordowanego ojca, mówiąc mu, że ojciec nie jest pomszczony. Rimbecco jest jakby zakwestionowaniem honoru człowieka, który nie obmył jeszcze zniewagi we krwi. Prawo genueńskie karało bardzo surowo sprawcę rimbecco. [przypis autorski]
Rimmon — prawdopodobnie chodzi o dolinę, w której leżało miasto Rimmon; północna część Izraela. [przypis edytorski]
Rimula (…) est — Théodore de Bèze, Juvenilia. [przypis tłumacza]
Rinaldini, Rinaldo — bohater popularnych opowiadań dla młodzieży. Pierwowzór postaci został stworzony przez niem. pisarza Christiana Augusta Vulpiusa (1762–1827). [przypis edytorski]
Rinaldini — Rinaldo Rinaldini (1798), niegdyś bardzo popularna powieść awanturnicza niemieckiego pisarza Vulpiusa, której bohaterem jest rozbójnik. [przypis redakcyjny]
Rinaldo Rinaldini — postać literacka, szlachetny herszt rozbójników, tytułowy bohater popularnej powieści Christiana Augusta Vulpiusa, wyd. w 1797, oraz wielu jej przeróbek w XIX i na pocz. XX w. [przypis edytorski]
Rinaldo Rinaldini — powieść niemieckiego pisarza Christiana Augusta Vulpiusa (1762–1827), której głównym bohaterem jest herszt rozbójników Rinaldo Rinaldini. [przypis edytorski]
Rinascimento (wł.) — Renesans. [przypis edytorski]
Rindfleisch-Gulasch (niem.) — gulasz z wołowiny. [przypis edytorski]
rinforzando (muz.) — nagłe wzmocnienie dźwięku, używane do zaakcentowania pojedynczego dźwięku lub akordu. [przypis edytorski]
Ringstraße — okazały bulwar w centrum Wiednia, powstały w latach 1860–1890; jedna z najbardziej reprezentacyjnych ulic miasta. [przypis edytorski]
ring — tu: parkiet taneczny, wydzielona przestrzeń do tańca. [przypis edytorski]
rinka (lenk.) — turgavietė. [przypis edytorski]
rinka — turgavietė. [przypis edytorski]
rinkė — metalinis žiedas. [przypis edytorski]
rinkė — ratas. [przypis edytorski]
rinktinį — išrinktąjį. [przypis edytorski]
Rinokurura — p. I, XIV, 2, uwaga. [przypis tłumacza]
Rinokurura — Ῥινοκούρουρα, dziś el 'Arisz, miasto na granicy Palestyny i Egiptu. [przypis tłumacza]
Rio Avajem (Rio Varzea na niektórych mapach) — dziś: Rio da Várzea, rzeka w płd. Brazylii, lewy dopływ rzeki Urugwaj. [przypis edytorski]
Rio de Janeiro — drugie co do wielkości miasto brazylijskie. [przypis edytorski]
Rio de Janeiro — jedno z największych miast Brazylii, do 1960 stolica tego kraju. [przypis edytorski]
Rio de Janeiro — jedno z największych miast Brazylii, w momencie publikacji zbioru nowel stolica tego kraju. [przypis edytorski]
Rio de Oro — rzeka w płn.-wsch. Maroku. [przypis edytorski]
Rio Grande do Sul — jeden ze stanów Brazylii położony w południowej części kraju. [przypis edytorski]
Rio Grande — miasto w południowej Brazylii. [przypis edytorski]
Rio — jedno z dwóch największych (obok São Paulo) miasto Brazylii, do 1960 r. stolica państwa. [przypis edytorski]
Rio Negro — miejscowość w Brazylii, w stanie Parana, nad rzeką Rio Negro, ok. 100 km na płd.-zach. od Kurytyby. [przypis edytorski]
rioski — z Rio de Janeiro. [przypis edytorski]
rio (wł.) — rodzaj kanału. [przypis autorski]
Ripetta — Via di Ripetta, historyczna ulica rzymska. [przypis edytorski]
Rira bię, ki rira le dernie, właśc. Rira bien qui rira le dernier (fr.) — ten się śmieje, kto się śmieje ostatni. [przypis edytorski]
rira bien (fr.) — urwana formuła przysłowia: rira bien qui rira le dernier (tj. ten się śmieje, kto się śmieje ostatni). [przypis edytorski]
rira bien, qui rira le dernier (fr.) — ten się śmieje, kto się śmieje ostatni. [przypis edytorski]
rira bien qui rira le dernier (fr.) — ten się śmieje, kto się śmieje ostatni. [przypis edytorski]
rira bien qui rira par derrière (fr.) — ten się śmieje, kto się śmieje ostatni. [przypis edytorski]
risch — rasch. [przypis edytorski]
Risi (…) dolos — Ovidius, Heroides, I, 18. [przypis tłumacza]
risorai — lingės. [przypis edytorski]
rispetto (wł.) — tu: forma metryczna, przeważnie używana w poematach miłosnych. [przypis redakcyjny]
