Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5893 przypisów.
zachwycić — tu: pochwycić, schwytać. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: pochwycić, uchwycić. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: przechwycić; zauważyć. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: przejąć, zdobyć. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: schwytać. [przypis edytorski]
zachwycić — tu: złapać, schwycić; zachwycił w oczy bystre — zobaczył, zauważył spostrzegawczymi oczami. [przypis edytorski]
zachwycony (starop.) — pochwycony. [przypis edytorski]
zachwytny (neol.) — budzący zachwyt, zachwycający. [przypis edytorski]
zachychotać — dziś: zachichotać; oba malce zachychotały, dziś: obaj malcy zachichotali. [przypis edytorski]
zaciąć konie — popędzić konie, uderzając je biczem. [przypis edytorski]
zaciąć się (daw.) — uprzeć się. [przypis edytorski]
zaciąć się (daw.) — uprzeć się, zawziąć się. [przypis edytorski]
zaciągać — tu: mówić z akcentem rosyjskim, z właściwą dla rosyjskiego melodią. [przypis edytorski]
zaciągał też (…) krewny mój — werbowanych ochotników opłacano z 1/4 (tj. kwarty) dochodów z dóbr królewskich (stąd oddziały te nazywano wojskiem kwarcianym w przeciwieństwie do pospolitego ruszenia, do którego był obowiązany każdy szlachcic zdolny do noszenia broni); zaciągi przeprowadzali dowódcy, wypłacając z góry część żołdu. [przypis edytorski]
zaciągi — grupy ludzi werbowanych do wojska (por.: zaciągnąć się do wojska). [przypis edytorski]
za ciężki — tu: zbyt ociężały. [przypis edytorski]
zaciężne Cheruski (daw. forma) — dziś: zaciężni (ciężkozbrojni) Cheruskowie. [przypis edytorski]
zaciężne Goty (daw. forma) — dziś: zaciężni Goci. [przypis edytorski]
zaciężyć — dziś popr.: zaciążyć. [przypis edytorski]
zacieczony — pogrążony. [przypis edytorski]
zaciekać się (daw.) — zagłębiać się, prowadzić dociekania. [przypis edytorski]
zaciekając się w rzeczy wydarzonej jądrze — tj. zagłębiając się w dociekania dotyczące sedna wydarzeń. [przypis edytorski]
zaciemia — dziś: zaciemnia. [przypis edytorski]
zaciemić — dziś: zaciemnić. [przypis edytorski]
zaciemnion — zamroczony. [przypis edytorski]
zacieś — popr.: zacios, znak na korze drzewa wykonany siekierą. [przypis edytorski]
zacietrzewiony — zawzięty, podekscytowany. [przypis edytorski]
zacinaliśmy zęby i obiecywali (daw.) — konstrukcja w której końcówka fleksyjna pierwszego czasownika ma zastosowanie również dla kolejnego (kolejnych); dziś: zacinaliśmy zęby i obiecywaliśmy. [przypis edytorski]
zaciszona — dziś popr.: zaciszna; tu: forma wydłużona ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]
Zacna rzecz jest mieć rozum pełny wiadomością historyi, bo historya jest mądrość w kupę złożona i rozum ludzi wiela, w jedno zebrany — Grzegorz z Nazjanzu, poemat Παρά Νικοβούλου προς τον πατέρα (łac. Nicobuli filii ad patrem, Od Nikobulosa do jego ojca), w. 61–62, cytat przybliżony; w źródle błędnie wskazany jako Ad Nicobolum (Do Nikobolosa), co sugeruje zapożyczenie przez Skargę z dzieła Philippa Camerariusa Operae Horarum Subcisivarum, Sive Meditationes Historicae, Norymberga 1591, gdzie występuje to samo brzmienie tytułu oraz tekst praktycznie identyczny jak u Skargi. [przypis edytorski]
zacnić się (daw., gw.) — zatęsknić. [przypis edytorski]
zacnie a. zacni (gw.) — zatęskni. [przypis edytorski]
zacny (daw.) — godny szacunku, zaufania. [przypis edytorski]
zacny — godny zaufania i szacunku. [przypis edytorski]
zacny mąż — prawdopodobnie chodzi o leśniczego bukowińskiego, Franciszka Kleina. [przypis edytorski]
zacny — prawy, godny zaufania i szacunku. [przypis edytorski]
za cóż tedy (daw.) — zatem z jakiego powodu. [przypis edytorski]
za cóż — tu: dlaczego, dlaczegóż. [przypis edytorski]
za cóż — tu: dlaczego. [przypis edytorski]
za co temuż Kazimierz potem nagrodził, iż zwierzchność grodu mu nadał, a w godności pomiędzy rzędy szlachty zaliczył — w oryg. łac.: civitatem ci contulit, et cum dignitate inter nobiliores extulit [przypis edytorski]
za co — tu: dlaczego. [przypis edytorski]
zacwierka — dziś: zaćwierka; forma właściwa autorowi pochodzącemu z Wołynia. [przypis edytorski]
zaczął było — forma daw. czasu zaprzeszłego; znaczenie: zaczął wcześniej (uprzednio w stosunku do innych czynności, zdarzeń itp. wyrażonych zwykłym czasem przeszłym). [przypis edytorski]
zacząłem był — daw. konstrukcja czasu zaprzeszłego; znaczenie: zacząłem wcześniej, uprzednio (w stosunku do czynności wyrażonej zwykłym czasem przeszłym). [przypis edytorski]
zaczął już było — daw. konstrukcja, czas zaprzeszły o znaczeniu: wcześniej zaczął (zanim nastąpiło coś innego). [przypis edytorski]
zaczął pisać historię wojny sukcesyjnej hiszpańskiej — esej historyczny, który nie został dokończony. [przypis edytorski]
zaczął (…) pytać o żonie i o dziecku — dziś: zaczął pytać o żonę i dziecko. [przypis edytorski]
zaczadzić się — umrzeć od zatrucia czadem, czyli tlenkiem węgla, który wydziela się, kiedy coś się pali przy małej zawartości tlenu, np. w niewywietrzonym pomieszczeniu. W czasach, kiedy powstała książka o Maciusiu, większość domów (i pałaców) była ogrzewana piecami, w których palił się węgiel lub drewno. [przypis edytorski]
za czarna na świetne pochwały — w oryg. wyraźniejsza gra słów: too brown for a fair praise, gdzie fair może oznaczać blond, jasny lub rzetelny, słuszny; w czasach Szekspira za piękne uważano tylko blondynki o jasnej skórze. [przypis edytorski]
Zaczarowana Grota — po ang. Pleasant Isle of Aves, Wyspa Rajskich Ptaków a. Cudowna Ptasia Wyspa, cytat z wiersza Charlesa Kingsleya The Last Buccaneer, opisującego wyspę Isla Aves na Morzu Karaibskim. [przypis edytorski]
za czasem (daw.) — z czasem, po jakimś czasie. [przypis edytorski]
za czasów Mikołaja — tzn. za cara Mikołaja I Romanowa, który panował w Cesarstwie Rosyjskim w latach 1825–1855. [przypis edytorski]
Za czasów niemieckich — tj. podczas okupacji Warszawy przez wojska niemieckie w czasie I wojny światowej, od 5 sierpnia 1915 do listopada 1918. [przypis edytorski]
zacz (daw.) — za co. [przypis edytorski]
Zaczęła się była — daw. forma czasu zaprzeszłego, używanego dla wyrażenia czynności (zdarzenia, stanu itp.) poprzedzającej inną czynność (zdarzenie, stan itp.) wyrażoną w czasie przeszłym zwykłym; znaczenie: zaczęła się… (w przeszłości). [przypis edytorski]
zaczęto mordować się wzajem — aluzja do politycznego procesu i skazania na śmierć Dantona. [przypis edytorski]
zaczembyście (…) wytrykali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zaczem wytrykalibyście; zanim wytrykalibyście. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — dlatego, skutkiem tego. [przypis edytorski]
zaczem (daw., gw.) — po czym, następnie. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — po czym, a następnie. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — po czym, następnie. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — po czym. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — potem, następnie. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — tu: po czym, następnie. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — tu: zanim. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — więc, w związku z czym. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — w związku z czym. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — w związku z czym, wobec czego. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — zanim. [przypis edytorski]
zaczem (daw.) — zatem, przeto. [przypis edytorski]
zaczem — dziś: potem. [przypis edytorski]
zaczem — po czym, następnie. [przypis edytorski]
zaczem — po czym, następnie; więc. [przypis edytorski]
zaczem — po czym. [przypis edytorski]
Za czemś minionem, za czemś dalekiem — dziś poprawnie: Za czymś minionym, za czymś dalekim. [przypis edytorski]
zaczem (starop. forma) — po czym, w wyniku czego. [przypis edytorski]
zaczem (starop.) — po czym; następnie. [przypis edytorski]
zaczem (starop.) — po czym. [przypis edytorski]
zaczem (starop.) — po czym; tu: w wyniku czego. [przypis edytorski]
zaczem — tu: zanim. [przypis edytorski]
zaczem — więc, a następnie. [przypis edytorski]
zaczem — zanim. [przypis edytorski]
zaczena (gw.) — zaczęła. [przypis edytorski]
zaczepiać — tu: atakować. [przypis edytorski]
zaczerw — czerw, robak. [przypis edytorski]
zaczerwieć (daw.) — tu: być zaatakowanym przez czerwie; zrobaczywieć. [przypis edytorski]
zaczinszczik (ros.) — podżegacz. [przypis edytorski]
zaczniecie rewolucją — dziś popr.: zaczniecie rewolucję. [przypis edytorski]
zacztą (styarop. forma) — zaczytają. [przypis edytorski]
zacz — tu: czy, czyż. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — po czym; następnie. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — po czym, następnie. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — po czym, następnie; tu: w związku z czym, więc. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — po czym, następnie; więc. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — po czym. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — po czym; więc, zatem, wobec tego. [przypis edytorski]
za czym (daw.) — więc, zatem, wobec tego. [przypis edytorski]
za czym — tu: po czym; następnie. [przypis edytorski]
za czym — w związku z czym; dlatego. [przypis edytorski]
zaczynając od armeńskiego miasta Sivas, dążąc dalej przez Erzerum i Bajazyd ku granicy Persji — wszystkie te trzy miasta uznawano dawniej za leżące w Armenii, krainie, która w minionych okresach historycznych obejmowała znacznie większe terytorium, niż zajmuje współczesna Republika Armenii. Pod koniec XIX w. płn.-wsch. część państwa osmańskiego tworzyło tzw. „sześć prowincji”, w których najliczniejszą grupą ludności byli Ormianie, począwszy od Sivas na zachodzie, aż po Erzurum i Vas na wschodzie; również obecnie trzy wymienione przez autorkę miasta znajdują się na terytorium Turcji, ale struktura ludności zmieniła się wskutek prześladowań na tle religijnym i narodowościowym. [przypis edytorski]
