Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 474 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159856 przypisów.
pyrć (reg.) — właśc. perć, górska ścieżka, wydeptana przez kozice, używana przez owce i pasterzy. [przypis edytorski]
Pyreikos — lichy malarz grecki rodzajowy. [przypis tłumacza]
pyrgać (gw.) — pędzić, biec. [przypis edytorski]
Pyrgopolinices (z gr. Πυργοπολινίκης) — szumne nazwisko przesławnego — w swym samochwalstwie — wojownika: „Warownych grodów pogromca”, „Basztomiastoburz”. [przypis tłumacza]
Pyriflegeton (mit. gr.) — rzeka w podziemnej krainie umarłych, jej nazwa oznacza „płynący ogniem”. [przypis edytorski]
Pyrocystis noctiluca — roślina morska w nocy świecąca. [przypis autorski]
Pyrrho (…) zachowywał ustawicznie tę samą twarz i postawę (…) — por. Diogenes Laertios, Pyrrhon z Elidy [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IX, 63. [przypis tłumacza]
Pyrrhus (łac., z gr: pyrrhos: czerwony, rudy) a. Neoptolemos (mit. gr.) — syn Achillesa i jego kochanki Dejdamei, córki króla Dolopów. [przypis edytorski]
Pyrron (376–286 r. p.n.e.) — filozof gr., główny przedstawiciel sceptycyzmu, szkoły filozoficznej odrzucającej możliwość poznania prawdy. [przypis edytorski]
[Pyrron] bardzo dotkliwie swarzył się z siostrą, i wyrzucano mu (…) — przekręcona anegdota z Diogenesa Laertiosa (Pyrrhon z Elidy [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IX, 66): Pyrron żył w wielkiej zgodzie z siostrą, gniewem zareagował na to, że to ją obrażano i jako usprawiedliwienie podał, że obojętność go nie obowiązuje, kiedy chodzi o kobietę. [przypis edytorski]
Pyrron z Elidy (ok. 360–ok. 270 p.n.e.) — grecki filozof, założyciel szkoły filozoficznej sceptyków; wg antycznej tradycji z zawodu był malarzem, a dopiero potem studiował filozofię. [przypis edytorski]
Pyrron z Elidy (przełom IV i III w. p.n.e.) — filozof grecki, założyciel szkoły stoickiej. Najważniejsze dla niego były zagadnienia etyczne; uważał, że prawdziwe poznanie nie jest możliwe, a człowiek cierpi, ponieważ posiada różnego typu przekonania dotyczące z gruntu niepoznawalnych zjawisk. Powinien się ich wyzbyć, jeśli chce osiągnąć spokój. [przypis edytorski]
Pyrrus (319–272 p.n.e.) — król Epiru (płn.-zach. części Grecji), prowadził wojnę z Rzymianami. [przypis redakcyjny]
Pyrrus (319–272 p.n.e.) — król Epiru (płn.-zach. części Grecji), wybitny taktyk wojenny, toczył wojnę przeciw Rzymianom w płd. Italii; jedną ze zwycięskich bitew okupił ogromnymi stratami, stąd wyrażenie: „pyrrusowe zwycięstwo”; następnie walczył przeciw Kartaginie i zdobył większą część Sycylii, jednak został stamtąd wyparty, utracił także zdobycze w Italii; najechał na Peloponez, po nieudanym oblężeniu Sparty zginął podczas walk ulicznych o miasto Argos. [przypis edytorski]
Pyrrus (319–272 p.n.e.) — król Epiru, wybitny taktyk wojenny, pokonał Rzymian w bitwach pod Herakleją (280 p.n.e.) i Auskulum (279 p.n.e.), co okupił wielkimi stratami (stąd przysłowiowe wyrażenie: „pyrrusowe zwycięstwo”). [przypis edytorski]
Pyrrus a. Neoptolemos (mit. gr.) — syn herosa Achillesa i jego kochanki Deidamii (Dejdamei). [przypis edytorski]
Pyrrus, łac. Pyrrhus (319–272 p.n.e.) — król Epiru, wybitny taktyk wojenny, toczył wojnę przeciw Rzymianom w płd. Italii; jedną ze zwycięskich bitew okupił ogromnymi stratami, stąd wyrażenie: „pyrrusowe zwycięstwo”. [przypis edytorski]
pyrrusowe zwycięstwo — zwycięstwo okupione zbyt wielkimi stratami, równające się klęsce. Określenie pochodzi od imienia króla Epiru Pyrrusa (319–272 p.n.e.), który w wojnie z Rzymianami (280 i 279 p.n.e.) w dwóch wygranych bitwach poniósł tak poważne straty, że miał wówczas zawołać: „Jeszcze jedno takie zwycięstwo, a jesteśmy zgubieni!”. [przypis redakcyjny]
pyrrusowe zwycięstwo — zwycięstwo osiągnięte nieproporcjonalnie wielkim kosztem w stosunku do odniesionych korzyści; określenie nawiązuje do imienia króla Epiru Pyrrusa, który w III w. p.n.e. toczył wojnę z Rzymem na terenie Italii i wygraną w bitwie pod Ausculum w 279 r. p.n.e. okupił ogromnymi stratami w ludziach, co miał podsumować słowami: „Jeszcze jedno takie zwycięstwo, a zginiemy bez śladu”. [przypis edytorski]
Pyrrus — syn Achillesa, został zabity w Delfach przez Orestesa. [przypis edytorski]
Pyrusów doktor (starop. forma) — doktor Pyrusowy, doktor Pyrusa. [przypis edytorski]
pyśmo (ukr.) — list. [przypis edytorski]
pyśmo (ukr.) — list. [przypis redakcyjny]
pysara (ukr.) — pisarza. [przypis redakcyjny]
pyskłać się (daw.) — babrać, mazać się. [przypis redakcyjny]
pyskłać (starop.) — opluskiwać. [przypis redakcyjny]
pyszczyć (gw.) — tu: ryć. [przypis edytorski]
pyszna facecja (daw.) — świetny dowcip. [przypis edytorski]
Pyszna — prawdopodobnie chodzi o szczyty Błyszcz i Kamienista; cały ten opis wskazuje, że autor identyfikuje całkowicie Pyszną z Ornakiem, co nie jest do końca prawdą. [przypis edytorski]
Pyszna — w rzeczywistości chodzi o Potok Kościeliski, autor w tej części dziennika popełnia liczne pomyłki, dotyczące geografii Tatr Zachodnich. [przypis edytorski]
Pyszne — znamy dwie miejscowości tego nazwiska, ale leżące w okolicach bardzo odległych od tych, które wskazane są dosyć dokładnie w samym liście, jako pobliskie. J. Kaz. opowiada, że stoi obozem gdzieś między Jarosławiem a Sandomierzem. Otóż właśnie w powiecie niskim, nad potokiem Kościelnym, uchodzącym z prawego brzegu do Sanu, na połud. wschód od Sandomierza leży wioska Pysznica. Może i tu popełniona została omyłka?. [przypis redakcyjny]
pysznić się — chwalić się, wynosić się nad innych. [przypis edytorski]
pysznić się — wywyższać się. [przypis edytorski]
pysznie — tu: wspaniale, świetnie. [przypis edytorski]
pyszny był z synowej — dziś: dumny był z synowej. [przypis edytorski]
pyszny (daw.) — tu: wspaniały. [przypis edytorski]
pyszny naręcz — dziś popr. r.n.: pyszne naręcze. [przypis edytorski]
pyszny (starop.) — wspaniały. [przypis edytorski]
pyszny — tu: bogato zdobiony bądź dobrze wykonany. [przypis edytorski]
pyszny — tu: bogaty, cenny. [przypis edytorski]
pyszny — tu: dumny, pełen pychy. [przypis edytorski]
pyszny — tu: dumny, pełen pychy. [przypis edytorski]
pyszny — tu: wspaniały. [przypis edytorski]
pyszny — tu: wspaniały. [przypis edytorski]
pyszny — tu: wspaniały, wyśmienity, świetny. [przypis edytorski]
Pytać (gw.) — prosić. [przypis edytorski]
pytać o kim (starop.) — pytać o kogo; częstom (…) o panie mojem pytała: często pytałam o mojego pana. [przypis edytorski]
pytać się czego (starop.) — szukać czego. [przypis edytorski]
pytać się o kim (starop.) — dziś: pytać się o kogo. [przypis edytorski]
pytać (starop.) — prosić, żądać. [przypis edytorski]
pytać — tu: prosić. [przypis edytorski]
Pytace (gw.) — drużbowie weselni, jadący konno i zapraszający w imieniu młodej pary gości na wesele. Nazwa pochodzi od czasownika pytać tj. prosić, zapraszać. [przypis edytorski]
pyta — dawne narzędzie do bicia ze skręconej chusty, szmaty, powrozu itp. [przypis edytorski]
pytając się o sekretach (daw.) — dziś z B.: pytając się o sekrety. [przypis edytorski]
pytają o Kijowie — dziś popr.: pytają o Kijów. [przypis edytorski]
pytał mi się — dziś z B.: pytał mnie. [przypis edytorski]
Pytał raz Litwin, nie wiem, diabła czy Pińczuka — Nazywa lud w Litwie Pińczukami obywateli błotnistych okolic Pińska. [przypis autorski]
pytał się (…) rok temu, co z Abisynią — Abisynia to dawna nazwa Etiopii. W 1935 roku wybuchła druga wojna włosko-abisyńska: 3 października do Etiopii wtargnęły wojska faszystowskich Włoch, w skład których wchodziły dywizje tzw. Czarnych Koszul, paramilitarnej formacji utworzonej przez Mussoliniego. Armia etiopska, mimo zaciętego oporu, uległa przewadze wojsk włoskich, wyposażonych w samoloty, czołgi, artylerię, wielokrotnie używających gazów bojowych. Podbitą w 1936 Etiopię włączono do Włoskiej Afryki Wschodniej. [przypis edytorski]
Pytali jednego tamże Lacedemończyka: „A u was co za prawo jest ustawiono na takie swowolne ludzi?”. Powiedział, iż: „Nie masz prawa żadnego, abowiem też i takich ludzi między nami nie masz” — podsumowanie barwnej anegdoty z Plutarcha, Żywoty równoległe. Likurg 15. [przypis edytorski]
pytali mi się — dziś z B.: pytali mnie. [przypis edytorski]
Pytaliśmy, czemu świat woli czytać dzieje Karola XII (…) niż żywot Piotra Wielkiego… — aluzja Woltera do słabego powodzenia jego książki Histoire de l'empire de Russie sous Pierre le Grand (Historia cesarstwa rosyjskiego za Piotra Wielkiego, 1759) w porównaniu z opublikowaną przez niego wcześniej Histoire de Charles XII (Historia Karola XII, 1731). [przypis edytorski]
pytam ci się — dziś popr.: pytam cię się; pytam się ciebie. [przypis edytorski]
Pytania o cudach przedłożone przez Pascala księdzu de Saint Cyran — Pan de Barcos, opat Saint Cyran (po wuju swoim, Du Vergier de Hauranne, znanym pod nazwiskiem Saint-Cyran) cieszący się wysoką powagą w zgromadzeniu PortiRoyal. [przypis tłumacza]
pytaniem o owcach i winie — dziś z B.: pytaniem o owce i wino. [przypis edytorski]
Pytanie (…) terminu VII — „Utrum inter coniugatos amor possit habere locum?” „Dicimus enim et stabilito tenore firmamus amorem non posse inter duos iugales suas extendere vires, nam amantes sibi invicem gratis omnia largiuntur, nullius necessitatis ratione cogente; iugales vero mutuis tenentur ex debito voluntatibus obedire et in nullo seipsos sibi ad invicem denegare… Hoc igitur nostrum iudicium, cum nimia moderatione prolatum, et aliarum quamplurium dominarum consilio roboratum, pro indubitabili vobis sit ac veritate constanti. Ab anno MCLXXIV, tertio calend. maii, indictione VII”. (Fol. 56.) Wyrok ten zgodny jest z pierwszym prawidłem kodeksu miłosnego: „Causa coniugii non est ab amore excusatio recta”. [przypis autorski]
pytanie zawdzięczyć — uszanować pytającą. [przypis redakcyjny]
Pytano Solona, czy mniema (…) — por. Plutarch, Życie Solona, 9. [przypis tłumacza]
pyta o Tankredzie (starop. forma) — dziś: pyta o Tankreda. [przypis edytorski]
pyta się w tym roku o Hiszpanię — chodzi o wojnę domową w Hiszpanii trwającą od 1936 do 1939; stronami konfliktu byli: rząd Drugiej Republiki Hiszpańskiej oraz prawicowo-nacjonalistyczna opozycja. Wsparcia stronie rządowej udzielała liberalno-lewicowa część społeczeństwa (ale również anarchiści) oraz zagraniczni ochotnicy, m.in. brygady zorganizowane przez Międzynarodówkę Komunistyczną, a oficjalnie również: Francja, ZSRR, Brazylia i Meksyk. Opozycję wobec rządu stanowili nacjonaliści, monarchiści, konserwatyści i faszyści, wspierani ideowo przez Kościół katolicki, finansowo przez najbogatszą część społeczeństwa, a militarnie przez wojska faszystowskich Włoch (Corpo Truppe Volontarie) i hitlerowskich Niemiec (Legión Cóndor), a także portugalski reżim Salazara; wiele krajów europejskich korzystało z konfliktu, sprzedając broń obu stronom. W marcu 1939 wojna domowa zakończyła się zwycięstwem nacjonalistów, Hiszpania została przekształcona w państwo faszystowskie pod rządami generała Franco. [przypis edytorski]
pytasz mi się — dziś pytać z D. (kogo? czego?): pytasz mnie się. [przypis edytorski]
pytel — drobne sito, przez które w młynie odsiewano mąkę od otrąb. [przypis edytorski]
pytel — drobne sito, przez które w młynie odsiewano mąkę od otrąb; trzepać na pytel: szybko i mechanicznie. [przypis edytorski]
pytel — odsiewacz. [przypis edytorski]
pytel — tu: rodzaj mąki, kilkakrotnie zmielonej, dokładnie oczyszczonej i przesianej. [przypis edytorski]
pytel — urządzenie do odsiewania mąki. [przypis edytorski]
pytel — worek muślinowy, przez który przesiewa się zmieloną mąkę. [przypis redakcyjny]
pytel (z niem. Beutel) — worek. [przypis redakcyjny]
Pythagor — Pitagoras (ok. 572–ok. 497 p.n.e.) filozof, matematyk i mistyk grecki. [przypis edytorski]
Pythius Apollo — Apollo czczony w wyroczni pytyjskiej. [przypis edytorski]
Pytia delficka — kapłanka świątyni Apollina w Delfach w starożytnej Grecji, słynąca z niejasnych przepowiedni, które wygłaszała wśród dymów i oparów wydobywających się ze skalnej pieczary. [przypis edytorski]
Pytia — kapłanka Apollina w wyroczni delfijskiej. [przypis edytorski]
Pytia — kapłanka delficka, która wygłaszała wróżby. [przypis tłumacza]
Pytia — kapłanka objawiająca wyrocznie w świątyni Apollina w Delfach. [przypis edytorski]
Pytia — kapłanka świątyni Apollina w Delfach w starożytnej Grecji, słynąca z niejasnych przepowiedni, które wygłaszała, siedząc na trójnogu, wśród dymów i oparów wydobywających się ze skalnej pieczary. [przypis edytorski]
Pytia — kapłanka świątyni Apollina w Delfach w starożytnej Grecji, słynąca z niejasnych przepowiedni, które wygłaszała wśród dymów i oparów wydobywających się ze skalnej pieczary; przed wieszczeniem żuła liście laurowe, wróżyła, siedząc na trójnogu. [przypis edytorski]
Pytia — kapłanka świątyni Apollina w Delfach w starożytnej Grecji, słynąca z niejasnych przepowiedni, które wygłaszała wśród dymów i oparów wydobywających się ze skalnej pieczary. [przypis edytorski]
Pytia — kapłanka świątyni Apollina w Delfach w starożytnej Grecji, słynąca z przepowiedni, które wygłaszała wśród dymów i oparów wydobywających się ze skalnej pieczary; stąd przezwisko kopcącego bez ustanku papierosy bohatera. [przypis edytorski]
Pytia (mit. gr.) — kapłanka w świątyni Apollina w Delfach, przepowiadająca przyszłość. [przypis edytorski]
Pytia — prorokini wygłaszająca wyrocznie Apolla w Delfach. [przypis edytorski]
pytia — w mit. gr. Pytia była kapłanką delfickiej świątyni Apollina, gdzie przepowiadała przyszłość; tu przen.: osoba mówiąca niejasno, wieloznacznie. [przypis edytorski]
Pytie — igrzyska obchodzone co 5 lat na cześć Apollina w Delfach; polegały na zawodach poetyckich, wokalnych i muzycznych (cytra i flet). W igrzyskach mógł brać udział tylko Grek, bo były to uroczystości religijno-narodowe; syn króla macedońskiego Perdikkasa, Aleksander, musiał w Olimpii wykazać się greckim pochodzeniem. [przypis tłumacza]
Pytion — Πύθιον, świątynia Apollina na wyspie Rodos. [przypis tłumacza]
pytki (daw.) — śledztwo, przesłuchanie. [przypis edytorski]
pytki — tortury. [przypis redakcyjny]
Pytlasiński, Władysław (1863–1933) — mistrz świata w zapasach, aktor polskiego kina niemego. [przypis edytorski]
Pytlasiński, Władysław (1863–1933) — mistrz świata w zapasach. [przypis edytorski]
pytlować — dużo i szybko mówić. [przypis edytorski]
pytlować (pot.) — mleć językiem, trajkotać, paplać. [przypis edytorski]
pytlować (pot.) — paplać, mówić dużo i szybko. [przypis edytorski]
pytlować — przesiewać mąkę przez pytel, sito z tkaniny, mające kształt worka. [przypis edytorski]
