Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 14515 przypisów.

substytuować (łac.) — przenieść pełnomocnictwo na inną osobę. [przypis edytorski]

substytut (praw.) — zastępca; w oryginale: chargé des affaires. [przypis edytorski]

substytut — zastępca. [przypis redakcyjny]

Sub te erit appetitus tuus (łac.) — Rdz 4, 7: „tobie będzie przynależeć jego chuć”. [przypis tłumacza]

subtelni doktorowie skotyści — Duns Skot, teolog lubujący się w subtelnych rozróżnieniach. [przypis tłumacza]

subtelność — tu: przebiegłość. [przypis edytorski]

subtelność — tu: wyrafinowanie, przemyślność, przebiegłość, chytrość. [przypis edytorski]

subtelny Szkot — Jan Duns Szkot (1266–1308), logik, filozof i teolog, nazywany doktorem najsubtelniejszym (łac. doctor subtilissimus). [przypis edytorski]

subtelny — tu: wymyślny; wykonany według wyrafinowanego (przemyślnego) planu. [przypis edytorski]

subterfugiebam (łac.) — wymigiwałem się. [przypis redakcyjny]

sub titulo (łac.) — pod tytułem. [przypis redakcyjny]

Sub Tuum praesidium (łac.) — Pod Twoją obronę; daw. pieśń kościelna. [przypis edytorski]

Sub tuum praesidium (łac.) — Pod Twoją obronę… (początek pieśni do N. Panny). [przypis redakcyjny]

sub umbra (łac.) — pod pozorem. [przypis redakcyjny]

Subura — dzielnica Rzymu. [przypis edytorski]

Suburra — osławiona dzielnica Rzymu. [przypis redakcyjny]

suburra — przedmieście. [przypis redakcyjny]

Suburra (wł.), Subura (łac.) — zatłoczona dzielnica staroż. Rzymu zamieszkała przez biedotę, znana jako dzielnica rozpusty; położona pomiędzy płd. krańcem Wiminału a zach. stokami Eskwilinu. [przypis edytorski]

Subutaj a. Subedej-bagaatur (ok. 1175–1248) — doradca Batu-chana podczas pierwszej inwazji mongolskiej na Europę, prawdopodobnie był także faktycznym wodzem tej wyprawy. [przypis edytorski]

subvenire oppresso (łac.) — dopomóc uciśnionemu. [przypis redakcyjny]

subway — daw. nazwa przejścia podziemnego a. metra. [przypis edytorski]

suć (daw.) — obsypywać. [przypis edytorski]

suć się (daw.) — sypać się. [przypis edytorski]

suć (starop.) — usypywać. [przypis edytorski]

succambam (łac.) — ulegnę, dam za wygraną. [przypis redakcyjny]

succedaneus (łac.) — następca. [przypis redakcyjny]

succes d'estime (fr.) — dosł.: sukces z poszanowania; uznanie, jakie utwór zawdzięcza tylko nazwisku i wcześniejszej sławie autora. [przypis edytorski]

successores (łac.) — spadkobiercy. [przypis redakcyjny]

succincte (łac.) — zwięźle. [przypis redakcyjny]

succumbam (łac.) — ulegnę. [przypis redakcyjny]

Suchard, Philippe (1797–1884) — szwajcarski przemysłowiec, producent czekolady. [przypis edytorski]

Suchodolski, Bohdan (1903–1992) — polski filozof i historyk kultury. [przypis edytorski]

Suchodolski, poseł chełmski, nie omieszkał zaraz domagać się, aby Naród (…) kazał natychmiast, jeszcze na otwartym występku imać żadnej własności nie mającego zbrodnia — Suchodolski wystąpił z wnioskiem 5 czerwca 1789; Poniński był od r. 1784 bankrutem; żył wyłącznie z żołdu obcego i z pensji podskarbińskiej; można go więc było uwięzić, mimo że nie był jeszcze przekonany sądownie, gdyż prawo neminem captivabimus dotyczyło tylko obwinionych, odpowiadających majątkowo za niestawiennictwo (wyjaśnił to poseł Morski, na posiedzeniu Sejmu 8 czerwca). [przypis redakcyjny]

Suchorzewski, Tadeusz (1779-1852) — polski oficer; brał udział w wojnie z Austrią w 1809 jako szef szwadronu, w kampanii moskiewskiej 1812 pułkownik i dowódca pułku; generał brygady armii Królestwa Polskiego i generał brygady powstania listopadowego. [przypis edytorski]

suchotnica — kobieta chorująca na suchoty (tj. ostatnie stadium gruźlicy). [przypis edytorski]

suchotniczy — cechujący gruźlika. [przypis edytorski]

suchotniczy — charakterystyczny dla suchotnika, tj. chorego na gruźlicę. [przypis edytorski]

suchotniczy — tu: wyglądający jak organizm zniszczony przez suchoty, tj. ostatnią fazę gruźlicy, prowadzącą do śmierci. [przypis edytorski]

suchotniczy — tu: wyglądający jak zniszczony przez suchoty, tj. ostatnią fazę gruźlicy, prowadzącą do śmierci. [przypis edytorski]

suchotnik (daw.) — człowiek chorujący na suchoty, tj. gruźlicę płuc, która w szybkim czasie doprowadzała do ciężkiego wyniszczenia i śmierci; prątka gruźlicy, wywołującego tę chorobę, odkryto w 1882, pierwszą szczepionkę na gruźlicę opracowano w 1921. [przypis edytorski]

suchotnik (daw.) — gruźlik. [przypis edytorski]

suchotnik — gruźlik. [przypis redakcyjny]

suchotnik — osoba cierpiąca na gruźlicę płuc. [przypis edytorski]

suchoty (daw.) — gruźlica płuc. [przypis edytorski]

suchoty — śmiertelna choroba płuc; najcięższa postać gruźlicy. [przypis edytorski]

suchoty — tu: ścisły post. [przypis edytorski]

such things (ang.) — takie rzeczy. [przypis tłumacza]

Suchy Żleb — jeden ze żlebów opadających do Doliny Kondratowej z Giewontu. [przypis edytorski]

sucysko (gw.) — suczysko (forma augmentatywna od: suka). [przypis edytorski]

sudana (daw.) — smukła, zgrabna. [przypis edytorski]

sudanny (daw.) — smukły. [przypis redakcyjny]

sudanny — kształtny, zgrabny. [przypis edytorski]

Sudan — tu: kraina geograficzna i historyczna w Afryce, rozciągająca się na sawannach pomiędzy Sahelem, na południe od Sahary, a obszarem wilgotnych lasów równikowych, od Wyżyny Abisyńskiej aż po Ocean Atlantycki. [przypis edytorski]

sudarium — chustka do otarcia potu. [przypis redakcyjny]

Suda — uroczysty poczęstunek z okazji bar-micwy. [przypis edytorski]

Suder-Jutlant — południowa Jutlandia. [przypis redakcyjny]

Sudermann, Hermann (1857–1928) — dramaturg niemiecki. [przypis edytorski]

Sudermann, Hermann (1857–1928) — niem. dramaturg i prozaik; utworami scenicznymi (Honor, Gniazdo rodzinne) zdobył wielką popularność i zasłynął jako czołowy autor naturalistyczny. [przypis edytorski]

Sudermann, Hermann (1857–1928) — niemiecki dramaturg i powieściopisarz; jego sztuki łączyły naturalizm z cechami francuskiego dramatu mieszczańskiego. [przypis edytorski]

Sudermann, Hermann (1857–1928) — pisarz niemiecki, rodem z Prus Wschodnich; debiutował 27 XI 1889 r. w teatrze Lessinga dramatem Die Ehre („Honor”); autor powieści obyczajowo-ziemiańskich (Frau Sorge, 1857). [przypis edytorski]

Suderwa Wirszyłłowska — Wierszyłłowie, ród dzisiaj wygasły, miał właśnie w tych stronach swoje posiadłości. O kilkanaście kart później obszerniej o nich powiémy, tutaj przytoczymy z Dworzanina Górnickiego anegdotę dotyczącą się Suderwy Wierszyłowskiéj, czyli dzisiejszego Zameczka: „Jakoważ też niedawno posługa była Pana Kaspra Zebrzydowskiego z Panem Krzysztofem Krupskim, którzy na Dworze Pana naszego znacznie stojąc, to to, to owo nieszkodliwego, jako są obadwa nie prostacy, a Pan Zebrzydowski i uczony k'temu, wyrządzają towarzystwu. Ci tedy jednego czasu w Wilnie, gdy był owies niepomału drogi, a na koniec ani go dostać możno: ubrali dwu pachołkow nieznajomych i wyuczywszy ich wszystkiego, posyłali imieniem J. M. Pana Wierszyła Kasztelana Wileńskiego, od jednego do drugiego Dworzanina, darując im Ceduły temu na 50, temu na 30, temu na 10, wedle każdego kondycyej, beczek owsa: a każdy miał słać poń do Dworu Pańskiego, tuż nad Wilnem, który Rajem zową. Co gdy Pan Zebrzydowski z Panem Krupskim sprawił, a każdy z Dworzan onéj cedule, jako w skąpy rok, był bardzo rad, zszedszy się na Zamek, poczęli się pytać: tobie wiele beczek, a tobie wiele. Już drugiemu pocznie być niemiło, że mniej niż towarzysz wziąć miał. Także kto woźnikow na ten czas nie miał, ten najął furmana, abo u którego z Panów Rad na odwoz wyprosił koni, i posłał do Raju po owies. A tam już też byli dobrze przed tym zasłali, kto miał te wozy pociągnąć daléj. Przyjechał pierwszy do Raju, pyta, gdzie owies rozdają: Odpowiedział mu pachołek on zasłany, z Litewska, iż ta wołość, która go wiezie, nie mogła tu, prawi, dzisia dociągnąć, w Suderwie została, a tak jedźcie tam, wedle Ceduły wam oddadzą. Także każdemu powiedział, kto jedno do Raju przyjechał. Owo pierwszy ten pachołek, który do Suderwie, która od Raju jest w dobrej mili, po owies przyjechał, pytawszy się na Zamku, pod Zamkiem i wszędy indziéj, a nie mogąc się o owsie dowiedzieć, do domu woźnicy nawrócić i poganiać kazał, woz pięknie przykrywszy, aby nie sam tylko ciągnął koła. Mało co ten od Suderwie odjechał, ali drudzy bieżą wyścigając się i pytając: A owies jest? On odpowiedział, że jest: Jedno, prawi, na Zamek prosto, tam go wam odmierzą. Przyjadą i ci, obaczą że błazeństwo, jadą takież nazad, a kogo potkają każdemu o owsie dobrą otuchę czynią: owa się wszyscy obeszli, a próżne wory wieźli do domu. Nazajutrz jedni się gniewali i łajali: Bodaj mi to zabit czynił: a drudzy się śmiali, zwłaszcza kiedy na Zamek to przyszło: bo Król J. M. o wszystkim wiedzieć musiał, i miał nie małą biesiadę, dworując z tych, którzy się o ten żart gniewali”. [przypis autorski]

Sudety — łańcuch górski na obszarze Polski, Czech i Niemiec. [przypis edytorski]

sudny — N.lm. winien brzmieć sudnami, tj. okrętami. [przypis edytorski]

Sudores (…) videmus — Lucretius, De rerum natura, III, 155. [przypis tłumacza]

sudowski kąt na Samii — w kącie tym przetrwali Sudowie do XVI wieku. Tłumacz pruskiego katechizmu z r. 1545 zaręcza, że „Sudowie, chociaż mowa ich nieco grubsza (etwas nyderigen), wkładają się dobrze w pruszczyznę samijską tego katechizmu i rozumieją wszystkie słowa”. O ich ofiarowaniu kozła i o innych obrzędach, pogrzebowych i weselnych, pomówimy niżej. [przypis redakcyjny]

sudy (z ros.) — tu; bywaj tu; chodź tu. [przypis redakcyjny]

S. Udziela, Świat nadzmysłowy ludu krakowskiego…. „Wisła”„t. XIV, 1900, s. 399, 400, 406, 411. [przypis autorski]

Südekum, Albert (1871–1944) — niemiecki dziennikarz i polityk socjaldemokratyczny, od 1900 członek Reichstagu, jeden z najaktywniejszych parlamentarzystów SPD. [przypis edytorski]

Südtirol — Południowy Tyrol. W tym regionie, należącym od 1919 roku do Włoch, mieszkała znaczna liczba ludności niemieckojęzycznej, która protestowała przeciw przymusowej italianizacji. [przypis edytorski]

Sündermann, Ludwig (1869–1936) — austro-węgierski szef sztabu generalnego w trakcie I wojny światowej. [przypis edytorski]

sündige gut aber glaube besser (niem.) — grzesz dobrze, ale wierz lepiej. [przypis edytorski]

Sue — bohaterka Judy nieznanego Hardy'ego. [przypis edytorski]

Sue Ryder (1923–2000) — brytyjska działaczka charytatywna, w czasie II wojny światowej służyła w polskiej sekcji Kierownictwa Operacji Specjalnych. [przypis edytorski]

Suez — miasto położone w Egipcie niedaleko od Kanału Sueskiego. [przypis edytorski]

suffecit tanto oneri caput (łac.) — wybrał głowę do takiego brzemienia. [przypis redakcyjny]

sufficere (łac.) — wystarczyć. [przypis redakcyjny]

sufficit (łac.) — dość (powiedzieć). [przypis redakcyjny]

Sufficit (…) poscit — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 90, [przypis tłumacza]

sufflaminandus est — zahamować go! [przypis tłumacza]

Suffragan de Plocko — kto był sufraganem płockim podówczas, stwierdzić nie zdołałem. Z następnych listów J. Kazim. dowiadujemy się, że ten sufragan został mianowany przez króla w r. 1664 opatem Paradyżu. Otóż autor artykułu o „Paradyżu” w „Słown. geogr. pol.” zapisuje, że w r. 1664 opatem Paradyżu został Zygmunt Czyżowski i był nim do r. 1666. Zapewne więc o nim tutaj mowa. [przypis autorski]

suffragari (łac.) — dopomóc. [przypis redakcyjny]

suffragia (łac.) — pomoc. [przypis redakcyjny]

suffragium (łac.) — głos w wyborach, prawo głosu, tu B. lm suffragia: głosy. [przypis redakcyjny]

suffragium (łac.) — głos w wyborach, prawo głosu, tu B. lm: suffragia: głosy. [przypis redakcyjny]