Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3678 przypisów.

felicem (…) nuntium (łac. forma B.lp) — szczęśliwą wiadomość. [przypis edytorski]

Felice via! (wł.) — Szczęśliwej drogi! [przypis edytorski]

Feliciano de Silva (1491–1554)— popularny pisarz hiszp.; autor „sequeli” powieści rycerskich, m. in. Amadisa z Grecji. [przypis edytorski]

feliciori tempore (łac.) — w pomyślniejszych okolicznościach. [przypis redakcyjny]

felicissima notte (wł.) — najlepszej nocy! [przypis redakcyjny]

felicitas (łac.) — szczęście, błogosławieństwo, pomyślność. [przypis edytorski]

Felicja albo Moje hulanki (1776) — powieść A. R. Andrea de Nerciat. [przypis redakcyjny]

„Felicyta” OdyńcaFelicyta czyli męczennicy kartagińscy. Dramat w 5 aktach, Wilno, 1849. [przypis redakcyjny]

felicytować (daw., z łac. felicitas: szczęście, pomyślność) — gratulować. [przypis edytorski]

Felieri, Marino (1274–1355) — doża Wenecji w latach 1354–1355, ścięty za spiskowanie. [przypis edytorski]

felietony (…) podpisywane „Gérôme”, a potem „France” — Anatole France to pseudonim François Anatola Thibault. [przypis edytorski]

felieton (z fr.) — lekki, błyskotliwy tekst; gatunek charakterystyczny dla dziennikarstwa. [przypis edytorski]

Feliks, brat Pallasa — zob. Dz 23, 24. „Nie był atoli tak skromnym rodzony jego (Pallasa) Feliks, prokurator od dawnego czasu ziemi żydowskiej”, Tacyt, Roczniki XII, 54; wysłał Feliksa, brata Pallasa, na prokuratora Judei: rok 52 n.e. [przypis tłumacza]

Feliks Jasieński (1861–1929) — krytyk i kolekcjoner sztuki, zafascynowany Japonią. [przypis edytorski]

Feliks Jasieński, pseud. Manggha (1861–1929) — krytyk sztuki, kolekcjoner (m.in. zbiorów sztuki japońskiej przekazanej Muzeum Narodowemu w Krakowie); publikował w „Chimerze”, „Miesięczniku Literackim i Artystycznym”, „Lamusie”, „Krytyce”, „Wędrowcu” i in.; autor zbioru esejów Manggha. Promenades á travers les mondes, l'art et les idées (1901); mecenas sztuki, promotor modernizmu. [przypis edytorski]

Feliks Kołakowski — rodem z Mozyrza, studiował filologię w Uniwersytecie Wileńskim, należał do filaretów, a zdaje się, i do filomatów. Obdarzony talentem poetyckim i lubiany przez kolegów. Zesłany do Rosji, oddał się studiom orientalistycznym w Kazaniu; zmarł w Petersburgu 1831 r.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

Feliński, Alojzy (1771–1820) — [polski poeta, dramatopisarz, teoretyk literatury]; autor tragedii pseudoklasycznej Barbara Radziwiłłówna i teoretycznej rozprawy: O wierszowaniu. [przypis redakcyjny]

Felina — imię związane z łac. felinus: koci. [przypis edytorski]

Felix qui potuit rerum cognoscere causas (łac.) — Georg. II. 490. cyt. u Montaigne'a: „Szczęsny, kto mógł poznać przyczyny rzeczy”. [przypis tłumacza]

Felix (…) sorores — Vergilius, Georgica, II, 499. [przypis tłumacza]

Felix the Cat (ang.) — kot Felix; postać z licznych amerykańskich filmów animowanych, produkowanych od roku 1919, początkowo czarno-białych i niemych: czarny kot o dużych białych oczach i szerokim uśmiechu. [przypis edytorski]

Felkerson — w inn. źrd. nazywany także Felkerzanem (Gord. I, 448) i Felkerzonem (Koch. Ann. I, 457), rodem z Niemiec, był już w r. 1660 rotmistrzem regimentu rajtarskiego. [przypis autorski]

fellach — chłop egipski; od arabskiego falah: orać. Nazwa stosowana do osiadłej ludności Egiptu, Arabii, Palestyny. [przypis redakcyjny]

fellach — chłop egipski. [przypis edytorski]

fellach — w krajach arabskich rolnik prowadzący osiadły tryb życia. [przypis edytorski]

Fellix qui potuit… Nihil admirari (łac.) — „Szczęśliwy kto mógł… Niczemu się nie dziwić” (Hor.). [przypis tłumacza]

felonia (z fr.) — wiarołomstwo. [przypis edytorski]

felpa — rodzaj aksamitnej tkaniny. [przypis edytorski]

felpa (z wł.) — tkanina jedwabna, używana dawniej do ozdoby zimowych sukien kobiecych. [przypis redakcyjny]

Felsyna — dawniejsza, etruska nazwa Bolonii. [przypis redakcyjny]

feluka — tradycyjna łódź o jednym lub dwóch trójkątnych żaglach, używana w żegludze po Nilu, M. Czerwonym i wsch. części M. Śródziemnego. [przypis edytorski]

Femios — śpiewak w domu Odysa i Penelopy na Itace (Odyseja I 154, I 325–327, XXII 330). [przypis edytorski]

Femme de l'oculiste (fr.) — żona okulisty. [przypis edytorski]

femurały (z łac. femur: udo) — krótkie, obcisłe spodnie, przylegające do uda. [przypis edytorski]

Fender — Fender — założone w 1946 roku przedsiębiorstwo amerykańskie zajmujące się produkcją instrumentów i akcesoriów muzycznych. Marka Fender szybko stała się synonimem wysokiej jakości wykonania wspomnianych artykułów. [przypis edytorski]

Fenelon, François, właśc. François de Salignac de la Mothe (1651–1715) — francuski teolog, pedagog, pisarz i kaznodzieja; prekursor idei oświecenia; znany szczególnie jako autor powieści Przygody Telemaka (1699). [przypis edytorski]

Fenelon, François, właśc. François de Salignac de la Mothe (1651–1715) — francuski teolog, pedagog, pisarz i kaznodzieja; prekursor idei oświecenia; znany szczególnie jako autor powieści Przygody Telemaka (1699). [przypis edytorski]

Fenelon, François właśc. François de Salignac de la Mothe (1651–1715) — fr. teolog, pedagog, pisarz i kaznodzieja; prekursor idei oświecenia; znany szczególnie jako autor powieści Przygody Telemaka (1699). [przypis edytorski]

fenianie — irlandzkie tajne stowarzyszenie niepodległościowe, powstałe ok. 1858 r., zorganizowało powstanie przeciw Wielkiej Brytanii w 1867; działające także za granicą (m.in. w Kanadzie i USA); ruch odżył po I wojnie światowej w organizacji Sinn Féin. [przypis edytorski]

fenianin — zwolennik fenianizmu, ruchu społeczno-politycznego w Irlandii w XIX w., mającego na celu obronę przed wyzyskiem i wyzwolenie spod panowania angielskiego. [przypis edytorski]

Fenicja — Φοινικί (kraina palm, czerwieni), fen. Kenaani, Kenaan (Iz 23, 11); w klinach: „kraj zachodni w całym swoim rozmiarze Tyr, Sydon etc.” (a-mur-riana si-ḫir-ti-ša (mâtu) sur-ru (mâtu) ṣi-du-nu), hebr. כִּנַעַן (Rdz 10, 15 etc.); kraj ten rozciągał się od rzeki Nahr-el-Kelb (na północ za Bejrutem) do Jafy. [przypis tłumacza]

Fenicjanie — lud pochodzenia semickiego, mieszkający w starożytności w Fenicji (tereny dzisiejszego Libanu) i zajmujący się handlem w miastach nad całym Morzem Śródziemnym. Fenicjanie byli świetnymi żeglarzami i zakładali liczne kolonie, bogate miasta, także nad Atlantykiem na wybrzeżach dzisiejszego Maroka i Hiszpanii, skąd wyprawiali się jeszcze dalej, m.in. do Anglii. [przypis edytorski]

Fenicjanie — lud zamieszkujący w starożytności tereny dzisiejszego Libanu oraz zachodniej Syrii i północnego Izraela. Fenicjanie założyli w basenie Morza Śródziemnego liczne kolonie, rozwijali też handel. [przypis edytorski]

fenig — dawna drobna moneta w krajach niemieckojęzycznych; od 1873 fenig stanowił 1/100 marki niemieckiej, do czasu zastąpienia marki przez euro (2001). [przypis edytorski]

fenig — daw. najmniejsza jednostka monetarna w Niemczech. [przypis edytorski]

fenig — drobna moneta w krajach niemieckojęzycznych. [przypis edytorski]

fenig (z niem. Pfennig) — germańska nazwa denara używana od VIII do X w. [przypis edytorski]

Fenijczyk — Fenicjanin. [przypis edytorski]

Fenikowie — właśc. Fenicjanie, lud kupców i żeglarzy z basenu Morza Śródziemnego, późniejszych założycieli Kartaginy. [przypis edytorski]

feniks — legendarny, długowieczny ptak, odradzający się w ogniu. [przypis edytorski]

feniks — legendarny ptak, ginący w płomieniach i odradzający się z popiołów. [przypis edytorski]

Feniks — legendarny ptak, ginący w płomieniach i odradzający się z popiołów. [przypis edytorski]

feniks — legendarny ptak odradzający się co kilkaset lat z popiołów. [przypis edytorski]

feniks — legendarny ptak odradzający się co kilkaset lat z popiołów; wg Pliniusza na świecie miał istnieć tylko jeden Feniks; tu przen.: coś nadzwyczajnego i trudnego do znalezienia. [przypis edytorski]

feniks — legendarny ptak odradzający się co kilkaset lat z popiołów; wg Pliniusza na świecie miał istnieć tylko jeden Feniks; tu przen.: coś osobliwego i trudnego do napotkania. [przypis edytorski]

Feniks (mit. gr.) — legendarny ptak, który co kilkaset lat przylatuje do Heliopolis w Egipcie, gdzie buduje sobie gniazdo w świątyni, spala się w nim i następnego dnia odradza się z popiołów. [przypis edytorski]

Feniks (mit. gr.) — legendarny ptak odradzający się co kilkaset lat z popiołów, pojawiający się w egipskim Heliopolis. [przypis edytorski]

Feniks (mit. gr.) — legendarny ptak odradzający się co kilkaset lat z popiołów, pojawiający się w egipskim Heliopolis; symbol zmartwychwstania. [przypis edytorski]

Feniks (mit.) — mityczny ptak, uznawany przez Egipcjan za symbol Słońca; wg wierzeń miał przylatywać z Arabii do Heliopolis w Egipcie, gdzie spalał się na ołtarzu świątyni na popiół i już następnego dnia miał odradzać się z popiołów. [przypis edytorski]

feniks (mit.) — ptak ognisty, odradzający się z popiołów; tu: nagłe a spektakularne zjawisko. [przypis redakcyjny]

Feniks — mityczny ptak, który budował sobie w świątyni boga słońca gniazdo z mirry i spalał się w nim, aby się odrodzić z popiołów. [przypis redakcyjny]

Feniks — mityczny ptak, odradzający się w płomieniach. [przypis edytorski]

Feniks — niezwykłe, rzadkie zjawisko. Feniks był to mityczny ptak Egipcjan, który w pewnych odstępach czasu miał przelatywać z Arabii do Heliopolis (Egipt), aby w świątyni bożka słońca spłonąć na stosie, a następnie odrodzić się z popiołów. „O nim powiadano, jakoby ze wszystkich ptaków był najpiękniejszy i jeden szczególnie w swoim rodzaju”. (P. Chompre, Słowik mytologiczny […] w polskim języku […] od ks. Dominika Szybińskiego, wyd. 2, Warszawa 1784). [przypis redakcyjny]

Feniks — ptak bajeczny, który się przez spalenie ciągle odradza. [przypis redakcyjny]

Feniks — tu: syn Amintora, wychowawca Achillesa i jego towarzysz pod Troją. [przypis edytorski]

fenomenalizm (filoz.) — pogląd filozoficzny głoszący, że człowiekowi są bezpośrednio dostępne tylko układy doznań zmysłowych i emocjonalnych (tzw. fenomeny) i nie istnieje możliwość bezpośredniego poznania bytów „samych w sobie”. [przypis edytorski]

fenomen (filoz.) — zjawisko; to, co jest dostępne za pośrednictwem zmysłów, a więc jest zależne od podmiotu postrzegającego. [przypis edytorski]

Fenomenologia ducha — (niem. Die Phänomenologie des Geistes), jedno z najważniejszych dzieł filozoficznych Hegla, opublikowane w 1807 roku. [przypis edytorski]

fenomenologia — nurt w filozofii XX wieku, dążący do opisu i oglądu rzeczy danych bezpośrednio przy unikaniu uprzednio powziętych założeń; najważniejsi przedstawiciele fenomenologii to Edmund Husserl (1859–1938) i Emmanuel Levinas (1906–1995), a na gruncie polskim Roman Ingarden (1893–1970). [przypis edytorski]

fenomenologia — XX-wieczny kierunek filozoficzny, polegający na opisie i oglądzie tego, co jest dane bezpośrednio. [przypis edytorski]

fenomenologiczny — związany z fenomenologią, kierunkiem filozoficznym polegający na opisie i oglądzie tego, co jest dane bezpośrednio, i odrzuceniu przy tym założeń, domysłów i teorii na temat świata. [przypis edytorski]

fenomenologizm — dziś popr.: fenomenologia, XX-wieczny kierunek filozoficzny polegający na opisie i oglądzie tego, co jest dane bezpośrednio, i odrzuceniu przy tym założeń, domysłów i teorii na temat świata. [przypis edytorski]

Fenrir (mit. skand.) — olbrzymi wilk, który ma zabić Odyna w dzień Ragnarök. [przypis edytorski]

Fensterparade (niem.) — dosł. parada u okna; chodzi o zwyczaj towarzyszenia konno przez młodzież męską u okna powozu, w którym jechała dama. [przypis edytorski]

feodalne — dziś popr.: feudalne. [przypis edytorski]

Feraj — stolica jednego z 4 kantonów Tesalii, jakiś czas całej Tesalii. [przypis tłumacza]

ferał (daw.) — coś feralnego, niepomyślnego: tu: niefortunny przypadek, pech. [przypis edytorski]

Feralia — rzym. święto ku czci duchów zmarłych przodków obchodzone 21 lutego. [przypis edytorski]

feralność — niepomyślny los, nieszczęście, pech. [przypis edytorski]

Feralny tydzień — działo się to za czasów szkoły rosyjskiej. [przypis autorski]

Ferant — Ferdynand Gonzaga, sławny wódz, syn Franciszka i Izabelli d'Este, brat Federyka. [przypis redakcyjny]

Ferant Hiszpan — Ferdynand II, syn Alfonsa I, króla Neapolu. [przypis redakcyjny]

ferashowie — przekręcone z ang. forager: furażer. [przypis tłumacza]

Ferat — syn Lanfuzy, bohater saraceński. [przypis redakcyjny]

fercentag (z niem. vierzehn: czternaście, Tag: dzień) — tu: wynagrodzenie wypłacane co czternaście dni; dwutygodniówka. [przypis edytorski]

Ferdinand Brunetière (1849–1906) — fr. historyk literatury i krytyk. [przypis edytorski]

Ferdinandus Secundus Divina Favente Clementia… — list przetłumaczony w Dodatku V. [przypis edytorski]

Ferdynand Álvarez toledański, książę Alba (1507–1582) — doradca króla Hiszpanii Filipa II, jego namiestnik w Niderlandach. Wsławiony okrucieństwem w walce z niderlandzkimi powstańcami. [przypis edytorski]

Ferdynanda IV — w innej wersji: Filipa V; tymczasem, ponieważ Alfons van Worden przebywał w Sierra Morena w 1739 r. (jak rekonstruują chronologię w dziele Potockiego badacze), może chodzić jedynie o Ferdynanda VI, syna Filipa V, panującego w l. 1746–1759. [przypis edytorski]

Ferdynand Cortez (ok. 1485–1547) — właśc. Hernán Cortés, hiszp. konkwistador, zdobywca Meksyku. [przypis edytorski]

Ferdynand II Aragoński (1452–1516) — król Sycylii i Aragonii; jego małżeństwo z królową Izabelą I Kastylijską (1469) i wspólne rządy dały początek unii Kastylii z Aragonią (1479), w której efekcie powstało nowożytne Królestwo Hiszpanii; w 1492 zdobył Grenadę, stolicę ostatniego państwa muzułmańskiego na Płw. Pirenejskim; w latach 1501–1503 podbił Neapol. [przypis edytorski]