Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 449 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4384 przypisów.
ostać czego (starop.) — porzucić co; ostań tego wszego: porzuć to wszystko. [przypis edytorski]
ostać (daw.) — zostać. [przypis edytorski]
ostać (gw.) — zostać. [przypis edytorski]
ostać się (daw.) — przetrwać. [przypis edytorski]
Ostade, Adriaen van (1610–1685) — rysownik i malarz holenderski, autor obrazów przedstawiających sceny rodzajowe: życie codzienne ludzi niższych stanów (ludu w miastach i na wsi, ale także żebraków, pijaków, karciarzy i włóczęgów), wiele z jego prac ukazuje wnętrza karczm i in. tego typu miejsc publicznych. [przypis edytorski]
ostał wszech ludzi w kościele (starop. konstrukcja) — został w kościele sam, bez żadnych ludzi (po wyjściu wszystkich ludzi). [przypis edytorski]
ostanówki po subotach (ros. ostanowki po subbotam) — odsiadywanie kar z całego tygodnia w sobotę, po zakończeniu lekcji. [przypis edytorski]
Ostaszewski, Adam (1860–1934) — naukowiec, wynalazca, konstruktor lotniczy, pisarz i tłumacz, doktor prawa i filozofii; autor kilku bardzo kontrowersyjnych teorii. [przypis edytorski]
ostateczna causa finalna — pleonazm: cel ostateczny. [przypis edytorski]
ostateczniejszy strach (starop.) — strach wobec śmierci. [przypis edytorski]
ostatecznie zapłacą — na konferencji w Lozannie ustalono kwotę 3 miliardów marek w złocie, którą Niemcy miały zapłacić w ciągu trzech lat. [przypis edytorski]
ostatek (daw.) — tu: reszta, pozostali. [przypis edytorski]
ostatki — końcowe dni karnawału. [przypis edytorski]
ostatki — resztki. [przypis edytorski]
ostatki — tu: zwłoki. [przypis edytorski]
ostatnią razą — dziś popr.: ostatnim razem. [przypis edytorski]
ostatnia kryzys — dziś. r.m.: ostatni kryzys. [przypis edytorski]
ostatnia oznaka inicjatywy — Nie jest to do końca ścisłe. Jeszcze 2 września batalion „Miłosz” opanował szturmem gmach YMCA (Young Men's Christian Association) przy ulicy Konopnickiej 6. [przypis edytorski]
ostatni August — Stanisław August Poniatowski (1732–1798), ostatni król Polski. [przypis edytorski]
ostatnia wojna — ponieważ utwór powstał w 1822 r. w Berlinie, chodzi tu zapewne o kampanie napoleońskie. W 1806 r. wojska francuskie zajęły Berlin, dążąc dalej na wschód (ten etap wojny został zakończony pokojem w Tylży), a następnie w czasie odwrotu spod Moskwy zostały rozgromione w bitwie pod Lipskiem w 1813 r.; w tym okresie miały miejsce przemarsze sił francuskich oraz migracje towarzyszącej armii ludności cywilnej na terenach należących do Prus. [przypis edytorski]
ostatni czas — dziś: najwyższy czas. [przypis edytorski]
ostatnie wody — ceremonia majim acharonim, czyli obmycie palców po posiłku przed zwróceniem się do Boga z podziękowaniem. [przypis edytorski]
ostatnie wrażenie — dziś popr.: ostatnim wrażeniem. [przypis edytorski]
ostatni król — Stanisław August Poniatowski (1732–1798), ostatni król Polski w latach 1764–1795. [przypis edytorski]
ostatni Mohikanie — ostatni przedstawiciele ginącego narodu (od tytułu książki Jamesa Feminore'a Coopera Ostatni Mohikanin). [przypis edytorski]
Ostatni potomek inkasów meksykańskich — słowo „inka” (hiszp. inca, lm incas) pochodzi z języka keczua, w którym oznacza: władca, pan. Keczua był języku urzędowym dawnego indiańskiego imperium Inków w Ameryce Południowej, podbitego w XVI w. przez Hiszpanów pod dowództwem Francisco Pizarro. [przypis edytorski]
Ostatni triumf odniosły Ateny nad Spartą… — w wojnie peloponeskiej (431–404 p.n.e.), wielkim konflikcie pomiędzy największymi ówczesnymi potęgami greckimi: Związkiem Morskim pod przewodnictwem Aten a Związkiem Peloponeskim pod przewodnictwem Sparty, zakończonym klęską i kapitulacją Aten. [przypis edytorski]
Ostatni zbiór — Das ding an sich, und andere novellen. [przypis edytorski]
Ostatni z Mohikanów — przygodowo-historyczna powieść Jamesa Fenimore'a Coopera z 1826. Fabuła książki dotyczy wojny francusko-brytyjskiej z II poł. XVIII w., toczonej na terenie brytyjskich kolonii w Ameryce Północnej. [przypis edytorski]
ostawić (daw., gw.) — zostawić. [przypis edytorski]
ostawić (daw.) — zostawić. [przypis edytorski]
ostawić — dziś: zostawić. [przypis edytorski]
ostawić (gw.) — zostawić. [przypis edytorski]
ostawiony (daw.) — zostawiony. [przypis edytorski]
ostęp (starop.) — odstąp, oddal się. [przypis edytorski]
ostęp — trudno dostępne miejsce puszczy, gęstwina leśna. [przypis edytorski]
ostęp — trudno dostępne miejsce w lesie. [przypis edytorski]
ostęp — trudno dostępne miejsce w puszczy, inaczej matecznik. [przypis edytorski]
Ostenda — miasto w płn.-zach. Belgii, nad M. Północnym; od XIX w., kiedy zaczęli spędzać w nim wakacje królowie belgijscy, stało się modnym kurortem. [przypis edytorski]
Ostenda — port i znane kąpielisko w Belgii, nad Morzem Północnym. [przypis edytorski]
Ostende patrem patris (łac.) — pokaż ojca ojca. [przypis edytorski]
Osten-Saaken, Fabian Gottlieb von (1752–1837) — rosyjski książę, feldmarszałek; podczas kampanii sprzymierzonych w l. 1814–1815 współpracował z Blücherem; 19 marca 1814 został wyznaczony gubernatorem wojskowym Paryża. [przypis edytorski]
ostentacyjnie — w taki sposób, żeby zwracać na siebie uwagę. [przypis edytorski]
ostentare (łac.) — chwalić się czymś, stawiać na widoku. [przypis edytorski]
osteologia — część anatomii obejmująca naukę o kościach. [przypis edytorski]
osteologia — dział anatomii, który zajmuje się kośćcem. [przypis edytorski]
osteologiczny — dotyczący układu kostnego, związany z osteologią, nauką o budowie układu kostnego. [przypis edytorski]
osteomielit (med.) — osteomyelitis, choroba zapalna kości wywołana przez gronkowca. [przypis edytorski]
osteria — karczma, oberża, zajazd, gospoda, gościniec. [przypis edytorski]
osteria — włoska restauracja serwująca wino i proste jedzenie. [przypis edytorski]
Osthilfe — „Pomoc dla Wschodu”, program finansowego wsparcia rządu Niemiec dla Prus Wschodnich podczas Wielkiego Kryzysu (od 1929 roku). [przypis edytorski]
Ostia — antyczne miasto portowe przy ujściu rz. Tyber do M. Tyrreńskiego, stanowiące port morski dla odległego o ok. 25 km Rzymu. [przypis edytorski]
Ostiacy — dawna nazwa Chantów, ludu ugrofińskiego zamieszkującego zachodnią Syberię. [przypis edytorski]
Ostiak a. Chant — członek narodu zamieszkującego zach. Syberię. [przypis edytorski]
Ost-India (ros.) — Indie Wschodnie, dawna nazwa terenów Indii i in. krajów Azji płd. i płd.-wsch., później ograniczona do Archipelagu Malajskiego (kolonialne Holenderskie Indie Wschodnie); używana dla odróżnienia od Indii Zachodnich, czyli Karaibów. [przypis edytorski]
ostium (łac.) — wejście. [przypis edytorski]
Ostjude (niem.) — Żyd ze wschodniej Europy. [przypis edytorski]
Ostmarchia (niem.) — Marchia Wschodnia. [przypis edytorski]
Ost (niem.) — wschód. [przypis edytorski]
ostoja — schronienie, tu: zatoka. [przypis edytorski]
Ostoriusz (…) nie mogąc się posłużyć własnym ramieniem, nie raczył użyć dłoni swego sługi inaczej, jak tylko po to, aby trzymał (…) sztylet (…) — Tacyt, Roczniki, XVI, 15. [przypis edytorski]
ostracyzm — w starożytnych Atenach kara polegająca na wygnaniu z miasta po publicznym głosowaniu; tu przen. odrzucenie. [przypis edytorski]
ostracyzm (z gr. ostrakon: skorupa) — w staroż. Grecji tajne głosowanie, podczas którego wolni obywatele wyskrobywali na glinianych szczątkach naczyń (stąd nazwa) imiona osób zagrażających ich zdaniem demokracji; osoby te skazywano na wygnanie z polis. [przypis edytorski]
Ostranica, właśc. Jakiw Ostrianyn (zm. 1641) — hetman kozaków, przywódca powstania przeciw Polakom w 1638. [przypis edytorski]
ostrężnica, in. ostrężyna — jeżyna. [przypis edytorski]
ostrężyny — jeżyny. [przypis edytorski]
ostre koło — rodzaj mechanizmu napędzającego rower: prosty układ, w którym pedały kręcą się w tym samym tempie, co tylne koło (nie ma wolnobiegu, który pozwala zatrzymać pedały podczas jazdy). Najstarszy i najprostszy rodzaj napędu, dziś używany w kolarstwie torowym i przez ceniących prostotę kurierów rowerowych. [przypis edytorski]
ostremi groty, kamieńmi, oszczepy — dziś popr. forma N. lm: ostrymi grotami, kamieniami, oszczepami. [przypis edytorski]
ostremi zęby i pazury — dziś popr. forma N. lm: ostrymi zębami i pazurami. [przypis edytorski]
Ostrianum — jeden z cmentarzy w Rzymie. [przypis edytorski]
Ostródz — obecnie: Ostróda. [przypis edytorski]
ostróg (ros. острог) — warownia. [przypis edytorski]
ostrów a. ostrowa — wyspa. [przypis edytorski]
ostrów (daw.) — wyspa. [przypis edytorski]
ostrów (daw.) — wyspa; szczególnie porosła roślinnością wyspa na rzece. [przypis edytorski]
ostrów — pokryta roślinnością wyspa na rzece. [przypis edytorski]
ostrów — porosła roślinnością wyspa na rzece a. jeziorze. [przypis edytorski]
Ostrów Wielkopolski — miasto powiatowe w woj. wielkopolskim; w okresie zaborów siedziba powiatu w płd. części zaboru pruskiego, ok. 10–15 km od granicy z ówczesnym Królestwem Polskim, należącym do państwa rosyjskiego. [przypis edytorski]
ostrów — wyspa na rzece. [przypis edytorski]
ostrów — wyspa. [przypis edytorski]
ostrów — zarośnięta wyspa rzeczna. [przypis edytorski]
ostróżka — roślina ogrodowa. [przypis edytorski]
ostróżni — dziś popr.: ostrożni. [przypis edytorski]
ostróżniéj — dziś popr. pisownia: ostrożniej. [przypis edytorski]
ostróżny — dziś: ostrożny. [przypis edytorski]
ostróżny — dziś popr. pisownia: ostrożny. [przypis edytorski]
ostroga — skierowany do tyłu pazur na stopie samca niektórych gatunków ptaków. [przypis edytorski]
ostrogi dostaniesz — sens: zostaniesz pasowany na rycerza. [przypis edytorski]
ostrogi — tu przen. znak przynależności do stanu rycerskiego. [przypis edytorski]
ostrogocki — przym. od rzecz. Ostrogoci, nazwy barbarzyńskiego plemienia germańskiego, którego władcy po upadku zach. części Imperium Rzymskiego władali Italią od V do VI wieku. [przypis edytorski]
ostrokół — ogrodzenie z grubych, zaostrzonych u góry, drewnianych pali. [przypis edytorski]
ostrokół — palisada; daw. ogrodzenie o funkcji obronnej, zbudowane z zaostrzonych na końcach, gęsto obok siebie wbitych w ziemię bali drewnianych. [przypis edytorski]
ostrokół — palisada; ogrodzenie z grubych, zaostrzonych pali; tu: gruby, zaostrzony pal. [przypis edytorski]
ostrokół — palisada. [przypis edytorski]
ostrokół — wał obronny z zaostrzonych pali. [przypis edytorski]
ostrokręg a. ostrokrąg (daw.) — stożek, bryła o okrągłej podstawie, zwężająca się stopniowo aż do ostrego wierzchołka. [przypis edytorski]
ostrokręgowy (daw.) — stożkowy, stożkowaty. [przypis edytorski]
ostrokrzew (biol.) — rodzaj roślin o ciemnozielonych, ząbkowanych liściach i okrągłych, czerwonych, silnie trujących owocach. [przypis edytorski]
ostrokrzew (bot.) — rodzaj roślin o ciemnozielonych, ząbkowanych liściach i okrągłych, czerwonych, silnie trujących owocach. [przypis edytorski]
ostromlecz (bot.) — wilczomlecz, rodzaj roślin rosnących w cieplejszych strefach całego świata, wytwarzających biały, ostry i trujący sok mleczny. [przypis edytorski]