Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159856 przypisów.
polityczny (z łac. politicus) — tu: obyczajny, cywilizowany. [przypis redakcyjny]
polityczny (z łac. politicus) — uprzejmy, cywilizowany. [przypis redakcyjny]
polityczny (z łac. politicus) — uprzejmy, obyczajny. [przypis edytorski]
polityczny (z łac.) — tu: cywilizowany, przestrzegający prawa. [przypis redakcyjny]
polityczny (z łac.) — uprzejmy, cywilizowany. [przypis redakcyjny]
polityczny (z łac.) — uprzejmy, grzeczny, obyczajny. [przypis edytorski]
polityczny (z łac.) — uprzejmy, grzeczny. [przypis edytorski]
polityka (daw., z łac.) — uprzejmość, dobre obyczaje. [przypis edytorski]
Polityka — komedia Włodzimierza Perzyńskiego. [przypis edytorski]
polityka — tu: grzeczność. [przypis redakcyjny]
polityka (z łac.) — tu: grzeczność, ogłada. [przypis redakcyjny]
polityka (z łac.) — tu: grzeczność, uprzejmość, dobre obyczaje. [przypis edytorski]
polityka (z łac.) — tu: grzeczność, uprzejmość. [przypis redakcyjny]
polityka (z łac.) — tu: uprzejmość, dobre obyczaje. [przypis edytorski]
polityka (z łac.) — tu: uprzejmość, obyczajność. [przypis redakcyjny]
polityka (z łac.) — uprzejmość, dobre obyczaje. [przypis edytorski]
polityka (z łac.) — uprzejmość, dobry obyczaj. [przypis redakcyjny]
polityk — grzeczny człowiek. [przypis redakcyjny]
polityki restauracyjnej — tj. polityki restauracji, przywracania dawnych dynastii, ustrojów i porządków w Europie, obalonych przez podboje Napoleona. [przypis edytorski]
polityków usiłujących właśnie naprawić część strat — Demostenes nie może obronić się uczuciu pewnego zakłopotania; wszak sam doradzał pokój. [przypis tłumacza]
polityk, pożeracz depesz — pan Adam nie był zapewne politykiem z zawodu, tylko miał zamiłowanie do czytania doniesień prasowych i śledzenia sytuacji politycznej na świecie. [przypis edytorski]
poliwka a. polewka (gw.) — zupa. [przypis edytorski]
Polizei dein Freund und Helfer (niem.) — policja twoim przyjacielem i pomocnikiem. [przypis edytorski]
Polizei (niem.) — policja. [przypis edytorski]
Polizist, Polizist, komm hier, aber schnell! Nimm der Dreck weg und schmeiss an die Seite (niem.) — Policjant, policjant, chodź tu, tylko szybko! Weź stąd to łajno i wyrzuć na bok. [przypis edytorski]
Pollak, Roman (1886–1972) — historyk literatury, nauczyciel gimnazjalny i wykładowca Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu; zapalony piłkarz. [przypis edytorski]
Pollak, Seweryn (1907–1987) — poeta, eseista i tłumacz poezji rosyjskiej, walczył w powstaniu warszawskim. [przypis edytorski]
pollicitationes (łac.) — obietnice. [przypis redakcyjny]
pollicitationibus (łac. forma N.) — obietnicami. [przypis redakcyjny]
Pollinctor — ten, który ciało martwe myje i namaszcza. [przypis redakcyjny]
Polluks — jeden z braci bliźniaków, zwanych Dioskurami, śmiertelników obdarzonych nieśmiertelnością (por. gwiazdy konstelacji Bliźniąt, zodiakalne Bliźnięta). [przypis redakcyjny]
Polluks (mit. rzym.; gr. Polydeukes) — jeden z dwóch bliźniaczych braci Dioskurów: Kastor i Polluks byli patronami rzym. jazdy. [przypis edytorski]
polmi (starop. forma) — dziś N.lm: pólmi; polami. [przypis edytorski]
polmi (starop. forma) — dziś popr. N.lm: polami. [przypis edytorski]
polną myszką przeleciał — przebiegł pod postacią polnej myszki. [przypis edytorski]
polne koniki — w oryginale: cykady, owady, których samce wydają głośne, przerywane dźwięki. [przypis edytorski]
Polnische Bruderschaft (niem.) — polskie braterstwo; nawiązanie do powiedzenia polnische Wirtschaft, określającego pogardliwie polską gospodarkę, polski porządek. [przypis edytorski]
polnische Frau (niem.) — polska kobieta. [przypis edytorski]
polnische Misch-Masch (niem.) — dziś: polnische Mischmasch: polska mieszanina. [przypis edytorski]
Polnische Perversität (niem.) — Polska przewrotność. [przypis edytorski]
polnisches Vieh (niem.) — polskie bydlę. [przypis edytorski]
polnische Wirtschaft (niem.) — polska gospodarka, wyrażenie pogardliwe. [przypis edytorski]
polnische Wirtschaft (niem.) — polskie gospodarstwo; polska gospodarka. [przypis edytorski]
polnych Tatarów — koczowniczych Tatarów, którzy są tu odpowiednikami Scytów z pieśni Horacego. [przypis redakcyjny]
polny — hetman polny. [przypis edytorski]
Pologne (fr.) — Polska. [przypis edytorski]
Pologne, littérature polonaise, auteurs polonais (fr.) — Polska, literatura polska, autorzy polscy. [przypis edytorski]
Polo, Marco (1254–1324) — wenecki podróżnik i kupiec; podróżując Jedwabnym Szlakiem, przemierzył całą Środkową Azję i dotarł do Chin, po powrocie podyktował swoje spostrzeżenia w formie pamiętników; uważany za najwybitniejszego podróżnika europejskiego w średniowieczu. [przypis edytorski]
Polonais, point des rêveries (fr.) — Polacy, żadnych marzeń. [przypis edytorski]
polonez — polski taniec narodowy oraz forma muzyczna oparta na tym tańcu. W XVIII w. stał się znany w innych krajach europejskich, zaś w XIX w. do najsłynniejszych należały polonezy komponowane przez Fryderyka Chopina. [przypis edytorski]
„Polonia” Grottgera — cykl dziewięciu czarno-białych rysunków autorstwa polskiego malarza i ilustratora okresu romantyzmu, Artura Grottgera (1837–1867), przedstawiających sceny z powstania styczniowego w Królestwie Polskim z 1863 r. (drugą część cyklu stanowi Lithuania, zbiór prac powstałych w l. 1864–1866, poświęconych powstaniu na Litwie). Cykl Polonia składa się z dziewięciu prac: Obraz symboliczny Polski, Branka, Kucie kos, Bitwa, Schronisko, Obrona dworu, Po odejściu wroga, Żałobne wieści, Na pobojowisku. Wzmianka o postaci kobiecej z Polonii Grottgera może odnosić się do typu kobiecego występującego w kilku pracach cyklu (postać blada, w żałobnej czerni, z załamanymi rękoma) lub do otwierającego cykl rysunku z karty tytułowej, przedstawiający alegorię zniewolonej Polski. Jest to siedząca wśród ruin żałobna postać kobieca spowita w ciemną, zakrywającą ją całkowicie, wraz z twarzą szatę z kapturem; za jej plecami na murze wypisane jest ręcznie słowo „Polonia”, najwymowniejszą teść niesie ze sobą widok jej skręconych dramatycznie dłoni tkwiących w dybach (przy tym Polonii towarzyszą trzej nadzy młodzieńcy: jeden w czapce frygijskiej, stanowiącej symbol wolności i rewolucji, oswobadzający ją właśnie z kajdan oraz dwaj siedzący u jej stóp i spoglądający w dal, w przyszłość). [przypis edytorski]
Polonia non parit monstra (łac.) — Polska nie rodzi potworów. [przypis edytorski]
Polonia Restituta — Order Odrodzenia Polski a. Polonia Restituta; drugie po Orderze Orła Białego pod względem starszeństwa polskie państwowe odznaczenie cywilne nadawane od 1921 r. za wybitne osiągnięcia m.in. na polu oświaty, nauki, sportu, kultury, sztuki, gospodarki, obronności kraju, działalności społecznej. [przypis edytorski]
Polonia Restituta — polskie państwowe odznaczenie cywilne, nadawane za wybitne osiągnięcia na polu oświaty, nauki, sportu, kultury, sztuki, gospodarki, obronności kraju, działalności społecznej, służby państwowej oraz rozwijania dobrych stosunków z innymi krajami, ustanowione przez Sejm Rzeczypospolitej ustawą z dnia 4 lutego 1921 jako najwyższe odznaczenie państwowe po Orderze Orła Białego. [przypis edytorski]
polonia rosyjska — tj. emigracja polska w Rosji. [przypis redakcyjny]
Poloni sunt genitores Germaniae (łac.) — Polacy urodzili (tj. ocalili) Niemców. [przypis redakcyjny]
Poloniusz — drugoplanowa postać w tragedii Shakespeare'a Hamlet, ojciec Ofelii i Laertesa; wcielenie dworaka. [przypis edytorski]
Poloniusz — drugoplanowa postać w tragedii Szekspira Hamlet, ojciec Ofelii i Laertesa, wcielenie dworaka. Hamlet zabił go w komnacie swej matki, ukrytego za zasłoną, biorąc za swego znienawidzonego wuja, po czym wywlókł jego ciało i ukrył. [przypis edytorski]
Poloniusz — postać wyrachowanego polityka z Hamleta Williama Shakespeare'a. [przypis edytorski]
polonu („polonium”), wykrytego przez nas, i radu („radium”), który odkryliśmy ze współudziałem p. Bémonta — [por.] P. Curie i M. Curie, „Comptes rendus”, lipiec 1898; P. Curie, M. Curie i G. Bemont, „Comptes rendus”, grudzień 1898. [przypis autorski]
Polonus Polono lupus (łac.) — Polak Polakowi wilkiem. [przypis edytorski]
Polonus scripsi Polona lingua et ad Polonum (łac.) — Jako Polak pisałem w polskim języku i dla Polaka. [przypis edytorski]
Polonus sum, Poloni nihil a me alienum puto (łac.) — Polakiem jestem i nic, co polskie, nie jest mi obce. Parafraza sentencji Terencjusza: Homo sum: humanum nihil a me alienum puto, tj. człowiekiem jestem i nic, co ludzkie nie jest mi obce. [przypis edytorski]
polor — daw.: połysk; wyrafinowanie; kultura towarzyska. [przypis edytorski]
polor — daw.: połysk; wyrafinowanie; kultura towarzyska. [przypis edytorski]
polor (daw.) — wyrafinowanie, dobre maniery, kultura towarzyska. [przypis edytorski]
polor — dobre maniery, ogłada towarzyska. [przypis edytorski]
polor — grzeczność, dobre maniery. [przypis edytorski]
polor — kultura towarzyska, dobre maniery, wytworność. [przypis edytorski]
polor — kultura towarzyska, rozumiana przede wszystkim jako zachowywanie dobrych manier i znajomość obyczajów. [przypis edytorski]
polor — ogłada, dobre maniery, kultura towarzyska. [przypis edytorski]
polor — ogłada, kultura towarzyska, dobre maniery. [przypis edytorski]
polor — ogłada towarzyska, dobre maniery. [przypis edytorski]
polor — tu: dobre maniery. [przypis edytorski]
poloru — ogłady towarzyskiej. [przypis redakcyjny]
polor — wytworność. [przypis edytorski]
polor (z łac. polire: polerować, wygładzać) — przen. ogłada towarzyska, dobre maniery. [przypis redakcyjny]
Polos (V w. p.n.e.) — grecki nauczyciel retoryki, uczeń Gorgiasza, znany tylko z dialogów Platona. [przypis edytorski]
Polos — żyjący na przełomie V i IV wieku p.n.e. retor i filozof grecki. Jeden z bohaterów dialogu Platona zatytułowanego Gorgiasz. [przypis edytorski]
polotny — odznaczający się lekkością. [przypis edytorski]
polot — tu: lot. [przypis edytorski]
Polotu ognia (…) wbrew swojej natury — Ogień z natury swojej podnosi się w górę, ale w błyskawicy piorunowej wbrew swojej naturze na dół spada. [przypis redakcyjny]
polowe — dotyczy łóżka, chodzi o spanie na ziemi. [przypis redakcyjny]
polowiczko — polowanie. [przypis edytorski]
polowy — tu: stróż pilnujący dworskich pól. [przypis edytorski]
polowy — w majątku ziemskim: nadzorca ludzi pracujących w polu. [przypis edytorski]
polśniony (neol.) — otoczony blaskiem. [przypis edytorski]
Pol — świat, własc. biegun ziemski lub niebieski. [przypis redakcyjny]
polską kopię amerykańskiego Colta 1911 — o nazwie własnej „Vis” — Choć Vis był niewątpliwie wzorowany na Colcie 1911, nie można nazwać go dokładną kopią — polscy inżynierowie wprowadzili niewielkie modyfikacje. [przypis edytorski]
polską liežuvį — lenkų kalbą. [przypis edytorski]
Polska Agencja Telegraficzna (PAT) — polska rządowa agencja prasowa, działająca w okresie międzywojennym. [przypis edytorski]
Polska Armia Ludowa (PAL) — lewicowa konspiracyjna organizacja zbrojna utworzona w 1943 r., jej przywódcą był Henryk Borucki. Jej żołnierze uczestniczyli w powstaniu warszawskim. Rozwiązana w styczniu 1945 r., większość jej członków wstąpiła do ludowego Wojska Polskiego. [przypis edytorski]
Polska Chrystusowa — pismo poświęcone zasadom społecznym, wydawane staraniem L. Królikowskiego, tomów 2, Paryż 1843. [przypis redakcyjny]
Polska jest organizmem nierozwiniętym równomiernie. (…) wobec fizycznego charłactwa dobrze jest propagować sport — kiedy w roku 1911 wróciłem jednym nieomal rzutem z Londynu do Krakowa, przerażony byłem widokiem wnętrza wagonu III klasy. Taż to, panie, były same charłaki. To samo na ulicach, w lokalach, wszędzie. Durniem byłby ktoś chcący przeciwdziałać fizycznemu odrodzeniu. Ale obok Instytutu Wychowania Fizycznego powinien powstać jednocześnie, automatycznie, takiż Instytut Wychowania Psychicznego. Inaczej zejdziemy na psy bardzo prędko. [przypis autorski]
Polska jeszcze mało ma podatków i wojska — potrzeba było 48,5 miliona złotych polskich, według obliczeń Moszyńskiego, na opędzenie potrzeb Rzeczypospolitej przy wojsku stutysięcznym, nie licząc kosztów polityki zagranicznej; wpływy w r. 1789 wyniosły tylko 28,6 miliona mimo bardzo znacznego wysiłku; wojsko wzrosło do 45 tys. [przypis redakcyjny]
polska kiszka — tu: pęknięta dętka, przedziurawione koło; flak. [przypis edytorski]
„Polska literatura współczesna” Antoniego Potockiego — A. Potocki, Polska literatura współczesna, cz. I, Kult zbiorowości, 1860–1890, Warszawa 1911; cz. II, Kult jednostki, 1890–1910, Warszawa 1912. [przypis autorski]
Polska miała dwóch arcybiskupów — w oryg. łac. quod suo tempore Polonia duos metropolitanos cum suis suffraganeis continebat. W 1000 r. podczas zjazdu gnieźnieńskiego utworzono polskie arcybiskupstwo w Gnieźnie (metropolię kościelną) oraz biskupstwa w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Arcybiskupem gnieźnieńskim został brat św. Wojciecha, Radzim-Gaudenty. Jeszcze w 968 r. powstało biskupstwo misyjne w Poznaniu, a urząd na nim sprawował Unger, następca po pierwszym biskupie Polski, Jordanie. Nie otrzymawszy urzędu metropolity gnieźnieńskiego w r. 1000, Unger uzyskał dla siebie dożywotnie wyłączenie spod zwierzchności Gniezna. Pewność, z jaką kronikarz mówi o istnieniu dwóch arcybiskupstw tłumaczyć można albo tym, że uznał za niezależne w czasach Chrobrego metropolie kościelne Gniezno z Radzimem-Gaudentym i Poznań z Ungerem, albo też wpłyneła na tę jego opinię wiedza o pobycie w Polsce (w l. 1004–1009) św. Brunona z Kwerfurtu, arcybiskupa misyjnego. [przypis edytorski]
Polska Organizacja Wojskowa — tajna struktura polityczno-bojowa o charakterze niepodległościowym założona przez piłsudczyków w okresie I wojny światowej. [przypis edytorski]
Polska Partia Socjalistyczna (PPS) — lewicowa partia polityczna założona w listopadzie 1892 podczas tzw. zjazdu paryskiego (początkowo pod nazwą Związek Zagraniczny Socjalistów Polskich); PPS stawiała sobie za cel walkę zarówno o prawa pracownicze, jak i niepodległość Polski, która miała być państwem demokratycznym, zapewniającym poszanowanie praw każdego obywatela bez względu na pochodzenie społeczne, rasę, narodowość i wyznanie, a także wolność słowa, bezpłatną edukację, ochronę praw robotniczych (m.in. 8-godzinny dzień pracy). Już sierpniu 1893 r. doszło do rozłamu, z PPS wyszła część członków, przedkładające internacjonalne cele socjalistyczne nad niepodległościowe; grupa ta utworzyła Socjal-Demokrację Królestwa Polskiego. Do działaczy PPS należeli m.in. Józef Piłsudski, Stanisław Wojciechowski, Aleksander Sulkiewicz, Kazimierz Pietkiewicz, Stefan Bielak, Tomasz Arciszewski, Rajmund Jaworowski, Marian Malinowski, Mieczysław Niedziałkowski, Feliks Perl, Zygmunt Zaremba, Bronisław Ziemięcki i in. Organem organizacji był „Robotnik”. PPS działał również w międzywojniu, następnie konspiracyjnie podczas II wojny światowej; w grudniu 1948 r. krajowa część partii została połączona z PPR (Polską Partią Robotniczą), tworząc PZPR (Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą, zaś na emigracji działała dalej niezależna struktura PPS (z Adamem Ciołkoszem i Zbigniewem Zarembą na czele). [przypis edytorski]
