Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 159631 przypisów.

prawdop. Sapieha, Kazimierz Nestor (1754–1798) — generał artylerii litewskiej od 1773, jeden z marszałków Sejmu Czteroletniego i twórców Konstytucji 3 maja, uczestnik powstania kościuszkowskiego. [przypis edytorski]

prawdop. Viollet-le-Duc, Eugène (1814–1879) — francuski architekt, historyk sztuki i konserwator zabytków, zajmujący się głównie budowlami średniowiecznymi. [przypis edytorski]

prawdy — dziś popr. forma N. lm: prawdami. [przypis edytorski]

prawdy jasnego promienia i nowych, nieodkrytych dróg — nieco zmienione dwa początkowe wersy wiersza Adama Asnyka Do młodych: „Szukajcie prawdy jasnego promienia! / Szukajcie nowych, nieodkrytych dróg!”. [przypis edytorski]

prawdziwać — konstrukcja z partykułą „-ci”, skróconą do „ć”. [przypis edytorski]

prawdziwa szalupa — autor przez wtrącenie słówka „prawdziwa” po raz pierwszy oddziela świat wyobraźni od rzeczywistości. [przypis redakcyjny]

prawdziwa własność — parafraza rzymskiego określenia własności jako prawa użycia i nadużycia (jus utendi et abutendi) rzeczy posiadanej. [przypis redakcyjny]

prawdziwej nie doszła syreny (starop.) — nie dorównywała prawdziwej syrenie. [przypis edytorski]

prawdziwej rzeczypospolitej — takiej, w której wszyscy obywatele biorą w prawodawstwie udział czynny; por. Uwagi (Bibl. Nar., seria I nr. 90) str. 49 n. [przypis redakcyjny]

prawdziwemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: prawdziwymi. [przypis edytorski]

prawdziwe obrzezanie — Rz 2, 28. [przypis tłumacza]

prawdziwiec — dziś: prawdziwek, jeden z najbardziej cenionych grzybów. [przypis edytorski]

prawdziwie poeta powiedział — Owidiusz, De arte amandi. [przypis edytorski]

prawdziwy chleb niebieski — J 6, 56. [przypis tłumacza]

prawdziwy Izraelita — J 6, 32. [przypis tłumacza]

prawdziwym teizmem oraz tym, co można nazwać boskim prawem naturalnym — zasady tej naturalnej religii rozwija Russo w głośnym Wyznaniu wiary wikarego sabaudzkiego, wchodzącym w skład Emila. [przypis tłumacza]

Prawdziwym (transcendentalnym) pojęciem nieskończoności jest, że kolejna synteza jednostek w wymierzaniu jakiejś ilostki nigdy nie może być ukończoną — ta zawiera przez to mnogość (danych jednostek), która jest większą od wszelkiej liczby; co jest matematycznym pojęciem nieskończoności. [przypis autorski]

prawdziwy — tu: grzyb prawdziwy, prawdziwek. [przypis edytorski]

Prawdziwy Żyd, jak i kobieta prawdziwa, żyją oboje tylko w gatunku, nie zaś jako indywidualności — Wiara w Jehowę i nauka Mojżesza są tylko wiarą w to żydowskie plemię i jego żywotność; Jehowa jest uosobioną ideą żydostwa. [przypis autorski]

prawem i lewem — prawem i bezprawiem (wyrażenie przysłowiowe). [przypis redakcyjny]

prawem — w znaczeniu prawa przyrody. [przypis tłumacza]

prawić (daw., gw.) — mówić, opowiadać. [przypis edytorski]

prawić (daw., gw.) — mówić. [przypis edytorski]

prawić (daw., gw.) — mówić, rozmawiać, rozprawiać. [przypis edytorski]

prawić (daw.) — mówić, opowiadać; prawże, konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że: mów, mówże. [przypis edytorski]

prawić (daw.) — mówić, opowiadać. [przypis edytorski]

prawić (daw.) — mówić. [przypis edytorski]

prawić (daw.) — opowiadać. [przypis edytorski]

prawić (starop.) — mówić, opowiadać. [przypis edytorski]

prawić (starop.) — mówić. [przypis edytorski]

prawica (daw.) — virgo intacta, dziewica. [przypis redakcyjny]

prawice (daw. forma) — dziś D. lp r.ż.: prawicy. [przypis edytorski]

prawice (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: prawicy; prawej ręki (króla). [przypis edytorski]

PrawiczkaLa Pucelle, długi heroikomiczny poemat Woltera, będący parodią dziejów Joanny d'Arc, cieszył się wówczas we Francji niezmierną poczytnością i rozgłosem. [przypis tłumacza]

prawidła — ogólne przepisy obowiązujące w jakiejś dziedzinie, normujące jakieś czynności. [przypis edytorski]

prawidła — reguły, zasady. [przypis edytorski]

Prawidła życia. Pedagogika dla młodzieży i dorosłych — książka Janusza Korczaka, wydana w 1930 r. (lub faktycznie w 1929 r.) w Wydawnictwie Jakuba Mortkowicza. [przypis edytorski]

prawidła — zasady. [przypis edytorski]

prawidła — zasady, reguły. [przypis edytorski]

prawidło — forma (najczęściej drewniana) o kształcie stopy, służąca do wyrobu, rozciągania bądź utrzymania fasonu obuwia. [przypis edytorski]

prawidło — obowiązująca norma, przepis. [przypis edytorski]

prawidło (tu w lm: prawidła) — reguła, norma; także: forma (najczęściej drewniana) o kształcie stopy wkładana do butów i służąca do wyrobu, rozciągania bądź utrzymania fasonu obuwia. [przypis edytorski]

prawidłowe — tu: regularne. [przypis edytorski]

prawidłowie — dziś popr.: prawidłowo. [przypis edytorski]

prawiechmy (…) wydarli (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; dziś inaczej: prawieśmy wydarli, prawie wydarliśmy. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — całkiem. [przypis redakcyjny]

prawie (daw.) — dobrze, skutecznie; tu: szczelnie. [przypis redakcyjny]

prawie (daw., gw.) — prawdziwie, naprawdę, rzeczywiście. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — jak należy, w komplecie. [przypis redakcyjny]

prawie (daw.) — naprawdę. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — prawdziwie, całkiem. [przypis redakcyjny]

prawie (daw.) — prawdziwie; na pewno. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — prawdziwie, naprawdę. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — prawdziwie, rzeczywiście, całkiem. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — rzeczywiście, naprawdę. [przypis edytorski]

prawie (daw.) — tu: całkiem. [przypis redakcyjny]

prawie (daw.) — tu: prawdziwie, naprawdę, bez wątpienia. [przypis edytorski]

prawie i z imprezą — właśnie z przedsięwzięciem. [przypis redakcyjny]

Prawie nadzmysłowy prototypie Aleksasa — dosłownie „prawie najbardziej absolutny Aleksasie”. Szekspir miał na myśli kategorie Platona, o których musiał mieć pośrednią wiadomość. [przypis tłumacza]

prawie pewni, iż stąd i z Assini prowadzi nowa, nieznana dotąd droga do Timbuktu… — Poświęciłem temu słów kilka w nr 35 „Wędrowca” z 1883 r. [przypis autorski]

prawie połowę drogi uszli Franki. Już wiadomo, że w tamtą stronę czytać znaki, w które lwy ryte patrzą, w którą lecą ptaki… — hieroglificzne pismo egipskie nie miało ustalonego kierunku pisania. Hieroglify zapisywano albo w kolumnach od góry do dołu, albo w rzędach od prawej do lewej bądź odwrotnie. Stosownie do tego każdy znak posiadał dwa lustrzane warianty; zapis czytano od strony, w którą skierowane były postacie przedstawione przez znaki. Prawidłowość tę odkrył w 1797 duński badacz starożytności Georg Zoëga. W 1822 francuski językoznawca i orientalista Jean-François Champollion jako pierwszy odczytał egipskie hieroglify, posługując się inskrypcjami z kamienia z Rosetty. Udowodnił, że hieroglify opierały się na zasadzie zapisu fonetycznego: zapisywano spółgłoskowy szkielet wyrazów, opatrując dodatkowymi znakami, pozwalającymi na rozróżnianie słów o tych samych spółgłoskach, wskazującymi grupę rodzajową wyrazu, określającymi kategorię gramatyczną itp. [przypis edytorski]

prawieś (…) tu przyszedł pożądany (starop.) — przyszedłeś tu prawdziwie pożądany. [przypis edytorski]

prawie (starop.) — prawdziwie, naprawdę; rzeczywiście. [przypis edytorski]

prawie (starop.) — prawdziwie; tu: dokładnie, akurat. [przypis edytorski]

prawie (starop.) — tu: akurat, właśnie. [przypis edytorski]

prawie (starop.) — tu: akurat, właśnie, zgoła. [przypis edytorski]

prawie tak jak nie daje się wykryć prawdziwa wiara — Lessing, Natan mędrzec, akt III, scena 7 (rozmowa Natana z Saladynem). [przypis edytorski]

prawie (tu daw.) — naprawdę. [przypis edytorski]

prawie — tu: naprawdę. [przypis edytorski]

prawie — tu przysłów.: prawdziwie. [przypis redakcyjny]

prawie — właśnie, dobrze. [przypis redakcyjny]

Prawie wszyscy filozofowie starożytni przypuszczali, że materia niestworzona, wieczna i niepodległa zniszczeniu, mieszając się tylko w różnych stosunkach i przybierając coraz inne kształty, dawała początek różnym tworom i zjawiskom w przyrodzeniu.

Solidissimae materiae
Corpora perpetuo volitare invicta per aevum.

Lucietius, De rerum natura, liber [tj. księga] I, gdzie ta hipoteza w całej wykłada się obszerności. Przytoczone wyżej Trembeckiego wiersze, zdają się być naśladowane z Owidiusza (ob. Metamorphoses. XV, 254):

Nec perit in tanio quidquam, mihi credite, mundo,
Sed variat, faciemique novat.

Następnie poeta nasz wykłada pokrótce sławny w starożytności systemat atomów, wynaleziony przez Leucypa, rozwiniony przez Demokryta i Epikura, którzy uważali materią jako złożoną z najdrobniejszych i niepodzielnych atomów, a śledząc i własności, i ruchy tych ostatecznych cząstek, chcieli materialnie wytłumaczyć początek świata, rozmaite na nim zjawiska, a nawet istotę duszy ludzkiej, jej własności i działania. Wykład cały warto porównać z bardzo podobnym rozumowaniem Lukrecjusza: De rerum natura, ks. II, ku końcowi.

[przypis redakcyjny]