Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 479 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | poetyckie | pogardliwe | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2680 przypisów.

jarki — jaskrawy, żarki, jarzący się. [przypis edytorski]

jarki — jasny, żarzący się; por. jarzyć się. [przypis edytorski]

jarki — samice jagniąt. [przypis edytorski]

jarko (z ros.) — jasno, intensywnie. [przypis edytorski]

jarmarkować (daw.) — handlować na jarmarku. [przypis edytorski]

jarmułka — czapeczka zakrywająca czubek głowy, noszona głównie przez Żydów. [przypis edytorski]

jarmułka — okrągła sukienna czapka na czubek głowy, charakterystyczna dla Żydów. [przypis edytorski]

jarmułka (z tur.) — mała okrągła czapeczka, kipa. [przypis edytorski]

jarmulka — maža kepurė be snapelio. [przypis edytorski]

Jarosław Pierwszy Mądry (978–1054) — wielki książę kijowski. [przypis edytorski]

Jarosy, Fryderyk (1890–1960) — krytyk teatralny i sławny przed wojną konferansjer węgierskiego pochodzenia. [przypis edytorski]

Jarosy, Fryderyk (1890–1960) — reżyser teatralny, artysta kabaretowy. [przypis edytorski]

Jaroszyński, Edward (1812–1853) — przyjaciel Krasińskiego; kształcił się na uniwersytecie berlińskim, gdzie stał się heglistą. [przypis edytorski]

jarożycie (neol.) — okaz siły życiowej; wyraz utworzony ze złożenia rzeczownika życie oraz daw. przymiotnika jary: „krzepki, silny”. [przypis edytorski]

Jarszewska, Wanda (1888–1964) — aktorka. [przypis edytorski]

jary (daw.) — krzepki, silny. [przypis edytorski]

jary (daw.) — silny. [przypis edytorski]

jary — tu: jarzący się. [przypis edytorski]

jarząbek — ptak łowny z rodziny głuszcowatych. [przypis edytorski]

jarząbek — średniej wielkości ptak żyjący w lasach iglastych, najmniejszy europejski kurak leśny. [przypis edytorski]

jarząb, Sorbus (biol.) — rodzaj drzew i krzewów z rodziny różowatych, obejmujący m.in. jarzębinę (jarząb zwyczajny). [przypis edytorski]

jarzącem — dziś popr.: jarzącym. [przypis edytorski]

jarzębowy — przym. od jarząb (rodzaj drzewa z rodziny różowatych, którego jednym z gatunków jest jarząb pospolity, czyli jarzębina). [przypis edytorski]

jarzęca świeca (daw.) — biała świeca woskowa. [przypis edytorski]

jarzęce — dziś popr.: jarzące; świece jarzące — zrobione z bielonego wosku; jarzyć się — świecić się, lśnić. [przypis edytorski]

jarzęce — jarzące się. [przypis edytorski]

jarzęce — płonące (por. jarzyć się). [przypis edytorski]

jarzęcy (daw.) — tu: lśniący, jasny. [przypis edytorski]

jarzemny — noszący jarzmo, czyli symbol zniewolenia lub ciężar. [przypis edytorski]

jarzma wdzięcznego Chrystusowego — nawiązanie do Mt 11, 30. [przypis edytorski]

jarzmem nie tkniętych — nie używanych do prac gospodarskich. [przypis edytorski]

jarzmo — ciężar, kłopot. [przypis edytorski]

jarzmo — część uprzęży; tu przen.: niewola. [przypis edytorski]

jarzmo — niewola. [przypis edytorski]

jarzmo — prymitywna uprząż dla wołów; przen. niewola, ucisk. [przypis edytorski]

jarzmo — rodzaj prostej uprzęży. [przypis edytorski]

jarzmo — rodzaj prymitywnej uprzęży dla bydła roboczego, przen.: niewola. [przypis edytorski]

jarzmo — rodzaj prymitywnej uprzęży dla bydła roboczego, przen. niewola. [przypis edytorski]

jarzmo — rodzaj prymitywnej uprzęży dla bydła roboczego. [przypis edytorski]

jarzmo — rodzaj prymitywnej uprzęży do pługa. [przypis edytorski]

jarzmo — uprząż dla bydła pociągowego, przen.: niewola. [przypis edytorski]

jarzmo — uprząż dla bydła pociągowego; tu: obowiązek, niewola. [przypis edytorski]

jarzyć się — błyszczeć w jasnym świetle. [przypis edytorski]

jarzyna — tu: jare zboże, siane na wiosnę. [przypis edytorski]

Jaśko z Tęczyna — syn Jędrzeja z Tęczyna, wojewody krakowskiego i sandomierskiego, kasztelan krakowski. [przypis edytorski]

jaśniéj — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]

jaśnie (daw.) — jasno, wyraźnie, zrozumiale. [przypis edytorski]

jaśnie — dziś: jasno. [przypis edytorski]

Jaśnie Oświecone Książę — daw. rzeczownik książę był rodzaju nijakiego. [przypis edytorski]

ja sam jestem — interpretacja jednej z najsławniejszych tzw. wielkich wypowiedzi filozofii indyjskiej, zawartych w Upaniszadach: Tat twam asi (sanskr.: ty jesteś owym), wyrażającej jedną z podstawowych tez indyjskiej filozofii: jaźń jest identyczna z brahmanem, jedyną, niezmienną rzeczywistością, podstawą i źródłem wszystkich zjawisk. [przypis edytorski]

jasełka — przedstawienia marionetkowe o tematyce Bożego Narodzenia. [przypis edytorski]

jasełka — przedstawienia o tematyce bożonarodzeniowej. [przypis edytorski]

jasełka — przedstawienie o narodzinach Jezusa. [przypis edytorski]

jasełka — tradycja odgrywania przedstawień w Wigilię Bożego Narodzenia, kolędowanie. [przypis edytorski]

jasełka — tu: figury przedstawiające postaci związane z narodzinami Jezusa. [przypis edytorski]

jasełka — widowiska teatralne na temat Bożego Narodzenia, wzorowane na średniowiecznych misteriach franciszkańskich. [przypis edytorski]

Ja się zemściłem, lecz ona nie żyje! — po tym wersie w pierwotnej wersji utworu fragment: „Ludy, słuchajcie! Dla waszej nauki / Powiem: słuchajcie i zważcie dokładnie! Wy, syny wasze, wnuków waszych wnuki / Niechaj to w sercu zachowają na dnie: / Co człowiek zbłądził, rażon gniewu jadem, / To książę wielkim naprawi przykładem!”. [przypis edytorski]

Jasieńczyk, Marian (1855–1911) — właśc. Wacław Karczewski; dziennikarz, powieściopisarz naturalistyczny. [przypis edytorski]

Jasieński, Bruno — właśc. Wiktor Zysman (1901–1938), poeta, przedstawiciel futuryzmu, autor m. in. poematu Słowo o Jakubie Szeli i powieści Palę Paryż; komunista, od 1929 w ZSRR, skazany na śmierć podczas stalinowskich czystek. [przypis edytorski]

Jasienica, Paweł; właśc. Leon Lech Beynar (1909–1970) — historyk polski, eseista, publicysta „Tygodnika Powszechnego”; autor m.in. Myśli o dawnej Polsce (1960) oraz cyklu esejów historycznych: Polska Piastów (1960), Polska Jagiellonów (1963), Rzeczpospolita Obojga Narodów (1967–1972). [przypis edytorski]

jasienina (daw.) — las jesionowy. [przypis edytorski]

Jasiński, Jakub (1761–1794) — generał insurekcji kościuszkowskiej, dowodził powstaniem w Wilnie; zginął podczas Rzezi Pragi 4 listopada 1794 r., broniąc Warszawy przed wojskami Suworowa. [przypis edytorski]

Jasiński, Jakub (1761–1794) — generał insurekcji kościuszkowskiej, dowodził powstaniem w Wilnie; zginął podczas Rzezi Pragi 4 listopada 1794, broniąc Warszawy przed wojskami Suworowa. [przypis edytorski]

Jasiński, Jakub (1761–1794) — gen. podczas insurekcji kościuszkowskiej, dowodził powstaniem w Wilnie; zginął podczas Rzezi Pragi 4 listopada 1794 r. broniąc Warszawy przed wojskami Suworowa. [przypis edytorski]

jasionowy — dziś: jesionowy. [przypis edytorski]

ja skazał (…) eto takoje (ros.) — powiedziałem, że rozumiem, a oto okazuje się, że nie wszystko. Powiedział pan, Domaszko, „strychulec”, tak? Co to takiego. [przypis edytorski]

jaskinią — dawna forma B. r.ż., częsta u Mickiewicza; dziś: (w) jaskinię. [przypis edytorski]

jaskinią (starop. forma) — jaskinię. [przypis edytorski]

jaskinia — chodzi zapewne o Okna Zbójnickie, dwie jaskinie wapienne po wschodniej stronie Doliny Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]

Jaskinia Mamucia — najdłuższa jaskinia świata, o łącznej długości korytarzy równej ok. 650 km, znajdująca się w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kentucky. [przypis edytorski]

Jaskinia Mamucia — najdłuższa jaskinia świata, o łącznej długości korytarzy równej ok. 650 km, znajdująca się w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kentucky. [przypis edytorski]

Jaskinia Wichrów, właśc. Jaskinia Wiatrów — dawna naturalna jaskinia położona za jedną z kaskad kompleksu wodospadów Niagara, zwaną „Welon Panny Młodej” (ang. Bridal Veil Falls); jaskinia, odkryta w 1834 roku, miała 40 m wysokości, 30 m szerokości i 9 m głębokości, z czasem uległa zawaleniu (częściowemu w 1920, a całkowitemu w 1954 roku). [przypis edytorski]

jaskinie Zofijówki — groty w parku Zofijówka pod Humaniem na Ukrainie. [przypis edytorski]

Jaskółka z „Wieczorów Rodzinnych” — pseudonim Zofii Bukowieckiej (1844–1920), nauczycielki i autorki książek dla dzieci. W latach 1903–1912 prowadziła rubrykę Skrzynka do listów. [przypis edytorski]

jaskra — choroba prowadząca do nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego i siatkówki, powodująca pogorszenie lub utratę wzroku; łac. glaucoma. [przypis edytorski]

jaskrawie — dziś: jaskrawo. [przypis edytorski]