Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 471 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6162 przypisów.
obstarny (gw.) — podstarzały. [przypis edytorski]
obstarny (reg.) — podstarzały. [przypis edytorski]
obstetrix (…) perdidit — Augustinus Aurelius, De civitate Dei, I, 18. [przypis tłumacza]
obstoicie (gw., daw.) — potraficie. [przypis autorski]
obstrukcję (med.) — zatwardzenie. [przypis edytorski]
obstupuerunt omnes (łac.) — osłupieli wszyscy; wyrażenie używane dawniej w Polsce dla wyrażenia najwyższego zdumienia czymś przerażającym lub niezwykłym, zwykle żartobliwie; inspirowane słowami Eneidy (II 774), wypowiedzianymi przez Eneasza na widok cieni Kreuzy i Polidora: „osłupiałem, włosy stanęły mi na głowie i głos zamarł w ustach”. [przypis edytorski]
Obstupui (…) haesit (łac.) — „Zdrętwiałem, włos się zjeżył, głos zamarł w gardzieli” (Vergilius, Aeneida, II, 774; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
obstupui (łac.; 2 os. perfecti od obstupēsco) — oniemiałem. [przypis edytorski]
obstupui (łac.) — oniemiałem. [przypis edytorski]
obstupuit (łac.) — zdziwiła się, osłupiała. [przypis edytorski]
obstupuit (łac.) — zdziwił się, osłupiał. [przypis redakcyjny]
Obstupuit (…) tollit — Ovidius, Metamorphoses, X, 666. [przypis tłumacza]
obsuć (daw.) — obsypać. [przypis edytorski]
obsunął się był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: obsunął się wcześniej (w stosunku do innego przeszłego zdarzenia). [przypis edytorski]
obsydian — skała wulkaniczna złożona niemal wyłącznie ze szkliwa wulkanicznego, powstająca w wyniku natychmiastowego stygnięcia lawy. [przypis edytorski]
obszarnik — określenie właściciela ziemskiego, zazwyczaj pejoratywne. [przypis edytorski]
obszar przybrzeżny (…) pokrywa gęsty las — jeszcze dziś ma ten półwysep nazwę Aghacz Denis, Morze Leśne. [przypis tłumacza]
obszerna suknia (…) utkana przez (…) dla uciechy Ateny — peplos, wspaniała szata, jaką ofiarowywano bogini Atenie na Akropolu podczas Panatenajów, najważniejszego święta starożytnych Aten. [przypis edytorski]
obszerne studium Adriana Burggraeve'a — Études sur André Vésale, précédées d'une notice historique sur sa vie et ses écrits (1841) Adolphe'a Burggraeve'a. [przypis edytorski]
obszlag (z niem.) — obłoga, wyłoga, obłożenie u munduru. [przypis redakcyjny]
obsztorcować — skrzyczeć. [przypis edytorski]
obtaczający (daw.) — dziś: otaczający. [przypis edytorski]
obu Baptystów — Nicolas Anselme Baptiste, zw. Baptystą Starszym (1761–1835) oraz jego brat Paul Eustache Anselme Baptiste (1765–1839), zw. Baptystą Młodszym, francuscy aktorzy komiczni, występujący w Comédie-Française. [przypis edytorski]
obuć się — założyć buty. [przypis edytorski]
obuch — broń ręczna podobna do czekana. [przypis edytorski]
obuch — broń w kształcie zaostrzonego młotka, z wygiętym dziobem, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]
obuch (daw.) — broń przypominająca siekierę, zazwyczaj reprezentacyjna. [przypis edytorski]
obuch — dziś popr.: obu. [przypis edytorski]
obuch — gatunek dawnej broni do uderzania, czekan, nadziak. [przypis redakcyjny]
obuch — laska z osadzonym młotem służąca do podpierania się i do obrony. [przypis redakcyjny]
obuch — rodzaj broni, siekiera osadzona na długim drzewcu. [przypis edytorski]
obuch — rodzaj broni, tu zdrob.: obuszek. [przypis edytorski]
obuch — tępa część siekiery a. topora, przeciwległa do ostrza. [przypis edytorski]
obuch — tępo zakończona część niektórych narzędzi (np. siekiery) położona po przeciwnej stronie niż ostrze. [przypis edytorski]
obuch — tępo zakończona część niektórych narzędzi, np. siekiery, znajdująca się po drugiej stronie ostrza. [przypis edytorski]
obudwóch (daw. forma) — dziś: obydwu. [przypis edytorski]
obudwóch — dziś: obydwu. [przypis edytorski]
obudwóch — dziś popr. forma: obydwu. [przypis edytorski]
obudwóch — dziś popr.: obydwóch. [przypis edytorski]
obudwoma (daw.) — dziś popr. forma: (nad) obydwoma (pawilonami). [przypis edytorski]
obudwom (daw.) — dziś popr. forma: obydwóm. [przypis edytorski]
obudwom (daw.) — dziś popr. forma: obydwóm (Rzeczpospolitej i szlachcie sanockiej). [przypis edytorski]
obudwom (daw.) — dziś popr.: obydwóm. [przypis edytorski]
obudwu (daw.) — dziś popr. forma: (po) obydwu (stronach). [przypis edytorski]
obudwu (daw.) — dziś popr.: obydwu. [przypis edytorski]
obudwu — dziś: obydwu. [przypis edytorski]
obudwu — dziś popr. forma: obydwu. [przypis edytorski]
obudwu — dziś popr.: obydwu lub obydwóch. [przypis edytorski]
obudwu — dziś popr.: obydwu. [przypis edytorski]
obudwu Neronów — cesarzy Tyberiusza i Nerona. [przypis redakcyjny]
obudzać — dziś: budzić. [przypis edytorski]
obudzać — dziś popr.: budzić. [przypis edytorski]
obudzać — dziś raczej: budzić. [przypis edytorski]
obudza się — dziś: budzi się. [przypis edytorski]
obu Frygii — Frygia Hellesponcka, czyli Mała (nad Propontydą), i Frygia Wielka (w głębi Azji Mniejszej, po lewej stronie rzeki Halys) od Alyattesa należą do Lidii, więc nie przyjmują zagranicznych posłów. [przypis tłumacza]
obuma — dziś popr. forma N. r.ż.: obu a. obiema. [przypis edytorski]
obu Millów — James Mill (1773–1836), szkocki filozof, historyk, polityk i ekonomista, oraz jego syn, John Stuart Mill (1806–1873), filozof, politolog i ekonomista, jeden z najbardziej wpływowych myślicieli w historii klasycznego liberalizmu. [przypis edytorski]
obu naszych podróżnych — są nimi: Kritilo, ojciec i Andrenio, syn. Odgadywaczem jest „Desengaño”, tj. Rozczarowanie: jest on drugim synem Prawdy, której pierworodnym jest Nienawiść: veritas odium parit [„Prawda rodzi Nienawiść”; przyp. tłum.]”. [przypis autorski]
O Buonapartem i o Burbonach — fr. De Buonaparte et des Bourbons (1814). [przypis edytorski]
obu praw — tj. prawa świeckiego i kanonicznego. [przypis edytorski]
obu rękoma — dziś popr. forma N.lm: obiema rękoma a. rękami. [przypis edytorski]
oburzyć — powstać, napaść. [przypis redakcyjny]
oburzyć się o kogo — powstać, wpaść na kogo. [przypis redakcyjny]
obuszek a. obuch — siekiera osadzona na długim drzewcu, wykorzystywana jako broń. [przypis edytorski]
obuszek — broń o kształcie zaostrzonego młotka, o dziobie bardziej zagiętym niż ostrze nadziaka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis redakcyjny]
obuszek — broń o kształcie zaostrzonego młotka, o dziobie bardziej zagiętym niż ostrze nadziaka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]
obuszek — broń o kształcie zaostrzonego młotka, o dziobie bardziej zagiętym, niż ostrze nadziaka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]
obuszek — broń o kształcie zaostrzonego młotka, o dziobie bardziej zagiętym, niż ostrze nadziaka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]
obuszek (zdr.) — obuch, tępa część siekiery; pałka. [przypis edytorski]
obuty — noszący buty lub konkretny rodzaj obuwia, mający buty; por. odziany. [przypis edytorski]
obuwie — dosłownie: sandały, ὑποδήματα, gdyż wedle Papego dopiero ὑπόδημα κοιλόν oznacza obuwie rzymskiego żołnierza, ale nie calceus (do togi używany, Lübker 632b), lecz caligae (Lübker 234a). Speculatoria caliga. Swetoniusz, Żywot Kaliguli 52; stąd przydomek Kaliguli: Swetoniusz, Żywot Kaliguli 9. [przypis tłumacza]
obuw — w istocie chodziło o nagolenniki, w archaicznej formie stanowiące coś pośredniego między wysokim obuwiem a prymitywnym pancerzem. [przypis edytorski]
obviam (łac.) — naprzeciw. [przypis redakcyjny]
obviously (ang.) — oczywiście, jak wiadomo. [przypis edytorski]
ob vorg Feind, Teufel, mit vorg zaubern, zusammenhängt, ist mir dunkel (niem.) — czy „vorg” wróg, diabeł, jest powiązane z „vorg” czarować, pozostaje dla mnie niejasne. [przypis edytorski]
obwarowywa — dziś: obwarowuje; gwarantuje. [przypis edytorski]
obwencyj — dochodów przypadkowych, obrywek. [przypis redakcyjny]
obwiązka (daw.) — opaska na głowę. [przypis edytorski]
obwiązujem — skrócona forma czasownika 1 os. lm; dziś: obwiązujemy. [przypis edytorski]
obwieścić lud (starop.) — rozgłosić wieść między ludem. [przypis edytorski]
obwieścił mieszkańcom Jerozolimy, że Bóg… — Henkel zamienia i te dwa wiersze na oratio recta: [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
obwieś — hultaj, nicpoń. [przypis edytorski]
obwieś — hultaj, osobnik podejrzany. [przypis edytorski]
obwieśta (gw.) — powieście. [przypis edytorski]
obwiesić się — dziś raczej: powiesić się. [przypis edytorski]
Obwiesić tych wszystkich! Są to zdrajcy, nie żołnierze! Wieczna to hańba, wieczna sromota stanu żołnierskiego! Każdy żołnierz, przysięgając na posłuszeństwo i na wierność, powinien na samo skinienie swojego pana, swojego monarchy, rznąć nie tylko obywatela, ale brata, żonę, dzieci, matkę i ojca. — Są to słowa jednego generała-lejtnanta Niemca w służbie cesarskiej. Ja sam słyszałem je z ust jego. [przypis autorski]
obwieszon (daw.) — powieszony. [przypis edytorski]
obwiniali go o zdradę floty — zarzut naturalny i zrozumiały, ale niesłuszny. Wobec rozluźnienia panującego na flocie ateńskiej, nie było co zdradzać. Fakt ten dla Lizandra nie był tajemnicą. [przypis tłumacza]
obwiśnięty — dziś popr.: obwisły. [przypis edytorski]
obwołać (daw.) — ogłosić coś publicznie. [przypis edytorski]
obwołać — tu: ogłosić. [przypis edytorski]
Obwołał pospolite ruszenie przez wici — Kiedy król miał zgromadzić pospolite ruszenie, rozkazywał zatykać w każdej parafii drąg wysoki z uwiązaną na wierzchu miotłą czyli wicią. I to się nazywało: rozdać wici. Każdy człowiek dorosły stanu rycerskiego obowiązany był, pod utratą szlachectwa, stawić się natychmiast pod chorągiew wojewódzką. [przypis autorski]
obwołanie — tu: obwieszczenie; ogłoszenie podane do publicznej wiadomości. [przypis edytorski]
obwołano go naczelnym wodzem z nieograniczoną władzą… — uprzednio uchwalono zwrócić mu skonfiskowany majątek i odwołać przekleństwo, jak podają Plutarch i Diodor z Sycylii (historyk z czasów Augusta, autor historii świata pt. Biblioteka, od początku aż do wojen galijskich Cezara; zachowało się ksiąg dziesięć, XI–XX). [przypis tłumacza]
obyć bluszczem nie powojem, Bóg ci dał rosnąć przed obliczem Swojem — znaczenie zdania, będącego formułą życzeń, można wyłożyć następująco: „oby ci Bóg dał rosnąć tak jak rośnie bluszcz, nie jak powój”. [przypis edytorski]
obyć — forma z partykułą -ci, skróconą do -ć; znaczenie: oby ci, niechże. [przypis edytorski]
obyć smakowało — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci (skróconą do -ć). [przypis edytorski]
Obyczaje angielskie (…) r. 1730 — w kwestii obecnych obyczajów angielskich obacz Życie pana Beattie pisane przez jego bliskiego przyjaciela. Można się zbudować głęboką pokorą pana Beattie przyjmującego dziesięć gwinei od starej margrabiny za spotwarzanie Hume'a. Wystraszona arystokracja wspiera się na biskupach mających po 200 000 franków rocznego dochodu i opłaca pieniędzmi lub szacunkiem pisarzy rzekomo liberalnych, aby lżyli Chéniera („Edinburgh Review”, 1821). Najwstrętniejszy cant wnika wszędzie; dławi wszystko, co nie jest obrazem dzikich i gwałtownych uczuć; niepodobna napisać po angielsku czegoś wesołego. [przypis autorski]
obyczaje Otaiti — obacz podróże Bougainvilla, Cooka etc. U niektórych zwierząt samica udaje, że się wzbrania, w chwili gdy się oddaje. Najważniejszych objaśnień co do siebie samych winniśmy szukać w anatomii porównawczej. [przypis autorski]
Obyczaje ułożyłyby się niebawem na modłę tych praw i udoskonaliłyby je — dziennik angielski „Examiner”, zdając sprawę z procesu królowej (nr. 622, 3 września 1820), dodaje: „Dzięki naszemu systemowi moralności płciowej tysiące kobiet stają się przedajnymi nierządnicami. Uczy się kobiety uczciwe gardzić nimi, ale mężowie mają prawo odwiedzać te nierządnice i uchodzi to jedynie za grzech powszedni”. Jest w tym szlachetna odwaga, aby w krainie cant'u powiedzieć w tym przedmiocie prawdę, choćby najbardziej pospolitą i jawną; jeszcze większą zasługą jest to ze strony biednego dziennika, którego jedynym widokiem powodzenia jest, że go kupią ludzie bogaci, uważający Biblię i biskupów za jedyną ochronę swoich pięknych liberii. [przypis autorski]
