Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 6160 przypisów.

obyczajnie — zgodnie z powszechnie przyjętymi normami obyczajowymi. [przypis edytorski]

obyczajny — tu: przyzwoity, kulturalny, cywilizowany. [przypis edytorski]

Obydwa cytaty w niniejszym akapicie pochodzą z: A. Kraushar, O prawie własności literackiej i artystycznej według Delalande'a…, s. 219. [przypis autorski]

Obydwaj byli oni wytworem i szczytem rozwoju duchowego, którego momentami był umysł historyczny i ewolucjonizm powszechny. (…) centralne może zagadnienie całej epoki naszej, którego tu wszakże roztrząsać nie mogę — S. Brzozowski, Idee, s. 79 (Filozofia czynu), podobne zestawienie: [S. Brzozowski,] Kultura i życie, s. 262. [przypis autorski]

obydwa Oceany — Atlantycki i Indyjski. [przypis edytorski]

obydwa patrzyli — dziś popr.: obydwaj patrzyli. [przypis edytorski]

obydwaśmy starzy — dziś obydwaj jesteśmy starzy. [przypis edytorski]

obydwie — dziś: obydwa (zwierciadła). [przypis edytorski]

obydwom (daw. forma) — dziś C.lm: obydwóm. [przypis edytorski]

Oby pan niebios… — Godny pełnomocnik Tartufanie mógł odejść nie wspomniawszy o Niebiosach. [przypis tłumacza]

Obyś bogom nieśmiertelnym i nam dał powód do radości — autor nieznany. [przypis tłumacza]

obyść się [z kim] (starop.) — obejść się [z kim]; potraktować [kogo]. [przypis edytorski]

obysk (z ros. обыск) — przeszukanie, rewizja. [przypis edytorski]

obywatele bezgłowe i smętne — dziś: obywatele bezgłowi i smętni. [przypis edytorski]

Obywatele, rodacy, Rzymianie… — mowa Antoniusza to najczęściej cytowany fragment dramatu. [przypis edytorski]

obywatelów — dziś popr. forma B. lm: obywateli. [przypis edytorski]

obywatelów — dziś popr. forma: obywateli. [przypis edytorski]

obywatel rzeczypospolitej — Genewa w czasach autora była republiką; dołączyła do Konfederacji Szwajcarskiej w 1815 roku. [przypis edytorski]

obywatel świata — mowa o wprowadzonym w tej pieśni sędzi. [przypis edytorski]

obywatel Sanson — Charles Henri Sanson (1739–1806), francuski kat, wykonawca wyroków śmierci w Paryżu w latach 1778–1795; dokonał pierwszej egzekucji przy użyciu gilotyny; podczas rewolucji francuskiej (1789–1799) dokonał egzekucji m.in. byłego króla Francji, Ludwika XVI, królowej Marii Antoniny, Jacques-René Héberta, Georges'a Dantona, Antoine'a Lavoisiera, Maksymiliana Robespierre'a. [przypis edytorski]

obywatelskiemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: obywatelskimi. [przypis edytorski]

obywatelski — tu: prostacki, niefachowy. [przypis edytorski]

obywatelski — tu: typowy dla obywateli-cywili. [przypis edytorski]

obywatelstwo — tu: szlachta; obywatele ziemscy. [przypis edytorski]

Obywatelu przechrzto — od czasu rewolucji francuskiej forma obywatel (w miejsce dawnego „pan”) weszła w skład słownika demokratycznego; przechrzta: nazwa nadawana Żydom, którzy zmienili wyznanie z judaizmu na chrześcijaństwo. [przypis redakcyjny]

obywatel ziemski — dziś raczej: posiadacz ziemski. [przypis edytorski]

obyż — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; por.: któż, cóż itp. [przypis edytorski]

oby za tym mieczem tęsknić ci nie trzeba — sens: obyś się nie znalazł w sytuacji, w której zabraknie ci tego miecza. [przypis edytorski]

obżałowany — tu: oskarżony; ten, na którego się żalą. [przypis edytorski]

obzierać — oglądać. [przypis edytorski]

obzierać się (daw.) — oglądać się za siebie. [przypis edytorski]

obzierać się (daw.) — zwracać uwagą na coś. [przypis edytorski]

obzierać się — oglądać się za siebie. [przypis edytorski]

obzierać się — spoglądać, rozglądać się. [przypis edytorski]

obzieranie się — oglądanie się; rozglądanie się. [przypis edytorski]

obzywać się — dziś popr.: odzywać się. [przypis edytorski]

oćma a. ćma (daw.) — ciemność, mrok. [przypis edytorski]

oćma (daw.) — ciemność, mrok. [przypis edytorski]

ocałowywać — dziś: obcałowywać. [przypis edytorski]

ocalenie Chersonezu i Bizancjum (…) i odznaczenie za to naszego państwa — mowa o honorowych dekretach Chersonezyjczyków i Bizantyjczyków dla Aten; w tłumaczeniu opuszczono we wszystkich mowach teksty aktów, częścią dla skrócenia, częścią dlatego, że albo nic z nich nie zachowało się, prócz nagłówka, albo że zachowane są po przeważnej części falsyfikatami. [przypis tłumacza]

Ocalenie Wenecji — najbardziej znany dramat angielskiego pisarza Thomasa Otwaya (1652–1685), opowiadający o przyjaźni Wenecjanina Jaffiera i najemnego żołnierza Piotra, uczestników spisku przeciwko senatowi weneckiemu; aby zdobyć zaufanie bezwzględnego przywódcy spiskowców, Jaffier pozostawia pod jego opieką własną żonę jako zakładniczkę, narażając ją na gwałt; kiedy po ujawnieniu spisku pojmany Piotr ma zostać powieszony, Jaffier, aby oszczędzić mu hańbiącej śmierci, przebija go i popełnia samobójstwo. [przypis edytorski]

ocap — nadproże, belka nad drzwiami lub oknem. [przypis edytorski]

occasionaliter (łac.) — przypadkiem. [przypis redakcyjny]

occasionem (łac.) — przyczynę. [przypis redakcyjny]

Occhi perche piangete (wł.) — oczy, dlaczego płaczecie? [przypis edytorski]

occidit anguem, e cuius collo guttae cadentes innumeros genuere colubros (łac.) — zabił węża, z którego szyi krople krwi płynące niezliczone mnóstwo zrodziły wężów; Perseusz zabił wężowłosą Gorgonę, nie węża; motyw „chcąc się ojczyźnie przysłużyć” jest zręcznym wymysłem Paska. [przypis redakcyjny]

Occultae fornicariae debetur (…) Est enim omnium eadem ratio (łac.) — Sekretnej nierządnicy należy się sumiennie zapłata, i to o wiele wyższa niż publicznej; usługa bowiem, jaką sekretna nierządnica czyni swoim ciałem, warta jest o wiele więcej niż ta, którą świadczy publiczna; i nie ma żadnego prawa, które by ją wykluczało od zapłaty. Toż samo należy rzec o zapłacie obiecanej dziewicy, kobiecie zamężnej, mniszce i jakiej bądź innej: zachodzi bowiem taż sama racja. [przypis tłumacza]

Occultum (…) flagellum — Iuvenalis, Satirae XIII, 195. [przypis tłumacza]

Occupavi (…) non posses — Cicero, Tusculanae disputationes, V, 9. [przypis tłumacza]

occurrens calamo (łac.) — nawijająca się pod pióro. [przypis redakcyjny]

occurrent (łac.) — spotkają w drodze. [przypis redakcyjny]

Ocean a. Okeanos (mit. gr.) — największy z tytanów, personifikacja morza. [przypis edytorski]

Ocean (gr. Okeanos) i Tetyda (mit. gr.) — najstarsze bóstwa morskie, brat i siostra, a zarazem małżeństwo; rodzice licznych synów (bogów rzek i strumieni) i córek (okeanid, nimf morskich). [przypis edytorski]

Ocean, gr. Okeanos — w poglądach staroż. Greków: morze zewnętrzne, rozległe wody otaczające znany świat. [przypis edytorski]

oceanidy a. okeanidy (mit. gr.) — nimfy morskie, córki Okeanosa i Tetydy. [przypis edytorski]

Oceanidy (mit. gr.) — nimfy morskie. [przypis edytorski]

Oceanidy — w górach raczej: Oready, nimfy górskie. [przypis edytorski]

Oceanidy — w mitol. grec. nimfy morskie, córy Oceana i Tetydy. [przypis redakcyjny]

Ocean i Tagus rzeka — Źródła tej bajki dotychczas nie wskazano, niemniej jej tematyka wiążąca się z rzeką Tagus z Półwyspu Iberyjskiego (co charakterystyczne, w tytule przy nazwie Tagus, która dla polskiego czytelnika była pustym brzmieniem, dodał Krasicki bliższe określenie „rzeka”) wskazuje, iż autor sięgnął do gotowej fabuły. We francuskim przekładzie bajka otrzymała polskie realia: Wisłę i Bałtyk zamiast rzeki Tagus i Oceanu. [przypis redakcyjny]

Ocean — wg wyobrażeń staroż. Greków święta rzeka opływająca dookoła całą ziemię. [przypis edytorski]

Ocean Wielki — Ocean Spokojny. [przypis edytorski]

ocechować — oznakować (w tym wypadku chodzi o zaznaczenie drzew do wycięcia). [przypis edytorski]

oce — dziś popr. forma B.lm: oczy. [przypis edytorski]

ocelle mi (łac.) — oczko moje, zwrot pieszczotliwy. [przypis edytorski]

ocelota (Felis pardalis) — w ob. klasyfikacji: Leopardus pardalis, drapieżny ssak z podrodziny kotów. [przypis edytorski]

ocembrować — umocnić, obudowując cegłami lub betonem, ściany studni, zbiornika wodnego, brzegi rzeki itp. [przypis edytorski]

ocembrowany — umocniony, obudowany cegłami lub betonem. [przypis edytorski]

ocenia (daw.) — tu w znaczeniu: ocenia dodatnio; docenia. [przypis edytorski]

oceniał w zupełności — doceniał w zupełności. [przypis edytorski]

ocenić — dziś raczej: docenić. [przypis edytorski]

oceni ogrom dokonanego postępu, który z dniem każdym większej nabiera szybkości… — H. Ch. Lea, History of the Inquisition. Cytuję według przekładu rosyjskiego. [przypis autorski]

oceniona (…) została i jego dobra wola — tu: doceniona. [przypis edytorski]

ocet piją (poscam potitant) — posca: napój złożony z octu winnego i wody, używany szczególnie przez żołnierzy w polu. [przypis tłumacza]

ocet siedmiu złodziei — ocet winny, w którym przez 12 dni moczono zioła: m.in. rutę, piołun, rozmaryn i szałwię. Stosowano go profilaktycznie przeciwko zarażeniu się dżumą, a także podawano skazańcom przed egzekucją. [przypis edytorski]

Ochansk — miasto w Rosji, w Kraju Permskim, ok. 70 km na płd.-zach. od Permu. [przypis edytorski]

ochapiać się (daw.) — przypominać się, wydawać się. [przypis edytorski]

ochapia mi się (daw.) — przypomina mi się [przypis edytorski]

Och, cała ziemia ta nasza cmentarna… — Kornel Ujejski, W cześć umarłym, z tomu Skargi Jeremiego. [przypis edytorski]

Och (…) cnocie — Wzruszającą w istocie jest myśl, że Molier, grając tę scenę, wygrywał może całą swoją duszę: co się w nim musiało dziać, kiedy je mówił do niewiernej Armandy! A publiczność, nieprzywykła do takiego „pomieszania rodzajów”, nie wiedząc, co myśleć o tym strzępie dramatu serca pośród scen komicznych, przyjmowała bardzo ozięble tę wspaniałą komedię. [przypis tłumacza]

Och! cóż za szczęśliwe życie, od którego trzeba się wyzwolić jak od morowej zarazyO vitam scilicet beatissimam sapientis, qua ut fruatur mortis quaerit auxilium. (Jansenius, De statu purae naturae II, 8.). [przypis tłumacza]

Och, dobiorę ci się jeszcze do samego wnętrza — w oryginale: Oh, but I will wring your heart yet, znaczące powtórzenie słowa z tytułu The heart of darkness. [przypis edytorski]

ochędóstwo (daw.) — czystość, porządek. [przypis edytorski]

ochędóstwo (daw.) — czystość, schludność. [przypis edytorski]

ochędóstwo (daw.) — porządek, czystość. [przypis edytorski]