Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5942 przypisów.
żenada — zawstydzenie, skrępowanie. [przypis edytorski]
że na tobie giną, że na tobie giną chłopcy malowani — fragment pieśni wojskowej Wojenko, wojenko. [przypis edytorski]
żenią (daw. forma) — gonią, pędzą. [przypis edytorski]
żeniaty — dziś popr.: żonaty. [przypis edytorski]
żenich — mąż a. narzeczony. [przypis edytorski]
żenich (z ros.) — małżonek; mąż. [przypis edytorski]
żeniec (daw.) — człowiek pracujący przy żniwach, żniwiarz. [przypis edytorski]
żeniec — osoba pracująca przy żniwach, żniwiarz. [przypis edytorski]
żeniec — ten, kto kosi zboże. [przypis edytorski]
żeniec — żniwiarz. [przypis edytorski]
żenie (daw.) — forma 3 os. lp: wyrzuca. [przypis edytorski]
żenie (daw. forma) — dziś: gna. [przypis edytorski]
żenie (daw. forma) — dziś: żonie. [przypis edytorski]
żenie (daw. forma) — gna. [przypis edytorski]
żenie — daw. forma od czas. gnać; znaczenie: gna, pędzi. [przypis edytorski]
żenie — daw. forma od czas. gnać; znaczenie: gna, pędzi. [przypis edytorski]
żenie (daw.) — gna; daw. forma 3. os. lp od gnać. [przypis edytorski]
żenie (daw.) — gna, przegania itp.; daw. forma 3. os. lp od gnać. [przypis edytorski]
żenie (daw.) — gna, przegania itp.; przestarz. forma 3.os.lp od gnać. [przypis edytorski]
żenie (daw.) — gna. [przypis edytorski]
żenie (daw., gw.) — rzuca. [przypis edytorski]
żenie (daw.) — pędzi; przestarz. forma od: gnać. [przypis edytorski]
żenie (daw.) — pogna; przestarz. forma 3.os.lp od gnać. [przypis edytorski]
żenie (daw.) — rzuca, ciska. [przypis edytorski]
żenie (daw.) — tu: gna, popycha. [przypis edytorski]
żenie (daw.) — wygania. [przypis edytorski]
żenie (daw.) — wypędza. [przypis edytorski]
żenie — dziś popr. forma Msc.lp: żonie. [przypis edytorski]
żenie — dziś popr.: żonie. [przypis edytorski]
żenie — pędzi, ciska; daw. forma od gnać. [przypis edytorski]
żenie się (daw., gw.) — rzuca się. [przypis edytorski]
żenie (starop. forma) — żonie. [przypis edytorski]
żeniny — dziś: żoniny. [przypis edytorski]
żenować się — krępować się. [przypis edytorski]
żenować się — wstydzić się, krępować się. [przypis edytorski]
żerdka (gw.) — zdrobn. od żerdź: cienka prosta gałąź ściętego drzewa, drążek. [przypis edytorski]
żerdź — cienki pień drzewa lub prosta gałąź. [przypis edytorski]
żeremie — konstrukcja z gałęzi, mchu i szlamu, budowana przez bobry, w której rodzą one młode. [przypis edytorski]
Żernicki, Janusz (1939–2001) — poeta, związany z Orientacją Poetycką Hybrydy. [przypis edytorski]
Żeromski, Stefan (1864–1925) — polski prozaik, publicysta, dramaturg. [przypis edytorski]
Żeromski, Stefan (1864–1925) — prozaik, dramaturg, publicysta; współtwórca i pierwszy prezes Związku Zawodowego Literatów Polskich, w 1924 założył oddział polskiego Pen Clubu. [przypis edytorski]
Żeromski, Stefan (1864–1925) — prozaik, dramaturg, publicysta. Współtwórca i pierwszy prezes Związku Zawodowego Literatów Polskich, w 1924 założył oddział polskiego Pen Clubu. Główna tematyka jego pisarstwa to krzywda społeczna, zacofanie cywilizacyjne warstwy chłopskiej, etyczny obowiązek walki o sprawiedliwość i postęp, więź z tradycją walki narodowowyzwoleńczej, tematy historyczne związane z powstaniami, walka z rusyfikacją. Stworzył swoisty dla swego pisarstwa wzór bohatera, samotnego inteligenta-społecznika, który podejmuje zmaganie o dobro ogółu, a odrzuca przy tym szczęście prywatne. Napisał m.in.: Popioły, Przedwiośnie, Rozdziobią nas kruki, wrony, Syzyfowe prace, Ludzi bezdomnych. [przypis edytorski]
Żeromski, Stefan (1864–1925) — pseud. Maurycy Zych, Józef Katerla; prozaik, dramaturg, publicysta; współtwórca i pierwszy prezes Związku Zawodowego Literatów Polskich, w 1924 r. założył oddział polskiego Pen Clubu; główna tematyka pisarstwa Żeromskiego to krzywda społeczna, zacofanie cywilizacyjne warstwy chłopskiej, etyczny obowiązek walki o sprawiedliwość i postęp, więź z tradycją walki narodowo-wyzwoleńczej, tematy historyczne związane z powstaniami, walka z rusyfikacją. Żeromski stworzył swoisty dla swego pisarstwa wzór bohatera, samotnego inteligenta-społecznika, który podejmuje zmaganie o dobro ogółu, a odrzuca przy tym szczęście prywatne; do jego najważniejszych utworów należą: Ludzie bezdomni, Uciekła mi przepióreczka, Popioły, Rozdziobią nas kruki, wrony, Przedwiośnie, Róża, Syzyfowe prace, Uroda życia, Wierna rzeka. [przypis edytorski]
Żeromski, Stefan (1864–1925) — pseud. Maurycy Zych, Józef Katerla; prozaik, dramaturg, publicysta. Współtwórca i pierwszy prezes Związku Zawodowego Literatów Polskich, w 1924 założył oddział polskiego Pen Clubu. Główna tematyka jego pisarstwa to krzywda społeczna, zacofanie cywilizacyjne warstwy chłopskiej, etyczny obowiązek walki o sprawiedliwość i postęp, więź z tradycją walki narodowowyzwoleńczej, tematy historyczne związane z powstaniami, walka z rusyfikacją. Stworzył swoisty dla swego pisarstwa wzór bohatera, samotnego inteligenta-społecznika, który podejmuje zmaganie o dobro ogółu, a odrzuca przy tym szczęście prywatne. Napisał m.in.: Popioły, Przedwiośnie, Rozdziobią nas kruki, wrony, Różę, Syzyfowe prace, Urodę życia, Wierną rzekę, Ludzi bezdomnych. [przypis edytorski]
Żeromski, Stefan (1864–1925) — pseud. Maurycy Zych, Józef Katerla; prozaik, dramaturg, publicysta. Współtwórca i pierwszy prezes Związku Zawodowego Literatów Polskich, w 1924 założył oddział polskiego Pen Clubu. Główna tematyka jego pisarstwa to krzywda społeczna, zacofanie cywilizacyjne warstwy chłopskiej, etyczny obowiązek walki o sprawiedliwość i postęp, więź z tradycją walki narodowowyzwoleńczej, tematy historyczne związane z powstaniami, walka z rusyfikacją. Stworzył swoisty dla swego pisarstwa wzór bohatera, samotnego inteligenta-społecznika, który podejmuje zmaganie o dobro ogółu, a odrzuca przy tym szczęście prywatne. Napisał m.in.: Popioły, Przedwiośnie, Rozdziobią nas kruki, wrony, Różę, Syzyfowe prace, Urodę życia, Wierną rzekę, Ludzi bezdomnych. [przypis edytorski]
Żeromski, Stefan (1864–1925) — pseud. Maurycy Zych, Józef Katerla; prozaik, dramaturg, publicysta; współtwórca i pierwszy prezes Związku Zawodowego Literatów Polskich, w 1924 założył oddział polskiego Pen Clubu. Główna tematyka jego pisarstwa to krzywda społeczna, zacofanie cywilizacyjne warstwy chłopskiej, etyczny obowiązek walki o sprawiedliwość i postęp, więź z tradycją walki narodowowyzwoleńczej, tematy historyczne związane z powstaniami, walka z rusyfikacją. Stworzył swoisty dla swego pisarstwa wzór bohatera, samotnego inteligenta-społecznika, który podejmuje zmaganie o dobro ogółu, a odrzuca przy tym szczęście prywatne. autor powieści, nowel i dramatów, m.in.: Popioły, Przedwiośnie, Rozdziobią nas kruki, wrony, Róża, Syzyfowe prace, Uroda życia, Wierna rzeka, Ludzie bezdomni. [przypis edytorski]
Żeromski, Stefan — poniższy dramat zatytułowany Róża został opublikowany przez Żeromskiego pod pseudonimem Józef Katerla w 1909 r. [przypis edytorski]
żerowanie — tu daw.: zbieractwo. [przypis edytorski]
żertwa (daw.) — ofiara. [przypis edytorski]
żertwa (daw.) — ofiara; u daw. Słowian ofiara całopalna składana na cześć bóstwa. [przypis edytorski]
żertwa (daw.) — ofiara, zwykle przez spalenie. [przypis edytorski]
żertwa — ofiara, zwykle przez spalenie. [przypis edytorski]
żertwić (daw.) — ofiarować. [przypis edytorski]
żertwiennik — miejsce składania ofiar, ołtarz. [przypis edytorski]
żertwienny (daw.) — ofiarniczy. [przypis edytorski]
żertwienny — ofiarny, należący do zwierzęcia składanego w ofierze bogom; por. żertwa: ofiara. [przypis edytorski]
żertwować — składać w ofierze. [przypis edytorski]
żerujące — tu: zbierackie. [przypis edytorski]
żeś (…) był — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: że byłeś. [przypis edytorski]
Żeście z tym (…) winowajcą (…) plamy na słońcu w swej willi odkryli — Galileusz regularnie odwiedzał willę Bandiniego na Kwirynale i przeprowadził tam część swoich obserwacji plam słonecznych. [przypis edytorski]
żeś — dziś: że jesteś. [przypis edytorski]
żeś młody rozpustnik — forma skrócona; inaczej: że jesteś młody rozpustnik (że jesteś młodym rozpustnikiem). [przypis edytorski]
żeś musiała — inaczej: że musiałaś (przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
żeśmy palili księgi owe Twardowskiego o ich ekspedycjach napisane — Kronika wierszowana S. Twardowskiego Władysław Czwarty (1649), na skargę posłów moskiewskich, że obrażała honor Moskwy i carski, uległa częściowemu zniszczeniu; pro forma spalono z niej coś niecoś dla zaspokojenia niesłusznych żądań poselskich. Wraca jednak nieraz Potocki do tego ataku i ubolewa nad losem, co w tak poniżający sposób nagrodził trudy Twardowskiego. [przypis edytorski]
żeś powinien — dziś raczej: że powinieneś. [przypis edytorski]
żeś tu dzisiaj bił — że się tu dzisiaj biłeś. [przypis edytorski]
żeś ty był praw (daw.) — że miałeś rację. [przypis edytorski]
Żeś Ty nie Ojcem świata, ale… — Mickiewicz, Dziady część III, Improwizacja. [przypis edytorski]
Żeśwa (gw.) — żeśmy. Zachowana dawna końcówka czasowników 1 os. l. mn. Inne realizacje np. robiliśwa — robiliśmy; por. robiliśta, żeśta — robiliście, żeście. [przypis edytorski]
żeś (…) znalazł — inaczej: że znalazłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
że są królowie — tu w znaczeniu: ponieważ są królami. [przypis edytorski]
że się Balladyna krwawi — tj. że w dramacie Balladyna większość bohaterów ginie tragicznie. [przypis edytorski]
że się jej lepiej podoba — dziś popr.: (…) bardziej podoba. [przypis edytorski]
że się na ciebie mogę spuścić — sens: że mogę na tobie polegać. [przypis edytorski]
Że się nie truję — w domyśle: jedzeniem ze stołu morderców. [przypis edytorski]
że się od nich pochowały — że się przed nimi pochowały. [przypis edytorski]
że się tak „cudownie z nim obszedłem” — chodzi o recenzję autorstwa Przybyszewskiego powieści Knuta Hamsuna Mysteriën w czasopiśmie „Die Zukunft” (nr 105, t. 8, r. 1894). [przypis edytorski]
że się to wspomionie (starop. konstrukcja) — że się o tym wspomni. [przypis edytorski]
że siui anszante (zniekszt. fr. je suis enchanté) — dosł. jestem zachwycony/a; formuła używana przy zawieraniu znajomości. [przypis edytorski]
że staliście się anieli — nawiązanie do słów z wiersza J. Słowackiego o sile fatalnej jego poezji, która działać będzie: „aż was, zjadacze chleba w aniołów przerobi” (por. Testament mój). Wyspiański podejmuje dyskusję z romantyzmem, z uwznioślonym wizerunkiem Polski, Polaków i polskości wykreowanym przez poezję romantyczną. Nadała ona naszemu patriotyzmowi ton trudny do utrzymania; nie wiadomo, co z tym projektowanym patriotycznym „anielstwem” począć, jak mówi Maryna, czyli nie ma sposobu, by je wykorzystać w codziennym życiu i działaniu. [przypis edytorski]
że też on od tego swojej „Prawdy” nie zaczął — Prawda najwidoczniej była tytułem lub częścią tytułu dzieła Protagorasa. [przypis edytorski]
że to niemożliwe, żeby wiele było jednym, a jedno żeby było i tym, i owym, więc się bawią i nie pozwalają mówić, że człowiek jest dobry, tylko że dobry jest dobry, a człowiek jest człowiek (…) Nieraz i starsi ludzie z powodu ubóstwa umysłowego podziwiają takie koncepty… — Antystenes z Aten (ok. 436–ok. 365 p.n.e), jak się wydaje, uważał, że każda rzecz ma swoją własną, tożsamościową definicję (opis), której nie można odnieść do niczego innego, z czego wynika niemożliwość sprzeczności i fałszu, możliwe jest tylko orzekanie tożsamości; podobne poglądy mieli Eutydem i Dionizodoros (por. dialog Platona pt. Eutydem). [przypis edytorski]
że w tym jakieś licho — że to sprawka jakiegoś licha (tj. demona, siły nieczystej). [przypis edytorski]
że żurawie, Na Pigmejów w wielkim gniewie, Szary klucz na niebie klecą — wg mit. gr. Pigmeje toczyli wojny z żurawiami. [przypis edytorski]
że za dziewczyną muszę — w domyśle: muszę iść. [przypis edytorski]
żgać (daw.) — kłuć. [przypis edytorski]
żgać — dźgać, kłuć. [przypis edytorski]
żgło (daw.) — koszula śmiertelna. [przypis edytorski]
żgliszcze — dziś: zgliszcze. [przypis edytorski]
żgnąć (daw.) — dźgnąć, ukłuć. [przypis edytorski]
żgnąć — dziś: dźgnąć. [przypis edytorski]
żgnąć — dziś popr.: dźgnąć. [przypis edytorski]
żgnąć — ukłuć, ukąsić. [przypis edytorski]
żgnięcie (gw.) — dźgnięcie. [przypis edytorski]
żigolak — młody mężczyzna czerpiący korzyści materialne z dotrzymywania towarzystwa lub ze stosunków ze starszą, zamożną osobą. [przypis edytorski]
żigolo — płatny partner do tańca w lokalu rozrywkowym; młody mężczyzna czerpiący korzyści materialne z dotrzymywania towarzystwa lub ze stosunków z zamożnymi kobietami. [przypis edytorski]
żinka (ukr. жінка) — kobieta; żona. [przypis edytorski]
żleb — dolina o stromych ścianach wcinająca się w stok górski. [przypis edytorski]
żleb — podłużne, rynnowate wcięcie przecinające pionowo stok lub ścianę skalną, powstałe na skutek wietrzenia skał. [przypis edytorski]
żleb — podłużne, rynnowate zagłębienie w skale biegnące w dół stoku, powstałe wskutek erozji skalnej. [przypis edytorski]