Przypisy

sąsiek — część stodoły (lub osobne pomieszczenie), gdzie przechowuje się zboże, siano, słomę itp. [przypis edytorski]

sąsiek — część stodoły, w której przechowuje się siano, słomę a. zboże. [przypis edytorski]

sąsiek — fragment pomieszczenia wygrodzony do przechowywania ziemniaków (w piwnicy) a. siana (w stodole). [przypis edytorski]

sąsiek — osobny budynek lub jego część przeznaczona do przechowywania zboża, siana a. słomy. [przypis edytorski]

sąsiek — pomieszczenie do przechowywania zboża. [przypis edytorski]

sąsiek — wydzielona część spichlerza, w której składowano w skrzyniach ziarno. [przypis edytorski]

są (…) stały (starop. forma) — forma złożona czasu przeszłego. [przypis edytorski]

są tam same piaski, na których się nic nie rodzi, byłoby wspaniałe wyhodować tam Żydów — Żydzi w Europie tradycyjnie unikali zawodów związanych z uprawą ziemi. [przypis edytorski]

Są to istnącej pomimo nas przyczyny konieczne na nas skutki — są to nieuniknione skutki obiektywnej przyczyny (na którą nie mamy wpływu). [przypis edytorski]

Są to od dawna zagnieżdżone ptaki w Litwie — Tatarzy osiedlali się na Litwie od XIV w., kiedy to chan krymski Tochtamysz schronił się przed przeciwnikami politycznymi u kniazia litewskiego Witolda. [przypis edytorski]

są twardzi do płakania — sens: rzadko i niechętnie płaczą. [przypis edytorski]

są tylko rogami potworu — tzn. instrumentami dętymi, wydającymi dźwięk, o którym decyduje grający na nich potwór. [przypis edytorski]

Są w losach mężczyzn… — zob. William Shakespeare, Juliusz Cezar, akt IV, sc. 3. [przypis edytorski]

Są w ojczyźnie rachunki krzywd (…) — fragment wiersza z kwietnia 1939 r., pt. Bagnet na broń autorstwa Władysława Broniewskiego. [przypis edytorski]

są — w pierwszym wydaniu omyłkowo: nie są. [przypis edytorski]

sąż — czy są. [przypis edytorski]

sąż (daw.) — tu: czy są (a.: są przecież). [przypis edytorski]

sąż (daw.) — tu: czyż są (a.: są przecież). [przypis edytorski]

są, że — dziś popr.: są tacy, którzy. [przypis edytorski]

sąże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy są, czyż są. [przypis edytorski]

sążeń — antropometryczna jednostka miary długości, wyznaczana przez zasięg rozwartych ramion dorosłego mężczyzny i wynosząca ok. 1,8–2 m. [przypis edytorski]

sążeń a. siąg — antropometryczna jednostka długości, definiowana jako zasięg rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny i równa ok. 2 m. [przypis edytorski]

sążeń — daw. antropometryczna miara długości, równa rozpiętości ramion; ok. 1,7–1,8 m. [przypis edytorski]

sążeń (daw.) — dawna miara długości, określana przez zasięg rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, wynosząca ok. 1,9 m; 390 sążni kwadratowych to ok. 1350 m². [przypis edytorski]

sążeń (daw.) — dawna miara długości, określana przez zasięg rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, wynosząca ok. 1,9 m; tu w znaczeniu: sążeń kwadratowy (kwadrat o boku 40 sążni stanowił 1 morgę): 200 sążni kwadratowych to ok. 720 m². [przypis edytorski]

sążeń — daw. jednostka długości. [przypis edytorski]

sążeń (daw.) — jednostka długości, równa szerokości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, tj. niecałe 2 m. [przypis edytorski]

sążeń — daw. jednostka długości, równa szerokości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, tj. ok. 1,8–2 m. [przypis edytorski]

sążeń — daw. jednostka długości, równa szerokości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, tj. ok. 1,8–2 m. [przypis edytorski]

sążeń — daw. jednostka długości, równa szerokości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny; tu: sążeń amerykański wynoszący ok. 1,8 m. [przypis edytorski]

sążeń — daw. jednostka miary długości, wynosząca ok. 180 cm. [przypis edytorski]

sążeń — daw. miara długości, licząca ok. 1,8–2 m. [przypis edytorski]

sążeń — daw. miara długości, określana przez zasięg rozłożonych ramion dorosłego mężczyzny (inaczej: siąg) i wynosząca ok. 1,7–2 m. [przypis edytorski]

sążeń — daw. miara długości, określana przez zasięg rozłożonych ramion dorosłego mężczyzny (inaczej siąg) i wynosząca ok. 1,7–2 m. [przypis edytorski]

sążeń — daw. miara długości równa długości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, tj. ok. 2 m. [przypis edytorski]

sążeń — daw. miara długości, wynosząca ok. 180 cm. [przypis edytorski]

sążeń — daw. miara długości wynosząca w różnych okresach i różnych krajach od 176 do 2,15 m. [przypis edytorski]

sążeń — daw. miara długości (zasięg ramion dorosłego mężczyzny), licząca ok. 170–200 cm. [przypis edytorski]

sążeń — dawna jednostka długości. [przypis edytorski]

sążeń — dawna jednostka długości, równa szerokości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny; tu: sążeń francuski wynoszący ok. 1,95 m. [przypis edytorski]

sążeń — dawna jednostka długości; tu sążeń brytyjski (fathom), używany do określania głębokości morza, równy 6 stóp, tj. 1,83 m. [przypis edytorski]

sążeń — dawna jednostka długości, tu: sążeń rosyjski, wynoszący 2,13 m. [przypis edytorski]

sążeń — dawna jednostka długości, wynosząca ok. 2 m, wyznaczana rozpiętością ramion. [przypis edytorski]

sążeń — dawna miara długości, ok. 190 cm. [przypis edytorski]

sążeń — dawna miara długości, określana przez zasięg rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, wynosząca ok. 1,7–2 m. [przypis edytorski]

sążeń — dawna miara długości. [przypis edytorski]

sążeń — dawna miara długości, równa ok. 190 cm. [przypis edytorski]

sążeń — dawna miara długości, równa szerokości rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, tj. ok. 1,8–2 m; w oryg.: orgyia (ὀργυιά), równa 6 stóp. [przypis edytorski]

sążeń francuski (toise) — daw. miara długości, pod koniec XVII w. równa ok. 1,95 m. [przypis edytorski]

sążeń — ok. 180 cm. [przypis edytorski]

sążeń — ok. 1,8 m. [przypis edytorski]

sążeń — tu: ang. fathom, brytyjska jednostka używana głównie do określania głębokości wody, równa 6 stóp, tj. ok. 1,83 m. [przypis edytorski]

sąż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy są, czyż są. [przypis edytorski]

sążli — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że (skróconą do -ż-) oraz partykułą pytającą -li; znaczenie: czyż są, czy są. [przypis edytorski]

sążli — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ż- oraz partykułą pytającą -li; znaczenie: czy są, czyż są. [przypis edytorski]

sążnisty (daw.) — długi (od sążnia, dawnej miary długości). [przypis edytorski]

sążnisty — mierzący sążeń, tj. ok. 2 metry. [przypis edytorski]

sążnisty — ogromny, bardzo długi; sążeń: daw. miara długości wynosząca w różnych okresach i różnych krajach od 176 do 2,15 m. [przypis edytorski]

sążnisty — ogromny; por. sążeń: daw. miara długości, równa ok. 2 m. [przypis edytorski]

sążnisty — ogromny, potężny, wysoki; sążeń: daw. miara długości wynosząca w różnych okresach i różnych krajach od 176 do 2,15 m. [przypis edytorski]

sążnisty — o tekście: bardzo długi. [przypis edytorski]

sążnisty — tu: długi. [przypis edytorski]

sążnisty — wysoki, długi; por. sążeń: daw. jednostka miary długości wynosząca ok. 2 m. [przypis edytorski]

są zajęci interesującą rozmową z nowo wylęgłym upiorem — kpina z romantycznego zainteresowania dla zjawisk nadprzyrodzonych. [przypis edytorski]

Są z Libanu, z Atlasu, z antypodów krzewy — nadzorujący budowę parku inżynier wojskowy Ludwik Metzell zgromadził w Zofiówce roślinność z wielu zakątków Europy, a także Turcji i Egiptu, na bezdrzewnym niemal terenie zasadzono ponad 500 gatunków drzew. [przypis edytorski]

SAAF (South African Air Force) — Południowoafrykańskie Siły Powietrzne. Z dostawami dla powstania warszawskiego latały dwa południowoafrykańskie dywizjony, 31 i 34. [przypis edytorski]

Saana — dziś popr. Sana (ar. Sana'a), miasto na południu Płw. Arabskiego, ob. stolica Jemenu; niegdyś centrum handlu słynne z bogactwa i wspaniałych ogrodów; tu: nazwa krainy. [przypis edytorski]

Saba — jedno z największych królestw przedmuzułmańskich, usytuowane na płd.-zach. terenach Półwyspu Arabskiego (dziś: Jemen). [przypis edytorski]

Saba — jedno z największych królestw przedmuzułmańskich, usytuowane na płd.-zach. terenach Półwyspu Arabskiego (dziś: Jemen), ze stolicą w Marib; obszary te znane były w czasach staroż. z produkcji kadzidła i mirry. [przypis edytorski]

Sabała, właśc. Jan Krzeptowski (1809–1894) — góral podhalański, znany przewodnik tatrzański, myśliwy, gawędziarz i muzykant. [przypis edytorski]

Sabała, właśc. Jan Krzeptowski (1809–1894) — góral podhalański, znany przewodnik tatrzański, myśliwy, gawędziarz i muzykant. Wydano kilka książek z opowiadanymi przez niego baśniami, a w swoich utworach opisywali go Henryk Sienkiewicz, Stanisław Witkiewicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Władysław Orkan i inni. [przypis edytorski]

Sabała, właśc. Jan Krzeptowski (1809–1894) — znany przewodnik tatrzański, gawędziarz, autor baśni i muzykant. W swoich utworach opisywali go Henryk Sienkiewicz, Stanisław Witkiewicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Władysław Orkan i inni. [przypis edytorski]

sabath — dziś popr. sabat (tu: spotkanie czarownic). [przypis edytorski]

Sabation (właśc. Sambation) — w literaturze rabinicznej legendarna rzeka w dalekich krainach, której przypisywano magiczną właściwość: płynęła gwałtownie, tocząc kamienie, ale tylko przez sześć dni w tygodniu, respektując sobotni świąteczny odpoczynek, kiedy wyznawcy judaizmu nie mogą podróżować (w ten sposób pisał o jednej z rzek w Judei Pliniusz Starszy); w czasie powrotu Żydów z niewoli babilońskiej za rzeką Sambation miało schronić się 10 zaginionych plemion (tj. pokoleń, rodów) Izraela; na poszukiwanie rzeki wyruszył w poł. XII w. średniowieczny podróżnik Benjamin z Tudeli (tj. Nawarry); stawiając sobie za zadanie policzenie rozproszonej populacji Żydów na świecie, przemierzał tereny Europy, Palestyny, Arabii i Persji. [przypis edytorski]

Sabat — scena w oryginale nosi tytuł „Noc Walpurgi”, od imienia świętej, przeoryszy klasztoru w Heidenheim we Frankonii (zm. 779), mającej chronić przed czarami; przed jej świętem (1 maja) wg wierzeń ludowych w górach Harcu, na szczycie Brocken odbywał się sabat czarownic. Zegadłowicz w przekładzie przeniósł akcję na polską Łysą Górę. [przypis edytorski]

sabat — tu: sobota; również: dzień świąteczny w judaizmie. [przypis edytorski]

Sabaudia — kraina historyczna we francuskich Alpach, granicząca ze Szwajcarią i Włochami. [przypis edytorski]

Sabaudia — kraina historyczna w płd.-wsch. Francji, na granicy ze Szwajcarią i Włochami. [przypis edytorski]

Sabaudia — kraina historyczna w płd.-wsch. Francji, we francuskich Alpach, przy granicy ze Szwajcarią i Włochami. [przypis edytorski]

Sabazios (mit.) — niebiański bóg-jeździec, główne bóstwo Frygijczyków, przez Greków kojarzony z Dionizosem oraz Zeusem; w jego kulcie dużą rolę odrywały węże. [przypis edytorski]

sabbat — dziś popr.: sabat; tu: orgie czarownic, złych duchów. [przypis edytorski]

Sabbath-breaking (ang.) — dosł.: złamanie szabatu. [przypis edytorski]

Sabdek — w innym oprac. Sabdiel. [przypis edytorski]

sabeiści — wyznawcy sabeizmu, starożytnego kultu gwiazd, popularnego zwłaszcza w znanym z biblijnych opowieści królestwie Saby (stąd też jego nazwa). [przypis edytorski]

sabeizm — termin używany na określenie na określenie kultu gwiazd u ludów staroż. Bliskiego Wschodu (od nazwy ludu Sabejczyków w płd.-zach. Arabii). [przypis edytorski]

sabejczykowie a. sabejczycy — wyznawcy sabeizmu, kultu gwiazd rozpowszechnionego w religiach wsch., początkowo wśród mieszkańców królestwa Saby (dziś Jemen). [przypis edytorski]

Sabeliusz (ok. 215) — teolog i kapłan, negował koncepcję Trójcy; uważał, że pomiędzy Ojcem, Synem i Duch Świętym nie ma żadnych realnych różnic, są tylko sposobami samowyrażania się Boga postrzeganymi przez wiernych (modalizm monarchianistyczny). [przypis edytorski]

Sabelka — tu: Sabinka. [przypis edytorski]

sabia, właśc. sabiá-laranjeira (port.) — drozd rudobrzuchy, rodzaj ptaków z rodziny drozdowatych, narodowy ptak Brazylii. [przypis edytorski]

Sabie — miasto w RPA. [przypis edytorski]

sabińskie wino — Horacy mieszkał w podarowanej przez Mecenasa posiadłości w Sabinum, chodzi więc o wino łatwo dostępne. [przypis edytorski]

sabiński — przym. od: Sabinowie, jedno z plemion zamieszkujących środkową Italię, z którym Rzymianie prowadzili liczne walki, w 290 p.n.e. całkowicie podbici. Wg rzymskiej legendy w założonej przez Romulusa i jego towarzyszy osadzie Rzym brakowało kobiet, a sąsiednie plemiona odmawiały zgody na małżeństwa z ich kobietami. Romulus nakazał zorganizowanie święta, na które zaproszono panny z sąsiedniego plemienia Sabinów, a kiedy przybyły, kazał je porwać i wydać za mąż za mężczyzn z najlepszych rodów. Doszło do wojny, którą przerwano dopiero na prośbę porwanych kobiet. [przypis edytorski]

sabiński — przym. od: Sabinowie, jedno z plemion zamieszkujących środkową Italię, z którym Rzymianie prowadzili liczne walki, w 290 p.n.e. całkowicie podbici. [przypis edytorski]

sabiński — przym. od: Sabinum, wiejska posiadłość Horacego otrzymana od Mecenasa; ok. 50 km od Rzymu. [przypis edytorski]

sabiński — tu: zawierający wino z Sabinum. [przypis edytorski]

sabinka, jałowiec sabiński (bot.) — krzew ozdobny, silnie rozgałęziony, szczególnie często spotykany w ogródkach skalnych. [przypis edytorski]

Sabinki (1857) — niem. Die Sabinerinnen: Tragödie in fünf Akten (1859). [przypis edytorski]

Sabinki — na końcu utworu dołączona została informacja o autorze: Przedmowa do wydania źródłowego z 1879 r. [przypis edytorski]

Sabinowie — jedno z plemion zamieszkujących środkową Italię, z którym Rzymianie prowadzili liczne walki, w 290 p.n.e. całkowicie podbici. Wg rzymskiej legendy w założonej przez Romulusa i jego towarzyszy osadzie Rzym brakowało kobiet, a sąsiednie plemiona odmawiały zgody na małżeństwa z ich kobietami. Romulus nakazał zorganizowanie święta, na które zaproszono panny z sąsiedniego plemienia Sabinów, a kiedy przybyły, kazał je porwać i wydać za mąż za mężczyzn z najlepszych rodów. Doszło do wojny, którą przerwano dopiero na prośbę porwanych kobiet. [przypis edytorski]

Sabin, patrycjusz rzymski — Julius Sabinus, galijski arystokrata i rzymski oficer, przywódca jednego z powstań galijskich (69–70 n.e.), jakie wybuchły po śmierci Nerona. Po przegranej bitwie upozorował samobójstwo i przez kilka lat ukrywał się w piwnicach własnego domu. [przypis edytorski]