Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 14515 przypisów.

sub judice (łac.) — w toku, w trakcie rozpatrywania przez sąd. [przypis edytorski]

sub (…) latentes — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 33. [przypis tłumacza]

sublikator — popr.: sublokator. [przypis edytorski]

sublimacja (psychol.) — mechanizm obronny, polegający na tym, że niemożliwy do zrealizowania popęd zaspokaja się za pomocą czynności zastępczych. [przypis edytorski]

sublimacja — w psychologii mechanizm obronny, polegający na tym, że niemożliwy do zrealizowania popęd zaspokaja się za pomocą czynności zastępczych; w szczególności Sigmund Freud uważał, że sztuka stanowi sublimację popędu seksualnego. [przypis edytorski]

sublimat — chlorek rtęciowy, stosowany m. in. jako środek dezynfekcyjny. [przypis edytorski]

sublimat — chlorek rtęciowy, stosowany m.in. jako środek dezynfekcyjny. [przypis edytorski]

sublimat — chlorek rtęci. [przypis edytorski]

sublime! (fr.) — podniosły, wspaniały. [przypis redakcyjny]

Sublimierung (niem.), sublimacja — termin psychologiczny, wprowadzony przez Zygmunta Freuda, określający jeden z mechanizmów obronnych osobowości człowieka. Sublimacja to zastąpienie instynktownych działań (np. niskiego popędu) dążeniem do celów wzniosłych i pożytecznych. [przypis edytorski]

sublokator — osoba, która wynajmuje pokój lub tylko łóżko w czyimś mieszkaniu. Dawniej w biednych rodzinach zdobywano dodatkowe pieniądze, wynajmując komuś choćby kawałek pokoju, niektórzy nie mieli nawet własnych łóżek, tylko spali na rozkładanych leżankach np. w kuchni, a dzieci często sypiały po kilkoro w jednym łóżku. [przypis edytorski]

su (B. lp: susa), właśc. sous (fr.) — daw. drobna moneta fr. [przypis edytorski]

submisja — akceptacja narzuconych warunków; uniżoność, pokora, uległość. [przypis edytorski]

submisja — uległość, pokora. [przypis redakcyjny]

submisja (z łac.) — pokora, poddanie się. [przypis edytorski]

submisyja — uległość. [przypis redakcyjny]

submitować (daw.) — przedstawiać, oferować; submitować się: ulegać, pokornie się kłaniać. [przypis edytorski]

submitować się (daw., z łac.) — pokornie, uniżenie się kłaniać. [przypis edytorski]

submitować się (daw., z łac.) — ulegać, uniżać się, wykazywać pokorność. [przypis edytorski]

submitować się (daw., z łac.) — ulegać; usprawiedliwiać się. [przypis edytorski]

submitować — zaręczać. [przypis redakcyjny]

sub onere (łac.) — pod ciężarem. [przypis edytorski]

subordinatas personas (łac.) — nasłanych ludzi. [przypis redakcyjny]

subordynacja — podporządkowanie, karność, posłuszeństwo. [przypis edytorski]

subordynacja — podporządkowanie, posłuszeństwo. [przypis redakcyjny]

subordynacja (z łac.) — posłuszeństwo, wierność rozkazom. [przypis edytorski]

subordynacja (z łac.) — posłuszeństwo, wierność rozkazom. [przypis redakcyjny]

sub pectore decenti (łac.) — pod piersią umiaru pełną. [przypis autorski]

sub poena (łac.) — pod karą. [przypis edytorski]

sub poena praeclusi et perpetui silentii (łac.) — pod karą zablokowania i wiecznego milczenia. [przypis edytorski]

sub poenas criminales (łac.) — pod surowe kary. [przypis redakcyjny]

sub poenis criminalibus (łac.) — pod surowymi karami. [przypis redakcyjny]

sub propria specie — pod własnym kątem widzenia. [przypis redakcyjny]

sub regimine (łac.) — pod dowództwem. [przypis redakcyjny]

sub regimine — pod dowództwem. [przypis redakcyjny]

Subreptionensubreptio znaczy dosłownie: wpełznięcie, wciśnięcie się (Erschleichung). W logice vitium subreptionis jest to jedna z form mylników (fałszywych wniosków). Trentowski nazwał ją „wychopniem” i tak opisał: „Wychopień podaje nam coś takiego, co wymyśliliśmy sami swym umem [tj. fantazją] lub umysłem apriorycznym [=Vernunft Kanta], za rzeczywistość; czystą podmiotowość za przedmiotowość; ideał lub ideę za rzecz samą; a więc niekonieczność za konieczność; jest to chleb niedopieczony myślenia, który przedwcześnie wydobywamy z pieca głowy naszej; jest to głowy naszej chimera, roszcząca prawo do imienia prawdy i ani marząca, iż jest wychopioną mylną myślą; u poetów natrafiasz tyle wychopni, ile piękności!” (Myślini II, 418, 419). Nie mogłem zatrzymać „wychopnia”, bo jest równie dla ogółu niezrozumiały jak „subreptio”; wziąłem więc jego synonim: „mrzonkę”, wyrażającą właśnie to, co, nie etymologicznie wprawdzie, lecz pojęciowo, mieści się w wyrazie subreptio. O tej „mrzonce” mówi Kant obszernie w Dialektyce czystego rozumu. Dodać wreszcie trzeba, że subreptio nazywa się także w logikach: fallacia falsi medii, oraz quaternio terminorum, tj. wprowadzeniem 4 „wyrazów” w sylogizmie zamiast trzech […] oznaczanych w logice literami S (subiectum in conclusione), P (praedicatum in conclusione), M (medius terminus). Ponieważ wyrażenie quaternio terminorum powtórzy się jeszcze […], może nie będzie zbytecznym dokładniejsze opisanie tego błędu rozumowania słowami ścisłymi, wziętymi z Nowego wykładu logiki J. Kremera (str. 158): „Gdyby premisy [przesłanki] zamykały w sobie cztery pojęcia, wtedy obejmowałyby dwa pojęcia średnie, dwa M; a wtedy pojęcie P odnosiłoby się do jednego M, a pojęcie S odnosiłoby się do drugiego M, a więc do innego M; a tym sposobem nie zachodziłby związek ani stosunek między S i P. W takim razie każdy z tych sądów wyrażałby osobną, samoistną całość. Z tego też powodu niektórzy logicy wyrażają to niniejsze prawidło [wniosek ma obejmować w sobie trzy pojęcia tj. wyrazy główne] w tej formie, że oba sądy zasadniczo nie powinny być dwoma ogólnymi, odrębnymi, samoistnymi sądami (…) Quaternio terminorum najczęściej wtedy wkrada się do wniosku, gdy jeden i ten sam wyraz bierzemy w dwojakim znaczeniu”. [przypis redakcyjny]

subretka (daw., z fr.) — pokojówka, służąca. [przypis edytorski]

subretka (daw., z fr.) — pokojówka, służąca; tu: aktorka, która grała sprytne pokojówki w komediach i farsach. [przypis edytorski]

subretka (z fr.) — aktorka grająca role sprytnej pokojówki. [przypis edytorski]

subretka (z fr. soubrette) — aktorka, która grała sprytne pokojówki w komediach i farsach. [przypis edytorski]

subretka (z fr. soubrette) — pokojówka, służąca; typ postaci wywodzący się z komedii dell'arte, występujący w operetce i operze komicznej. [przypis edytorski]

subretka (z fr. soubrette) — pokojówka; także: typ postaci sprytnej służącej występującej w komedii. [przypis edytorski]

subretka (z fr. soubrette) — postać sprytnej pokojówki. [przypis edytorski]

subretka (z fr.) — typ postaci sprytnej pokojówki w komediach i farsach. [przypis edytorski]

Subriusz Flawiusz, skazany z rozkazu Nerona na śmierć (…) — Tacyt, Roczniki, XV, 67. [przypis tłumacza]

sub rosa (łac.) — dosł.: pod różą; w zaufaniu, w tajemnicy. [przypis edytorski]

subsellia (łac.) — dostojeństwa. [przypis redakcyjny]

subsellia (łac.) — sądy. [przypis redakcyjny]

subsequentur (łac.) — nastąpić mają. [przypis redakcyjny]

subsequetur (łac.) — nastąpi. [przypis redakcyjny]

subsequi in silentio (łac.) — nastąpić w milczeniu. [przypis redakcyjny]

sub sigillo confessionis (łac.) — pod pieczęcią spowiedzi. [przypis redakcyjny]

sub Sigismundo, Vladislao, Casimiro unius familiae quasi haereditas fuimus, loco libertatis erit, quando eligere coepimns (łac.) — za Zygmunta, Władysława, Kazimierza byliśmy jakoby dziedzictwem jednej rodziny, przyjdzie wolność, gdyśmy obierać królów zaczęli. [przypis redakcyjny]

subsistere (łac.) — wytrwać. [przypis redakcyjny]

subsistirend, inhärirend — co do pojęć, oznaczonych wyrazami: subsistirend, inhärirend, trzeba zajrzeć do rozbioru pierwszej „analogii doświadczenia” […]. [przypis redakcyjny]

subsit (łac.) — niech to podlega. [przypis redakcyjny]

subsolanea (łac.) — świat podsłoneczny. [przypis redakcyjny]

sub speciae aeternitatis (łac.) — z punktu widzenia wieczności. [przypis edytorski]

sub specie aeterni (łac.) — pod kątem wieczności; z punktu widzenia wieczności. [przypis edytorski]

sub specie aeternitatis (łac.) — pod kątem wieczności. [przypis edytorski]

sub specie aeternitatis (łac.) — z punktu widzenia wieczności. [przypis edytorski]

sub specie boni (łac.) — pod kątem dobra; z punktu widzenia dobra; ze względu na aspekt dobra. [przypis edytorski]

sub specie boni (łac.) — z perspektywy dobra. [przypis edytorski]

sub specie (łac.) — pod pozorem, pod postacią. [przypis edytorski]

sub specie (łac.) — pod pozorem. [przypis redakcyjny]

sub specie mali (łac.) — z perspektywy zła. [przypis edytorski]

substancja (daw.) — tu: majątek, materialne dobra. [przypis edytorski]

substancja (daw., z łac.) — majątek, dobra materialne. [przypis edytorski]

substancja i akcydens, concretum i abstractum — pojęcia i terminy z filozofii scholastycznej. [przypis edytorski]

substancja — tu: majętność. [przypis redakcyjny]

substancja (z łac., daw.) — mienie, majątek. [przypis edytorski]

substancja (z łac.) — majątek, dobra materialne. [przypis redakcyjny]

substancja (z łac.) — rzecz, przedmiot, obiekt materialny; tu: majątek. [przypis redakcyjny]

substancja (z łac.) — rzecz, przedmiot, obiekt materialny; tu: majątek. [przypis redakcyjny]

substancja (z łac.) — rzecz, przedmiot, obiekt materialny; tu: spadek. [przypis edytorski]

substancja (z łac.) — tu: majątek, stan posiadania; substancyj — dziś popr. forma D. lm: substancji. [przypis edytorski]

substrat — podłoże, (filoz.) tworzywo czegoś. [przypis edytorski]

substytucja — zastąpienie czegoś czymś. [przypis edytorski]