Przypisy

Szepietówka a. Szepetówka — miasto na Ukrainie, siedziba rejonu w obwodzie chmielnickim; we wrześniu 1939 powstał tutaj sowiecki obóz dla polskich jeńców wojennych. [przypis edytorski]

szepleniąc (daw.) — dziś: sepleniąc. [przypis edytorski]

szepleniący (daw.) — sepleniący. [przypis edytorski]

szeptającego — szepczącego. [przypis edytorski]

szeptających — dziś popr.: szepczących. [przypis edytorski]

szeptają — dziś popr. forma: szepczą a. szepcą. [przypis edytorski]

szeptają — dziś popr. forma: szepczą. [przypis edytorski]

szeptają — dziś popr. forma: szepczą, rzadziej: szepcą. [przypis edytorski]

szeptają — dziś popr.: szepczą. [przypis edytorski]

szeptaj — dziś popr. forma: szepcz. [przypis edytorski]

Szeptycki, Andrzej (1865–1944) — duchowny greckokatolicki, w latach 1900–1944 arcybiskup metropolita lwowski i halicki. [przypis edytorski]

szeregi — dziś popr. forma n.lm: szeregami. [przypis edytorski]

Szeremet — właśc. Szeremietiew, Wasilij Borisowicz (1622–1682), naczelny wódz południowej części armii rosyjskiej podczas wojny polsko-rosyjskiej 1654–1667. Walczył z wojskami polskimi, tatarskimi i kozackimi. Po dwumiesięcznej bitwie pod Cudnowem dostał się do niewoli tatarskiej, w której zmarł. [przypis edytorski]

Szeremet — własc. Szeremietiew, Wasilij Borisowicz (1622–1682), naczelny wódz południowej części armii rosyjskiej podczas wojny polsko-rosyjskiej 1654–1667. Walczył z wojskami polskimi, tatarskimi i kozackimi. Po dwumiesięcznej bitwie pod Cudnowem dostał się do niewoli tatarskiej, w której zmarł. [przypis edytorski]

szerepetka — człowiek z gminu, przybłęda. [przypis edytorski]

szermierzów — dziś popr.: szermierzy. [przypis edytorski]

szermierz — tu: sportowiec, zawodnik. [przypis edytorski]

szermierz — tu: zapaśnik. [przypis edytorski]

szermierzyć — dziś: szermować. [przypis edytorski]

szer mosje (zniekszt. fr.: cher monsieur) — drogi panie. [przypis edytorski]

szermować — walczyć; por. szermierka. [przypis edytorski]

szermować — władać bronią, używać broni, fechtować. [przypis edytorski]

szermy — walki; por. szermierka, szermować. [przypis edytorski]

szeroce — dziś popr.: szeroko. [przypis edytorski]

szeroce (starop. forma) — dziś: szeroko. [przypis edytorski]

szerokimi bary — dziś popr. forma N.lm: (…) barami. [przypis edytorski]

szerokimi kroki (daw.) — dziś popr. forma N. lm: szerokimi krokami. [przypis edytorski]

szerokimi słowy — obecnie N.lm: (…) słowami. [przypis edytorski]

Szeroki, szeroki świat (ang. The Wide, Wide World) — sentymentalna powieść Elizabeth Wetherell z roku 1850, często uważana za pierwszy amerykański bestseller. [przypis edytorski]

Szerokoplecy Platon — przypuszcza się, że określenie „Platon” (gr. platos — szerokość, rozległość) związane jest z atletyczną budową ciała, którą mógł pochwalić się filozof. [przypis edytorski]

szerokość jego bar — obecnie D. lm.: barów. [przypis edytorski]

szerpentyna a. serpentyna (daw.) — krzywa szabla szlachecka, karabela. [przypis edytorski]

szerpentyna — krzywa szabla używana od XV–XVIII wieku; serpentyna; karabela. [przypis edytorski]

szerpentyna — szabla szlachecka. [przypis edytorski]

szerść (daw.) — dziś popr. pisownia: sierść. [przypis edytorski]

szerść (daw.) — dziś popr.: sierść. [przypis edytorski]

szerść (daw., reg.) — dziś popr.: sierść. [przypis edytorski]

szerść — dziś popr.: sierść. [przypis edytorski]

szerść — dziś: sierść. [przypis edytorski]

szerść — sierść. [przypis edytorski]

szerść — sierść; tu zapewne: paski krowiej skóry, którymi obszyto brzeg ubrania. [przypis edytorski]

szerść wierbluda (z ros.) — sierść (wełna) wielbłądzia. [przypis edytorski]

Szeryf z Wiltszajr — w oryg. Sheriff of Wiltshire. [przypis edytorski]

Szeryński, Józef (1892–1943) — pierwszy nadkomisarz Żydowskiej Służby Porządkowej w getcie warszawskim, skazany na śmierć przez organizacje podziemne. [przypis edytorski]

szerz (daw.) — szerokość, rozległość. [przypis edytorski]

szerz — dziś popr.: szerokość. [przypis edytorski]

szerzoga (daw.) — mgła. [przypis edytorski]

szerzyć się nad czymś — tu: rozwodzić się nad czymś. [przypis edytorski]

szerzyć się nad czymś — tu: rozwodzić się nad czymś; szeroko coś omawiać. [przypis edytorski]

szerzyć się — tu: rozwodzić się nad czymś. [przypis edytorski]

szerzyć się — tu: rozwodzić się; szeroko omawiać. [przypis edytorski]

sześćma (daw. forma) — dziś: sześcioma. [przypis edytorski]

sześćminutowy — dziś: sześciominutowy. [przypis edytorski]

sześć niedziel (daw.) — sześć tygodni. [przypis edytorski]

sześć niedziel — sześć tygodni. [przypis edytorski]

sześć rzymskich rózeg — rzymski symbol władzy: liktorzy, którzy jako asysta towarzyszyli władcom i najwyższym urzędnikom państwowym w miejscach publicznych, nosili przed przewiązane wiązki rózeg (fasces), między którymi zatknięty był topór; przypisana liczba liktorów odpowiadała randze stanowiska: 6 liktorów towarzyszyło pretorowi, 12 konsulowi, 24 dyktatorowi. [przypis edytorski]

sześć stóp angielskich — ok. 180 cm. [przypis edytorski]

sześć tysięcy trzysta trzydzieści trzy stóp królewskich z ułamkiem — wynik uzyskany, gdy długość twarzy stanowi jedną szóstą wzrostu, a nie jedną siódmą. [przypis edytorski]

sześcią (daw.) — sześcioma. [przypis edytorski]

sześcią — dziś: sześcioma. [przypis edytorski]

sześcią piłkami (daw.) — dziś: sześcioma piłkami. [przypis edytorski]

sześcią skrzydeł — dziś popr.: sześcioma skrzydłami. [przypis edytorski]

sześcianki — klocki. [przypis edytorski]

sześciorą — sześciorgiem; sześcioma. [przypis edytorski]

sześci (starop. forma) — sześciu. [przypis edytorski]

sześciu żołnierzy przyprowadzają — dziś popr.: sześciu żołnierzy przyprowadza. [przypis edytorski]

szest'diesiat tri (ros.) — sześćdziesiąt trzy. [przypis edytorski]

szewcki — dziś popr. forma przymiotnika od rzecz. szewc: szewski. [przypis edytorski]

szewcki — dziś popr.: szewski. [przypis edytorski]

szewckie — dziś: szewskie. [przypis edytorski]

szewcu — dziś C.lp.: szewcowi. [przypis edytorski]

Szewczenko, Taras (1814–1861) — ukraiński poeta narodowy, malarz, przedstawiciel romantyzmu. [przypis edytorski]

szewiecki — dziś popr.: szewski. [przypis edytorski]

szewiot — rodzaj szorstkiej, lekko połyskliwej tkaniny wełnianej. [przypis edytorski]

szewiot — rodzaj tkaniny wełnianej. [przypis edytorski]

szewiot — rodzaj wełnianej tkaniny. [przypis edytorski]

szewiot — tkanina ubraniowa z wełny tych owiec; też: tkanina z wełny czesankowej. [przypis edytorski]

szewiot — tkanina z wełny owiec gatunku Cheviot. [przypis edytorski]

szewron — figura na tarczy herbu: dwie belki tworzące kształt odwróconej litery „V”. [przypis edytorski]

szewron — naszywka w kształcie litery „V” umieszczana na rękawie lub naramienniku munduru dla oznaczenia stopnia w hierarchii sił zbrojnych i in. służb mundurowych. [przypis edytorski]

Szewyriow, Stiepan Pietrowicz (1806–1864) — rosyjski poeta i literaturoznawca, profesor Uniwersytetu Moskiewskiego; przedstawiciel ruchu słowianofilskiego; wspólnie z Pogodinem wydawał czasopismo „Moskwitianin”. [przypis edytorski]

szezlong — kanapa w kształcie wydłużonego fotela, na której można odpoczywać w pozycji półleżącej. [przypis edytorski]

szezlong — kanapa w kształcie wydłużonego fotela. [przypis edytorski]

szezlong — rodzaj wyściełanej sofy. [przypis edytorski]

szezlong — wąska kanapa, leżanka. [przypis edytorski]

Szifra i Pua — żydowskie położne, wymienione w Biblii. [przypis edytorski]

szikota (z port. chicote) — bicz. [przypis edytorski]

Szilo — starożytne miasto Izraela leżące na północ od miasta Betel (Sdz 21,19); obecnie: północne tereny Palestyny. Za czasów Jozuego w Szilo znajdowała się Arka Przymierza (Joz 18,1). [przypis edytorski]

szimoza — materiał wybuchowy stosowany przez marynarkę japońską na początku XX w. [przypis edytorski]

Szimran — dziś popr.: Szemiran, ob. dzielnica Teheranu, ok. 30 km na płn.-wsch. od centrum, na zboczach gór Elburs; dawne miejsce letnich rezydencji władców Persji. [przypis edytorski]

Sziraz — miasto w Iranie. [przypis edytorski]

Sziraz — miasto w południowym Iranie, nazywane również Miastem Róż. [przypis edytorski]

Sziwa — hinduski bóg śmierci. [przypis edytorski]

Sziwa, Siwa a. Śiwa — jeden z trzech najważniejszych bogów hinduizmu, razem z Brahmą i Wisznu tworzy trójcę zwaną Trimurti: Brahma stwarza wszechświat, Wisznu go utrzymuje, a Śiwa unicestwia; w śiwaizmie, jednej z głównych tradycji współczesnego hinduizmu, uznawany za najwyższego boga, stwórcę, opiekuna i niszczyciela świata. [przypis edytorski]

Sziwa, Siwa a. Śiwa — jeden z trzech najważniejszych bogów hinduizmu, razem z Brahmą i Wisznu tworzy trójcę zwaną Trimurti: Brahma stwarza wszechświat, Wisznu go utrzymuje, a Śiwa unicestwia; w śiwaizmie, jednej z gł. tradycji współcz. hinduizmu, uznawany za najwyższego boga, stwórcę, opiekuna i niszczyciela świata. [przypis edytorski]

Sziwa, Siwa a. Śiwa (mit. hinduska) — bóg śmierci w hinduizmie; jeden z trzech najważniejszych bogów hinduizmu, razem z Brahmą i Wisznu tworzy trójcę zwaną Trimurti: Brahma stwarza wszechświat, Wisznu go utrzymuje, a Śiwa unicestwia; w śiwaizmie, jednej z głównych tradycji współczesnego hinduizmu, uznawany za najwyższego boga, stwórcę, opiekuna i niszczyciela świata. [przypis edytorski]

Sziwa, Siwa a. Śiwa (mit. hinduska) — bóg śmierci w hinduizmie; jeden z trzech najważniejszych bogów hinduizmu, razem z Brahmą i Wisznu tworzy trójcę zwaną Trimurti: Brahma stwarza wszechświat, Wisznu go utrzymuje, a Śiwa unicestwia; w śiwaizmie, jednej z głównych tradycji współczesnego hinduizmu, uznawany za najwyższego boga, stwórcę, opiekuna i niszczyciela świata. [przypis edytorski]

szkacina (gw., z białorus. skacina) — bydlę. [przypis edytorski]

szkalować — rozgłaszać nieprawdziwe, szkodliwe informacje. [przypis edytorski]

szkalować (starop.) — źle mówić o kimś. [przypis edytorski]